Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:131

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của đề tài "Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương" là xác định được các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin BCTC tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương nhằm cung cấp một cách đầy đủ các thông tin hữu ích cho tổ chức, cá nhân, nhân dân trên địa bàn dễ dàng tiếp cận, tham gia vào việc kiểm soát quản lý NSNN để giúp các cơ quan hành chính sử dụng ngân sách một cách hiệu quả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT VÕ THANH CHÂU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT LƢỢNG THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 LUẬN V N THẠC S BÌNH DƢƠNG – 2021
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT VÕ THANH CHÂU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT LƢỢNG THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 83 40301 LUẬN V N THẠC S NGƢỜI HƢỚNG DẪN HO HỌC PGS.TS PH N ĐỨC DŨNG BÌNH DƢƠNG – 2021
LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, tác giả muốn gửi lời cảm ơn thật sâu sắc đến các Thầy, Cô khoa Kế Toán, trƣờng Đại học Thủ Dầu Một đã truyền đạt cho tác giả những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian dài học tập tại trƣờng. Bên cạnh đó, tác giả trân trọng cảm ơn đến PGS TS. Phan Đức Dũng, ngƣời đã dành rất nhiều thời gian quý báu để hƣớng dẫn tác giả về những định hƣớng và phƣơng pháp nghiên cứu cảu bài luận văn, cũng nhƣ góp ý về nội dung của luận văn để tác giả có thể hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này. Thêm vào đó, tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và bạn bè đã luôn giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện thuận lợi nhất để tác giả có thể hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này. Cuối cùng, tác giả gửi lời cảm ơn trân thành đến toàn thể cán bộ viên chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng đã tham gia trả lời phiếu khảo sát và cung cấp nhiều thông tin vô cùng bổ ích phục vụ cho quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Bình Dƣơng, ngày 21 tháng 5 năm 2021 Tác giả Võ Thanh Châu
LỜI C M ĐO N Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và đƣợc sự hƣớng dẫn khoa học của PGS TS. Phan Đức Dũng; Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chƣa công bố dƣới bất kỳ hình thức nào trƣớc đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá đƣợc chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng nhƣ số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình. Bình Dƣơng, ngày 21 tháng 5 năm 2021 Tác giả Võ Thanh Châu
TÓM TẮT Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ, việc gia nhập các tổ chức kinh tế trong khu vực và thới giới đồi hỏi nhà nƣớc đặt biệt là các đơn vị hành chính sự nghiệp phải cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, công khai, minh bạch, do đó các đơn vị hành chính sự nghiệp phải bảo đản thông tin trên báo cáo tài chính tại đơn vị mình phải trung thực và chất lƣợng. Tác giả đã chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng” nhần xác định và đo lƣờng các nhân tố tác động đến chất lƣợng báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Thông qua việc tổng hợp cơ sở lý thuyết và dựa vào mô hình nghiên cứu trƣớc đó tác giả đã xây dựng mô hình nghiên cứu gồm có 5 nhân tố tác động đến chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính trong các đơn vị hành chính sự nghiệp đó là: Trình độ nhân viên kế toán; sự hổ trợ của nhà quản lý cấp cao; công nghệ thông tin; kết quả tài chính và cơ cấu tài chính. Tác giả đã tiến hành nghiên cứu định lƣợng, dữ liệu đƣợc thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát gửi đến các đơn vị khảo sát thông qua Google Forms và xử lý, phân tích bằng phần mền phần mềm Excel 2010 và SPSS phiên bàn v.25.0. Kết quả phân tích tƣơng quan và hồi quy cho thấy các biến độc lập đều ảnh hƣởng đến báo cáo tài chính. Qua quá trình phân tích tác giả đã loại bỏ nhân tó cơ cấu tổ chức do có độ tin cậy thấp, các nhân tố còn lại có mức độ tác động đến chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính theo mức độ mạnh dần nhƣ sau: Trình độ nhân viên kế toán với hệ số β = 0,335; Sự quan tâm của nhà quản lý cấp với hệ số β = 0,247; Kết quả tài chính với hệ số β = 0,232; Hệ thống công nghệ thông tin với hệ số β = 0,158. Luận văn đƣa ra các giải pháp giúp hỗ trợ đơn vị hành chính sự nghiệp cải thiện hiệu quả công tác quản lý, nếu đang vận hành tốt thì cần phát huy, nếu phát hiện những dấu hiệu bất ổn thì cần dựa vào thông tin từ bộ phận kế toán để kết hợp và đƣa ra phƣơng án vận hành tối ƣu nhất.
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI C M ĐO N TÓM TẮT MỤC LỤC PHÂN MỞ ĐẨU ------------------------------------------------------------------------------------ 1 1. Lý do lựa chọn đề tài .................................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 4 2.1. Mục tiêu tổng quát --------------------------------------------------------------------------- 4 2.2. Mục tiêu cụ thể ------------------------------------------------------------------------------- 4 3. Đối tƣợng, khách thể và thời gian khảo sát .............................................................. 4 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4 5. Ý nghĩa thực tiển của luận văn .................................................................................. 4 6. Kết cấu của luận văn................................................................................................... 5 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU -------------------------------------------------- 6 1.1. Nghiên cứu trong nƣớc ............................................................................................... 6 1.2. Nghiên cứu nƣớc ngoài ............................................................................................. 10 1.3. Kết luận khoản trống trong nghiên cứu ................................................................. 12 CHƢƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH ÁP DỤNG CHO ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP -------------------------------------------------------------- 14 2.1. Các khái niệm nghiên cứu ........................................................................................ 14 2.1.1. Khái niệm báo cáo tài chính ------------------------------------------------------------ 14 2.1.2. Khái niệm thông tin ---------------------------------------------------------------------- 14 2.1.3. Khái niệm chất lƣợng -------------------------------------------------------------------- 15 2.1.4. Chất lƣợng thông tin BCTC------------------------------------------------------------ 15 2.2. Đơn vị hành chính sự nghiệp ................................................................................... 17 2.2.1. Đơn vị hành chính sự nghiệp ----------------------------------------------------------- 17 2.2.2. Phân loại đơn vị hành chính sự nghiệp ---------------------------------------------- 17 2.3. Báo cáo tài chính đơn vị hành chính sự nghiệp ..................................................... 18 2.3.1. Báo cáo tài chính đơn vị hành chính sự nghiệp ------------------------------------ 18 2.3.2. Hệ thống báo cáo tài chính của đơn vị hành chính sự nghiệp ------------------- 19 i
2.3.3. Vai trò của báo cáo tài chính ----------------------------------------------------------- 21 2.3.4. Nguyên tắc báo cáo tài chính trong đơn vị sự nghiệp ----------------------------- 22 2.3.5. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán ----------------------------------------------------- 23 2.3.6. Yêu cầu lập và hoàn thiện báo cáo tài chính ---------------------------------------- 24 2.3.7. Yêu cầu hoàn thiện Báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp -- 25 2.3.8. Nội dung và thời hạn nộp báo cáo tài chính ---------------------------------------- 26 2.4. Vấn đề cần giải quyết ................................................................................................ 27 2.5. Các lý thuyết nền ....................................................................................................... 30 2.5.1. Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetry Information Theory) --------- 30 2.5.2. Lý thuyết ngƣời đại diện (Agency Theory) ----------------------------------------- 31 2.5.3. Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder Theory) -------------------------------- 32 2.5.4. Lý thuyết lợi ích xã hội (Public Interest Theory) ---------------------------------- 33 2.5.5. Lý thuyết thể chế (Instituotion Theory) --------------------------------------------- 33 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU -------------------------------------------- 36 3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................... 36 3.1.1. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu thống kê ------------------------------------------------- 36 3.1.2. Nghiên cứu định lƣợng ------------------------------------------------------------------ 36 3.2. Mô hình nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu .......................................................... 37 3.3. Phƣơng pháp lấy mẫu và kích thƣớc mẫu nghiên cứu .......................................... 41 3.4. Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ............................................................................... 41 CHƢƠNG 4 ẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN------------------------------- 45 4.1. Đánh giá thực trạng báo cáo tài chính tại đơn vị hành chính sự nghiệp tại Bình Dƣơng ............................................................................................................................... 45 4.2. Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát .................................................................... 46 4.3. Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Conbach’s lpha.................................. 49 4.3.1. Hệ thống công nghệ thông tin ---------------------------------------------------------- 50 4.3.2. Trình độ của nhân viên kế toán ------------------------------------------------------- 50 4.3.3. Sự hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao ---------------------------------------------------- 50 4.3.4. Cơ cấu tổ chức ---------------------------------------------------------------------------- 51 4.3.5. Kết quả tài chính ------------------------------------------------------------------------- 52 4.3.6. Chất lƣợng BCTC ------------------------------------------------------------------------ 52 ii
4.4. Phân tích nhân tố khám phá EFA ........................................................................... 53 4.4.1. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho biến độc lập ------------------------------- 53 4.4.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho biến phụ thuộc --------------------------- 55 4.4.3. Kiểm định độ phù hợp của mô hình nghiên cứu ----------------------------------- 56 4.4.4. Kiểm tra hiện tƣợng đa công tuyến của các biến độc lập ------------------------ 57 4.4.5. Kiểm định hiện tƣợng tự tƣơng quan ------------------------------------------------ 57 4.4.6. Kiểm tra phân phối chuẩn của phần dƣ --------------------------------------------- 57 4.5. Phân tích hồi quy ...................................................................................................... 60 4.5.1. Phƣơng trình hồi quy -------------------------------------------------------------------- 60 4.6. Thảo luận kết quả đối chiếu với thực tế.................................................................. 62 CHƢƠNG 5 ẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ------------------------------------------------- 66 5.1. Kết luận ...................................................................................................................... 66 5.2. Kiến nghị .................................................................................................................... 68 5.2.1. Trình độ nhân viên kế toán------------------------------------------------------------- 68 5.2.2. Sự hổ trợ của các nhà quả lý cấp cao ------------------------------------------------- 69 5.2.3. Kết quả tài chính ------------------------------------------------------------------------- 71 5.2.4. Hệ thống công nghệ thông tin ---------------------------------------------------------- 71 5.3. Hạn chế nghiên cứu và hƣớng nghiên cứu tiếp theo.............................................. 72 5.4. Các giải pháp để hoàn thiện BCTC tại các đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO -------------------------------------------------------------------- VIII PHỤ LỤC ------------------------------------------------------------------------------------------ XI iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Tiếng Việt 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 KTNN Kế toán nhà nƣớc 3 HCSN Hành chính sự nghiệp 4 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 5 KBNN Kho bạc Nhà nƣớc 6 HTKT Hạch toán kế toán 7 ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập 8 TCTC Tự chủ tài chính iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1: Kết quả số lƣợng khảo sát ................................................................................. 46 Bảng 4.2. Kết quả thống kê mô tả đặc điểm mẫu khảo sát ............................................... 47 Bảng 4.3: Cronbach alpha của biến CNTT ....................................................................... 50 Bảng 4.4: Cronbach alpha của biến NVKT ....................................................................... 50 Bảng 4.5: Cronbach’s alpha của biến HTQL .................................................................... 50 Bảng 4.6: Cronbach’s alpha của biến HTQL .................................................................... 51 Bảng 4.7: Cronbach’s alpha của biến CCTC .................................................................... 51 Bảng 4.8: Cronbach’s alpha của biến KQTC .................................................................... 52 Bảng 4.9: Cronbach’s alpha của biến CLBCTC ............................................................... 53 Bảng 4.10: Phân tích nhân tố chính thức kết quả của biến độc lập ................................... 53 Bảng 4.11 Ma trận tƣơng quan giữa các biến mô hình nghiên cứu. ................................. 55 Bảng 4.12: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình hồi quy ............................................ 56 Bảng 4.13: Bảng phân tích phƣơng sai ANOVA .............................................................. 57 Bảng 4.14: Ý nghĩa của các hệ số hồi quy từng biến lần 1 ............................................... 61 Bảng 4.15: Ý nghĩa của các hệ số hồi quy từng biến lần 2 ............................................... 62 v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 4.1 Kế quả thống kê mô tả về giới tính của mẫu khảo sát. .................................. 48 Biểu đồ 4.2 Thống kê mô tả về độ tuổi của mẫu khảo sát................................................. 48 Biểu đồ 4.3 Thống kê mô tả về trình độ học vấn của mẫu khảo sát.................................. 49 Biểu đồ 4.4 Thống kê mô tả về thâm niên công tác của mẫu khảo sát ............................. 49 vi
DANH MỤC HÌNH Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu........................................................................................... 39 Hình 4.1: Đồ thị phân tán phần dƣ .................................................................................... 58 Hình 4.2: Biểu đồ tần số Histogram .................................................................................. 59 Hình 4.3: Phân phối chuẩn của phần dƣ quan sát.............................................................. 60 vii
PHÂN MỞ ĐẨU 1. Lý do lựa chọn đề tài Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ tại Việt Nam, việc gia nhập các tổ chức kinh tế khu vực và thế giới đòi hỏi Nhà nƣớc ta phải cung cấp thông tin có tính chuẩn mực, có khả năng so sánh và đƣợc quốc tế thừa nhận. Bối cảnh hội nhập cũng đòi hỏi Việt Nam phải tuân thủ theo lộ trình đã thỏa thuận có cam kết về minh bạch hóa thông tin kế toán, nhất là trong lĩnh vực kế toán nhà nƣớc. Yêu cầu đặt ra trong giai đoạn mới là kế toán nhà nƣớc phải cung cấp thông tin đầy đủ không những về ngân sách nhà nƣớc mà còn về tài chính nhà nƣớc, làm căn cứ phân tích dự báo tình hình tài chính nhà nƣớc một cách đầy đủ, kịp thời, công khai, minh bạch, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính nhà nƣớc. Vì vậy nguồn thông tin quan trọng trong kế toán nhà nƣớc là báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp. Năm 2015 cụm từ “Báo cáo tài chính Nhà nƣớc” đƣợc nhắc đến trong luật kế toán số 88/2015/QH13 đƣợc Quốc hội thông qua 20/11/2015, trong đó có nêu báo cáo tài chính nhà nƣớc đƣợc lập trên cơ sở hợp nhất báo cáo tài chính của cơ quan nhà nƣớc, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức kinh tế và các đơn vị có liên quan khác thuộc khu vực nhà nƣớc, dùng để tổng hợp và thuyết minh về tình hình tài chính nhà nƣớc, kết quả hoạt động tài chính nhà nƣớc và lƣu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài chính nhà nƣớc trên phạm vi toàn quốc và từng địa phƣơng. (Luật kế toán, 2015). Để hợp thông tin tài chính của toàn bộ khu vực nhà nƣớc, cần phải tổ chức tốt dữ liệu ngay từ các đơn vị Kế toán nhà nƣớc, đảm bảo phản ánh đầy đủ các đối tƣợng kế toán của Tổng Kế toán nhà nƣớc. Kế toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp (HCSN) là một bộ phận cấu thành của hệ thống kế toán Nhà nƣớc (KTNN), với chức năng tổ chức hệ thống thông tin kế toán toàn diện, liên tục, có hệ thống để phản ánh tình hình tiếp nhận và sử dụng ngân sách nhà nƣớc (NSNN), quỹ, tài sản công ở các đơn vị, tổ chức có sử dụng và không sử dụng NSNN. Kế toán HCSN rất cần thiết và quan trọng trong quản lý ngân sách quốc gia bên cạnh vai trò trong quản lý ngân sách hoạt động của từng đơn vị. Kế toán HCSN là đơn vị giữ vai trò quan trọng trong việc kip thời cung cấp các thông tin về NSNN cho các cấp chính quyền, các cơ quan quản lý từ trung ƣơng đến địa phƣơng phục vụ cho việc quản lý, điều hành hiệu quả NSNN các cấp cùng với Kho bạc Nhà nƣớc (KBNN). 1
Thực tế này đặt ra yêu cầu phải hoàn thiện các thông tin, dữ liệu kế toán nhà nƣớc ở tất cả các đơn vị, trong đó các đơn vị hành chính, sự nghiệp là đối tƣợng chủ yếu cung cấp thông tin đầu vào cho Tổng Kế toán nhà nƣớc. Báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp là nguồn thông tin đầu vào quan trọng để xây dựng báo cáo tài chính nhà nƣớc, báo cáo của Tổng Kế toán nhà nƣớc. Nhƣ vậy, việc lập báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp là đòi hỏi từ thực tiễn. Hiện nay, việc lập và trình bày Báo cáo tài chính (BCTC) của các đơn vị hành chính, sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng đƣợc thực hiện theo quy định của Chế độ kế toán HCSN theo thông tƣ 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017 của Bộ Tài chính về việc ban hành chế độ kế toán HCSN và Thông tƣ 185/2010/TT-BTC ngày 15/11/2010 của Bộ Tài chính hƣớng dẫn sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán HCSN. Hiện nay, các đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng đã trình bày BCTC một cách tổng quát, toàn diện về tình hình tiếp nhận, sử dụng kinh phí NSNN tại các đơn vị kế toán nhà nƣớc, phù hợp với Luật NSNN và các chính sách hoàn thiện báo cáo tài chính đối với các đơn vị HCSN. Bên cạnh đó, hệ thống BCTC đã cung cấp đƣợc những thông tin cơ bản về tình hình tài sản, tình hình thu, chi và kết quả của các hoạt động tại đơn vị; Cung cấp thông tin bổ sung để ngƣời đọc có thể nắm bắt đƣợc tình hình hoạt động, các chính sách quản lý, những vấn đề phát sinh trong đơn vị, từ đó có cái nhìn tổng thể về hoạt động của đơn vị mình. Tuy nhiên, hệ thống BCTC tại các đơn vị HCSN vẫn còn những hạn chế và cần phải bổ sung và hoàn thiện. Cụ thể: - Bảng cân đối tài khoản: Phản ánh tổng quát tình hình kinh phí và sử dụng kinh phí, tình hình tài sản và nguồn hình thành tài sản, kết quả hoạt động sự nghiệp của đơn vị HCSN trong kỳ báo cáo qua số hiện có đầu kỳ, tăng, giảm trong kỳ và số cuối kỳ. Báo cáo này mới chỉ liệt kê số liệu trên các tài khoản phát sinh tại đơn vị; dùng để kiểm tra tính cân đối của các tài khoản trong quá trình ghi sổ kép. Hiện nay, ngƣời đọc khó xác định đƣợc khoản mục nào là tài sản và khoản mục nào là nguồn hình thành tài sản qua cách thức phân loại hệ thống tài khoản kế toán hành chính sự nghiệp. Ngƣời đọc chƣa thể đƣa ra những nhận định thích hợp về tình hình tài chính của đơn vị khi đọc Bảng cân đối tài khoản do không thể phân loại đƣợc các khoản mục ngắn hạn và dài hạn trong bản cân đối. 2
- Tổng hợp tình hình kinh phí và quyết toán kinh phí đã sử dụng: Báo cáo này chủ yếu phản ánh tình hình tiếp nhận và sử dụng các nguồn kinh phí từ NSNN nhằm cung cấp thông tin cho các cơ quan cấp trên, cơ quan quản lý nhà nƣớc phục vụ công tác quyết toán NSNN. Báo cáo này chƣa phản ảnh đầy đủ toàn bộ các hoạt động thu, chi và kết quả hoạt động của đơn vị mà mới chỉ phản ánh một phần kết quả hoạt động của đơn vị. - Báo cáo thu, chi hoạt động sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh: Phản ánh tổng quát phản ánh tình hình thu, chi hoạt động sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị. Báo cáo này chƣa phản ánh đầy đủ toàn bộ thu, chi của đơn vị và kết quả hoạt động của đơn vị mặc dù đã tuân thủ theo cơ sở dồn tích. - Thuyết minh báo cáo tài chính: Giải thích và bổ sung thông tin về tình hình thực hiện các nhiệm vụ cơ bản của đơn vị, tình hình chấp hành kỷ luật tài chính về thu, chi NSNN. Báo cáo này mới chỉ chi tiết số liệu của một số chỉ tiêu trên Bảng cân đối tài khoản, chƣa có sự phân tích đánh giá tình hình tăng, giảm tài sản, kết quả hoạt động, hiệu quả sử dụng nguồn lực tại đơn vị… Ngoài ra theo quy định hiện hành, đơn vị HCSN hiện cũng chƣa lập Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ để phản ánh thông tin về các luồng tiền thu vào và chi ra phát sinh tại đơn vị. Đây là nguồn thông tin đầu vào rất quan trọng để cung cấp cho Tổng KTNN, phục vụ lập Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ nhà nƣớc, cung cấp cái nhìn tổng thể về tình hình tài chính của Nhà nƣớc bằng việc chỉ ra dòng tiền vào và ra của các hoạt động nhƣ hoạt động đầu tƣ, hoạt động tài chính... Để có đƣợc thông tin đầu vào đáp ứng yêu cầu của Tổng KTNN thì dữ liệu từ các đơn vị Kế toán nhà nƣớc, đảm bảo phản ánh đầy đủ các đối tƣợng kế toán của Tổng Kế toán nhà nƣớc. Yêu cầu đặt ra trong giai đoạn này là phải hoàn thiện các thông tin, dữ liệu Kế toán nhà nƣớc ở tất cả các đơn vị, trong đó các đơn vị hành chính, sự nghiệp là đối tƣợng chủ yếu cung cấp thông tin đầu vào cho Tổng Kế toán nhà nƣớc. Để có đƣợc báo cáo tài chính nhà nƣớc phản ánh trung thực, hợp lý các thông tin tài chính của Nhà nƣớc thì yêu cầu các đơn vị hành chính sự nghiệp phải lập phản ánh đúng tình hình sử dụng kinh phí và hoạt động của mình trong báo cáo tài chính nhà nƣớc của đơn vị. Từ những lý do nêu trên, tôi quyết định chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình. Với mục đích sẽ 3
đƣa ra những giải pháp hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính của các đơn vị HCSN trên địa bàn, thúc đẩy BCTC tài chính của đơn vị vận hành trơn tru, nâng cao chất lƣợng hoạt động của các đơn vị Nhà nƣớc. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu chung của đề tài là xác định đƣợc các nhân tố tác động đến chất lƣợng thông tin BCTC tại các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng nhằm cung cấp một cách đầy đủ các thông tin hữu ích cho tổ chức, cá nhân, nhân dân trên địa bàn dễ dàng tiếp cận, tham gia vào việc kiểm soát quản lý NSNN để giúp các cơ quan hành chính sử dụng ngân sách một cách hiệu quả. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính; - Đo lƣờng tác động của các nhân tố này đến chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính; 3. Đối tƣợng, khách thể và thời gian khảo sát - Đối tƣợng nghiên cứu: Chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính - Khách thể nghiên cứu: Nghiên cứu đƣợc thực hiện thông qua điều tra khảo sát tại các cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. - Thời gian khảo sát: Thời gian nghiên cứu từ tháng 11 năm 2020 đến tháng 02 năm 2021 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, nghiên cứu đã sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng với công cụ thu thập thông dữ liệu là bảng câu hỏi khảo sát trên các đối tƣợng là các kế toán trƣởng, phụ trách kế toán trong các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng 5. Ý nghĩa thực tiển của luận văn Đề tài nghiên cứu áp dụng hiệu quả cho những nguyên nhân đang đe dọa tới chất lƣợng BCTC trong đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Vấn đề đặt ra khi này là các đơn vị HCSN cần chọn giải pháp nào để có khả năng tăng hiệu quả sử dụng BCTC và chất lƣợng thông tin BCTC cung cấp. Đề tài nghiên cứu cung cấp giải pháp thiết thực cho các đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng đang trong trình trạng gặp khó khăn trong quá trình lập và trình bày 4
BCTC. Chú trọng vào nghiên cứu các giải pháp để nâng cao chất lƣợng BCTC là mục tiêu mấu chốt để các đơn vị HCSN có đƣợc niềm tin đối với ngƣời sử dụng. Đề tài nghiên cứu làm cho ngƣời hành nghề kế toán thấy rõ đƣợc vai trò của bộ phận kế toán có thể hỗ trợ tích cực cho hoạt động của các phòng ban khác hoàn thành nhiện vụ cũng nhƣ nâng tầm vai trò kế toán ở góc nhìn mới, trong nhiệm vụ chung của một đơn vị HCSN. Đó là đóng góp quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ làm tăng giá trị đơn vị HCSN từ giải pháp của kế toán. Luận văn là cở sở để ban lãnh đạo các đơn vị HCSN đánh giá lại các yếu kém của BCTC ảnh hƣởng đến các hoạt động của đơn vị. Từ đó có thể vận dụng một số giải pháp đƣợc đề xuất để khắc phục. Luân văn đã nghiên cứu các đặc điểm BCTC trong các đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng, kết quả đánh giá đƣợc những ƣu điểm cũng nhƣ những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế này. Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, khảo sát và đánh giá, luận vân đề xuất những phƣơng hƣớng và giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện các nhân tố ảnh hƣởng đến BCTC trong các đơn vị HCSN trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Ngoài ra luận văn còn làm cơ sở để cho các nghiên cứu tiếp theo tham khảo và có những nghiên cứu mới trong cùng chủ đề nghiên cứu. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu gồm 05 chƣơng: Chƣơng 1 Tổng quan các nghiên cứu Chƣơng 2 Cơ sở lý luận về báo cáo tài chính áp dụng cho đơn vị hành chính sự nghiệp Chƣơng 3 Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 4 Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chƣơng 5 Kết luận và kiến nghị 5
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1. Nghiên cứu trong nƣớc Hoàn thiện hệ thống BCTC tại các đơn vị hành chính sự nghiệp đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, khi nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển, quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn tài chính, ngân sách nhà nƣớc. Để thực hiện tốt sự phát triển bền vững, một BCTC có thể so sánh đƣợc, có thể công khai minh bạch, sẽ cho thấy đƣợc hiệu quả hoạt động, hiệu quả quản lý ngân sách. Tác giả Huỳnh Thị Phƣơng Anh, (2015) đã đƣa ra 6 yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình hoàn thiện báo cáo tài chính các trƣờng đại học, cao đẳng công lập, gồm: (1) Các quy định pháp lý chi phối đến quá trình soạn thảo BCTC; (2) Nhân tố tác động đến thông tin trên BCTC; (3) Nội dung và phƣơng pháp lập BCTC; (4) Kiểm soát chất lƣợng BCTC từ bên trong; (5) Kiểm soát chất lƣợng BCTC từ bên ngoải; (6) Kiểm soát nội bộ. Trong yếu tố “Nhân tố tác động đến thông tin trên BCTC”, tác giả nêu cụ thể mô hình các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính các trƣờng đại học, cao đẳng công lập, trong đó có các nhân tố môi trƣờng bên ngoài nhƣ: văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, pháp lý, chính trị, kinh tế, quốc tế. Phƣơng pháp nghiên cứu trong đề tài này cụ thể là kiểm định Cronbach’s Alpha sau đó phân tích nhân tố khám phá EFA và cuối cùng là phân tích mô hình hồi quy bội. Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thông tin BCTC tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả Đỗ Nguyễn Minh Châu (2016) đã nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thông tin BCTC tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh gồm 7 tố ảnh “Môi trƣờng pháp lý”, “Môi trƣờng kinh tế”, “Môi trƣờng văn hóa”, “Môi trƣờng chính trị”, “Hệ thống thông tin kế toán tại đơn vị”, “Khả năng của nhà quản lý”, “Trình độ nhân viên kế toán”. Từ kết quả nghiên cứu của luận văn đã xác định tầm quan trọng của chất lƣợng thông tin kế toán trình bày trên BCTC đối với các đơn vị HCSN trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và đã đề xuất những biện pháp ngăn ngừa, hƣớng tác động tích cực vào các nhân tố này nhằm nâng cao chất lƣợng thông tin kế toán trên BCTC tại đơn vị. Đi sâu phân tích về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính tại các bệnh viện công lập, tác giả Phạm Thị Mỹ Phƣớc (2017), luận văn nêu trong điều kiện 6
hiện nay cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trƣờng, chất lƣợng thông tin về tài chính cho nhà quản trị của các đơn vị đòi hỏi ngày càng cao. Mặt khác, với cơ chế tự chủ tài chính (TCTC) đối với các bệnh viện công lập trong giai đoạn sắp tới, việc quản lý và sử dụng các nguồn kinh phí tiết kiệm và hiệu quả, đánh giá thực trạng nguồn tài chính của đơn vị, đồng thời cung cấp thông tin về tình hình thu chi của hoạt động kinh doanh các dịch vụ khác của đơn vị phải đƣợc kịp thời và chính xác để giúp nhà quản trị nắm rõ tình hình hoạt động và đƣa ra những quyết định trong tƣơng lai thì yêu cầu đặt ra là phải hoàn thiện chất lƣợng báo cáo tài chính tại đơn vị. Trong phạm vi luận văn này, tác giả dựa trên các nghiên cứu trong nƣớc và nƣớc ngoài có liên quan, cùng với phƣơng pháp thảo luận với các chuyên gia để tổng hợp, phân tích và đƣa ra các nhân tố phù hợp với đối tƣợng đƣợc nghiên cứu. Theo tác giả, có 06 nhân tố đƣợc đƣa vào để nghiên cứu sự ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính tại các bệnh viện công lập trên địa bàn TPHCM. Kết quả khảo sát mẫu thu thập dữ liệu sau khi phân tích Cronbach’s Alpha đã loại bỏ đi 1 nhân tố có độ tin cậy thấp. Sau đó, các thang đo đều có độ tin cậy và đƣợc đƣa vào phân tích nhân tố khám phá EFA, các biến quan sát đƣợc nhóm thành 5 nhân tố bao gồm: (1) Hệ thống pháp lý và các văn bản hƣớng dẫn, (2) Hệ thống kiểm soát nội bộ, (3) Trình độ của nhân viên kế toán, (4) Quan tâm hoàn thiện BCTC của chủ doanh nghiệp, (5) Hệ thống công nghệ thông tin (CNTT). Tác giả tiến hành thực hiện với 5 biến độc lập này, kết quả phân tích tƣơng quan và hồi quy cho thấy các biến độc lập đều ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính. Tuy nhiên, hiện tại có nhiều bệnh viện công lập đã chuyển sang cơ chế TCTC thì cần có thêm nhiều nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị này hơn nữa. Bên cạnh môi trƣờng giáo dục đào tạo thì y tế cũng là một ngành đặc thù trong đơn vị HCSN trọng điểm của nƣớc ta. Trong bối cảnh nhà nƣớc đang chủ trƣơng chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công sang cơ chế TCTC thì công tác hoàn thiện chất lƣợng báo cáo tài chính tại các đơn vị này đóng vai trò rất quan trọng. Chính vì vậy tác giả Lê Thanh Huệ đã nghiên cứu về đề tài “Hoàn thiện báo cáo tài chính theo cơ chế TCTC tại Bệnh viện đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên”. Đề tài nghiên cứu các vấn đề công tác hoàn thiện báo cáo tài chính liên quan tới cơ chế TCTC đối với các bệnh viện công theo cơ chế TCTC tại Bệnh viện đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên và qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác hoàn thiện báo cáo tài chính ở Bệnh viện. Tác giả đã tổng 7
hợp và hệ thống hóa những lý luận cơ bản về hoàn thiện báo cáo tài chính công, phản ánh các thực trạng trong báo cáo tài chính và xác định đƣợc các yếu tố tác động đến báo cáo tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên. Tác giả đã tổng kết những kinh nghiệm hoàn thiện báo cáo tài chính hiện đang áp dụng trong nƣớc và trên thế giới để từ đó cho thấy hoàn thiện báo cáo tài chính đã đóng góp không nhỏ trong việc xây dựng và phát triển của Bệnh viện đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên nhằm nâng cao chất lƣợng phục vụ khám chữa bệnh cho ngƣời bệnh, giảm bớt gánh nặng về NSNN. Tác giả cũng đƣa ra một số các nhân tố có yếu tố bên ngoài và bên trong ảnh hƣởng đến công tác hoàn thiện báo cáo tài chính tại các bệnh viện công lập, cụ thể đó là: (1) yếu tố bên ngoài (bao gồm: Chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc; Trình độ phát triển kinh tế - xã hội, Sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực y học) và (2) yếu tố bên trong (bao gồm: Phƣơng hƣớng chiến lƣợc phát triển của bệnh viện; Đội ngũ nhân lực chuyên môn; Quy mô phát triển và chất lƣợng khám chữa bệnh của bệnh viện; Văn hoá bệnh viện, đặc biệt là mối quan hệ giữa bệnh viện với khách hàng). Từ đó, tác giả đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoàn thiện báo cáo tài chính theo hƣớng đạt hiệu quả tài chính cao và bảo đảm công bằng. Cụ thể hơn là trong thời gian tới Ban giám đốc bệnh viện phải tăng cƣờng rà soát các khoản chi để loại bỏ những khoản chi không cần thiết, kêu gọi đầu tƣ liên doanh liên kết và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác. Đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên môn y bác sĩ có phẩm chất tốt, có tay nghề vững để phục vụ công tác khám chữa bệnh đƣợc tốt hơn, việc đầu tƣ mua sắm trang thiết bị y tế cho công tác chuyên môn có hiệu quả và tăng thêm thu nhập cho cán bộ công chức viên chức bệnh viện. Hệ thống giải pháp này tuân thủ theo quy định và định hƣớng chung của Nhà nƣớc, Bộ Y tế. Trong bối cảnh Nhà nƣớc ban hành những chủ trƣơng, chính sách mới nhằm thực hiện xã hội hóa trong các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) đã tạo hành lang pháp lý cho các đơn vị này phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Tác giả Đặng Thị Hồng Vân (2015), cơ chế hoàn thiện báo cáo tài chính tại Đài truyền hình Việt Nam gồm cơ chế quản lý của nhà nƣớc đối với Đài truyền hình Việt Nam và cơ chế quản lý trong nội bộ Đài truyền hình Việt Nam. Luận văn chủ yếu nghiên cứu cơ chế quản lý của nhà nƣớc đối với Đài truyền hình Việt Nam và trên mức độ cần thiết có nghiên cứu cả cơ chế quản lý nội bộ Đài truyền hình Việt Nam. Luận văn đã hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý 8