Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La" là đưa ra cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất phướng hướng và giải pháp phù hợp hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La

BỘ GIÁO GIỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI LƢỜNG THỊ CHIÊM QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Hà Nội, Năm 2021
BỘ GIÁO GIỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI LƢỜNG THỊ CHIÊM QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS,TS. Nguyễn Thị Phƣơng Liên Hà Nội, Năm 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu được sừ dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quà nghiên cứu trong luận văn được tập hợp trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La và chưa từng được ai nghiên cứu và công bố trong bất cứ công trình khoa học nào. Tác giả luận văn Lƣờng Thị Chiêm
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu mặc dù gặp nhiều khó khăn, song tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình cùa các thầy, cô giáo, lãnh đạo cơ quan, bạn bè, đồng nghiệp, các đơn vị liên quan và gia đình đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biêt ơn sâu sắc tới PGS,TS. Nguyễn Thị Phương Liên, giảng viên Trường Đại học Thương Mại đã nhiệt tình hướng dẫn đầy trách nhiệm, chỉ bảo, tham gia góp ý kiến quý báu, giúp đỡ, động viên tôi khắc phục, vượt qua khó khăn trong quá trình nghiên cứu để tôi hoàn chỉnh bài luận văn này. Tôi xin cảm ơn lãnh đạo cùng toàn thể cán bộ, công chức Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Sông Mã đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập thông tin, dữ liệu, nghiên cứu luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên, cổ vũ và tạo điều kiện thuận lợi nhất để tôi yên tâm học tập và nghiên cứu. Hà Nội, ngày tháng năm 2021 Tác giả Lƣờng Thị Chiêm
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................... vi DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ ...................................................................... vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. viii LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài. ................................................................................ 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ........................... 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 6 5. Phƣơng pháp nghiên cứu dữ liệu ................................................................... 7 6. Kết cấu của luận văn ...................................................................................... 9 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN ....................................................................................... 10 1.1. Những vấn đề chung về ngân sách và quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện 10 1.1.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện.......................................................................... 10 1.1.2. Quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện..................................................... 12 1.1.3. Sự cần thiết và vai trò của công tác quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn cấp huyện................................................................................................................. 17 1.1.4. Các nguyên tắc quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện........................... 18 1.2. Nội dung quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện...............................20 1.2.1. Hệ thống quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện..................................... 20 1.2.2. Lập dự toán thu ngân sách nhà nước cấp huyện............................................. 21 1.2.3. Chấp hành dự toán thu ngân sách nhà nước cấp huyện................................. 24 1.2.4. Quyết toán thu ngân sách nhà nước cấp huyện................................................ 25
iv 1.2.5.Công tác thanh tra, kiểm tra thu ngân sách cấp huyện..................................... 28 1.3. Công cụ và tiêu chí đánh giá quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện 29 1.3.1. Công cụ quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện...................................... 29 1.3.2. Tiêu chí đánh giá quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện....................... 30 1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện.. 31 1.4.1. Nhân tố chủ quan................................................................................................. 31 1.4.2. Nhân tố khách quan............................................................................................. 34 1.5. Kinh nghiệm về quản lý thu ngân sách nhà nƣớc của một số địa phƣơng và bài học cho huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La........................................................35 1.5.1. Kinh nghiệm về quản lý thu ngân sách nhà nước của một số địa phương..... 35 1.5.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý thu ngân sách nhà nước đối với huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La............................................................................................................. 39 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA...................................41 2.1. Thực trạng thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Sông Mã............41 2.1.1. Vài nét khái quát về tình hình kinh tế - xã hội huyện Sông Mã....................... 41 2.1.2. Kết quả thu NSNN trên địa bàn huyện giai đoạn 2018-2020........................... 42 2.2. Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Sông Mã giai đoạn 2018-2020.........................................................................................46 2.2.1. Thực trạng phân cấp thu ngân sách trên địa bàn huyện.................................. 46 2.2.2. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách huyện................................ 48 2.2.3. Thực trạng triển khai các nghiệp vụ quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện........................................................................................................................ 55 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Sông Mã...........................................................................................................78 2.3.1. Những kết quả đạt được....................................................................................... 78 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân..................................................................................... 80
v CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA .................................................................................................................... 86 3.1. Quan điểm và nhiệm vụ trong công tác quản lý thu ngân sách nhà nƣớc của huyện Sông Mã tới năm 2025....................................................................86 3.1.1. Quan điểm quản lý thu ngân sách của Huyện................................................... 86 3.1.2. Nhiệm vụ và một số chỉ tiêu chủ yếu đến năm 2025................................87 3.2. Những giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Sông Mã...................................................................................88 3.2.1. Hoàn thiện chất lượng công tác lập dự toán thu NSNN................................... 88 3.2.2. Hoàn thiện chất lượng công tác chấp hành dự toán thu NSNN.......................90 3.2.3. Hoàn thiện chất lượng công tác quyết toán thu NSNN.....................................92 3.2.4. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra tài chính thu NSNN tại huyện................................................................................................................................ 92 3.2.5. Nâng cao trình độ cán bộ quản lý thu ngân sách nhà nước............................ 94 3.2.6. Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành và các đơn vị trong công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn..................................................................................... 95 3.2.7. Tăng cường tuyên truyền việc chấp hành pháp luật thuế................................ 97 3.3. Kiến nghị...................................................................................................99 3.3.1. ối với Tỉnh ủy, H ND, UBND tỉnh Sơn La.................................................... 99 3.3.2. ối với Chính phủ, Bộ Tài chính........................................................................ 99 KẾT LUẬN.................................................................................................... 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình thực hiện thu NSNN huyện Sông Mã 2018 – 2020 .................43 Bảng 2.2: Nội dung chi tiết lập dự toán NSĐP .........................................................56 Bảng 2.3: Dự toán thu NS huyện Sông Mã giai đoạn 2018 – 2020 ..........................60 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát về công tác lâp dự toán .................................................61 Bảng 2.5: Kết quả chấp hành dự toán thu NSNN huyện Sông Mã giai đoạn 2018 – 2020 ...........................................................................................................................63 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát về quản lý nguồn thu ngân sách ....................................68 Bảng 2.7: Kết quả thực hiện quyết toán thu NSNN huyện Sông Mã giai đoạn 2018 – 2020 ...........................................................................................................................72 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát về công tác quyết toán ..................................................73 Bảng 2.9: Kết quả thanh tra iể tra thu thuế huyện Sông Mã ...............................75 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát về công tác thanh tra iể tra ....................................77
vii DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Hệ thống quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện .............................20 Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý ngân sách nhà nước huyện Sông Mã ...............49 Sơ đồ 2.2. Hệ thống tổ chức phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Sông Mã..............50
viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BTC Bộ Tài chính DN Doanh nghiệp HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc nhà nước KT - XH Kinh tế - xã hội NĐ - CP Nghị định của Chính Phủ NQD Ngoài quốc doanh NS Ngân sách NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách nhà nước NSTƯ Ngân sách trung ương QLNN Quản lý Nhà nước TC-KH Tài chính – Kế hoạch UBND Uỷ ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Ngân sách nhà nước là bộ phận chủ yếu của hệ thống tài chính quốc gia, là công cụ quan trọng trong điều tiết vĩ ô và nguồn tài chính để duy trì hoạt động bộ máy nhà nước. Đây còn là nguồn tài chính cho nền kinh tế thị trường định hướng phát triển sản xuất điều tiết thị trường, bình ổn giá cả điều chỉnh đời sống kinh tế - xã hội, là công cụ định hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và chống độc quyền. Bằng cách sử dụng hợp lý cân đối ngân sách nhà nước, Chính phủ sẽ hướng hoạt động của các chủ thể trong nền kinh tế vận động theo hướng đã đề ra, tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển ổn định và bền vững. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại ngân sách nhà nước (NSNN) có vai trò to lớn không chỉ về phương diện cung cấp tài chính cho hoạt động của bộ áy nhà nước mà còn là công cụ điều tiết vĩ ô. Chính vì thế quy mô NSNN không ngừng mở rộng. Do chiếm tỷ trọng lớn như vậy trong khối lượng của cải được sản xuất ra của một quốc gia, nên thu NSNN có hiệu quả hay không ảnh hưởng rất lớn không chỉ đến hoạt động của nhà nước à còn đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH) của quốc gia. Vì thế xu hướng chung của nhiều nước là cần nghiên cứu, cải cách tổ chức, quản lý thu NSNN hiệu quả. Việt Nam nói chung, huyện Sông Mã nói riêng không nằ ngoài xu hướng chung đó. Hơn nữa, ở nước ta thu NSNN còn đảm nhiệm vai trò cung cấp nguồn lực cho tăng trưởng, nhất là cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chính vì thế vai trò của của thu NSNN càng lớn hơn. Ngân sách của huyện là một bộ phận cấu thành ngân sách nhà nước của tỉnh, là công cụ để chính quyền cấp huyện thực hiện các chức năng nhiệm vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý KT – XH, an ninh quốc phòng. Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách là đòi hỏi tất yếu, nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực của công cụ này trong quản trị sự phát triển trên phạm vi quốc gia và địa phương. Trong những nă tới đây hi tài chính công nói chung NSNN nói riêng đứng trước những nhiệm vụ cân đối hó hăn nếu không khắc phục được các hạn chế
2 nêu trên, thu NSNN sẽ hó phát huy tác động tích cực của nó ngược lại, có thể gây ra những tác động tiêu cực không mong muốn. Ngân sách huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La là một cấp ngân sách thực hiện vai trò chức năng và nhiệm vụ của NSNN. Việc tổ chức quản lý thu NSNN có hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn. Mặc dù với đặc điểm là một huyện miền núi, nguồn thu còn ít nhưng với nỗ lực giưa các cơ quan ban ngành của huyện, công tác quản lý thu NSNN đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. HĐND huyện đã giao dự toán thu chi NSNN nă 2020 cho các đơn vị dự toán và các xã, thị trấn đảm bảo thu đúng thu đủ. Các cơ quan đảm nhận nhiệm vụ thu NSNN trong đó chủ yếu là Chi cục thuế huyện Sông Mã đã cố gắng phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu thu NSNHH bằng hoặc vượt chỉ tiêu được giao. Tuy nhiên công tác quản lý thu ngân sách đã được cấp ủy chính quyền huyện Sông Mã đặc biệt chú trọng nhưng vẫn còn có những hạn chế nhất định. Việc tập trung thực hiện các chính sách, chiến lược và các giải pháp tạo mới nuôi dưỡng ích thích tăng trưởng nguồn thu gắn với việc thu đúng thu đủ nhằ phát huy được nội lực trong phát triển KT - XH đã và đang được chính quyền địa phương đặt lên làm nhiệm vụ hàng đầu. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện, cụ thể về lý luận và thực tiễn đối với quản lý thu ngân sách nhà nước là một đòi hỏi bức xúc đang được đặt ra hiện nay đặc biệt là ở huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Xuất phát từ những lý do trên, tôi quyết định chọn đề tài “Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La” là đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sỹ, nhằm tìm ra những hạn chế trong công tác quản lý và nghiên cứu những giải pháp tổ chức thực hiện trong quá trình quản lý điều hành thu ngân sách nhà nước tại huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La góp phần hoàn thành tốt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Hiện nay, ở nước ta và trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu liên quan vấn đề quản lý NSNN. Mỗi công trình nghiên cứu đều có mục đích đối tượng, phạm
3 vi nghiên cứu và cách tiếp cận riêng về NSNN. Có thể nêu một số công trình nghiên cứu tiêu biểu liên quan đến đề tài được công bố sau: Tô Thiện Hiền (2012) “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tỉnh An Giang giai đoạn 2011 – 2015 và tầm nhìn đến 2020” Luận án tiến sỹ kinh tế. Luận án đưa ra cơ sở lý luận về ngân sách nhà nước trong đó đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản lý NSNN gồm 4 nhân tố: Điều kiện tự nhiên – xã hội, các chính sách và thể chế kinh tế; cơ chế quản lý NSNN; chính sách khuyến khích khai thác các nguồn lực tài chính và đưa ra giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách tỉnh An Giang trong thời gian tới đó là: (1) Tăng cường chấn chỉnh quản lý thu, bồi dưỡng nguồn thu, (2) Quản lý nguồn thu tập trung vào NSNN, (3) Quản lý và sử dụng hiệu quả các khoản chi, (4) Hoàn thiện đổi mới cơ chế phân cấp quản lý và điều hành NSNN các cấp, (5) Đổi mới quy trình lập chấp hành và quyết toán NSNN (6) Tăng cường thanh tra kiể tra hen thưởng và xử lý kịp thời (7) Nâng cao trình độ cán bộ quản lý ngân sách. Nguyễn Xuân Thu (2015) “Phân cấp quản lý ngân sách địa phương ở Việt Nam”. Luận án tiến sỹ ngành tài chính ngân hàng. Luận án đã là rõ những tác động của phân cấp quản lý ngân sách địa phương đến quản lý nhà nước của chính quyền địa phương. Tác giả đã đưa ra những đề xuất mới như điều chỉnh phương thức chia sẻ nguồn thu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp giữa NS trung ương và NS địa phương chuyển thuế tài nguyên, thuế bảo vệ ôi trường thành khoản thu phân chia giữa các cấp chính quyền địa phương xây dựng một danh mục các nguồn thu mở à các địa phương có thể tự lựa chọn nguồn thu và quyết định thuế suất hay mức thu. T.S Lê Đình Thăng và Th.S Lăng Trịnh Mai Hương (2015) “Ngân sách nhà nước năm 2014 dưới góc nhìn kiểm toán nhà nước”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ nă 2015. Đề tài đã hái quát được đặc điểm kinh tế - xã hội và chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ tác động đến NSNN nă 2014 những vấn đề cơ bản về NSNN nă 2014; ột số đặc điể cơ bản về tình hình ngân sách và cơ chế quản lý QLNS nă 2014. Những kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ giúp cho các cấp chính quyền nhìn nhận rõ những tồn tại, yếu kém của công tác quản lý ngân sách từ Trung
4 ương đến địa phương triển khai các giải pháp kịp thời để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN cho những nă sau. Trịnh Thi Thu Nga (2014) “Giải pháp tăng cường quản lý thu ngân sách trên địa bàn thành phố Bắc Ninh”. Luận văn Thạc sỹ kinh tế. Luận văn đã nêu nên được thực trạng quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố Bắc Ninh và đưa ra các giải pháp nhằ tăng cường quản lý thu ngân sách trên địa bàn thành phố gồm: (1) phát triến kinh tế để tăng nguồn thu, (2) quản lý nguồn thu thuế của khu vực ngoài quốc doanh (3) tăng cường công tác tổ chức quản lý thu ngân sách (4) tăng cường chất lượng công tác lập, quản lý điều hành và quyết toán ngân sách, (5) tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, (6) nâng cao phẩm chất trình độ năng lực của cán bộ quản lý (7) tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật. Đỗ Thị Mai Lan (2015) “Quản lý thu ngân sách qua Kho bạc Nhà nước Hà Nội” luận văn Thạc sỹ kinh tế. Luận văn này đã trình bày vai trò của Kho bạc Nhà nước trong quản lý thu Ngân sách Nhà nước đánh giá tình hình thực hiện công tác quản lý thu ngân sách qua Kho bạc Nhà nước và đưa ra các nhó giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác thu NSNN qua Kho bạc thành phố Hà Nội gồm: (1) hoàn thiện cơ sở pháp lý, (2) hoàn thiện công tác thu (3) tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin, (4) nâng cao hiệu quả công tác tổ chức quản lý, (5) nâng cao khả năng dự báo các khoản thu. Đà Thị Kim Duyên (2015) “Quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang”. Luận văn thạc sỹ kinh tế. Luận văn đã nêu ra được một số vấn đề cơ bản về NSNN và quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện đồng thời đã phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện và nêu lên những mặt đạt được và tồn tại hạn chế trong công tác quản lý thu NSNN. Đồng thời luận văn cũng đưa ra ột số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách tại địa bàn huyện Hàm Yên. Hoàng Thị Oánh Tuyết (2014) “Hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách Nhà nước thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ”; Luận văn thạc sỹ kinh tế. Luận văn đã nêu ra được một số vấn đề cơ bản về ngân sách nhà nước và quản lý thu NSNN trên địa bàn
5 thị xã đồng thời đã phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn và nêu lên những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế trong công tác quản lý thu NSNN. Đồng thời luận văn cũng đưa ra ột số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách tại địa bàn thị xã Phú Thọ. Phạm Ngọc Dũng (2019) “Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước: Thực trạng và khuyến nghị”, Tạp chí tài chính ngày 23/4/2019. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước là một nội dung quan trọng của quản lý ngân sách nhà nước. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước không chỉ liên quan đến công tác quản lý à còn liên quan đến tổ chức bộ áy nhà nước và các vấn đề KT – XH. Bài biết đánh giá thực trạng hệ thống ngân sách và phân cấp quản lý NSNN ở Việt Nam thời gian qua và đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện phân cấp quản lý NSNN theo hướng bền vững. Nguyễn Thị Nga (2019) , “Quản lý ngân sách địa phương tại tỉnh Bắc Giang”, Tạp chí tài chính ngày 07/02/2019. Trong những nă qua công tác quản lý NSNN của tỉnh Bắc Giang đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần thúc đẩy toàn diện KT -XH trên địa tỉnh. Bên cạnh kết quả đạt được, công tác quản lý ngân sách nhà nước của tỉnh còn những tồn tại, bất cập đặt ra cần giải quyết. Bài viết khảo sát thực trạng về công tác quản lý NSNN và đưa ra ột số giải pháp gắn với tình hình thực tiễn công tác quản lý NSNN tại Bắc Giang. Việc nghiên cứu và hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách là vấn đề có tính cấp thiết, mặc dù các công trình khoa học trên đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau trong quản lý thu ngân sách nói chung và ngân sách cấp huyện nói riêng với các phương pháp tiếp cận hác nhau đưa ra thực trạng và giải pháp hác nhau nhưng các công trình nghiên cứu đã có điể chung là phân tích đánh giá tình hình quản lý thu NSNN nói chung và quản lý thu ngân sách địa phương nói riêng theo quy định, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện cho từng nội dung được đề cập. Trên phương diện kế thừa những công trình nghiên cứu trên về hệ thống lý thuyết, nhìn nhận những thành tựu và hạn chế tại các địa phương đề xuất những giải pháp ang tính định hướng áp dụng phù hợp với đặc điểm và thực trạng thực tế trong quản lý ngân sách tại huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
6 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đưa ra cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất phướng hướng và giải pháp phù hợp hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La trong giai đoạn hiện nay 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất: Nghiên cứu một số vấn đề cơ bản về quản lý thu ngân sách Nhà nước của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đồng thời làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu ngân sách. Thứ hai: Phân tích thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước của huyện Sông Mã tỉnh Sơn La giai đoạn 2018 – 2020 đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Thứ ba: Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN và một số kiến nghị trong công tác quản lý thu nhà nước của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu + Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. - Phạm vi nghiên cứu + Về không gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu về quản lý thu ngân sách nhà nước của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. + Về thời gian: Phân tích thực trạng quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La trong giai đoạn 2018 – 2020 đề xuất phương hướng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La giai đoạn 2021 – 2025 và những nă tiếp theo. + Về nội dung nghiên cứu:
7 Nêu lên khái niệm về ngân sách nhà nước, nội dung quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện, công cụ và tiêu chí đánh giá quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu dữ liệu 5.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu Những dữ liệu thứ cấp được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm các sách, báo, tạp chí văn iện, nghị quyết các công trình đã được xuất bản, các số liệu về tình hình cơ bản của địa bàn nghiên cứu, số liệu thống kê phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh, điều kiện tự nhiên, kinh tế của huyện. Ngoài ra tác giả còn tham khảo các kết quả nghiên cứu đã công bố của cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học. Những số liệu này thu thập bằng cách sao chép đọc, trích dẫn như trích dẫn tài liệu tham khảo. - Thu thập thông tin thứ cấp: Sử dụng báo cáo quyết toán hàng nă của huyện và các đơn vị, các xã (Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước của huyện Sông Mã qua các nă 2018 2019 2020; Báo cáo quyết toán nă của các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước;). Ngoài ra, tác giả còn tiếp cận tới một số tài liệu của Chi cục thống kê tỉnh; Phòng TC – KH huyện; Kho bạc nhà nước tỉnh Sơn La. - Thu thập thông tin sơ cấp: + Nguồn số liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn và điều tra trực tiếp bằng việc sử dụng các phiếu điều tra ý kiến của các đơn vị thực hiện quản lý NSNN. Ngoài ra còn là một số các ý kiến phỏng vấn cá nhân của các cán bộ nhân viên thuộc Sở Tài chính phòng Tài chính đây là những người hiểu rõ nhất điểm mạnh, yếu, thiếu sót của hệ thống mà họ đang tác nghiệp đây chính là nguồn thông tin có giá trị nhất. + Nội dung khảo sát lấy ý kiến cán bộ quản lý, chuyên viên phòng tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách bao gồm: Công tác lập dự toán; Quản lý nguồn thu; Công tác quyết toán thu; Công tác thanh tra, kiểm tra. + Mục đích hảo sát: Để đánh giá quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Sông Mã. + Quy mô mẫu khảo sát: Tổng số cán bộ, công chức quản lý ngân sách nhà nước của thành phố gồ : HĐND huyện, UBND huyện, phòng Tài chính - Kế hoạch,
8 Chi cục Thuế, Kho bạc Nhà nước nă 2020 ước đạt 110 người. Số phiếu điều tra được phát ra là 110 phiếu, số phiếu hợp lệ thu về là 110 phiếu. Thang đo của bảng hỏi: Thang đo Li ert 5 ức độ được sử dụng trong nghiên cứu này. Thang đo được tính như sau: 1- Hoàn toàn hông đồng ý, 2- Không đồng ý, 3- Phân vân, 4- Đồng ý và 5- Hoàn toàn đồng ý. 5.2. Phƣơng pháp phân tích dữ liệu - Đối với phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu: Tác giả dùng phương pháp phân tổ thống ê để tổng hợp và hệ thống hóa số liệu theo các tiêu thức phù hợp với mục tiêu của luận văn. Số liệu được xử lý, tính toán trên phần mềm Microsoft Excel 2019. - Phương pháp phân tích Các phương pháp được vận dụng linh hoạt, phù hợp với từng loại dữ liệu thứ cấp và sơ cấp: + Phương pháp so sánh: Sau hi đã tập hợp đầy đủ dữ liệu về thu NSNN, công tác quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La tác giả sẽ tiến hành so sánh những kết quả đạt được qua các nă để đánh giá ết quả đồng thời tìm hiểu các nguyên nhân nhằm khắc phục các hạn chế và phát huy các yếu tố tích cực. + Phương pháp tổng hợp: Thông tin nghiên cứu sau hi được thu thập từ các nguồn dữ liệu sơ cấp và thứ cấp sẽ được tác giả tổng hợp, phân tích chỉ số trung bình từ đó có cái nhìn bao quát về thực trạng để đề xuất các giải pháp. + Phương pháp phân tích: Các dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích nhằm làm rõ các vấn đề liên quan đến quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. + Phương pháp tỷ lệ: Nhằm làm rõ sự tăng trưởng của quy mô thu NSNN qua các nă và cơ cấu thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La + Phương pháp thống kê mô tả: Từ báo cáo thu ngân sách của các nă tiến hành sắp xếp, phân loại và xử lý tổng hợp các số liệu thu thập được, xây dựng các bảng biểu để phân tích dữ liệu nhằm mô tả thực trạng công tác quản lý thu NSNN của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
9 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu và trình bày trong 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện Chương 2: Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La Chương 3: Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
10 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN 1.1. Những vấn đề chung về ngân sách và quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện 1.1.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện 1.1.1.1.Khái niệm ngân sách nhà nước cấp huyện Ngân sách cấp huyện là một bộ phận cấu thành của ngân sách tỉnh được hình thành trên cơ sở các nguồn thu đã được phân cấp cho huyện quản lý và được sử dụng để đảm bảo nhu cầu chi thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện. Ngân sách huyện là phản ánh các mối quan hệ kinh tế giữa nhà nước và nhân dân trong quá trình hai thác huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính, nhằ đảm bảo duy trì, thực hiện các chức năng của Nhà nước ở chính quyền cơ sở (huyện, thành phố thuộc tỉnh). Ở nước ta, ngân sách huyện là một cấp ngân sách trong hệ thống ngân sách nhà nước. Căn cứ vào Luật ngân sách Nhà nước nă 2002 Luật ngân sách sửa đổi nă 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật; hệ thống ngân sách của Việt Nam bao gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương; trong đó ngân sách địa phương gồm: (i) Ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là ngân sách tỉnh); (ii) Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách huyện, thành phố); (iii) Ngân sách các xã phường, thị trấn trực thuộc tỉnh thành phố (gọi chung là ngân sách xã). Là một bộ phận của NSNN ngân sách nhà nước cấp huyện là ngân sách của chính quyền cơ sở do Uỷ ban nhân dân Huyện xây dựng, quản lý và sử dụng; do Hội đồng nhân dân huyện quyết định và giám sát quá trình tổ chức thực hiện. Ngân sách huyện được xây dựng trên cơ sở các nguồn thu của huyện được phân cấp (kể cả nguồn trợ cấp của ngân sách cấp trên) và chỉ thực hiện các công việc thuộc chức năng nhiệm vụ của chính quyền theo quy định. Như vậy, bản chất của ngân sách huyện là phạm trù lịch sử phản ánh hệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa nhà nước và nhân dân trong quá trình Nhà nước hai thác huy động và sử dụng các nguồn lực