BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
TRIỆU THỊ NHẤT
THẦY CÚNG TRONG CỘNG ĐỒNG NGƯỜI DAO ĐỎ
Ở TUYÊN QUANG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC
HÀ NỘI - 2024
BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
TRIỆU THỊ NHẤT
THẦY CÚNG TRONG CỘNG ĐỒNG NGƯỜI DAO ĐỎ
Ở TUYÊN QUANG
Chuyên ngành: Văn hóa học
Mã số: 9229040
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Việt Hương
HÀ NỘI - 2024
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân dưới sự hướng dẫn
khoa học của PGS.TS. Nguyễn Thị Việt Hương. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận
trong luận án là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình
thức nào. Việc tham khảo các tài liệu đã được trích dẫn và ghi nguồn theo đúng quy
định. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này.
Tác giả luận án
Triệu Thị Nhất
1
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC ..................................................................................................................... 1
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 3
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN, KHÁI
QUÁT VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ NGƯỜI DAO ĐỎ Ở TUYÊN QUANG .. 13
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................. 13
1.2. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 27
1.3. Khái quát về địa bàn nghiên cứu và nguời Dao Đỏ ở Tuyên Quang ............ 41
Tiểu kết ............................................................................................................. 50
Chương 2: QUÁ TRÌNH TẬP HỢP VAI XÃ HỘI VÀ ĐỜI SỐNG CỦA THẦY
CÚNG NGƯỜI DAO ĐỎ Ở TUYÊN QUANG ........................................................ 52
2.1. Quá trình tập hợp vai xã hội của thầy cúng ................................................. 52
2.2. Đời sống của thầy cúng............................................................................... 73
Tiểu kết ............................................................................................................. 84
Chương 3: VỊ THẾ VÀ VAI XÃ HỘI CỦA THẦY CÚNG TRONG CỘNG ĐỒNG
NGƯỜI DAO ĐỎ Ở TUYÊN QUANG ..................................................................... 86
3.1. Các vai xã hội của thầy cúng ...................................................................... 86
3.2. Sự vận động, biến đổi các vai xã hội của thầy cúng .................................... 93
3.3. Sự tương tác giữa các vai xã hội của thầy cúng .......................................... 97
3.4. Quan hệ giữa vị thế và các vai xã hội của thầy cúng ................................. 108
Tiểu kết ........................................................................................................... 118
Chương 4: MỘT SỐ BÀN LUẬN VỀ THẦY CÚNG TRONG CỘNG ĐỒNG
NGƯỜI DAO ĐỎ Ở TUYÊN QUANG ................................................................... 120
4.1. Nhận diện vai trò của thầy cúng qua vị thế và vai xã hội ................................. 120
4.2. Phát huy vai trò của thầy cúng qua việc nâng cao vị thế và ảnh hưởng tích cực
của các vai xã hội. ........................................................................................... 140
4.3. Những vấn đề đặt ra đối với thầy cúng người Dao Đỏ .............................. 146
Tiểu kết ........................................................................................................... 147
KẾT LUẬN ................................................................................................................ 149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .......................................................................................... 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 152
PHỤ LỤC ................................................................................................................... 163
2
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
HĐND
Hội đồng nhân dân
UBND
UB
Uỷ ban nhân dân
Uỷ ban
HTX
Hợp tác xã
PV
Phỏng vấn
PVS
Phỏng vấn sâu
DTBT
Dân tộc bán trú
THCS
Trung học cơ sở
CN HTX
Chủ nhiệm Hợp tác xã
DTTS
Dân tộc thiểu số
NCUT
TƯ
UBHC
MTTQ
NCS
Người có uy tín
Trung ương
Uỷ ban hành chính
Mặt trận tổ quốc
Nghiên cứu sinh
