ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN TIẾN TÀI
¸P DôNG PH¸P LUËT Hé TÞCH ë C¥ Së - TH¤NG QUA
THùC TIÔN §ÞA BµN HUYÖN THANH TR×, THµNH PHè Hµ NéI
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN XUÂN TOẢN
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tôi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN
Nguyễn Tiến Tài
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NHẬN THỨC CHUNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ HỘ
TỊCH Ở CƠ SỞ ................................................................................... 7
1.1. Một số khái niệm ................................................................................. 7
1.1.1. Hộ tịch ................................................................................................... 7
1.1.2. Phân biệt giữa hộ tịch và hộ khẩu ....................................................... 10
1.1.3. Áp dụng pháp luật về hộ tịch ở cơ sở ................................................. 12
1.2. Pháp luật về hộ tịch và một số vấn đề cơ bản áp dụng pháp luật
về hộ tịch tại các cơ quan quản lý hành chính nhà nước cơ sở ........ 14
1.2.1. Các văn bản quy phạm pháp luật về hộ tịch ....................................... 14
1.2.2. Vị tr, vai tro cua quan ly hô
ti
ch ........................................................ 16
1.2.3. Đăng ký, quản lý hộ tịch ..................................................................... 19
1.2.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý hộ tịch cấp xã.................. 25
1.2.5. Nội dung, trình tự, thẩm quyền áp dụng pháp luật về quản lý hộ
tịch ở cấp xã ........................................................................................ 27
1.3. Pháp luật về hộ tịch của một số nước trên thế giới ........................ 42
1.3.1. Pháp luật về hộ tịch ở Pháp ................................................................. 42
1.3.2. Pháp luật về hộ tịch ở Đức .................................................................. 43
1.3.3. Pháp luật về hộ tịch ở Nhật ................................................................. 45
1.3.4. Pháp luật về hộ tịch ở Đài Loan .......................................................... 47
1.3.5. Pháp luật về hộ tịch ở Hàn Quốc ........................................................ 48
1.3.6. Pháp luật về hộ tịch ở Lào ................................................................... 49
1.3.7. Nhận xét, đánh giá chung về pháp luật hộ tịch của các nước và so
sánh với pháp luật Việt Nam ............................................................... 51
Kết luận Chương 1 ........................................................................................ 54
Chương 2: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ HỘ TỊCH
Ở CƠ SỞ, HUYỆN THANH TRÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TỪ
NĂM 2005 ĐẾN NĂM 2013 ............................................................. 55
2.1. Tình hình, đặc điểm có liên quan đến việc áp dụng pháp luật
về hộ tịch ở huyện Thanh Trì, Thành phố Hà Nội ......................... 55
2.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Thanh Trì ................................................... 55
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội huyện Thanh Trì ......................... 56
2.1.3. Vị tr, vai trò của huyện Thanh Trì trong sự phát triển của Thủ
đô Hà Nội ............................................................................................ 60
2.2. Kết quả áp dụng pháp luật về hộ tịch trên địa bàn cấp xã
huyện Thanh Trì từ năm 2005 đến năm 2013 ................................ 62
2.2.1. Đội ngũ cán bộ tư pháp - hộ tịch cấp xã ............................................. 63
2.2.2. Hoạt động ban hành văn bản quản lý nhà nước về hộ tịch và phổ
biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch trên địa bàn cấp xã ...................... 64
2.2.3. Hoạt động đăng ký hộ tịch trên địa bàn cấp xã huyện Thanh Trì .......... 67
2.2.4. Đánh giá việc áp dụng pháp luật về hộ tịch tại địa bàn cấp xã ........... 87
Kết luận Chương 2 ........................................................................................ 99
Chương 3: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP
DỤNG PHÁP LUẬT VỀ HỘ TỊCH Ở CƠ SỞ, HUYỆN
THANH TRÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY ....................................................................................... 100
3.1. Yêu cầu đối với hoạt động quản lý hộ tịch trong giai đoạn mới .... 100
3.1.1. Yêu cầu về tnh kịp thời .................................................................... 100
3.1.2. Yêu cầu về tnh đầy đủ ...................................................................... 100
3.1.3. Yêu cầu về tnh chnh xác, khách quan ............................................. 101
3.1.4. Yêu cầu về tnh chủ động của cơ quan quản lý và đăng khộ tịch ...... 101
3.1.5. Yêu cầu về tnh pháp chế .................................................................. 102
3.1.6. Yêu cầu về cải cách thủ tục hành chnh ............................................ 102
3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật
về hộ tịch ở cơ sở, huyện Thanh Trì, Thành phố Hà Nội thời
gian tới ............................................................................................... 104
3.2.1. Kiện toàn, nâng cao tnh chuyên nghiệp, nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ tư pháp - hộ tịch
chuyên trách ở xã .............................................................................. 104
3.2.2. Phát huy vai trò của Uỷ ban nhân dân cấp huyện và Phòng Tư
pháp trong việc kiểm tra, giám sát việc quản lý hộ tịch ở cấp xã
và hướng dẫn nghiệp vụ đối với cán bộ tư pháp hộ tịch ở xã ........... 105
3.2.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về
hộ tịch trong nhân dân ....................................................................... 106
3.2.4. Cải tiến phương thức quản lý hộ tịch ................................................ 109
3.2.5. Tổ chức đăng k lại, đăng k quá hạn các sự kiện hộ tịch, nhằm
bảo đảm quản lý hộ tịch đầy đủ của mọi công dân ........................... 110
3.2.6. Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý hộ tịch và xây
dựng hệ cơ sở dữ liệu thông tin hộ tịch ............................................. 110
3.2.7. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chnh trong lĩnh vực đăng k và
quản lý hộ tịch ................................................................................... 111
3.2.8. Kiến nghị về hoàn thiện pháp luật và áp dụng pháp luật về hộ tịch
ở cơ sở ............................................................................................... 111
Kết luận Chương 3 ...................................................................................... 117
KẾT LUẬN .................................................................................................. 118
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 120
PHỤ LỤC