Luận án Tiến sĩ: Tư tưởng của Antonio Gramsci về hệ tư tưởng

Hệ tư tưởng là một khái niệm trung tâm trong khoa học chính trị, xã hội học và lý thuyết xã hội, đóng vai trò định hình nhận thức, hành vi con người và duy trì hoặc thay đổi trật tự xã hội. Nghiên cứu tư tưởng của Antonio Gramsci về hệ tư tưởng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vì ông nhấn mạnh rằng quyền lực không chỉ dựa trên sức mạnh kinh tế hay quân sự mà còn phụ thuộc vào kiểm soát hệ tư tưởng. Các quan điểm của Gramsci cung cấp một góc nhìn mới về mối quan hệ giữa tư tưởng và quyền lực, đồng thời có ảnh hưởng sâu sắc đến lý luận chính trị và thực tiễn xã hội, đặc biệt trong các phong trào cộng sản và cánh tả.

Luận án hướng đến các nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên trong lĩnh vực chính trị học, triết học chính trị, cũng như những ai quan tâm đến tư tưởng chính trị, chủ nghĩa Marx mới và lý thuyết về hệ tư tưởng.

Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu tư tưởng của Antonio Gramsci về hệ tư tưởng, một khái niệm then chốt trong khoa học chính trị và xã hội học. Gramsci đã phát triển tư tưởng của Marx và Lenin, lập luận rằng việc giành quyền lực không chỉ là cuộc đấu tranh kinh tế mà còn là cuộc chiến song hành trên mặt trận tư tưởng và văn hóa. Các khái niệm như 'bá quyền văn hóa', 'chiến tranh vị thế' và 'khối lịch sử' của ông đã làm sáng tỏ cách thức các nhóm thống trị duy trì quyền lực thông qua sự đồng thuận và kiểm soát hệ tư tưởng, thay vì chỉ dựa vào bạo lực hay áp bức trực tiếp. Mục đích của luận án là làm rõ những nội dung cơ bản trong tư tưởng của Gramsci về hệ tư tưởng, đồng thời đánh giá những đóng góp giá trị và hạn chế của ông. Để đạt được mục tiêu này, luận án thực hiện các nhiệm vụ chính: tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan; làm rõ khái niệm hệ tư tưởng, bối cảnh và tiền đề ra đời tư tưởng Gramsci, cùng với khái quát về cuộc đời, sự nghiệp và các tư tưởng chính trị chủ yếu của ông; phân tích sâu sắc quan niệm của Gramsci về hệ tư tưởng, vai trò, chức năng, đặc điểm, cách thức xây dựng, củng cố, mối quan hệ với các phạm trù khác và tầm quan trọng của nó trong hệ thống tư tưởng chính trị của ông; cuối cùng là đưa ra những đánh giá khách quan về giá trị và hạn chế trong tư tưởng của Gramsci. Luận án sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Marx - Lenin và các lý thuyết chính trị, xã hội học hiện đại, kết hợp các phương pháp nghiên cứu như logic, lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh và phân tích tài liệu. Những đóng góp mới của luận án bao gồm việc tổng quan hệ thống các công trình nghiên cứu nổi bật, hệ thống hóa các nét chính về cuộc đời, sự nghiệp và tư tưởng Gramsci, mô tả và phân tích toàn diện nội dung cơ bản về hệ tư tưởng của ông, và đưa ra các đánh giá về giá trị cũng như hạn chế. Về mặt lý luận, luận án bổ sung và làm phong phú thêm lý thuyết về hệ tư tưởng nói chung. Về mặt thực tiễn, đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu và giảng viên trong lĩnh vực chính trị học và triết học chính trị, đặc biệt những ai quan tâm đến chủ nghĩa Marx mới và hệ tư tưởng chính trị.