Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế đối với nhà thầu nước ngoài tại Việt Nam

Chia sẻ: Bidao13 Bidao13 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

167
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vấn đề trọng tâm mà đề tài muốn giải quyết là trên cơ sở xem xét thực trạng, phân tích những vấn đề còn hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra các giải pháp phù hợp để hoàn thiện chính sách thuế đối với NTNN tại Việt Nam. Thông qua đó, giúp cho chính sách thuế NTNN nói riêng, và hệ thống chính sách thuế nói chung đạt hiệu quả cao, góp phần vào công cuộc phát triển nền kinh tế quốc gia và hội nhập kinh tế quốc tế....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Hoàn thiện chính sách thuế đối với nhà thầu nước ngoài tại Việt Nam

B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH TR N HI P HƯNG HOÀN THI N CHÍNH SÁCH THU I V I NHÀ TH U NƯ C NGOÀI T I VI T NAM LU N VĂN TH C SĨ KINH T TP.H Chí Minh - Năm 2011
B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH TR N HI P HƯNG HOÀN THI N CHÍNH SÁCH THU I V I NHÀ TH U NƯ C NGOÀI T I VI T NAM Chuyên Ngành: Kinh t - Tài chính - Ngân Hàng Mã s : 60.31.12 LU N VĂN TH C SĨ KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: PGS.TS. NGUY N NG C NH TP.H Chí Minh - Năm 2011
L I CAM OAN Tôi xin cam oan lu n văn “HOÀN THI N CHÍNH SÁCH THU I V I NHÀ TH U NƯ C NGOÀI T I VI T NAM” là công trình nghiên c u c a b n thân, ư c úc k t t quá trình h c t p và nghiên c u th c ti n trong th i gian qua, dư i s hư ng d n c a Th y PGS. TS. Nguy n Ng c nh. Tác gi lu n văn Tr n Hi p Hưng
L I C M ƠN Chân thành c m ơn Ban giám hi u Trư ng i h c Kinh T TP.HCM ã t o i u ki n thu n l i cho tôi h c t p và nghiên c u. Chân thành c m ơn các Th y Cô ã tham gia gi ng d y chương trình Cao h c trong th i gian qua. Chân thành c m ơn PGS. TS. Nguy n Ng c nh ã t n tình hư ng d n. Nh ng ý ki n óng góp quý báu c a Th y ã giúp tôi hoàn thành lu n văn này. Xin trân tr ng c m ơn. Tác gi lu n văn Tr n Hi p Hưng
M CL C DANH M C CH VI T T T DANH M C B NG, HÌNH PH N M U CHƯƠNG 1: T NG QUAN V THU NHÀ TH U NƯ C NGOÀI 1.1. T ng quan v thu i v i nhà th u nư c ngoài Trang 1 1.1.1. S hình thành thu nhà th u nư c ngoài Trang 1 1.1.2. Khái ni m thu nhà th u nư c ngoài Trang 2 1.1.3. Vai trò c a thu nhà th u nư c ngoài Trang 3 1.2. c i m thu nhà th u nư c ngoài Trang 6 1.3. Thu nhà th u nư c ngoài t i m t s nư c Trang 10 1.3.1. Thu nhà th u nư c ngoài t i Nh t B n Trang 10 1.3.2. Thu nhà th u nư c ngoài t i ài Loan Trang 12 1.3.3. Thu nhà th u nư c ngoài t i Malaysia Trang 13 1.3.4. Thu nhà th u nư c ngoài t i Singapore Trang 16 1.3.5. Thu nhà th u nư c ngoài t i Trung Qu c Trang 18 1.3.6. Thu nhà th u nư c ngoài t i Thái Lan Trang 20 1.3.7. Thu nhà th u nư c ngoài t i Anh Trang 22 1.3.8. Thu nhà th u nư c ngoài t i Philippines Trang 23 1.3.9. Bài h c kinh nghi m và nh n xét chung Trang 24 K t lu n chương I CHƯƠNG II: TH C TR NG THU NHÀ TH U NƯ C NGOÀI T I VI T NAM 2.1. Quá trình hình thành chính sách thu nhà th u nư c ngoài Trang 27 t i Vi t Nam 2.2. N i dung cơ b n thu nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam Trang 28 hi n nay 2.2.1. i tư ng và ph m vi áp d ng Trang 30 2.2.2. i tư ng và ph m vi không áp d ng Trang 31 2.2.3. i tư ng ch u thu GTGT, thu nh p ch u thu TNDN Trang 32 2.2.4. Phương pháp n p thu Trang 32 2.2.5. M t s thay i v doanh thu tính thu Trang 33 2.2.6. M t s trư ng h p xác nh doanh thu tính thu Trang 34 2.2.7. Quy nh v ăng ký, kê khai, quy t toán thu Trang 35 2.3. Th c tr ng thu nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam Trang 32 2.3.1. c i m thu nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam Trang 32 2.3.2. So sánh thu NTNN c a Vi t Nam và các nư c Trang 42
2.3.3. Các h n ch c a chính sách thu NTNN t i Vi t Nam Trang 43 K t lu n chương II CHƯƠNG III: HOÀN THI N CHÍNH SÁCH THU NHÀ TH U NƯ C NGOÀI C A VI T NAM 3.1. nh hư ng hoàn thi n chính sách thu nhà th u nư c Trang 51 ngoài t i Vi t Nam 3.2. Các gi i pháp hoàn thi n chính sách thu nhà th u nư c Trang 52 ngoài t i Vi t Nam 3.2.1. Các gi i pháp vĩ mô Trang 52 3.2.2. Các gi i pháp c th Trang 58 3.2.3. Các gi i pháp h tr Trang 61 K t lu n chương III K T LU N XU T CHO NH NG NGHIÊN C U TI P THEO TÀI LI U THAM KH O PH L C
DANH M C CH VI T T T NTNN Nhà th u nư c ngoài BTC B Tài Chính TCT T ng C c thu Doanh nghi p nư c ngoài DNNN TNN u tư nư c ngoài TNDN Thu nh p doanh nghi p TNCN Thu nh p cá nhân GTGT Giá tr gia tăng XNK Xu t nh p kh u TT B Tiêu th c bi t NT Nhà u tư CSTT Cơ s thư ng trú WTO T ch c thương m i th gi i FDI u tư tr c ti p nư c ngoài FII u tư gián ti p nư c ngoài GDP T ng s n ph m n i a 4 cư ng qu c v thương m i, g m: M , Liên hi p G4 Châu Âu, Brazil và n G8 8 qu c gia dân ch & công nghi p hàng u th gi i, g m: Pháp, c, Ý, Nh t, Anh, M , Canada và Nga Di n àn kinh t Châu Á - Thái Bình Dương APEC NTA Cơ quan thu qu c gia Nh t B n OECD T ch c h p tác phát tri n kinh t Châu Âu UN Liên hi p Qu c USD ô l a M , ơn v t i n t c a M RM Ringgit, ơn v ti n t c a Malaysia
DANH M C B NG, HÌNH B NG B ng 1.1: B ng thu su t NTNN Malaysia .............................................. tr. 14 B ng 2.1: B ng t ng h p văn b n pháp quy v thu NTNN .................... tr. 29 B ng 2.2: S thu NSNN năm 2010 các t nh thành ph ............................ tr. 37 B ng 2.3: TNN phân theo a phương ................................................... tr. 38 BI U : Bi u 1.1: T ng thu thu Singapore 2006-2010......................................... tr. 15 Bi u 1.2: T tr ng các lo i thu 2009/2010 Singapore ........................... tr. 16 Bi u 2.1: T l các kho n thu năm 2010 ............................................... tr. 36 Bi u 2.2: S thu thu nhà th u nư c ngoài 2005-2011 ........................... tr. 36 Bi u 2.3: T tr ng thu NTNN c a các a phương năm 2010 ............... tr. 39 Bi u 2.4: Thu NTNN năm 2010 t nh Bà R a - Vũng Tàu ...................... tr. 40
PH N M U I. TÍNH C P THI T C A TÀI Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t h i nh p ngày càng sâu r ng v i kinh t th gi i, chúng ta ã ch ng ki n s gia tăng c a dòng v n u tư tr c ti p và không tr c ti p nư c ngoài (FDI & FII), dòng v n vi n tr (ODA). G n li n v i dòng v n FDI, FII, ODA là s xu t hi n ho t ng kinh doanh c a các nhà th u nư c ngoài (NTNN). Nh m m b o vi c th c hi n qu n lý thu i v i ho t ng kinh doanh t i Vi t Nam c a các nhà th u, nhà th u ph nư c ngoài, Vi t Nam ã ban hành nhi u văn b n pháp lu t thu trong lĩnh v c này. S thu thu t các nhà th u, nhà th u ph nư c ngoài cũng ã góp ph n không nh trong t ng s thu ngân sách Nhà nư c t i các a phương nói riêng cũng như trong t ng thu ngân sách Nhà nư c toàn qu c nói chung. ơn c , năm 2011 s thu t thu NTNN trên a bàn t nh Bà R a-Vũng Tàu d ki n là 2.000 t ng, chi m 9% t ng thu ngân sách trên a bàn (không k s thu t d u thô); s thu thu NTNN toàn qu c d ki n g n 13.000 t ng, óng góp áng k vào t ng thu chung c a ngân sách Nhà nư c. Chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài v cơ b n cũng d a trên các quy nh chung c a Pháp lu t thu như i v i doanh nghi p trong nư c. Tuy nhiên, do ho t ng c a các Nhà th u nư c ngoài không theo Lu t u tư nư c ngoài t i Vi t Nam có nhi u i m c thù, khác bi t v i các doanh nghi p ho t ng theo n i lu t, c n có nghiên c u xây d ng chính sách thu cho phù h p v i i tư ng này. M t khác, ngành thu Vi t Nam ang trong l trình c i cách h th ng thu t năm 2011 - 2020. Chính sách thu NTNN ư c xây d ng t năm 1991, t i nay cũng ã b c l m t s h n ch . Do v y cũng c n nghiên c u nh ng h n ch trong chính sách thu NTNN, tìm ra nh ng gi i pháp hoàn thi n hơn chính sách thu iv i i tư ng này, phù
h p v i l trình c i cách chung c a ngành thu , áp ng yêu c u qu n lý thu trong giai o n hi n nay. Xu t phát t yêu c u trên, tác gi ã ch n nghiên c u tài: “ HOÀN THI N CHÍNH SÁCH THU I V I NHÀ TH U NƯ C NGOÀI T I VI T NAM” M C TIÊU NGHIÊN C U II. Vn tr ng tâm mà tài mu n gi i quy t là trên cơ s xem xét th c tr ng, phân tích nh ng v n còn h n ch , tìm hi u nguyên nhân và ưa ra các gi i pháp phù h p hoàn thi n chính sách thu i v i NTNN t i Vi t Nam. Thông qua ó, giúp cho chính sách thu NTNN nói riêng, và h th ng chính sách thu nói chung t hi u qu cao, góp ph n vào công cu c phát tri n n n kinh t qu c gia và h i nh p kinh t qu c t . III. I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U i tư ng nghiên c u c a tài là chính sách thu i v i NTNN và nh ng gi i pháp hoàn thi n chính sách thu này Vi t Nam. V không gian, lu n văn nghiên c u trên a bàn c nư c, trong ó t p trung vào s li u c a thành ph H Chí Minh, Hà N i, Bà r a - Vũng Tàu. ây cũng là ba a phương d n uv TNN, cũng như s thu NTNN c a Vi t Nam. V th i gian, gi i h n nghiên c u c a tài là các văn b n pháp quy thu i v i Nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam t i th i i m hi n t i. V n i dung, tài t p trung nghiên c u chính sách thu nhà th u nư c ngoài c a Vi t Nam trong th i gian qua, có so sánh v i chính sách thu c a các nư c khác trên th gi i. Trên cơ s ó, xu t m t s gi i pháp hoàn thi n chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài trong th i gian t i. Các gi i pháp này nh m:
m b o c nh tranh công b ng gi a m i ơn v kinh doanh trong và ngoài • nư c; m b o thu ngân sách nhà nư c; • • T o thu n l i trong thu hút u tư nư c ngoài; • Xây d ng chính sách thu nhà th u nư c ngoài minh b ch, d áp d ng, phù h p xu hư ng c i cách ngành thu trong th i gian t i. IV. CÁC K T QU NGHIÊN C U C A TÀI tài ã t ng h p tương i h th ng và y h th ng chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài, s li u thu thu nhà th u nư c ngoài Vi t Nam t năm 2005 n nay. N i dung c a tài, các v n gi i quy t: - c i m c a thu nhà th u nư c ngoài; Các nguyên t c ánh thu áp d ng trong vi c xây d ng chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài; Kinh nghi m c a các nư c; - Chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài Vi t Nam hi n nay; - Th c ti n áp d ng chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam; - Các k t lu n và ki n ngh nh m hoàn thi n chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U gi i quy t các m c ích mà tài hư ng n, tác gi ã v n d ng lý thuy t các môn h c Tài chính công, Phân tích chính sách thu làm n n t ng lý lu n; Bên c nh ó tác gi s d ng phương pháp th ng kê l ch s và phương pháp t ng h p s li u ánh giá v chính sách thu i v i Nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam; V n d ng kinh nghi m c a các nư c làm cơ s xu t các gi i pháp phù h p nh m hoàn thi n h th ng chính sách pháp lu t thu c a Vi t Nam trong lĩnh v c này.
Ngoài ph n m u và k t lu n, tài ư c chia thành ba chương: Chương 1: T ng quan v thu nhà th u nư c ngoài. Chương 2: Th c tr ng thu nhà th u nư c ngoài t i Vi t Nam Chương 3: Gi i pháp hoàn thi n chính sách thu nhà th u nư c ngoài t i Vi t nam.
-1- CHƯƠNG 1: T NG QUAN V THU NHÀ TH U NƯ C NGOÀI 1.1. T ng quan v thu i v i nhà th u nư c ngoài 1.1.1. S hình thành thu nhà th u nư c ngoài S ra i và phát tri n c a thu là m t t t y u khách quan c a l ch s , g n li n v i s ra i và t n t i c a Nhà nư c và Pháp lu t. S xu t hi n Nhà nư c òi h i c n ph i có c a c i v t ch t c n thi t chi cho ho t ng thư ng xuyên c a b máy Nhà nư c nh m m b o cho Nhà nư c t n t i, duy trì quy n l c và th c hi n ch c năng qu n lý xã h i c a mình. Và duy trì s t n t i thì c n thi t ph i có nh ng ngu n tài chính chi tiêu, chính vì v y, s hình thành ngu n thu t thu là t t y u và khách quan. Do nh hư ng c a toàn c u hóa, n n kinh t th gi i hi n nay ang chuy n thành m t h th ng liên k t ngày càng ch t ch thông qua các m ng lư i công ngh thông tin. T cu i th k XX tr l i ây, s chuy n d ch hàng hóa, d ch v và các ngu n v n u tư gi a các nư c gia tăng ngày càng nhanh, t o ra s bi n i v ch t so v i trư c ây. ng l c c a toàn c u hóa chính là l i ích mà các l c lư ng tham d có th thu ư c nh vào s m r ng thương m i hàng hóa, d ch v và u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI). Quá trình toàn c u hóa còn ư c di n ra b ng quá trình m r ng ho t ng n các qu c gia thông qua các ho t ng u tư vào các ngành a d ng và phong phú. Quá trình u tư c a các qu c gia chính là quá trình th c hi n ho t ng s n xu t kinh doanh t i các nư c khác. Các nư c s em v n c a mình n u tư thông qua các hình th c khác nhau, trong ó có hình th c các t ch c, cá nhân th hi n qua tư cách là các nhà th u tham gia quá trình này. T ó, các qu c gia s ph i suy nghĩ n quá trình qu n lý các ho t ng nêu trên, mà trong ó công c ch y u chính là chính sách thu . Và các nư c này s ph i ưa ra các quy nh v thu i v i các nhà th u nư c ngoài khi n
-2- nư c mình th c hi n kinh doanh nh m em l i ngu n thu ngân sách cho qu c gia ó, m b o c nh tranh công b ng gi a các doanh nghi p nư c ngoài và doanh nghi p trong nư c. ây cũng là vi c th c hi n nguyên t c lãnh th c a thu : Trong ph m vi ch quy n c a mình, m i qu c gia s có quy n ánh thu i v i các s ki n pháp lý làm phát sinh nghĩa v thu x y ra trên lãnh th ó, ví d như s ki n phát sinh thu nh p, s ki n t a l c tài s n hay chuy n d ch tài s n, vi c ti n hành các ho t ng kinh doanh thương m i v.v... Do v y, hình thành nên chính sách v thu i v i nhà th u nư c ngoài. 1.1.2. Khái ni m thu nhà th u nư c ngoài Như tên g i c a nó, thu nhà th u nư c ngoài là lo i thu ánh vào ho t ng kinh doanh c a các nhà th u nư c ngoài. Nhà th u nư c ngoài ây là các t ch c, cá nhân nư c ngoài kinh doanh ho c có thu nh p phát sinh t i m t nư c trên cơ s h p ng ho c tho thu n b ng văn b n gi a h v i t ch c, cá nhân c a nư c ó mà không hình thành nên m t pháp nhân t i nư c có thu nh p phát sinh. Như v y, nhà th u nư c ngoài là m t hình th c kinh doanh c a các t ch c, cá nhân nư c ngoài khác bi t v i các hình th c u tư tr c ti p ho c u tư gián ti p nư c ngoài. u tư tr c ti p nư c ngoài (ti ng Anh: Foreign Direct Investment, vi t t t là FDI) là hình th c u tư dài h n c a cá nhân hay công ty nư c này vào nư c khác b ng cách thi t l p cơ s s n xu t, kinh doanh. Cá nhân hay công ty nư c ngoài ó s n m quy n qu n lý cơ s s n xu t kinh doanh này. Còn u tư gián ti p nư c ngoài (ti ng Anh: Foreign Indirect Investment, vi t t t là FII) là hình th c u tư v n c a cá nhân hay công ty nư c này vào nư c khác mà nhà u tư không tr c ti p i u hành cơ s s n xu t kinh doanh, thư ng là qua th trư ng tài chính như th trư ng trái phi u, th trư ng ch ng khoán. Còn nhà th u nư c ngoài ch ho t ng theo các h p ng ã ký v i bên ký h p ng c a nư c s t i. Sau khi k t thúc h p ng, ho t ng c a nhà th u nư c ngoài cũng ch m d t.
-3- Trong các quy nh v thu c a các nư c, thu NTNN thư ng ư c g i là Foreign Contractor Tax (FCT), Foreign Contractor Withholding Tax (FCWT). Nó còn ư c g i là thu kh u tr t i ngu n (withholding tax), do cách thu ch y u là ư c bên ký h p ng kh u tr ti n thu ph i n p c a nhà th u nư c ngoài trư c khi tr ti n cho nhà th u. T i n Oxford Dictionaries nh nghĩa: “Thu NTNN là lo i thu ư c kh u tr t i ngu n, do các qu c gia ánh trên ti n lãi vay ho c c t c c a ngư i cư trú bên ngoài nư c ó”. Các nư c thư ng không có m t nh nghĩa riêng v thu iv i nhà th u nư c ngoài. Các i u kho n v thu i v i nhà th u nư c ngoài thư ng ư c quy nh trong Lu t thu thu nh p doanh nghi p, thu c ph n thu kh u tr t i ngu n. Ch ng h n, Lu t thu Malaysia nh nghĩa thu NTNN như sau: “Thu NTNN là m t kho n ti n ư c bên chi tr kh u tr l i i v i thu nh p c a ngư i ư c tr ti n không cư trú và n p cho C c thu n i a Malaysia. Bên tr ti n là cá nhân/t ch c ho t ng kinh doanh t i Malaysia. Bên tr ti n ph i gi l i thu NTNN i v i các kho n chi tr cho d ch v , tư v n k thu t, ti n thuê ho c các kho n chi tr khác th c hi n dư i b t kỳ hình th c th a thu n nào i v i vi c s d ng b t kỳ ng s n nào tr cho ngư i nh n ti n không cư trú. Ngư i nh n ti n là cá nhân/t ch c không cư trú t i Malaysia nh n các kho n chi tr trên”. Theo Lu t qu n lý thu c a Australia năm 2004 (Taxation Administration Amendment Regulations 2004) thì thu nhà th u là lo i thu ánh vào các kho n chi tr cho các t ch c nư c ngoài thư ng trú t i nư c này ư c hình thành t các h p ng th u xây d ng. Như v y, v i tên g i c a mình, có th th y thu nhà th u nư c ngoài thu c lo i thu thu theo i tư ng, mà ây là các nhà th u nư c ngoài. 1.1.3. Vai trò c a thu nhà th u nư c ngoài Thu nhà th u nư c ngoài có các vai trò sau:
-4- ng kinh doanh c a các nhà th u nư c Huy ng ngu n thu t ho t ngoài; Khi nhà th u nư c ngoài th c hi n ho t ng kinh doanh t i m t nư c, ng th i xu t hi n nghĩa v n p thu c a h . Các nư c u có quy nh v vi c thu thu i v i ho t ng kinh doanh c a nhà th u nư c ngoài t i nư c mình. i v i các nư c phát tri n, s thu thu t ho t ng c a các nhà th u nư c ngoài không l n, do các lý do sau: Các nư c phát tri n ã t t i trình cao v các lĩnh v c, kh năng c a các doanh nghi p trong nư c áp ng ư c các nhu c u v xây d ng, cung c p máy móc thi t b ; Trình v công ngh cao, ít ph i nh p kh u công ngh t nư c ngoài, do v y ít xu t hi n thu nhà th u nư c ngoài i v i ti n b n quy n; Lư ng v n u tư trong nư c l n, áp ng ư c nhu c u u tư, do v y ít xu t hi n thu nhà th u nư c ngoài i v i lãi vay. Ngư c l i v i các nư c phát tri n, i v i các nư c ang phát tri n như Vi t Nam, s thu thu nhà th u nư c ngoài óng góp m t ph n khá quan tr ng trong t ng thu c a ngân sách nhà nư c t thu , do các nguyên nhân sau: Các nư c ang phát tri n c n m t ngu n v n r t l n trong quá trình u tư c a mình, do v y c n vay t các ngu n bên ngoài, làm xu t hi n thu nhà th u nư c ngoài i v i lãi vay; Trình khoa h c k thu t còn th p, c n nh p kh u khoa h c công ngh , do v y xu t hi n thu nhà th u nư c ngoài i v i ti n b n quy n; Kh năng c a các doanh nghi p trong nư c còn h n ch , do v y c n các nhà th u nư c ngoài cung c p nhi u d ch v , hàng hóa trong nư c chưa s n xu t ư c, c bi t i v i vi c xây d ng các nhà máy, công trình
-5- tr ng i m. Do v y xu t hi n thu nhà th u nư c ngoài trong lĩnh v c cung c p hàng hóa d ch v , xây d ng; Các nư c ang phát tri n thư ng áp d ng mô hình Hi p nh tránh ánh thu hai l n c a UN, trong khi các nư c phát tri n thư ng áp d ng mô hình Hi p nh tránh ánh thu hai l n c a OECD. Mô hình UN áp d ng nguyên t c ánh thu t i ngu n, ưu tiên cho các nư c ang phát tri n quy n ư c ánh thu i v i các thu nh p có ngu n phát sinh t nư c mình; T o môi trư ng c nh tranh bình ng gi a các doanh nghi p trong và ngoài nư c; Trong quá trình h i nh p, xu hư ng toàn c u hóa hi n nay, các nư c th c hi n ho t ng u tư ra nư c ngoài dư i hình th c FDI, các công ty nư c ngoài ho t ng s n xu t kinh doanh nhưng không hình thành pháp nhân òi h i ph i ư c i x bình ng v nhi u lĩnh v c, trong ó có thu . Chính sách thu i v i nhà th u nư c ngoài cũng d a trên m t m t b ng chung như i v i các doanh nghi p trong nư c, xây d ng m t sân chơi chung cho các doanh nghi p ho t ng, t o i u ki n cho các doanh nghi p ho t ng trên ph m vi toàn c u. nh hư ng Ði u ch nh các ho t ng s n xu t, kinh doanh, qu n lý và phát tri n kinh t . Thu NTNN, cũng như các lo i thu ánh vào i tư ng khác, có vai trò i u ch nh ho t ng s n xu t kinh doanh c a các NTNN, xây d ng các quy nh qu n lý ho t ng c a các NTNN, nh hư ng phát tri n n n kinh t . Bên c nh vai trò chung c a thu , thu NTNN còn có vai trò riêng, th hi n các i m sau:
-6- i u ch nh ho t ng c a NTNN theo hư ng: t o i u ki n thu n l i cho NTNN ho t ng, tuy nhiên v n m b o cho các doanh nghi p trong nư c ho t ng và phát tri n t t; Trong t ng giai o n phát tri n c a n n kinh t , thu su t i v i tình lo i hình s n xu t, kinh doanh có th ư c i u ch nh nh m th c hi n ch c năng i u ch nh kinh t c a thu , mà c th là i u ch nh thu su t các lo i hình ho t ng s n xu t kinh doanh, d ch v c a NTNN cho phù h p v i yêu c u c a n n kinh t t ng th i i m. 1.2. c i m thu nhà th u nư c ngoài Thu NTNN là lo i thu ánh vào i tư ng là nhà th u nư c ngoài. Nó bao g m nhi u lo i thu khác nhau: thu GTGT, thu TNDN, thu TNCN, thu XNK v.v... tương t như i v i các doanh nghi p khác. Tuy nhiên, thu NTNN có các c i m chính sau: V lĩnh v c thu: Thu NTNN ch xu t hi n ch y u m t s lo i hình ho t ng sau: u t ư d á n m i ho c m r ng u tư ph i nh p kh u máy móc, thi t b lo i trong nư c chưa s n xu t, ch t o ư c, kèm theo d ch v ào t o, l p t, ch y th , b o hành, … Chuy n giao công ngh , mua b n quy n công ngh t nư c ngoài (ví d : qui nh h p ng chuy n giao công ngh dây chuy n s n xu t s n ph m: tr phí cho bên chuy n giao trên giá bán t nh c a s n ph m; ho c ti n chuy n giao công ngh d ng nhãn hi u thương m i tính ph n trăm trên doanh thu thu n…); tr ti n b n quy n xu t b n ph m Vay ngân hàng nư c ngoài (lãi ti n vay) Qu ng cáo (ti n b n quy n) ho c d ch v Cho thuê máy móc, thi t b , phương ti n công nghi p, thi t b khoa h c, thi t b thương m i, phương ti n v n t i và các ng s n khác dư i m i
-7- hình th c, k c các ph n m m i kèm như ph n m m i u khi n, thi t b ph tr Tư v n, thi t k (k c thi t k qua Internet) D ch v thuê/mua d ch v ng c a nhà th u nư c ngoài: V th i gian ho t c i m l n nh t c a NTNN là ho t ng kinh doanh ch trong m t th i gian ng n, theo các h p ng ký v i các doanh nghi p ho c cá nhân c a nư c s t i. Các h p ng này thư ng là ng n h n, ph n l n dư i m t năm, có h p ng ch trong th i gian r t ng n. Tuy nhiên cũng có nh ng h p ng kéo dài vài năm, c bi t là các h p ng trong lĩnh v c d u khí: thuê giàn khoan, tàu ch a d u v.v...; trong lĩnh v c xây d ng: xây nhà máy i n, xi măng, nhà máy ư ng, nhà máy ch bi n th c ph m v.v...; các h p ng vay th c hi n các d án u tư mua s m máy móc thi t b v... V s hi n di n c a NTNN t i nư c ký h p ng: Khác v i các công ty nư c ngoài ho t ng u tư tr c ti p (FDI), các NTNN có th có hi n di n ho c không có hi n di n t i nư c ký k t h p ng. i v i các h p ng thu c d ng sau có th không có s hi n di n c a NTNN nư c ký k t h p ng: Hp ng vay; Hp ng chuy n giao công ngh ; Hp ng tư v n v.v... Tuy không hi n di n t i nư c ký k t h p ng, NTNN v n có th ph i n p thu t i nư c ký h p ng, và thu NTNN trong trư ng h p này thư ng là thu TNDN. V cách thu: Do c i m ho t ng c a các NTNN là ng n h n, có th không có hi n di n t i nư c ký k t h p ng ã d n t i cách thu thu NTNN cũng khác
-8- bi t. Thu NTNN ư c thu ch y u t i bên ký h p ng nư c s t i, ó cũng là c i m d n t i tên g i c a thu NTNN là thu kh u tr t i ngu n, trong ó ngu n ư c hi u là ngu n thu nh p, t c là thu t i ơn v chi tr thu nh p. Cách thu này ơn gi n hóa th t c hành chính thu , hi u qu , ti t ki m chi phí thu thu . Tuy nhiên, cách thu này cũng có như c i m là ràng bu c nghĩa v kê khai và n p thu c a i tư ng n p thu - các NTNN - sang bên ký h p ng. Các ch tài v thu : ph t vi ph m kê khai, khai sai, khai thi u, n p ch m t khai v.v... chuy n qua bên ký h p ng. NTNN khi ký h p ng có th ch c n bi t s ti n mình nh n ư c khi cung c p hàng hóa, d ch v , còn các v n v thu do bên ký h p ng nư c s t i ch u trách nhi m. V thu su t: Do c i m c a NTNN ch ho t ng trong th i gian ng n, không th c hi n ch s sách k toán như các doanh nghi p trong nư c nên vi c kê khai, tính thu không áp d ng như i v i các doanh nghi p trong nư c. t o i u ki n thu n l i trong quá trình hành thu, thu su t i v i các ho t ng kinh doanh c a NTNN thư ng ư c g p l i theo t ng nhóm có ho t ng kinh doanh tương t . Cũng do không th c hi n ch s sách k toán, vi c xác nh thu TNDN thư ng theo t l % trên doanh thu NTNN nh n ư c. T l này cũng ư c xác nh theo t ng nhóm ho t ng kinh doanh tương t nhau, ch ng h n: ho t ng d c h v ; ho t ng xây d ng, ho t ng thương m i v.v... Quan h v i Hi p nh tránh ánh thu hai l n: Thu NTNN có quan h ch t ch v i Hi p nh tránh ánh thu hai l n. Các quy nh v thu i v i NTNN u cp n quan h gi a thu NTNN và Hi p nh tránh ánh thu hai l n. Quan h gi a thu NTNN và Hi p nh tránh ánh thu hai l n th hi n các i m sau: