Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng theo quy định của pháp luật chứng khoán hiện hành Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ĐỖ THỊ THÙY

HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT CHỨNG KHOÁN HIỆN HÀNH VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngành: Luật Kinh tế Mã số ngành: 8330107

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ĐỖ THỊ THÙY

HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT CHỨNG KHOÁN HIỆN HÀNH VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngành: Luật Kinh tế Mã số ngành: 8330107

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HỒ XUÂN THẮNG

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023

LỜI CAM ĐOAN

Tôi: Đỗ Thị Thùy

Học viên Cao học Luật Kinh tế Khóa 2 – Trường Đại học Ngân hàng TpHCM

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu, số

liệu và một số kiến thức của tác giả khác trong luận văn được sử dụng trung thực,

có đầy đủ nguồn dữ liệu đáng tin cậy theo quy định của một công trình khoa học.

Kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực.

TPHCM, ngày 06 tháng 06 năm 2023

Tác giả

Đỗ Thị Thùy

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành nội dung luận văn chuyên ngành Luật Kinh tế, tôi xin chân

thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô Khoa Luật Kinh tế, Phòng Sau Đại

học Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS Hồ Xuân Thắng đã trực tiếp

hướng dẫn tôi thực hiện luận văn với tinh thần trách nhiệm cao độ và sự giúp đỡ

nhiệt tình.

Đồng thời, tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, công chức của Sở giao dịch

chứng khoán TPHCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thu thập, tìm kiếm thông

tin đề hoàn thành tốt luận văn.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn gia đình, bạn bè, đặc biệt là tập thể Lớp

CH2LKT (khóa 2021 – 2023) đã ủng hộ và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện

luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng theo quy định của

pháp luật chứng khoán hiện hành Việt Nam

Tóm tắt: Hiện nay, hoạt động chào bán TP ra công chúng được rất nhiều

doanh nghiệp quan tâm và chủ trương thực hiện với mục đích tìm kiếm nguồn vốn

từ bên ngoài để phát triển kinh doanh. Hoạt động này mang lại nguồn vốn lớn cho

doanh nghiệp đồng thời cũng là một kênh đầu tư có thể phát sinh lợi nhuận cao.

Pháp luật về chứng khoán ở nước ta liên tục được hoàn thiện để phù hợp với thực

tế, tuy nhiên các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động chào bán TP ra công

chúng vẫn còn nhiều mâu thuẫn, chồng chéo. Vấn đề này gây ra khó khăn cho các

chủ thể chào bán trong quá trình áp dụng pháp luật dẫn đến nhiều vấn đề bấp cập

trong thực tiễn. Luận văn được triển khai, nghiên cứu với mục tiêu phân tích, làm

rõ các quy định pháp luật hiện hành về hoạt động chào bán TP ra công chúng, từ

đó đưa ra những vấn đề chưa hợp lý trong thực tế đồng thời có những kiến nghị

với mong muốn hoàn thiện pháp luật trong tương lai. Trong luận văn này tác giả

chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích, so sánh để làm rõ cơ sở lý luận và phương

pháp thống kê, tổng hợp để đánh giá thực tiễn. Luận văn đã trình bày và phân tích

những nội dung cơ bản của hoạt động chào bán TP ra công chúng bao gồm: hình

thức chào bán; điều kiện chào bán; thẩm quyền; trình tự, thủ tục chào bán và đồng

thời đánh giá việc áp dụng pháp luật trong hoạt động chào bán TP ra công chúng

tại TPHCM. Từ đó đưa ra kiến nghị, giải pháp với mong muốn góp phần hoàn

thiện khung pháp lý và thực hiện hiệu quả các quy định của pháp luật.

Từ khóa: chào bán TP ra công chúng, huy động vốn từ TP, đăng ký chào bán

TP.

ABSTRACT

Title: Public offering of bonds in accordance with Vietnam's current

securities law

Abstract: Currently, the public offering of bonds is interested and

implemented by many businesses with the aim of seeking capital from outside for

business development. This activity brings a large source of capital for businesses

and is also an investment channel that can generate high profits. The law on

securities in our country is constantly being improved to match reality, but the

legal provisions related to the public bond offering are still conflicting and

overlapping. This problem causes difficulties for the offerors in the process of

applying the law, leading to many inadequacies in practice. The thesis is

developed and researched with the aim of analyzing and clarifying the current

legal provisions on the public offering of bonds, thereby bringing out the

unreasonable issues in reality and at the same time, there are issues that are not

reasonable. Recommendations with the desire to improve the law in the future. In

this thesis, the author mainly uses analytical and comparative methods to clarify

the theoretical basis and statistical and synthetic methods to evaluate practice. The

thesis has presented and analyzed the basic contents of the public bond offering,

including: form of offering; conditions of offering; authorization; order and

procedures for the offering and at the same time evaluate the application of the

law in the public offering of bonds in Ho Chi Minh City. From there, propose

recommendations and solutions with the desire to contribute to the improvement

of the legal framework and effective implementation of the provisions of the law.

Keywords: public offering of bonds, raising capital from bonds, registration

of bond offering.

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

STT CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG VIẾT TẮT

1 CTCK CTCK

2 LCK Luật chứng khoán

3 SGDCK Sở giao dịch chứng khoán

4 ĐKCB Đăng ký chào bán

5 Trái phiếu TP

6 Cổ phiếu CP

7 Thị trường chứng khoán TTCK

8 Phát hành trái phiếu PHTP

9 Nhà đầu tư NĐT

10 UBCKNN Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước

PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1

1. ĐẶT VẤN ĐỀ ......................................................................................................... 1

2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................... 2

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..................................................... 2

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 3

5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................................................................ 4

6. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU .................................................. 4

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 8

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN

TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM ............... 9

1.1 Một số khái quát về hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng ....................... 9

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của trái phiếu ........................................................ 9

1.1.2. Khái niệm và đặc điểm hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng..... 12

1.2. Quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng

............................................................................................................................... 16

1.2.1. Điều kiện và nguyên tắc tiến hành hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng .................................................................................................................. 16

1.2.2. Phương thức tiến hành hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng ..... 20

1.2.3. Trình tự thủ tục chào bán trái phiếu ra công chúng ................................. 23

1.3. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng 30

1.3.1. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng đối với cá nhân ......................................................................................... 30

1.3.2. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng đối với tổ chức ......................................................................................... 31

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 33

vii

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN

TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐẠI

BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY VÀ KIẾN

NGHỊ HOÀN THIỆN ............................................................................................. 34

2.1 Thực trạng áp dụng pháp luật về hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng 34

2.1.1. Thực trạng áp dụng pháp luật về điều kiện chào bán trái phiếu ra công

chúng .................................................................................................................. 34

2.1.2. Thực trạng áp dụng pháp luật về chủ thể bảo lãnh chào bán trái phiếu ra

công chúng.......................................................................................................... 37

2.2. Kết quả và hạn chế của việc áp dụng pháp luật về hoạt động chào bán trái phiếu

ra công chúng ......................................................................................................... 40

2.2.1. Kết quả áp dụng pháp luật về chào bán trái phiếu ra công chúng ............ 40

2.2.2. Hạn chế khi áp dụng pháp luật trong hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng. ................................................................................................................. 47

2.3. Kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật về hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng. ..................................................................................................................... 58

2.3.1. Kiến nghị đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền ................................ 58

2.3.2. Kiến nghị đối với các chủ thể trong hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng .................................................................................................................. 66

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 71

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 72

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Huy động vốn bằng hình thức chào bán TP ra công chúng trong hoạt động

kinh doanh của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng đến sự tồn tại và phát triển

của một doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. TTCK cũng được xem là một

hình thức hữu ích giúp các doanh nghiệp trong và ngoài nước huy động vốn. Hàng

hóa của một TTCK bao gồm các loại sau: CP, TP, chứng chỉ quỹ và các loại chứng

khoán phái sinh. TTCK Việt Nam tính đến thời điểm hiện nay vẫn chưa được cấp

độ cao. Nguyên nhân của vấn đề này bao gồm: tính thanh khoản của thị trường,

mức vốn hóa của thị trường, hành lang pháp lý,…. Trong gần 15 năm vừa qua,

TTCK Việt Nam có những bước tiến vượt bậc cả về chiều rộng và chiều sâu. Sự

phát triển của TTCK nói chung và TP nói riêng đòi hỏi phải có khung pháp lý điều

chỉnh vừa đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của NĐT vừa đảm bảo hiệu quả của

công tác quản lý nhà nước trên TTCK đã đặt ra.

Phương thức phát hành giấy tờ có giá của doanh nghiệp để vay vốn hay còn

gọi là phát hành TP doanh nghiệp trong những năm gần đây đã có sự phát hiện

hơn và không ngừng tăng về quy mô. Hoạt động phát hành TP giúp doanh nghiệp

giải quyết được nhu cầu về vốn mà không phải sử dụng vốn chủ sở hữu hoặc tăng

vốn trong khi nguồn vốn thu được từ TP có thể đáp ứng cho kế hoạch mang tính

khẩn cấp như: tái cơ cấu nợ, đầu tư dự án,…Đồng thời, phát hành TP cũng mang

lại lợi ích đáng kể cho tổ chức phát hành nhờ lãi suất rẻ, cố định, linh hoạt thời

gian đáo hạn. Tại thị trường vốn Việt Nam, kênh huy động từ chào bán TP ra công

chúng không chỉ diễn ra trên TTCK, nơi chứng khoán được mua bán dễ dàng và

nhanh chóng. Có rất nhiều doanh nghiệp sử dụng chào bán TP ra công chúng nhằm

tối ưu hóa mục tiêu vốn của mình như: công ty cổ phần Thành Thành Công – Biên

Hòa; công ty cổ phần Tập đoàn đầu tư địa ốc NoVa, Tập đoàn Vingroup,…

Quy trình xây dựng văn bản pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán ngày càng

minh bạch. Đơn cử, khi xây dựng các văn bản hướng dẫn, đảm bảo thực hiện LCK

2019, cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiến hành tham vấn ý kiến của các doanh nghiệp

đề nhằm khắc phục những hạn chế, thiếu sót, bất cập. Tuy nhiên trong quá trình

thực thi vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc trong hoạt động chào bán TP ra công

chúng. Điều đó đòi hỏi cần nghiên cứu làm rõ các quy định liên quan đến hoạt

động chào bán TP ra công chúng cũng như dưa ra những giải pháp hữu ích để khắc

phục những hạn chế, bất cập còn tồn tại.

Từ thực tiễn pháp luật và áp dụng pháp luật nêu trên cho thấy sự cần thiết

nghiên cứu các quy định pháp luật đồng thời đưa ra những kiến nghị, giải pháp để

khắc phục những tồn đọng. Do đó tác giả đã chọn đề tài “Hoạt động chào bán trái

phiếu ra công chúng theo quy định của pháp luật chứng khoán hiện hành Việt

Nam” để làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ.

2. Mục tiêu của đề tài

2.1. Mục tiêu tổng quát

Nghiên cứu, phân tích quy định của pháp luật hiện hành trong đó so sánh quy

định liên quan đến việc chào bán TP ra công chúng của LCK năm 2010 với năm

2019 và thực tiễn áp dụng hoạt động chào bán ra công chúng trên địa bàn Thành

phố Hồ Chí Minh từ năm 2010 đến nay, từ đó đưa ra những kiến nghị góp phần

hoàn thiện quy định này trong thực tiễn.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Chỉ ra những tồn tại, thiếu sót, bất cập của quy định LCK đối với việc chào

bán TP ra công chúng từ thực tiễn trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh từ năm

2010 đến nay.

- Đề xuất một số kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật hiện

hành cũng như những giải pháp của cơ quan hành pháp bảo đảm thực thi pháp luật

trong thực tiễn nhằm nâng cao hoạt động chào bán TP ra công chúng trong nền

kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn chủ yếu là các quy định pháp luật về hoạt

động chào bán TP ra công chúng theo quy định của pháp luật chứng khoán hiện

hành. Cụ thể là các quy định trong LCK 2019; LCK 2006 sửa đổi, bổ sung 2010;

Luật doanh nghiệp 2020; Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật khác có

liên quan. Bên cạnh đó luận văn phân tích và đánh giá thông qua các số liệu, báo

cáo… hiện hành để làm rõ thực tiễn áp dụng pháp luật về chào bán TP ra công

chúng, từ đó kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật và những giải pháp thúc đẩy

hoạt động chào bán TP ra công chúng có hiệu quả trong thực tiễn ở TP Hồ Chí

Minh.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nội dung: Đề tài nghiên cứu nội dung quy định của pháp luật hiện

hành, cụ thể là pháp LCK; Pháp luật về hoạt động chào bán TP ra công chúng

nhằm phục vụ mục đích phân tích, đánh giá, so sánh giữa thực tiễn áp dụng và quy

định pháp luật. Các tài liệu, số liệu về vấn đề nêu trên nằm rải rác tại các nguồn

khác nhau. Luận văn này tập trung khai thác, đào sâu khái niệm, đặc điểm về việc

chào bán TP ra công chúng qua các thời kỳ, các giai đoạn.

- Phạm vi không gian: thực trạng áp dụng pháp luật hiện hành trong hoạt

động chào bán TP ra công chúng trên địa bản Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó đưa

ra cái nhìn tổng quát về sự thay đổi của các quy định pháp luật, sự hạn chế của

pháp luật so với thực tiễn.

- Phạm vi về thời gian: giai đoạn từ năm 2010 - 2022

4. Phương pháp nghiên cứu

Thực hiện đề tài: “Hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng theo quy

định của pháp luật chứng khoán hiện hành Việt Nam”, tác giả sử dụng các phương

pháp nghiên cứu sau đây:

Phương pháp phân tích, bình luận: phương pháp này sử dụng nhằm mục đích

làm rõ các vấn đề pháp lý, các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến

điều kiện, trình tự, thủ tục chào bán TP ra công chúng. Bên cạnh đó, phương pháp

này còn được dùng để đánh giá, bình luận về cách thức doanh nghiệp vận hành

pháp luật trong hoạt động chào bán TP ra công chúng trên thực tế.

Phương pháp so sánh: phương pháp này được tác giả sử dụng nhằm so sánh

các quy định của pháp luật hiện hành với các quy định được ban hành đã hết hiệu

lực thi hành; so sánh các quy định pháp LCK so với quy định của pháp luật doanh

nghiệp, các văn bản hướng dẫn thi hành khác; so sánh chào bán TP riêng lẻ với

chào bán TP ra công chúng của công ty cổ phần đại chúng.

Phương pháp thống kê: tác giả sử dụng phương pháp này để thống kê, liệt

kê, đưa ra các dẫn chứng về thực tế áp dụng pháp luật, các vấn đề về trình tự, thủ

tục mà chủ thể thực hiện trong quá trình vận hành pháp luật để chào bán TP ra

công chúng.

Phương pháp tổng hợp: Qua việc phân tích, đánh giá, bình luận, thống kê và

so sánh các vấn đề lý luận, thực tiễn vận dụng về chào bán TP ra công chúng, tác

giả sử dụng phương pháp tổng hợp nhằm đưa ra nhận định về sự chưa phù hợp

giữa lý luận và thực tiễn. Từ đó đề xuất phương hướng hoàn thiện quy định pháp

luật điều chỉnh về hoạt động chào bán TP ra công chúng và các hoạt động pháp lý

liên quan đến loại chứng khoán này.

5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài

Về mặt lý luận, luận văn giải thích và đưa ra khái niệm “trái phiếu”, “chào

bán TP ra công chúng”, phân biệt và làm sáng tỏ bản chất, đặc điểm của hoạt động

chào bán TP ra công chúng tại Việt Nam

Những vấn đề về chào bán TP ra công chúng phát sinh trong thực tiễn như:

vấn đề mất cân bằng giữa chào bán trái phiếu riêng lẻ và chào bán TP ra công

chúng; trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong quá trình giám sát hoạt

động chào bán TP ra công chúng. Những vướng mắc, khó khăn này ảnh hưởng

trực tiếp đến hoạt động phát triển của TTCK nói chung và thị trường trái phiếu nói

riêng… sẽ được luận văn nghiên cứu, phân tích và làm rõ. Từ đó tác giả đưa ra

những kiến nghị, giải pháp hoàn thiện và thực hiện một cách hiệu quả.

6. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu

Hoạt động nghiên cứu khoa học liên quan đến TP trong những năm qua đã

diễn ra thường xuyên góp phần nâng cao chất lượng và vai trò TP đối với thị

trường huy động vốn nói riêng và nền kinh tế nói chung. LCK sửa đổi được Quốc

Hội thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào ngày 26/11/2019 và có hiệu lực từ 01/01/2021.

LCK 2019 được ban hành nhằm khắc phục những vấn đề thực sự vướng mắc trong

thực tiễn, đảm bảo định hướng thi hành, phát triển theo đúng mục tiêu; đồng thời

từng bước tiếp cận với các quy định và thông lệ quốc tế. Để tiếp tục hoàn thiện cơ

chế, đảm bảo tính công khai minh bạch đòi hỏi cần sự nghiên cứu, tìm hiểu, đào

sâu vấn đề để tìm ra những bất cập. Các vấn đề pháp lý đặt ra đối với TP và thị

trường TP đã được nghiên cứu trong một số đề tài như sau:

6.1. Về luận văn thạc sĩ có một số công trình sau

“Pháp luật về trái phiếu chuyển đổi” của tác giả Phan Thị Thanh Hậu, Luận

văn thạc sĩ Luật học năm 2022. Với công trình này, tác giả đã khai thác các vấn

đề lý luận và thực tiễn trong lĩnh vực TP và thị trường TP, mô hình TP của các

nước trên thế giới, phân tích, đánh giá hoạt động thị trường TP chuyển đổi từ năm

2010 đến năm 2022

“Pháp luật phát hành TP của ngân hàng thương mại ở Việt Nam” của tác giả

Ngô Thị Huế, Luận văn thạc sĩ Luật kinh tế năm 2013. Với công trình nghiên cứu

này, tác giả có phân tích, chứng minh quy dịnh của pháp luật về TP trong ngân

hàng thương mại. Đồng thời nêu lên những bất cập, hạn chế còn gặp phải trong

quá trình thực thi và đề xuất một số giải pháp khắc trên TTCK trong giai đoạn

2015 – 2020

“Pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích nhà đầu tư trong hoạt động phát hành

chứng khoán” của tác giả Đoàn Minh Huyền, Luận văn thạc sĩ Luật học năm 2015.

Tác giả chủ yếu nghiên cứu các quy định pháp luật bảo vệ quyền, lợi ích của NĐT

trên TTCK tập trung; chủ yếu là hoạt động công bố thông tin, phát hành chứng

khoán ra công chúng, niêm yết chứng khoán, đảm bảo bí mật của NĐT, giám sát,

kiểm tra và giải quyết tranh chấp.

6.2. Về sách giáo trình, chuyên khảo, tham khảo

Sách “Giáo trình Luật chứng khoán” của TS. Nguyễn Văn Tuyến, năm 2011,

Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội. Công trình nghiên cứu một cách tổng quát, phân

tích cụ thể những vấn đề cơ bản quy định về chứng khoán, TTCK. Trong công

trình này tác giả có phân tích làm rõ một số vấn đề liên quan đến hoạt động phát

hành TP được quy định tại LCK 2006, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của LCK

2010.

Sách “Giáo trình Luật chứng khoán và kinh doanh bảo hiểm” của TS. Phan

Phương Nam, năm 2017, giáo trình Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

Công trình nghiên cứu chung, khái quát những vấn đề lý luận TTCK, quy định về

các chủ thể kinh doanh trên TTCK nói chung và TP nói riêng. Đối với hoạt động

phát hành TP ra công chúng, tác giả phân tích cụ thể, chi tiết quy định của Luật

sửa đổi, bổ sung một số điều của LCK 2010. Tác giả chỉ rõ, so sánh những vấn đề

thay đổi trong hoạt động chào bán TP tại Nghị định 90/2011/NĐ-CP so với những

quy định trước đó. Công trình nêu trên tập trung phân tích quy định của pháp luật

về hoạt động phát hành chứng khoán nói chung mang tính chất “gợi mở” mà chưa

đi sâu phân tích cụ thể về nội dung của hoạt động chào bán TP ra công chúng.

Sách “Pháp luật về thị trường chứng khoán” của PGS.TS Lê Thị Thu Thủy

(chủ biên), năm 2017, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. Công trình nghiên

cứu này, các tác giả phân tích, khái quát chung về quy định NĐT trong thị trường

phát hành TP, lý luận chung về hoạt động chào bán chứng khoán. Các tác giả có

làm nổi bật lên vai trò của hoạt động chào bán TP của công ty đại chúng, sự cần

thiết của quản lý nhà nước đối với hoạt động chào bán TP ra công chúng, nhận

định về xu hướng phát triển của pháp luật về chào bán TP ra công chúng tại mục

4, chương 4 của giáo trình nêu trên. Đây là những nội dung cơ bản giúp tác giả

định hình được những nội dung cơ bản cần được nghiên cứu trong hoạt động chào

bán chứng khoán ra công chúng.

Sách “Giáo trình Luật chứng khoán” của TS. Phạm Thị Giang Thu (chủ

biên), năm 2021, Trường Đại học Luật Hà Nội, Nhà xuất bản Công an nhân dân.

Với công trình nghiên cứu này, các tác giả các quy định của pháp luật về cách vận

hành, hoạt động của TTCK, xử phạt vi phạm pháp LCK trong hoạt động chào bán

TP ra công chúng tại Việt Nam. Tại Chương II, Mục 2 các giả đã phân tích cụ thể

những nguyên tắc, điều kiện liên quan đến hoạt động chào bán TP ra công chúng.

Đồng thời, so sánh giữa mô hình chào bán TP ra công chúng tại việt nam với mô

hình quản lý chào bán TP ra công chúng trên thế giới. Công trình này đã giúp tác

giả thấy được những điểm khác biệt, nổi bật của quy định pháp luật trong hoạt

động chào bán TP ra công chúng tại việt nam.

6.3. Về bài báo khoa học có một số công trình sau

“Pháp luật thị trường trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc và kinh nghiệm

cho Việt Nam” của tác giả Bạch Thị Thanh Hà, Nguyễn Thị Vân Anh đăng trên

Tạp chí Nghiên cứu tài chính, Kế toán, Học viện Tài chính năm 2019, số 04. Với

công trình nghiên cứu này, hai tác giả đưa ra những giải pháp nhằm cải cách từ đó

đưa ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong thị trường TP doanh

nghiệp. Theo đó, hai tác giả có đề xuất việc hoàn thiện khung pháp lý cho phép

các doanh nghiệp vừa và nhỏ được huy động vốn bằng TP.

“Giải pháp hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển” của tác giả

Nguyễn Thị Phương Dung đăng trên tạp chí Tài chính, Bộ Tài chính, kỳ 02, tháng

12/2017, số 670. Với bài báo khoa học này, tác giả đưa ra một số giải pháp cho thị

trường TP tại Việt Nam. Tác giả đưa ra giải pháp cần có những quy định nâng cao

chất lượng TP cũng như tính minh bạch thông tin để đảm bảo cho các NĐT tiếp

cận đầy đủ thông tin, chính xác, cơ quan hữu quan cần cân nhắc về điều kiện phát

hành TP.

“Huy động nguồn lực tài chính cho phát triển thông qua phát hành trái phiếu

doanh nghiệp” của tác giả Nguyễn Thanh Phương đăng trên Tạp chí Ngân hàng,

Ngân hàng nhà nước Việt Nam, tháng 8/2017, số 15. Với công trình này, tác giả

đã đưa ra những đánh giá chung về thực trạng phát hành TP doanh nghiệp và

khuyến nghị đối với các quy định của pháp luật trong hoạt động phát hành TP.

“Một số vấn đề pháp lý về trình tự, thủ tục chào bán trái phiếu doanh nghiệp”

của tác giả Đỗ Thị Kiều Phương đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số

01/2021. Với công trình này, tác giả đưa ra thực trạng pháp luật về trình tự, thủ

tục chào bán TP doanh nghiệp, đưa ra nhưng nhận xét liên quan đến chào bán TP

doanh nghiệp. Đồng thời có đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định

của pháp luật về thủ tục chào bán TP doanh nghiệp.

“Một số đề xuất hoàn thiện pháp luật nhằm phát triển bền vững thị trường

chứng khoán ở Việt Nam” của tác giả Lê Thị Thu Thủy, Đỗ Minh Tuấn đăng trên

Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Luật học 28 (2012). Công trình

nghiên cứu này, các tác giả đưa ra những yêu cầu hoàn thiện pháp luật nhằm đảm

bảo TTCK phát triển bền vững; đồng bộ toàn bộ giữa pháp LCK và hệ thống pháp

luật Việt Nam. Đồng thời các tác giả đề xuất pháp luật cần đảm bảo tính công

bằng, hiệu quả và minh bạch của TTCK.

Có thể thấy, các công trình nghiên cứu về chào bán TP ra công chúng hoặc

nghiên cứu một góc độ nào đó của TP nhưng chưa làm bật lên vấn đề pháp lý,

chưa đánh giá một cách tổng thể định hướng khung pháp lý toàn diện cho việc

chào bán TP ra công chúng đặc biệt chào bán TP ra công chúng có nhiều thay đổi

kể từ khi LCK 2019. Tác giả trên cơ sở kế thừa kết quả, giá trị khoa học của các

công trình nghiên cứu đó kết hợp việc nghiên cứu, phân tích những vấn đề thực

tiễn đang xảy ra để cố gắng truyền tải thông tin một cách đầy đủ, chi tiết, chuyên

sâu. Luận văn là công trình nghiên cứu, đánh giá, kiến nghị hoàn thiện pháp luật

trong hoạt động chào bán TP ra công chúng. đây là đề tài nghiên cứu chuyên sâu

và toàn diện về quy định của pháp luật về chào bán TP ra công chúng.

7. Phương pháp nghiên cứu

Nội dung luận văn được kết cấu bởi 2 chương sau đây:

Chương 1: Những vấn đề cơ bản về hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng theo pháp luật Việt Nam

Chương 2: Thực trạng áp dụng pháp luật hiện hành về hoạt động chào bán

trái phiếu ra công chúng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và kiến nghị hoàn

thiện.

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG

CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP

LUẬT VIỆT NAM

1.1 Một số khái quát về hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của trái phiếu

Tại Việt Nam, quá trình hình thành của TTCK có những bước hình thành

và phát triển đặc biệt hơn so với thế giới. Những năm 90 của thế kỷ XX, đất nước

bắt đầu bước vào thời kỳ đổi mới với nền kinh tế thị trường. Nghị định do Chính

phủ ban hành số 120/CP ngày 17/9/1994 ban hành quy chế tạm thời về việc phát

hành TP, CP doanh nghiệp Nhà nước có thể coi là “phát súng” đầu tiên đánh dấu

cho sự xuất hiện của chứng khoán. Nhưng TTCK Việt Nam xuất hiện dựa trên ý

chí của Nhà nước nhằm chuẩn bị cho quá trình thu hút vốn cho nền kinh tế phát

triển để đi lên xã hội chủ nghĩa.

Sự xuất hiện của LCK 2006 và Luật số 62/2010/QH12 Luật Sửa đổi, bổ

sung một số điều của LCK là một mốc thời gian quan trọng, đánh dấu sự phát triển

của TTCK nói chung và TP nói riêng, với những quy định chặt chẽ hơn những văn

bản dưới luật trước đây đã giúp cho TTCK Việt Nam phát triển vượt bậc so với

thời gian trước khi ban hành.

LCK 2019 định nghĩa: “Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và

lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.”1

Tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP cũng quy định khái niệm TP giống các văn

bản hiện hành: “Trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm

trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi và các nghĩa

vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu”.2

Nghị định 155/2020/NĐ-CP định nghĩa như sau: “Trái phiếu là loại chứng

1 Khoản 3 Điều 4 Luật chứng khoán 2019 quy định về giải thích từ ngữ 2 Khoản 1 Điều 4 Nghị định số 163/2018/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 04 tháng 12 năm 2018 quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận quyền

và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát

hành.”3

So với phần giải thích từ ngữ về TP doanh nghiệp của Nghị định số

90/2011/NĐ-CP do Chính phủ ban hành 14/10/2011, thì Nghị định 163/2018/NĐ-

CP do Chính phủ ban hành ngày 04 tháng 12 năm 2018 và sau đó là Nghị định

153/2020/NĐ-CP do Chinh phủ ban hành ngày 31/12/2020 quy định về phát hành

TP nêu rõ kỳ hạn của TP doanh nghiệp trong phần giải thích từ ngữ, điều này làm

tăng thêm sự chi tiết cho khái niệm của TP. Ngoài ra, Nghị định 163/2018/NĐ-CP

đã thay thế cụm từ “người sở hữu TP” bằng “Nhà đầu tư sở hữu TP”. Kể từ năm

2006 đến nay, hoạt động phát hành TP doanh nghiệp được Nhà nước, doanh

nghiệp và các NĐT quan tâm. Sự ra đời và thay thế nhau của những nghị định quy

định về hoạt động chào bán TP doanh nghiệp và những văn bản hướng dẫn về

những vấn đề xung quanh hoạt động phát hành TP doanh nghiệp đã cho thấy được

phần nào sự phát triển của TP doanh nghiệp ở nước ta.

Như vậy có thể hiểu TP là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên do

các doanh nghiệp phát hành trong đó xác định quyền và lợi ích của chủ sở hữu đối

với phần nợ của tổ chức phát hành

Từ định nghĩa khái niệm có thể thấy TP có những đặc điểm sau:

Một là, chủ thể chào bán TP bao gồm doanh nghiệp, Chính phủ Trung ương

và Chính quyền địa phương. Người mua TP chỉ là người cho chủ thể phát hành

vay tiền và là chủ nợ của chủ thể phát hành TP. Chào bán TP ra công chúng có

quy mô rộng. Tính quy mô được thể hiện ở những khía cạnh sau: chào bán TP cho

một số lượng lớn NĐT; khối lượng chào bán lớn; sử dụng phương thức quảng cáo

hoặc mời chào rộng rãi trong chào bán ra công chúng.

Hai là, về nguyên tắc việc đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền

khi chào bán TP là thủ tục pháp lý bắt buộc. Hoạt động chào bán TP được triển

khai với sự giám sát của cơ quan, tổ chức chuyên môn nhằm đảm bảo hoạt động

3 Khoản 6 Điều 3 Nghị định 155/2020 NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật chứng khoán

chào bán này phù hợp với LCK 2019 và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

Những cơ quan chuyên môn và cơ quan nhà nước góp phần tạo sự chắc chắn và

đảm bảo tính an toàn, minh bạch trong hoạt động chào bán tổ chức phát hành và

NĐT.4

Ba là, hoạt động chào bán TP với mục đích là “kêu gọi” vốn trung và dài

hạn từ bên ngoài đáp ứng nhu cầu về vốn và đầu tư của hai chủ thể chính trong

giao dịch là chủ thể phát hành và NĐT. Đây được xem là hoạt động có thể sinh

lợi nhuận đối với NĐT. NĐT sở hữu TP được hưởng lãi không phụ thuộc vào kết

quả sản xuất kinh doanh của tổ chức phát hành. Căn cứ vào mức độ uy tín của tổ

chức phát hành TP, hiệu quả của dự án đầu tư và tình hình tài chính – tiền tệ,

doanh nghiệp phát hành TP quyết định lãi suất cho từng đợt phát hành. Lãi suất

của TP có thể được xác định cố định cho cả kỳ hạn hoặc thả nổi trên thị trường.

Trong quá trình đầu tư vào các TP có thể phát sinh lợi nhuận và “tiền lãi

được trả cho nhà đầu tư sở hữu trái phiếu được tính vào chi phí tài chính của tổ

chức phát hành, do đó được khấu trừ khi tính thu nhập chịu thuế của công ty.”5

Các nguyên tắc chung áp dụng đối với thị trường hàng hóa là:

“(i) Tôn trọng quyền tự do mua bán, kinh doanh và dịch vụ tổ chức, cá nhân

trên thị trường;

(ii) Tự chịu trách nhiệm về rủi ro;

(iii) Tuân thủ theo quy định của pháp luật. Ngoài ra trên TTCK nói chung

và TP ra công chúng nói riêng là phải công bằng, công khai, minh bạch và bảo

vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT chứng khoán.”

Hoạt động chào bán TP ra công chúng được xem như “cầu nối” với giữa

doanh nghiệp cần vốn và cá nhân, tổ chức có nguồn vốn nhàn rỗi. Đặc điểm đầu

tiên của TP đó là công bằng, công khai, minh bạch thông tin, mọi chủ thể tham gia

đều phải thực hiện theo những nguyên tắc chung, phải được đối xử bình đẳng.

TP thể hiện mối quan hệ giữa “chủ nợ” với “con nợ”, giữa tổ chức phát

hành và NĐT TP. Phát hành TP là đi vay còn NĐT TP là chủ nợ, vì vậy NĐT sở

4 Điều 5 Luật chứng khoán 2019 quy định về Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và TTCK 5 Điều 9 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2013, sửa đổi, bổ sung 2014 quy định về Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

hữu TP không được tham gia vào hoạt động của công ty, mà có các quyền lợi và

nghĩa vụ được quy định trong Luật Phá sản 2014, đặc biệt là khi công ty bị phá

sản, NĐT sở hữu TP được ưu tiên trả trước cổ đông.

1.1.2. Khái niệm và đặc điểm hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng

Hoạt động chào bán TP là một trong những phương thức “kêu gọi đầu tư”

vốn trung và dài hạn trong nền kinh tế. Chào bán TP ra công chúng là việc tổ chức

phát hành chào bán TP sau khi thỏa mãn đầy đủ các điều kiện của LCK 2019.

Thông thường hoạt động chào bán TP ra công chúng được các nhà bảo lãnh tiến

hành và những người được bảo lãnh này bảo đảm cho việc chào bán của toàn bộ

đợt phát hành.

Chào bán TP ra công chúng là một hình thức chào bán chứng khoán cho

rộng rãi công chúng đầu tư mà không xác định ranh giới là NĐT chuyên nghiệp

hay không chuyên nghiệp.

Pháp luật các nước đưa ra những khái niệm khác nhau về chào bán chứng

khoán ra công chúng.

Theo từ điển luật học – Black’s Law Dictionary – “chào bán chứng khoán

ra công chúng (public offering) là hoạt động phát hành chứng khoán rộng rãi cho

công chúng đầu tư.”

Theo Cơ quan SEC của Mỹ: “Chào bán chứng khoán ra công chúng được

hiểu là hoạt động trong đó tất cả những người được chào bán cần được bảo vệ

thông qua việc Đăng ký chào bán cho chủ thể chào bán với cơ quan quản lý chứng

khoán.” 6

Theo LCK Trung Quốc, chào bán chứng khoán ra công chúng được hiểu là

các đợt chào bán đáp ứng các điều kiện luật định và phải có sự quản lý, giám sát,

báo cáo với cơ quan quản lý chứng khoán trực thuộc Hội đồng Nhà nước để xem

6 Định nghĩa này được rút ra từ Quy chế của Uỷ ban Chứng khoán Mỹ định nghĩa về “Những giao dịch của nhà phát hành không liên quan đến chào bán chứng khoán ra công chúng” – dẫn theo Đại học Luật Hà Nội (2008), giáo trình Luật chứng khoán, NXB Công an nhân dân, tr.53 7 Law of the People Republic ò China on securituies, Article 10: The conditiond set forth by law of administrative regulations must be satisfied in the public inssuance of securties regulatory anthonity under the State Council or the department authorized by the State Council for examination and approval http://www.china.org.cn/english/government/207337.htm

xét, xác minh và phê duyệt.7

Căn cứ quy định tại Khoản 12 Điều 6 LCK 2006 và Khoản 19 Điều 4 LCK

2019 đều không thay đổi quy định liên quan đến chào bán TP ra công chúng. Tại

hai văn bản pháp luật này nêu rõ chào bán chứng khoán ra công chúng là việc chào

bán chứng khoán theo một trong các phương thức sau đây:8

“- Thông qua phương tiện thông tin đại chúng, kể cả internet;

- Chào bán chứng khoán cho từ một trăm nhà đầu tư trở lên, không kể nhà

đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp

- Chào bán cho một số lượng nhà đầu tư không xác định.”

Như vậy, pháp luật Việt Nam hiện hành xác định hoạt động chào bán TP ra

công chúng căn cứ tiêu chí cách thức chào bán (thông qua các phương tiện thông

tin đại chúng) hoặc là số lượng NĐT mà tổ chức phát hành hướng đến (100 NĐT

hoặc số lượng NĐT không xác định). Pháp luật không đưa ra khái niệm chào bán

TP ra công chúng theo các xác định nội hàm thuật ngữ mà dựa vào cách thức tiến

hành chào bán cũng như quy mô NĐT trong đợt chào bán.

Căn cứ vào các quy định của pháp luật, khi đưa ra quy định về chào bán

chứng khoán ra công chúng nói chung và chào bán TP ra công chúng nói riêng,

Việt Nam đang chú trọng vào dấu hiệu số lượng NĐT tham gia vào mỗi cuộc chào

bán, coi đó là tiêu chí chính để phân biệt giữa chào bán TP doanh nghiệp riêng lẻ

và chào bán TP ra công chúng. Pháp luật sử dụng tiêu chí sự tham gia của phương

tiện thông tin đại chúng, Internet để phân biệt giữa chào bán riêng lẻ và chào bán

ra công chúng là chưa hợp lý. Bởi vì quy định này chỉ có ý nghĩa nếu xét dưới góc

độ chủ động của bên chào bán. Dưới góc độ của bên chào bán TP, tổ chức chào

bán không được chủ động, cố ý sử dụng phương tiện thông tin đại chúng hoặc

Internet để công bố rộng rãi ra công chúng các thông tin chào bán khi chào bán

TP riêng lẻ, còn chào bán ra công chúng thì được phép làm điều này. Tuy nhiên

nếu xét dưới góc độ khách quan sự tác động bên ngoài, rõ ràng doanh nghiệp chào

bán và ngay cả pháp luật cũng không thể cấm hay kiểm soát được sự tham gia của

các phương tiện đại chúng và Internet. Do đó sự tham gia của phương tiện đại

8 Khoản 19 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định về Giải thích từ ngữ

chúng trong trường hợp này nằm ngoài sự kiểm soát của doanh nghiệp chào bán.

Do đó sự tham gia của phương tiện đại chúng trong trường hợp này nằm ngoài sự

kiểm soát của doanh nghiệp chào bán. Hơn nữa, trong xã hội hiện nay, chỉ cần một

tác động rất đơn giản là mọi thông tin về một người, một tổ chức có thể tràn lên

Internet mà khó có thể điều tra được nguồn phát tán để quy kết trách nhiệm.9

Tiêu chí chào bán cho một số lượng các NĐT là tiêu chí phổ biến của các

nhà làm luật các nước sử dụng để xác định một đợt chào bán TP ra công chúng.

Pháp luật Việt Nam cũng có cách tiếp cận tương tự khi dựa vào tiêu chí số lượng

NĐT để xác định một đợt chào bán TP ra công chúng. Theo đó một đợt chào bán

TP cho từ 100 NĐT trở lên không chuyên nghiệp được coi là chào bán TP ra công

chúng. Theo Chỉ thị về Bản cáo bạch của EU thì đợt chào bán TP cho từ 150 NĐT

trở lên không kể NĐT chuyên nghiệp được coi là chào bán TP ra công chúng.

Theo pháp luật của Hoa Kỳ thì việc chào bán TP ra công chúng cho trên 35 NĐT

không chuyên thuộc trường hợp chào bán TP ra công chúng.10 Theo Điều 10 LCK

Trung Quốc thì đợt chào bán chứng khoán cho một số NĐT không chuyên hoặc

cho từ 200 NĐT chuyên nghiệp trở lên là chào bán TP ra công chúng.

Ngoài ra, việc đưa ra quy định chào bán ra công chúng dựa vào mốc 100

NĐT cũng không có nhiều ý nghĩa. Bởi lẽ một cuộc chào bán chứng khoán ra đại

chúng có thể có số lượng NĐT lớn hơn 100 nhưng chỉ nắm giữ số lượng chứng

khoán 5 tỷ đồng. Ngược lại có những cuộc chào bán chứng khoán riêng lẻ số lượng

NĐT tham gia dưới 100 người nhưng lượng chứng khoán họ nắm giữ có thể lên

tới hàng nghìn tỷ đồng. Vì vậy nếu dựa vào con số NĐT tham gia để xác định mức

độ ảnh hưởng ra công chúng, từ đó xác định ranh giới giữa chào bán TP ra công

chúng và chào bán TP riêng lẻ là chưa hợp lý.

Từ đó có thể thấy chào bán TP ra công chúng có những đặc điểm sau:

Thứ nhất, chào bán TP ra công chúng có tính chào bán rộng rãi, tính hoàn

trả và tính thu lợi. Tính chất chào bán rộng rãi được thể hiện qua việc chào bán TP

9 Tạp chí Công thương số 26 Tháng 11/2020, Đỗ Thị Kiểu Phương, “Bàn về khái niệm chào bán trái phiếu doanh nghiệp – kinh nghiệm Quốc Tế cho Việt Nam” 10 Kenneth W. Clarkson, Roger LeRoy Miller and Frank B. Cross (2011), Law Text and Cases – Legal, Ethical, Global and Corporate Enviroment twelfth edition, Cengage Learning, TR.818

cho từ 100 NĐT trở lên và được chào bán rộng rãi qua các phương tiện đại chúng,

kể cả Internet. TP được chào bán ra công chúng trong một khoảng thời gian nhất

định, khi đến thời hạn thanh toán tổ chức phát hành phải có nghĩa vụ thanh toán

đầy đủ cả gốc và lãi cho người sở hữu TP. Trường hợp tổ chức phát hành mất khả

năng trả nợ hoặc bị tuyên bố phá sản, khoản nợ từ TP được đưa vào thứ tự ưu tiên

thanh toán trước các cổ đông theo quy định của pháp luật.11 Ngoài ra NĐT còn có

thể thu lợi từ mức lãi suất theo quy định trong phương án phát hành TP ra công

chúng của các tổ chức phát hành.

Thứ hai, chào bán TP ra công chúng được xem như một loại tài sản linh

hoạt. Theo quy định về quản lý giấy tờ có giá tại Thông tư số 135/2018/TT-BTC

ngày 28/12/2018 thì có thể khẳng định TP phát hành ra công chúng là giấy tờ có

giá và được quy định theo pháp luật dân sự12. Bản chất của TP phát hành ra công

chúng là một công cụ nợ, chào bán TP ra công chúng nhằm tìm kiếm vốn vay từ

các NĐT bên ngoài. Ở khía cạnh này, tương tự như TP doanh nghiệp, chào bán

TP ra công chúng cũng tạo cho tổ chức phát hành nghĩa vụ của một người vay

thông thường theo quy định của pháp luật doanh nghiệp. Đến thời hạn thanh toán

nợ, TP phát hành ra công chúng phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ gốc, nợ lãi

cho chủ nợ bằng tài sản của mình.

Thứ ba, hoạt động chào bán TP ra công chúng có tính thanh khoản. Loại

chứng khoán này mang bản chất là một giấy nợ nhưng chủ nợ có quyền thực hiện

chuyển nhượng TP phát hành ra công chúng để thu hồi vốn mà không cần phải

chờ đến thời hạn thanh toán của chủ thể phát hành13.

Trong các đặc điểm nêu trên của hoạt động chào bán TP ra công chúng thì

tính chất chào bán rộng rãi được coi là đặc điểm cơ bản để nhận dạng của chào

bán TP ra công chúng. Khối lượng chào bán TP cũng là tiêu chí được pháp luật

11 Điểm d Khoản 1 Điều 54, Luật Phá sản 2014 12 Khoản 2 Điều 3 Thông tư số 135/2018/TT-BTC quy định việc quản lý đối với tiền mặt, giấy tờ có giá, tài sản quý tạm gửi, tạm giữ do Kho bạc Nhà nước nhận bảo đảm 13 Điểm c Khoản 3 Điều 8 Nghị định 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 Quy định này không chỉ cho phép NĐT thực hiện quyền chuyển nhượng trái phiếu mà còn được thực hiện các giao dịch khác như: tặng, thừa kế, chiết khấu, được sử dụng trái phiếu là tài sản đảm bảo trong các quan hệ dân sự

các nước sử dụng để xác định hoạt động chào bán TP ra công chúng. Pháp luật

Việt Nam không sử dụng tiêu chí về khối lượng chào bán để xác định chào bán

TP ra công chúng.

1.2. Quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động chào bán trái phiếu ra

công chúng

1.2.1. Điều kiện và nguyên tắc tiến hành hoạt động chào bán trái phiếu ra

công chúng

Thị trường trái phiếu ở Việt Nam được hình thành và phát triển muộn hơn

so với các nước trên thế giới. Các quy phạm pháp luật về việc phát hành và bắt

đầu giao dịch TP từ những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ 20. Cụ thể tại Điều 36

thuộc Chương IV Luật Công ty, TP được phát hành nếu đáp ứng điều kiện liên

quan đến việc phát hành và giao dịch TP được quy định ở Điều 36 chương 4 của

Luật Công ty 1990 khi đáp ứng các điều kiện: “có phương án kinh doanh; đã hoạt

động được 2 năm và hoạt động kinh doanh hiệu quả; có ngân hàng đảm nhiệm

giúp đỡ dịch vụ ngân quỹ và kế toán liên quan đến việc phát hành trái phiếu”. Tuy

nhiên không có doanh nghiệp nào tiến hành chào bán TP theo luật này. Ngày

17/9/1994 Chính Phủ ban hành Nghị định 120/CP quy định về quy chế tạm thời

về phát hành TP, CP doanh nghiệp nhà nước. Thời điểm Nghị định này có hiệu

lực thị trường PHTP mới chính thức được hình thành. Nghị định 120/CP đưa ra

quy chế hướng dẫn các vấn đề về việc phát hành, mua bán, chuyển nhượng, hình

thức thanh toán lãi suất TP. Quy chế này chưa thực sự tạo điều kiện cho các doanh

nghiệp cần huy động vốn bằng TP. TS.Phạm Trọng Bình có nhận xét tại Đề tài

nghiên cứu khoa học cấp Bộ năm 2012 như sau: “Trong quá trình áp dụng văn bản

này vào trong thực tế đã bộc lộ 25 nhiều hạn chế như: phương thức phát hành chưa

phù hợp với thông lệ chung của thị trường TP (chưa quy định việc phát hành theo

phương thức đấu thầu và bảo lãnh phát hành, chưa gắn việc phát hành với niêm

yết và giao dịch trên TTCK tập trung); chưa bảo đảm nguyên tắc công khai, minh

14 TS Phạm Trọng Bình (2012), Cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc phát triển THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU ở Việt Nam, Đề tài khoa học cấp Bộ, Ủy ban chứng khoán nhà nước, Hà Nội

bạch về thông tin khi phát hành TP”.14

Chính Phủ ban hành Nghị định 120/CP có đề cập đến vấn đề lãi suất nhưng

chưa thực sự cụ thể, chi tiết và chưa thực sự tạo điều kiện cho thị trường TP. Điều

kiện phát hành quá chặt chẽ, không khuyến khích chủ thể PHTP trên thị trường

điển hình như Khoản 5 Điều 19 Nghị định 120/CP: “Các báo cáo tài chính 3 năm

liên tục trước khi xin phát hành trái phiếu có xác nhận của cơ quan kiểm toán

hoặc cơ quan cơ thẩm quyền phê duyệt quyết toán tài chính”. Vì vậy, việc phát

hành TP để thu hút nguồn vốn cho các doanh nghiệp theo Nghị định này vẫn còn

rất hạn chế và chưa phổ biến. Để khắc phục những hạn chế của Nghị định 120/CP,

ngày 11/7/1998 Chính phủ đã ban hành Nghị định 48/1998/NĐ-CP về chứng

khoán và TTCK. Nội dung của quy phạm pháp luật này hướng dẫn về hoạt động

chào bán TP ra công chúng, giao dịch chứng khoán và các dịch vụ liên quan đến

chứng khoán và TTCK nhưng vẫn rất sơ sài và chưa có hướng dẫn thủ tục liên

quan cho doanh nghiệp.

Điều kiện chào bán TP ra công chúng được hiểu là tiêu chuẩn, quy định

hoặc yêu cầu mà pháp luật buộc tổ chức phát hành phải tuân thủ thì mới được cơ

quan nhà nước chấp nhận chào bán TP ra công chúng. Mỗi loại hình TP sẽ có

những quy định về điều kiện hoạt động chào bán khác nhau.

Hoạt động chào bán TP còn có các nguyên tắc sau:

“Kỳ hạn trái phiếu: do công ty cổ phần phát hành quyết định đối với từng

đợt phát hành căn cứ vào nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp và tình hình thị

trường.

Khối lượng phát hành: do công ty cổ phần phát hành quyết định đối với

từng đợt căn cứ vào nhu cầu sử dụng vốn và khả năng huy động của thị trường

trong từng thời kỳ.

Đồng tiền phát hành và thanh toán trái phiếu: Đối với trái phiếu phát hành

tại thị trường trong nước, đồng tiền phát hành là đồng Việt Nam; Đối với trái

phiếu phát hành ra thị trường quốc tế, đồng tiền phát hành thực hiện theo quy

định tại thị trường phát hành; Đồng tiền sử dụng để thanh toán gốc, lãi trái phiếu

cùng loại với đồng tiền phát hành.

Mệnh giá trái phiếu: trái phiếu phát hành tại thị trường trong nước, mệnh

giá là 100.000 đồng Việt Nam hoặc bội số của 100.000 đồng Việt Nam; mệnh giá

của trái phiếu phát hành ra thị trường quốc tế thực hiện theo quy định tại thị

trường phát hành.”15

Lãi suất danh nghĩa TP: Lãi suất TP có thể xác định theo một trong các

phương thức bao gồm: lãi suất cố định cho cả kỳ hạn trái phiếu; lãi suất thả nổi;

hoặc kết hợp giữa lãi suất cố định và thả nổi. Trường hợp lãi suất là lãi suất thả

nổi, công ty cổ phần chào bán phải nêu cụ thể cơ sở pháp lý để xác định lãi suất

danh nghĩa tại phương án phát hành và công bố thông tin cho NĐT mua TP về cơ

sở tham chiếu để sử dụng. Doanh nghiệp chào bán TP quyết định lãi suất danh

nghĩa cho từng đợt phát hành phù hợp với tình hình tài chính và khả năng thanh

toán nợ. Lãi suất TP do tổ chức tín dụng phát hành ngoài việc tuân thủ quy định

tại Nghị định 153/2020/NĐ-CP phải phù hợp với quy định về lãi suất của Ngân

hàng Nhà nước Việt Nam.

Thực hiện hoạt động chào bán TP ra công chúng, chủ thể phát hành phải

đáp ứng các điều kiện sau:16

“(i) Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm Đăng ký chào

bán từ ba mươi (30) tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;

(ii) Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm Đăng ký chào bán phải

có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm Đăng ký chào bán, không có các

khoản nợ phải trả quá hạn trên một năm;

(iii) Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ

đợt chào bán được Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu

công ty thông qua;

(iv) Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với NĐT về

điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT và

các điều kiện khác;

(v) Có CTCK tư vấn hồ sơ Đăng ký chào bán TP ra công chúng, trừ trường

15 Điều 6 Nghị định 153/2020/NĐ-CP do Chính Phủ ban hành ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về điều kiện, điều khoản cơ bản của trái phiếu 16 Điểm c Khoản 3 Điều 15 Luật chứng khoán 2019 quy định về điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng

hợp tổ chức phát hành là CTCK;

(vi) Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách

nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý

kinh tế mà chưa được xóa án tích17;

(vii) Có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với tổ chức phát hành TP theo quy

định của Chính phủ về các trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm và thời điểm áp

dụng;

(viii) Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua TP của

đợt chào bán;

(ix) Tổ chức phát hành có cam kết và phải thực hiện niêm yết TP trên hệ

thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán.”

Sự khác biệt giữa việc chào bán TP ra công chúng với các loại TP khác là

nếu có số lượng NĐT lớn hơn 100 người thì việc chào bán TP này được coi là

chào bán TP ra công chúng. Trường hợp NĐT nhỏ hơn 100 người thì việc chào

bán cho cổ đông hiện hữu không được coi là chào bán ra công chúng nhưng không

bị hạn chế chuyển nhượng. Việc chủ thể đăng ký chào bán chứng khoán ra công

chúng phải thông qua tổ chức phát hành thực hiện trừ trường hợp việc đăng ký

chào bán do cổ đông lớn trong công ty chào bán phần vốn sở hữu. Ngoài ra, số

tiền thu được từ đợt chào bán TP phải được chuyển vào tài khoản phong tỏa mở

tại ngân hàng cho đến khi hoàn tất đợt chào bán và báo cáo UBCKNN trong thời

hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, gửi kèm theo báo cáo bản xác nhận

của ngân hàng thương mại nơi mở tài khoản phong tỏa về số tiền thu được từ đợt

chào bán. Sau khi gửi kết quả báo cáo UBCKNN, tổ chức phát hành được giải tỏa

số tiền thu được từ đợt chào bán

Như vậy, để đảm bảo quyền lợi của NĐT thì chủ thể PHTP phải đáp ứng

được các điều kiện như trên mới có thể chào bán TP ra công chúng. Có thể thấy

rằng, chào bán TP ra công chúng có điều kiện chặt chẽ hơn so với các loại TP

khác. Chủ thể PHTP phải đáp ứng yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu, khả năng tài

17 Điểm e Khoản 1 Điều 15 Luật chứng khoán 2019 quy định về điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng

chính như không có lỗ lũy kế đến năm Đăng ký chào bán và không có khoản nợ

phải trả quá hạn một (01) năm. Đây là các điều kiện nhằm hạn chế rủi ro cho NĐT

TP và bảo đảm cho chủ sở hữu TP nhận lại khoản cho vay khi TP đáo hạn và bảo

đảm tính thanh khoản của TP trên TTCK. Tuy nhiên, việc quy định về điều kiện

phát hành TP theo Nghị định 90/2011/NĐ - CP là quá chặt khiến cho nhiều doanh

nghiệp gặp khó khăn thậm chí là bế tắc khi muốn tìm vốn thông qua kênh phát

hành TP. Bởi ngoài yếu tố doanh nghiệp phải có lãi thì việc quy định báo cáo tài

chính được kiểm toán của doanh nghiệp phát hành phải là báo cáo kiểm toán nêu

ý kiến chấp nhận toàn phần. Trên thực tế, có nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ

nhưng có nhiều cổ đông lớn, các NĐT sẵn sàng “rót vốn” để doanh nghiệp tiếp

tục hoạt động sản xuất kinh doanh, điều đó không chỉ đảm bảo quyền lợi của các

cổ đông đã đầu tư vốn và doanh nghiệp mà còn góp phần vào sự phát triển doanh

nghiệp tiến tới làm ăn có lãi. Tuy nhiên, với điều kiện phát hành TP doanh nghiệp

quá chặt, không phù hợp như trên sẽ góp phần đẩy doanh nghiệp đến bờ vực phá

sản, giải thể vì không đủ điều kiện để tiếp cận được vốn tín dụng cũng như vốn

của các NĐT theo quy định của pháp luật.18

1.2.2. Phương thức tiến hành hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng

Công ty cổ phần đại chúng phát hành TP bằng các hình thức:

* Đấu thầu TP: là việc lựa chọn các tổ chức, cá nhân tham gia dự thầu, đáp

ứng đủ yêu cầu của tổ chức phát hành. Nghị định 65/2020/NĐ-CP định nghĩa:

“Đấu thầu phát hành là phương thức lựa chọn nhà đầu tư đủ điều kiện trúng thầu

mua trái phiếu đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp phát hành.”19 Tổ chức phát

hành TP có thể lựa chọn phương thức đấu thầu trực tiếp tại doanh nghiệp phát

hành TP; thông qua các tổ chức tài chính trung gian hoặc thông qua trung tâm giao

dịch chứng khoán (SGDCK). Đấu thầu TP phải đảm bảo nguyên tắc bí mật về

18 Trần Thanh Ngọc (2015), “Pháp luật về PHTP của Công ty Cổ phần đại chúng tại Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật – Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội, trang 35 19 Điểm a Khoản 1 Điều 14 Nghị định 65/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế

thông tin, bảo đảm sự bình đẳng và cạnh tranh về lãi suất giữa các tổ chức, cá nhân

tham gia đấu thầu. Doanh nghiệp phát hành phải công bố thông tin về: Đối tượng

tham gia đấu thầu; Thời gian, địa điểm đấu thầu, thời gian nhận thầu, thời gian

đóng thầu, thời gian công bố kết quả đấu thầu; Khối lượng gọi thầu; các điều kiện,

điều khoản TP dự kiến phát hành; Hình thức đầu thầu và khối lượng gọi thầu đối

với mỗi hình thức gọi thầu: cạnh tranh lãi suất, không cạnh tranh lãi suất hoặc kết

hợp giữa cạnh tranh lãi suất và không cạnh tranh lãi suất; Nguyên tắc và quy trình

xác định kết quả trúng thầu (lãi suất trúng thầu và khối lượng trúng thầu, giá trúng

thầu) trong đó bao gồm cả trường hợp xác định khối lượng trúng thầu khi có nhiều

NĐT đặt cùng một mức lãi suất.

* Bảo lãnh phát hành TP được Nghị định 65/2020/NĐ-CP định nghĩa “là

phương thức bán trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư mua trái phiếu thông

qua tổ chức bảo lãnh phát hành hoặc tổ hợp bảo lãnh phát hành”20. Bảo lãnh phát

hành là quá trình một CTCK, tổ chức tín dụng và các chế định tài chính khác được

phép cung cấp dịch vụ bảo lãnh phát hành theo quy định của pháp luật hiện hành

giúp công ty cổ phần đại chúng phát hành thực hiện các thủ tục trước và sau khi

chào bán chứng khoán như định giá chứng khoán, chuẩn bị hồ sơ xin phép phát

hành chứng khoán, phân phối chứng khoán và bình ổn giá chứng khoán trong giai

đoạn đầu. Chủ thể phát hành TP ra công chúng có thể lựa chọn một số tổ chức đủ

điều kiện để phát hành, nếu phát hành với số lượng lớn thì cần phải có một tổ hợp

bảo lãnh phát hành, bao gồm một hoặc một tổ chức bảo lãnh chính và một số tổ

chức bảo lãnh phát hành thành viên. Quy trình bảo lãnh phát hành TP thực hiện

theo thỏa thuận giữa chủ thể phát hành và tổ chức bảo lãnh phát hành theo quy

định của pháp luật và thông lệ của thị trường đối với từng hình thức bảo lãnh và

phải được lập thành Hợp đồng bảo lãnh, trong đó bao gồm các nội dung: Thông

tin về chủ thể tham gia ký kết Hợp đồng; Hình thức bảo lãnh; Điều kiện, điều

20 Điểm b Khoản 1 Điều 1 Nghị định 65/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế

khoản TP; Khối lượng bảo lãnh phát hành; Quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên

quan; Nguyên tắc xử lý khi có tranh chấp xảy ra. Phí bảo lãnh phát hành do hai

bên tự thỏa thuận căn cứ vào tính chất của đợt bảo lãnh phát hành TP.

Tại điều 1 Nghị định 65/2020/NĐ-CP quy định: “Đại lý phát hành là

phương thức doanh nghiệp phát hành ủy quyền cho một tổ chức khác thực hiện

bán TP cho NĐT mua TP.”21

Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành TP

doanh nghiệp gồm CTCK, tổ chức tín dụng và các quy định khác được phép cung

cấp dịch vụ đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành theo quy định của pháp luật.

Bán trực tiếp cho NĐT TP đối với doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín

dụng.22

Như vậy khi chủ thể PHTP quyết định sử dụng hình thức phát hành nào thì

phải ký hợp đồng dịch vụ và các tổ chức tư vấn phát hành, đấu thầu, đại lý, bảo

lãnh là đơn vị rà soát việc tuân thủ quy định về chào bán TP ra công chúng

Trách nhiệm chính của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành khi

phân phối TP hoặc trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín dụng

bán trực tiếp TP cho NĐT23:

Một là, cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cho NĐT theo phương án

phát hành TP đã được phê duyệt, đảm bảo không có nội dung để NĐT nhầm

lẫn giữa việc mua TP doanh nghiệp và gửi tiền tại tổ chức tín dụng; cung cấp đầy

đủ, chính xác thông tin cho NĐT về trách nhiệm và nghĩa vụ của tổ chức đấu thầu,

bảo lãnh, đại lý phát hành khi phân phối TP; không được phép cung cấp thông tin

sai sự thật, không cung cấp thông tin dễ gây hiểu lầm về TP cho NĐT.

Hai là, chỉ phân phối TP cho NĐT đã được doanh nghiệp phát hành hoặc

21 Điểm c Khoản 1 Điều 1 Nghị định 65/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế 22 Điểm d Khoản 1 Điều 1 Nghị định 65/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế 23 Tạp chí tài chính (2022), “Rõ trách nhiệm của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý PHTP doanh nghiệp, Rõ trách nhiệm của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý PHTP doanh nghiệp - Tạp chí Tài chính (tapchitaichinh.vn)

CTCK được ủy quyền xác định tư cách NĐT chứng khoán chuyên nghiệp sau khi

đảm bảo NĐT đã được tiếp cận, hiểu rõ đầy đủ thông tin và ký văn bản xác nhận

theo quy định24.

Ba là, trường hợp cam kết với NĐT về việc mua lại TP doanh nghiệp thì

phải ký hợp đồng với NĐT (trong đó nêu rõ điều kiện, điều khoản về việc mua lại

TP) và phải tuân thủ quy định của pháp luật chuyên ngành khi thực hiện các cam

kết này.

Bốn là, trường hợp thực hiện bảo lãnh phát hành theo quy định của pháp

LCK thì phải cung cấp đầy đủ thông tin cho NĐT về phạm vi bảo lãnh phát hành,

đảm bảo không có nội dung để NĐT nhầm lẫn giữa bảo lãnh phát hành và bảo

lãnh thanh toán TP.

Năm là, xác nhận tiền thu được từ chào bán TP đã được chuyển vào tài

khoản nhận tiền mua TP của doanh nghiệp phát hành và gửi cho doanh nghiệp

phát hành để lưu tại hồ sơ chào bán TP sau đó công bố thông tin về kết quả chào

bán TP theo quy định.

1.2.3. Trình tự thủ tục chào bán trái phiếu ra công chúng

Chào bán TP ra công chúng trải qua các bước nghiêm ngặt hơn so với chào

bán TP riêng lẻ. Nhìn chung, trình tự thủ tục của chào bán TP ra công chúng phải

trải qua các bước chủ yếu gồm: “(i) Hồ sơ liên quan đến cuộc chào bán; (ii) Công

bố thông tin trước đợt chào bán; (iii) Tổ chức phân phối TP; (iv) Báo cáo kết quả

đợt chào bán.”

a) Hồ sơ liên quan đến cuộc chào bán

Đây là bước đầu tiên của thủ tục chào bán TP để đảm bảo mục tiêu quản lý

của Nhà nước đối với thị trường. Ở bước này, đối với chào bán TP ra công chúng,

doang nghiệp phải thực hiện nộp hồ sơ đăng ký chào bán.

Pháp luật của các nước quy định doanh nghiệp chào bán TP ra công chúng

phải đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và TTCK của nước

24 Điều 8 Nghị định 65/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 153/2020/NĐ- CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế

đó. Pháp luật Nhật Bản quy định các chủ thể không được chào bán TP ra công

chúng hoặc phân phối chứng khoán thứ cấp trừ khi họ đã nộp thông báo chào bán

chứng khoán ra công chúng hoặc phân phối chứng khoán thứ cấp cho Thủ

trưởng.25 Bản thông báo chào bán chứng khoán ra công chúng hoặc phân phối

chứng khoán thứ cấp gửi lên Thủ trưởng phải có thông tin ảnh hưởng trọng yếu

đến quyết định đầu tư của NĐT như kết quả hoạt động kinh doanh, tình trạng tài

chính của công ty chào bán và những yếu tố quan trọng khác liên quan đến hoạt

động kinh doanh của công ty.26

Ở Mỹ, Quy chế về thị trường giao dịch chứng khoán do cơ quan SEC của

Mỹ được ban hành đã đưa khái niệm chào bán chứng khoán ra công chúng cũng

như quy định của các chủ thể chào bán phải đăng ký chứng khoán với Uỷ ban

Chứng khoán Mỹ (Securities and Exchange Commision – SEC) nếu họ dùng

phương tiện quảng cáo để chào bán ở phạm vi Liên bang.27 Pháp luật Mỹ cũng

quy định bản báo cáo đăng ký mà tổ chức chào bán nộp lên cơ quan SEC phải bao

gồm những tài liệu cần thiết cần thiết như: Một bản báo cáo về hoạt động kinh

doanh của chủ thể chào bán; phần vốn nắm giữ của các thành viên công ty, thành

viên Hội đồng quản trị, các nhà bảo lãnh và danh sách các cá nhân làm chủ trên

10% tổng số chứng khoán của công ty; lý lịch các chức danh cao cấp và thành viên

Hội đồng quản trị; cơ cấu vốn của công ty chào bán huy động qua chào bán TP;

việc sử dụng cụ thể của số tiền thu về do huy động; các báo cáo tài chính được

kiểm toán xác nhận.28

Pháp luật Trung Quốc quy định việc phát hành chứng khoán công khai phải

25 Japanese Parliament (1948), Finacial Instruments and Exchange Act, Act No.25 of April 13, 1948, Art 4-1, https://www.japaneselawtranslation.go.jp/ 26 Japanese Parliament (1948), Finacial Instruments and Exchange Act, Act No.25 of April 13, 1948, Art 5-1, https://www.japaneselawtranslation.go.jp/ 27 United State Congress (1933), Securities Act of 1933, Sec 6 [77f] (a) https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-1884/pdf/COMPS-1884.pdf 28 United State Congress (1933), Securities Act of 1933, Sec 7 [77g] https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-1884/pdf/COMPS-1884.pdf

tuân thủ các điều kiện theo quy định của pháp luật, quy định hành chính và được

báo cáo cho cơ quan quản lý chứng khoán thuộc Quốc vụ viện ủy quyền; không

tổ chức nào được chào bán chứng khoán mà không có sự chấp thuận hợp pháp.29

Pháp luật Việt Nam cũng quy định trước khi chào bán TP ra công chúng,

doanh nghiệp phải lập một bộ hồ sơ Đăng ký chào bán TP ra công chúng, sau đó

nộp lên UBCKNN (trừ trường hợp chào bán TP của tổ chức tài chính quốc tế được

Chính phủ Việt Nam chấp thuận; bán TP theo bản án, quyết định của tòa án đã có

hiệu lực pháp luật, quyết định của trọng tài hoặc việc bán TP của người quản lý

hoặc người nhận tài sản trong trường hợp mất khả năng thanh toán).30 Việc nộp

hồ sơ Đăng ký chào bán ra công chúng nhằm mục đích để doanh nghiệp được cấp

giấy chứng nhận Đăng ký chào bán TP ra công chúng. Nội dung của hồ sơ Đăng

ký chào bán TP ra công chúng tùy từng loại TP khác nhau, nhưng về cơ bản cần

các giấy tờ sau:31

- Giấy Đăng ký chào bán TP ra công chúng;

- Tài liệu quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 Điều này và văn bản cam

kết đáp ứng quy định tại điểm e khoản 1 Điều 15 của Luật này;

- Quyết định của đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị hoặc Hội

đồng thành viên hoặc chủ sở hữu công ty thông qua phương án phát hành, phương

án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán TP ra công chúng và văn bản

cam kết niêm yết TP trên hệ thống giao dịch chứng khoán;

- Cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với NĐT về điều

kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT và các

điều kiện khác;

- Báo cáo kết quả xếp hạng tín nhiệm theo quy định tại điểm g khoản 3 Điều

15 của Luật này;

29 China Congress (2005), Securities Law of the people’s Republic of China, passed 2005-10-27, effective January 1, 2006, Art 10 http://english.mofcom.gov.cn/article/policyrelease/Businessregulations/201312/20131200432160.s html 30 Điều 16 Luật Chứng khoán 2019 quy định về đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng 31 Khoản 3 Điều 18 Luật Chứng khoán 2019 quy định về Hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng

- Hợp đồng tư vấn hồ sơ Đăng ký chào bán TP ra công chúng với CTCK;

- Văn bản xác nhận của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài về việc

mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua TP của đợt chào bán;

- Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có).

Riêng với chào bán TP chuyển đổi ra công chúng, ngoài những giấy tờ nêu

trên, trong hồ sơ đăng ký cần có thêm hồ sơ sau theo quy định của LCK: “Báo cáo

sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán gần nhất được kiểm toán trong 02 năm tính

từ thời điểm nộp hồ sơ, trừ trường hợp báo cáo tài chính được kiểm toán đã có

thuyết minh chi tiết việc sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán gần nhất; các tài

liệu khác liên quan đến việc chuyển đổi thành CP”.32

Quy định của pháp luật Việt Nam yêu cầu doanh nghiệp chào bán TP ra

công chúng phải là phải lập và nộp hồ sơ Đăng ký chào bán chứng khoán ra công

chúng và chỉ được tiến hành chào bán TP sau khi đã có giấy chứng nhận Đăng ký

chào bán TP ra công chúng được UBCKNN cấp là quy định tương thích với pháp

luật của phần lớn các nước trên thế giới.

Bên cạnh đó, pháp luật Việt Nam quy định doanh nghiệp khi nộp hồ sơ chào

bán TP ra công chúng đến UBCKNN đồng thời phải nộp hồ sơ niêm yết hoặc đăng

ký giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán. Quy định này giúp

chào bán TP ra công chúng tới gần với việc niêm yết TP trên SGDCK, đẩy mạnh

hoạt động giao dịch TP, tạo tính thanh khoản cho TP chào bán ra công chúng.

Trong hồ sơ đăng ký chào bán TP ra công chúng, một trong những giấy tờ

quan trọng đó là bản cáo bạch. Về bản chất, bản cáo bạch là một tài liệu của tổ

chức chào bán trình bày tình hình hoạt động kinh doanh và những thông tin cần

thiết về đợt chào bán. Bản cáo bạch phải phản ánh được thông tin trung thực, rõ

ràng theo yêu cầu của UBCKNN nhằm giúp NĐT đánh giá đúng về vốn, tài sản

và tình hình hoạt động kinh doanh, triển vọng phát triển của doanh nghiệp để có

thể xem xét việc đầu tư.

Ở Mỹ, pháp luật yêu cầu các chủ thể chào bán TP ra công chúng ngoài việc

32 Khoản 4 Điều 18 Luật Chứng khoán 2019 quy định về Hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng

phải đăng ký chào bán lên cơ quan SEC còn phải cung cấp cho NĐT bản cáo bạch

chào bán (prospectus) bao gồm các thông tin chi tiết về công ty phát hành. Quy

định bản cáo bạch trong pháp luật Mỹ rất chặt chẽ, chi tiết, đề cao tầm quan trọng

của tài liệu này. Theo đó doanh nghiệp chuẩn bị phát hành chuẩn bị 02 loại bản

cáo bạch là bản cáo bạch nộp theo hồ sơ đăng ký gửi SEC và bản cáo bạch hoàn

tất. Trong khoảng thời gian 20 ngày (kể từ thời điểm SEC nhận hồ sơ Đăng ký

chào bán), doanh nghiệp có thể chuẩn bị một bản cáo bạch tham dò nhằm thống

kê sự quan tâm của khách hàng. Bản cáo bạch sẽ không có giá trị nào từ phía khách

hàng và tổ chức phát hành. Trước thời điểm hồ sơ đăng ký chào bán được chấp

nhận và có hiệu lực, tổ chức phát hành không được tiến hành chào bán và bản cáo

bạch tham dò không được cho phép thể hiện giá phát hành chứng khoán nhưng có

thể để khoảng giá. Bản cáo bạch hoàn tất là bản cáo bạch chính thức để làm cơ sở

cho việc mua bán chứng khoán và khách hàng luôn được đảm bảo nhận được bản

cáo bạch này. Nội dung bản cáo bạch hoàn tất bao gồm hai phần: mô tả đợt chào

bán, giới thiệu về chứng khoán chào bán, giá chào bán, giới thiệu về hoạt động

bảo lãnh phát hành; dự trù và khả năng can thiệp bình ổn giá, quá trình hoạt động

của doanh nghiệp chào bán; các rủi ro NĐT có thể gặp, lời chủ giải đặc biệt của

SEC.33

Quy định về bản cáo bạch của pháp luật Việt Nam về cơ bản có sự tương

thích với thông lệ quốc tế. Bản cáo bạch theo quy định của pháp luật Việt Nam

bao gồm các nội dung chủ yếu sau:

“Thông tin tóm tắt về tổ chức phát hành bao gồm mô hình tổ chức bộ máy,

hoạt động kinh doanh, tài sản, tình hình tài chính, hội đồng quản trị/hội đồng

thành viên/chủ sở hữu công ty, tổng giám đốc/giám đốc, phó tổng giám đốc/phó

giám đốc, kế toán trưởng và cơ cấu cổ đông.

Thông tin về đợt chào bán và trái phiếu chào bán bao gồm điều kiện chào

bán, các yếu tố rủi ro, dự kiến về kế hoạch lợi nhuận và cổ tức của năm gần nhất

33 United State Congress (1933), Securities Act of 1933, Sec 10 [77j] , https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-1884/pdf/COMPS-1884.pdf

sau khi chào bán chứng khoán, phương án phát hành, phương án sử dụng số tiền

thu được từ đợt chào bán; báo cáo tài chính của tổ chức phát hành trong gần 2

năm gần nhất.”34

Nhìn chung, quy định pháp luật hiện hành Việt Nam về hồ sơ đăng ký chào

bán TP ra công chúng và bản cáo bạch tương đối chặt chẽ, đầy đủ, phù hợp với

thông lệ quốc tế và giúp doanh nghiệp đạt được phần nào mục đích hướng tới tính

lành mạnh của chào bán TP ra công chúng, bảo vệ lợi ích NĐT.

b) Công bố thông tin đợt chào bán

Pháp luật hiện hành quy định trong thời gian UBCKNN xem xét hồ sơ đăng

ký chào bán TP ra công chúng, tổ chức phát hành, tổ chức bảo lãnh phát hành, cá

nhân có liên quan chỉ được sử dụng trung thực và chính xác các thông tin trong

bản cáo bạch đã gửi UBCKNN để thăm dò thị trường, trong đó phải nêu rõ thông

tin về ngày phát hành và giá bán TP là thông tin dự kiến. Quy định này tương tự

như quy định về bản cáo bạch của LCK Mỹ năm 1933. Sau khi được cấp giấy

chứng nhận đăng ký chào bán TP ra công chúng, doanh nghiệp chào bán chưa

được chào bán ngay TP ra công chúng mà phải thực hiện thủ tục công bố thông

tin về đợt chào bán TP. Đây là thủ tục công bố thông tin trước khi diễn ra việc

chào bán TP.

Theo quy định pháp luật, trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày được

cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán TP ra công chúng có hiệu lực, tổ chức phát

hành phải công bố bản thông báo phát hành trên một tờ báo điện tử hoặc báo in

trong ba số liên tiếp.35 Sau khi công bố thông tin đúng quy định pháp luật, tổ chức

phát hành mới được chào bán TP ra công chúng. Việc công bố thông tin nhằm

mục đích phổ biến rộng rãi tới công chúng, cung cấp cho NĐT những thông tin

cần thiết trước khi đưa ra quyết định đầu tư, đồng thời tạo cơ hội bình đẳng. Vì

vậy, đây được coi là nghĩa vụ tất yếu của doanh nghiệp chào bán TP ra công chúng

và trên thế giới phần lớn các nước đều có quy định này.

34 Khoản 1 Điều 19 Luật Chứng khoán 2019 quy định về bản cáo bạch 35 Khoản 3 Điều 25 Luật Chứng khoán 2019 quy định về cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng

c) Tổ chức phân phối TP

Sau khi doanh nghiệp phát hành nội dung công bố thông tin trước đợt phát

hành đến các NĐT đăng ký mua TP và SGDCK (gửi theo hình thức hồ sơ giấy

hoặc hồ sơ điện tử), doanh nghiệp mới được tiến hành phân phối TP. Đối với phát

hành ra công chúng, việc phân phối TP ra công chúng chỉ được thực hiện sau khi

tổ chức chào bán bảo đảm người mua TP đã tiếp cận bản cáo bạch trong hồ sơ

đăng ký chào bán TP ra công chúng được công bố tại các địa điểm ghi trong bản

thông báo phát hành. Chào bán TP ra công chúng có thể phân phối thông qua

phương thức sau: Đấu thầu phát hành TP; bảo lãnh phát hành TP; đại lý phát hành

TP; bán trực tiếp cho NĐT. Tổ chức phát hành, tổ chức bảo lãnh phát hành hoặc

tổ chức đại lý phải phân phối chứng khoán công bằng, công khai và bảo đảm thời

hạn đăng ký mua chứng khoán cho NĐT tối thiểu là 20 ngày; trừ trường hợp chứng

khoán chào bán là chứng quyền có bảo đảm, thời hạn này phải được ghi trong Bản

thông báo phát hành.

“Trường hợp số lượng chứng khoán đăng ký mua vượt quá số lượng chứng

khoán được phép phát hành thì tổ chức phát hành hoặc tổ chức bảo lãnh phát hành

phải phân phối hết số chứng khoán được phép phát hành cho nhà đầu tư tương ứng

với tỷ lệ đăng ký mua của từng nhà đầu tư.”36

“Tổ chức phát hành phải hoàn thành việc phân phối chứng khoán trong thời

hạn 90 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận đăng ký chào bán chứng khoán ra công

chúng có hiệu lực. Trường hợp tổ chức phát hành không thể hoàn thành việc phân

phối chứng khoán ra công chúng trong thời hạn này, Ủy ban chứng khoán Nhà

nước xem xét gia hạn việc phân phối chứng khoán nhưng tối đa không quá 30

ngày. Trường hợp Đăng ký chào bán chứng khoán cho nhiều đợt thì khoảng cách

giữa đợt chào bán sau với đợt chào bán trước không quá 12 tháng.”37

“Tổ chức phát hành phải hoàn thành việc phân phối chứng khoán trong thời

hạn 90 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận Đăng ký chào bán chứng khoán ra công

chúng có hiệu lực. Trường hợp tổ chức phát hành không thể hoàn thành việc phân

36 Khoản 2 Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 quy định về phân phối chứng khoán 37 Khoản 4 Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 quy định về phân phối chứng khoán

phối chứng khoán ra công chúng trong thời hạn này, Ủy ban chứng khoán Nhà

nước xem xét gia hạn việc phân phối chứng khoán nhưng tối đa không quá 30

ngày. Trường hợp đăng ký chào bán chứng khoán cho nhiều đợt thì khoảng cách

giữa đợt chào bán sau với đợt chào bán trước không quá 12 tháng.”38

d) Báo cáo kết quả đợt chào bán.

“Kết thúc đợt chào bán, doanh nghiệp phải chuyển giao trái phiếu cho nhà

đầu tư và hoàn thành việc thanh toán, chuyển tiền. Tổ chức phát hành, tổ chức bảo

lãnh phát hành hoặc tổ chức đại lý phải chuyển giao chứng khoán hoặc giấy chứng

nhận quyền sở hữu chứng khoán cho người mua trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày

kết thúc đợt chào bán.”39 Sau đó, một khoảng thời gian nhất định sau khi kết thúc

đợt chào bán theo quy định, tổ chức chào bán phải báo cáo kết quả đợt chào bán.

Đối với hoạt động chào bán TP ra công chúng, tổ chức phát hành hoặc tổ chức bảo

lãnh phát hành phải báo cáo kết quả đợt chào bán cho UBCKNN trong thời hạn

10 ngày kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, kèm theo văn bản xác nhận của ngân

hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nơi mở tài khoản phong tỏa về số tiền thu

được từ đợt chào bán.40

1.3. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng

1.3.1. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng đối với cá nhân

Khi TP được chào bán ra công chúng, tính thanh khoản của TP được tăng

lên nên các NĐT có thể dễ dàng mua bán với giá cả hợp lý, minh bạch. Đồng thời,

TP chào bán ra công chúng được chấp nhận là tài sản bảo đảm cho các khoản vay,

dễ dàng được sử dụng phục vụ cho các mục đích về tài chính, thừa kế và các mục

đích khác. Sau khi các thông tin liên quan đến TP được chào bán đến công chúng,

NĐT có thể tiếp cận tất cả các thông tin liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp,

qua đó, họ có thể thực hiện giám sát chặt chẽ hơn đối với việc kinh doanh của

38 Khoản 4 Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 quy định về phân phối chứng khoán 39 Khoản 6 Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 quy định về phân phối chứng khoán 40 Khoản 5 Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 quy định về phân phối chứng khoán

doanh nghiệp.

Đối với NĐT: tuy TP không mang lại lợi nhuận cao cho NĐT như CP,

nhưng TP ít mang lại rủi ro hơn. Có nhiều loại TP khác nhau, vì vậy NĐT có thể

lựa chọn cho mình phương án đầu tư phù hợp nhất. TP thường có thời hạn nhất

định, khi hết thời hạn được ghi trên TP thì NĐT sẽ được thanh toán cả gốc và lãi.

Thu nhập từ TP là tiền lãi và đây là khoản thu nhập cố định không phụ thuộc vào

tình hình sản xuất của tổ chức phát hành TP. Khi bị phá sản thì NĐT được ưu tiên

thanh toán nợ và trình tự thủ tục thực hiện theo quy định của Luật Phá sản 2014.

Tùy vào nhu cầu và nguồn vốn “nhàn rỗi” của mình, NĐT có thể lựa chọn

những kênh đầu tư phù hợp mang lại lợi nhuận cao. Trường hợp đầu tư vào TP sẽ

mang lại lợi nhuận cao hơn so với lãi suất Ngân hàng, tuy nhiên cũng có những

rủi ro tiềm ẩn và phải đầu tư dài hạn. TP là kênh đầu tư mang lại cho NĐT sự an

toàn hơn so với CP nhưng NĐT cũng cần xem xét, cân nhắc kĩ lưỡng về quá trình

hoạt động của chủ thể phát hành, các thông tin liên quan đến kinh doanh, lợi nhuận

hàng năm… Một ưu điểm nổi trội của TP khi đầu tư đó là trường hợp chủ thể

PHTP giải thể hay phá sản thì trái chủ luôn được ưu tiên thành toán trước các

thành viên, cổ đông.

1.3.2. Vai trò của pháp luật điều chỉnh hoạt động chào bán trái phiếu ra

công chúng đối với tổ chức

Nhu cầu về vốn của doanh nghiệp là rất lớn, đặc biệt là trong thời kỳ bùng

nổ về khởi nghiệp, yêu cầu về đa dạng hóa các hình thức huy động vốn và nguồn

vốn càng được đặt ra. Với kỳ hạn thanh toán dài mà áp lực trả nợ thấp, NĐT sở

hữu TP không phát sinh vai trò sở hữu vốn và tài sản của doanh nghiệp, đồng thời

chủ thể phát hành TP được chủ động trong vấn đề xác định lãi suất cũng như kỳ

hạn trả nợ cùng những ưu điểm khác khiến cho TP. TP vì thế mà giữ một vai trò

quan trọng không chỉ cho doanh nghiệp phát hành, mà còn cho cả nền kinh tế và

các NĐT.

Hoạt động chào bán TP của doanh nghiệp là một trong những kênh huy

động vốn có khả năng thu hút nguồn vốn nhàn rỗi trong NĐT sang những chủ thể

thật sự cần vốn, vốn được sử dụng vào các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh

của doanh nghiệp, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Hoạt động chào bán TP góp phần đa dạng hóa các công cụ tài chính. Bên

cạnh CP với mức độ rủi ro cao, TP được xem là kênh đầu tư an toàn và hiệu quả

cao trong đầu tư trung và dài hạn.

Việc phát hành TP giúp cho doanh nghiệp có được một nguồn vốn ổn định,

lâu dài mà lãi suất thấp hơn so với việc vay vốn ngắn hạn tại ngân hàng. Nguồn

vốn huy động từ việc phát hành TP không bị bó buộc quá nhiều bởi quy mô đầu

tư, mà doanh nghiệp chỉ cần có những điều kiện cơ bản như phương án sử dụng

vốn, tính khả thi của phương án và đảm bảo khả năng thanh toán lãi và gốc cho

NĐT.

Doanh nghiệp phát hành TP hoàn toàn chủ động trong việc quyết định kỳ

hạn, lãi suất, nhu cầu vốn, khả năng kinh doanh của từng đợt phát hành cũng như

các hoạt động sử dụng vốn.

TP mang tính ổn định và ít mang rủi ro hơn CP, việc trả lãi suất cho NĐT

không phụ thuộc vào tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, khi doanh

nghiệp bị phá sản thì NĐT sẽ được ưu tiên thanh toán trước cổ đông. Điều này sẽ

thu hút những NĐT tham gia vào thị trường TP.

Doanh nghiệp thực hiện chào bán TP ra công chúng có thể có nhiều động

cơ khác nhau và một trong những động cơ dễ thấy là thông qua chào bán TP có

thể tăng cường quảng cáo cho doanh nghiệp, xác lập và củng cố hình ảnh, tên tuổi

doanh nghiệp, thương hiệu trong công chúng. Hoạt động chào bán TP ra công

chúng cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thêm các NĐT chiến lược. Khi thực

hiện chào bán TP ra công chúng thì các kế hoạch kinh doanh, chiến lược sản phẩm

mới được thường xuyên đề cập, giới thiệu trên các phương tiện truyền thông. Điều

này sẽ làm gia tăng nhanh chóng tính phổ biến, mức quen thuộc về hình ảnh doanh

nghiệp tạo nhiều lợi thế cạnh tranh, thu hút khách hàng, tạo thị phần lớn hơn. Đồng

thời hoạt động này còn tạo ưu thế mở rộng liên doanh sản xuất cũng như tham gia

đấu thầu các dự án, doanh nghiệp đón nhận nhiều sự quan tâm hơn.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Hoạt động chào bán TP ra công chúng là một trong những kênh huy động

vốn ổn định và hiệu quả của doanh nghiệp. Chương 1 đã đề cập đến các vấn đề

chung liên quan đến hoạt động chào bán TP ra công chúng tại Việt Nam theo pháp

luật hiện hành cũng như đề cập đến vai trò của chào bán TP đối với tổ chức, NĐT.

So sánh với các quy định trước đây, quy định pháp luật hiện hành đã điều chỉnh

hoạt động chào bán TP ra công chúng tạo nên hành lang pháp lý chi tiết và rõ ràng

hơn. Sự phân tách dựa theo chủ thể phát hành và phương án phát hành đã giúp các

chủ thể có thể vận dụng pháp luật hiệu quả cho hoạt động chào bán TP ra công

chúng. Đồng thời giúp cơ quan nhà nước có thể kịp thời ngăn chặn những chủ thể

không đủ điều kiện chào bán. Tuy nhiên các quy định pháp luật về hoạt động chào

bán TP ra công chúng vẫn còn tồn tại các vấn đề sau:

Thứ nhất, quy định về chủ thể, điều kiện, trình tự, thủ tục phát hành TP ra

công chúng vẫn còn nhiều bất cập, thiếu sót có khả năng sẽ gây nên sự lúng túng,

khó hiểu cho tổ chức phát hành, NĐT trong các trường hợp thực hiện trên thực tế.

Thứ hai, sự phân chia theo chủ thể phát hành và phương án phát hành mặc

dù giúp các tổ chức phát hành dễ dàng phân loại và vận dụng pháp luật. Nhưng nó

vẫn tạo ra vấn đề khi có một số quy định dẫn chiếu, viện dẫn giữa pháp luật doanh

nghiệp với pháp LCK có thể gây trở ngại cho cách hiểu và thực hiện đúng trong

quá trình chào bán TP ra công chúng

Thứ ba, pháp luật chưa có quy định mang tính bảo vệ NĐT, cổ đông hiện

hữu của tổ chức phát hành trong quá trình diễn ra hoạt động chào bán TP ra công

chúng

Những bất cập này là cần thiết khắc phục và cần có sự điều chỉnh hợp lý để

phù hợp với thực tiễn áp dụng. Tác giả sẽ nêu cụ thể tại chương 2 để cố gắng làm

rõ những bất cập và đưa ra các góp ý hoàn thiện pháp luật.

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG

CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG CỦA CÁC

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐẠI BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ

MINH TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY VÀ KIẾN NGHỊ

HOÀN THIỆN

2.1 Thực trạng áp dụng pháp luật về hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng

2.1.1. Thực trạng áp dụng pháp luật về điều kiện chào bán trái phiếu ra công

chúng

Điều kiện để chào bán TP ra công chúng theo quy định LCK hiện hành có

một số quy định chưa hợp lý, bất cập. Điều này được thể hiện thông qua quy định:

“Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào

bán được Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên

hoặc chủ sở hữu công ty thông qua”41 trong các điều kiện đồng ý cho phép tổ chức

phát hành chào bán TP ra công chúng là chưa hợp lý. Quy định như trên có thể

làm phát sinh mâu thuẫn khi xác định chủ thể nào có quyền quyết định chào bán

TP ra công chúng của công ty cổ phần. Trước đây, Luật Doanh nghiệp 2014 vấn

đề này được quy định tại khoản 4 Điều 127 đã quy định: “Trường hợp Điều lệ

Công ty không quy định khác thì Hội đồng quản trị có quyền quyết định loại trái

phiếu, tổng giá trị trái phiếu và thời điểm phát hành nhưng phải báo cáo Đại hội

đồng cổ đông tại cuộc họp gần nhất”. Tuy nhiên hiện nay Luật Doanh nghiệp 2020

quy định: “Chào bán trái phiếu riêng lẻ của công ty đại chúng, các tổ chức khác

và chào bán trái phiếu ra công chúng thực hiện theo quy định của pháp luật về

chứng khoán”42. Điểm c khoản 2 Điều 153 Luật Doanh nghiệp 2020 chỉ quy định

“Hội đồng quản trị có quyền và nghĩa vụ sau đây:…Quyết định giá bán cổ phần

và trái phiếu của công ty”. Điều 138 Luật Doanh nghiệp 2020 không ghi nhận

41 Điểm c khoản 3 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019 42 Khoản 1 Điều 128 Luật Doanh nghiệp 2020

quyền này trong quyền và nghĩa vụ của Đại hội đồng cổ đông của công ty cổ phần.

Việc các quy định pháp không quy định rõ sẽ gây ra khó khăn lớn cho hoạt động

huy động vốn của công ty cổ phần ở nhiều khía cạnh:

- UBCKNN sẽ dựa vào đâu để xác định và cho phép công ty chào bán TP

ra công chúng?

- Ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư khi Hội đồng quản trị và Đại hội

đồng cổ đông xung đột nhau?

Ví dụ: Điều lệ của Công ty cổ phần A không ghi rõ quyền này nên Hội đồng

quản trị quyết định huy động vốn bằng hình thức chào bán TP ra công chúng. Tuy

nhiên sau đó công ty yêu cầu xác định là chưa đúng vì Hội đồng quản trị không

có thẩm quyền theo quy định của Điều 153 Luật Doanh nghiệp 2020. Vậy khi cơ

quan có thẩm quyền tuyên hủy đợt chào bán TP ra công chúng thì nhà đầu tư sẽ

được bảo vệ như thế nào?

Quy định về yêu cầu CTCK tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán TP ra công

chúng trừ trường hợp tổ chức phát hành là CTCK trong điều kiện chào bán TP ra

công chúng là chưa hợp lý. Các nhà làm luật đang trao quá nhiều quyền lợi cho

CTCK và cho rằng CTCK sẽ là một chủ thể mạnh về mảng chứng khoán nói chung

và chàn bán trái phiếu nói riêng. Điều này thể hiện ở khoản 3 Điều 86 LCK 2019:

“Công ty chứng khoán được cấp phép thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành

chứng khoán được cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán chứng khoán, thực hiện

các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán”. Tuy nhiên quy định này là chưa phù

hợp bởi vì không phải bất kỳ CTCK nào cũng được cấp phép thực hiện hoạt động

bảo lãnh chứng khoán. Theo đó hoàn toàn có thể có các CTCK chỉ xin và cấp phép

tiến hành hoạt động trong hoat động tư vấn đầu tư chứng khoán. Khi đó liệu CTCK

dưới dạng này có thể nắm rõ và chuyên nghiệp trong trong hoạt động lập hồ sơ

đăng ký chào bán TP ra công chúng. Vì vậy việc loại trừ điều kiện này khi tổ chức

phát hành là CTCK theo quan điểm của tác giả là chưa chính xác và hợp lý.

Quy định xem việc niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán

sau khi kết thúc đợt chào bán là một trong các điều kiện chào bán TP ra công

chúng là chưa phù hợp. Quy định này mâu thuẫn với quy định tại khoản 2 Điều

25 LCK 2019. Vì nếu đây được xem là một trong các điều kiện chào bán TP ra

công chúng thì khi UBCKNN xem xét và cấp giấy chứng nhận chào bán TP ra

công chúng thì xem như doanh nghiệp đã đáp ứng đủ điều kiện, thủ tục theo quy

định của pháp luật. Nhưng rõ ràng lúc này doanh nghiệp chưa có đáp ứng đầy đủ

điều kiện theo quy định tại Khoản 3 Điều 15 LCK 2019. Có thể thấy các quan

điểm pháp luật quy định doanh nghiệp phát hành đã thực hiện chào bán ra công

chúng phải hoàn thiện hồ sơ đăng ký niêm yết chứng khoán trong thời hạn 30 ngày

kể từ ngày kết thúc đợt chào bán nên chỉ khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ

này thì mới được hoàn thành các điều kiện chào bán TP ra công chúng. Tuy nhiên

tại khoản 2 Điều 29 LCK 2019 chỉ xác định đây là nghĩa vụ của doanh nghiệp sau

khi chào bán TP ra công chúng mà không hề xác định đây là điều kiện để doanh

nghiệp chào bán TP ra công chúng. Bởi lẽ nếu xem đây là điều kiện mà doanh

nghiệp phải đảm bảo khi chào bán TP ra công chúng thì khi không thỏa mãn điều

kiện đó việc chào bán sẽ không có hiệu lực. Tuy nhiên trong các quy định về hủy

chào bán chứng khoán ra công chúng không có quy định về trường hợp này. Do

đó, bản chất quy định việc niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán

ra công chúng là một nghĩa vụ pháp lý mà doanh nghiệp phải thực hiện, không

phải là một điều kiện để cấp giấy chứng nhận chào bán TP ra công chúng.

Quy định về điều kiện chào bán TP ra công chúng còn chưa hợp lý khi

không ghi nhận về điều kiện đảm bảm khả năng chi trả của doanh nghiệp phát

hành chứng khoán. Trái phiếu bản chất là chứng khoán nợ. Theo đó, doanh nghiệp

phát hành trái phiếu là con nợ và người mua trái phiếu là chủ nợ. Tuy nhiên các

quy định về điều kiện phát hành trái phiếu chưa được nhà lập pháp quan tâm. Cụ

thể về đảm bảo khả năng chi trả của doanh nghiệp phát hành chứng khoán cho

người mua trái phiếu chỉ mới được quy định tại điểm d khoản 3 Điều 5 LCK 2019

như sau: “Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng bao gồm:…có cam kết thực

hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành,

thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện

khác”. Vấn đề đặt ra quy định này chỉ mới dừng lại là cam kết của doanh nghiệp

phát hành trái phiếu về nghĩa vụ chi trả mà không phải là cơ sở vững chắc về khả

năng chi trả của doanh nghiệp phát hành chứng khoán. Có thể có nhiều ý kiến cho

rằng LCK 2019 mới quy định chung còn chi tiết hơn sẽ được Chính phủ quy định

bằng Nghị định sau. Nhưng rõ ràng việc lập luận như trên là chưa chính xác vì

điều khoản này trong LCK 2019 hoàn toàn không có trao quyền cho Chính phủ

quy định chi tiết hơn. Vậy cơ sở nào để UBCKNN bảo vệ quyền và lợi ích hợp

pháp của người mua trái phiếu. Trên thực tế đã có rất nhiều công ty phát hành trái

phiếu với số lượng lớn nhưng khả năng chi trả còn bỏ ngõ như: Thuận Phát Land

phát hành trái phiếu kỳ hạn 40 tháng trị giá 600 tỷ đồng, lãi suất thả nổi với đầu

năm cố định 10,5%, kỳ hạn trả lãi 3 tháng/lần; Công ty cổ phần Phúc Long Vân

phát hành trái phiếu kỳ hạn 4 năm với trị giá 1.350 tỷ đồng, lãi suất 11,75% thanh

toán 1 tháng/1 lần…43

2.1.2. Thực trạng áp dụng pháp luật về chủ thể bảo lãnh chào bán trái phiếu

ra công chúng

Chủ thể được thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán chưa

được pháp luật quy định rõ ràng. Khoản 1 Điều 17 LCK 2019 quy định: “Tổ chức

thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán ra công chúng là CTCK, tổ chức đáp

ứng các điều kiện sau đây:

a) Được UBCKNN cấp phép thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành chứng

khoán theo quy định của Luật này;

b) Đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính theo quy định của pháp luật;

c) Không phải là người có liên quan với tổ chức phát hành.”

Theo quy định của điều này ngoài CTCK được UBCKNN cấp phép thực hiện

hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán còn có thể có tổ chức khác nếu đáp

ứng điều kiện đã nêu. Tuy nhiên các quy định của LCK 2019 không thấy có quy

định về tổ chức khác có thể thực hiện hoạt động này. Vậy cơ sở nào để các tổ chức

muốn thực hiện hoạt động này đăng ký để UBCKNN cấp phép thực hiện? Có thể

có quan điểm cho rằng có các quy định khác như Luật các tổ chức tín dụng hoặc

khi ban hành văn bản hướng dẫn thi hành thì Chính phủ sẽ quy định trong nghị

định. Tuy nhiên toàn bộ điều này của LCK 2019 không có quy định về việc áp

43 Theo MBS, Báo cáo thị trường trái phiếu tiền tệ tháng 09/2019, tr.7 https://mbs.com.vn/media/dzyn20iu/b-c3-a1o-c-c3-a1o-fixed-income-18_09_2019.pdf

dụng luật hay trao quyền cho Chính Phủ quy định chi tiết nội dung này. Vậy cơ sở

nào để áp dụng các luật khác hoặc Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn thi

hành nội dung này?

Quy định về điều kiện để chủ thể có nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng

khoán theo phương thức nhận mua một phần hoặc toàn bộ chứng khoán của tổ

chức phát hành là chưa cụ thể, dễ gây nhầm lẫn. Khoản 2 Điều 17 LCK 2019 quy

định: “Tổ chức thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán ra công chúng thực

hiện bảo lãnh theo phương thức nhận mua một phần hoặc toàn bộ chứng khoán

của tổ chức phát hành chỉ được phép bảo lãnh phát hành tổng giá trị chứng khoán

không được lớn hơn vốn chủ sở hữu và không quá 15 lần hiệu số giữa giá trị tài

sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn tính theo báo cáo tài chính quý gần nhất.” Khi đọc

quy định này có thể nhiều người sẽ cho rằng tổ chức bảo lãnh phát hành chứng

khoán chỉ được bảo lãnh phát hành theo phương thức mua một phần hoặc toàn bộ

chứng khoán của tổ chức phát hành chỉ được phép bảo lãnh phát hành tổng giá trị

chứng khoán (bao gồm cả phần chứng khoán được cam kết mua và chứng khoán

không cam kết mua) không được lớn hơn vốn chủ sở hữu và không quá 15 lần số

hiệu giữa giá trị tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn tính theo báo cáo tài chính quý

gần nhất. Tuy nhiên bản chất của điều khoản này theo quan điểm của tác giả quy

định này nhằm đảm bảo khả năng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của tổ chức phát

hành. Quy định đang không rõ ràng làm nhiều các hiểu khác nhau và gây khó khăn

cho tổ chức phát hành cũng như chủ thể cung cấp dịch vụ bảo lãnh phát hành

chứng khoán khi lựa chọn phương thức phát hành này. Các quy định liên quan đến

chào bán chứng khoán không rõ ràng, gây nhầm lẫn sẽ ảnh hưởng đến quá trình

chào bán TP ra công chúng của các chủ thể.

Năm 2011, Nghị định 90/2011/NĐ-CP được ban hành vào ngày 14/10/2011

về phát hành TP doanh nghiệp thay thế cho Nghị định 52/2006/NĐ-CP nhằm khơi

thông nguồn vốn trên thị trường TP sau một năm 2011 không thành công. Trong

năm này, nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức về yếu tố bên

ngoài (như khủng hoảng nợ công, khủng hoảng việc làm,…) lẫn các yếu tố bên

trong nền kinh tế Việt Nam (lạm phát và mặt bằng lãi suất tăng cao, sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn,…). Thị trường TP doanh nghiệp ảm

đạm trong suốt nửa đầu năm 2011. Một số doanh nghiệp có kế hoạch phát hành

TP đã phải tạm hoãn đợt phát hành khi chi phí vay quá cao nằm ngoài khả năng

chấp nhận của doanh nghiệp như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam hoãn phát hành 500

triệu USD TP, công ty cổ phần Địa ốc Hoàng Quân (HQC), ngân hàng thương mại

Cổ phần Sài Gòn (SCB), công ty cổ phần Khoán sản Na Ri Hamico (KSS) cũng

phải hoãn đợt phát hành TP theo dự kiến. Việc phát hành TP bị lắng xuống trong

thời gian này cũng một phần gặp khó khăn từ việc khống chế mức trần lãi suất vay

là 14% (theo Thông tư 02/2011/TT-NHNN), vì lãi vay quá thấp nên việc thu hút

NĐT sẽ gặp nhiều khó khăn. Thị trường TP trong năm 2011 chỉ còn lại những ông

lớn như EVN, Lilama, FPT.44

Mặc dù có những thành công nhất định của thị trường trái phiếu doanh nghiệp

sau khi Nghị định 90/2011/NĐ-CP có hiệu lực, nhưng theo thống kê của

UBCKNN, thì đến năm 2014 TP doanh nghiệp phát hành so với TP Chính phủ và

CP chiếm một tỷ trọng rất nhỏ trong TTCK Việt Nam. Tính đến ngày 30/9/2014,

quy mô vốn hóa CP niêm yết trên SGDCK Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) và

SGDCK Hà Nội (HNX) đạt 1.2 triệu tỷ đồng, tổng giá trị phát hành TP Chính phủ

đạt 790 nghìn tỷ đồng, trong khi tổng giá trị phát hành TP doanh nghiệp chỉ đạt

11.8 nghìn tỷ đồng.45

Từ hoạt động phát hành TP qua những năm 2011, năm 2012, năm 2013, ta

có thể thấy hoạt động phát hành TP trong khoảng thời gian này phụ thuộc rất nhiều

vào kinh nghiệm phát hành và danh tiếng của chủ thể phát hành. Thị trường trái

phiếu tại Việt Nam có thị trường thứ cấp chưa phát triển, vậy nên tính thanh khoản

ở thị trường sơ cấp bị ảnh hưởng mạnh. Vấn đề tiếp cận thông tin về công ty cổ

phần phát hành TP còn hạn chế, vì vậy các NĐT có xu hướng lựa chọn những

công ty đã có kinh nghiệm phát hành TP và đã có uy tín nhất định. Từ đây đặt ra

44 Trần Dũng (2013), “Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 26/06”. Nguồn: https://tvsc.vn/Default.aspx?tvsc=4-42676-lich-su-kien-va-tin-van-chung-khoan-ngay-2606 45 Bảo Ngọc (2015), “PHTP doanh nghiệp tăng mạnh”. Nguồn: https://baodautu.vn/phat-hanh-trai-phieu-doanh-nghiep-tang-manh-d30598.html

vấn đề về đơn vị đánh giá tín nhiệm độc lập để xác định mức độ tín nhiệm của TP

giúp NĐT xác định chính xác hơn. Trong khi đó Chính phủ mới chỉ bước đầu xây

dựng chế tài và dịch vụ xếp hạng tín nhiệm thông qua Nghị định 88/2014/NĐ-CP.

2.2. Kết quả và hạn chế của việc áp dụng pháp luật về hoạt động chào bán

trái phiếu ra công chúng

2.2.1. Kết quả áp dụng pháp luật về chào bán trái phiếu ra công chúng

Thị trường trái phiếu bắt đầu hình thành ở Việt Nam là từ năm 2000. Cùng

với đó vào ngày 7 tháng 11 năm 2006 thì Việt Nam mình làm lễ kết nạp gia nhập

WTO và chính thức làm thành viên của WTO vào ngày 11 tháng 1 năm 2007, Việt

Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thương mại lớn nhất

toàn cầu46. Chính vì mong muốn phát triển kinh tế của đất nước thì chính phủ đã

cố gắng hoàn thiện về khuôn khổ pháp lý về chứng khoán nhằm mục đích hòa hợp

khi đất nước ta tham gia vào hệ thống thương mại quốc tế. Trong đó các văn bản

pháp luật về chứng khoán ra đời đó chính là LCK năm 2006, LCK sửa đổi, bổ

sung năm 2010 và hiện nay là LCK 2019.

Chứng khoán là một trong những kênh huy động của các doanh nghiệp, chỉ

sau kênh tín dụng. Hiện nay thị trường vốn thì trong đó là thị trường chứng khoán

bao gồm cả cổ phiếu và trái phiếu hiện đáp ứng 26% nhu cầu vốn của thị trường,

tức là 4 đồng vốn ra thị trường thì chỉ 1 đồng từ thị trường vốn, còn lại thì hoàn

toàn phụ thuộc vào kênh tín dụng của ngân hàng47. Chính vì thế mà Chính phủ và

nhà nước đang định hướng trong tương lai dài hạn là giúp các doanh nghiệp dễ

dàng tiếp cận được với thị trường vốn nhiều hơn đó chính là qua kênh phát hành

cổ phiếu và trái phiếu ra công chúng để huy động tiềm lực từ người dân và giảm

phụ thuộc vào kênh tín dụng của ngân hàng.

Ở những nước phát triển lớn thì đã giảm phụ thuộc vào thị trường tín dụng

46 Báo Điện tử Chính phủ 10/1/2022, Nguyễn Minh Phong, “Dấu ấn tích cực trên hành trình đổi mới và hội nhập quốc tế của Việt Nam”, https://baochinhphu.vn/dau-an-tich-cuc-tren-hanh-trinh-doi-moi-va-hoi-nhap-quoc-te-cua-viet- nam-102220110083625022.htm 47 VTV.vn (Báo điện tử NEWS – Đài truyền hình Việt Nam) 13/9/2022, Lê Hương, “Đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra công chúng”. https://vtv.vn/kinh-te/day-manh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-20220913163801337.htm

và đẩy mạnh thị trường vốn là nơi dẫn vốn chính trong nền kinh tế. Điển hình có

thể kể tên một số nước như Mỹ, Anh, Pháp, … Trong đó, nước Mỹ thì nơi huy

động vốn cho các doanh nghiệp đó chính là thị trường vốn, trong đó thị trường trái

phiếu của mỹ còn lớn hơn cả thị trường cổ phiếu48. Trong khi đó, Việt Nam là

nước đang phát triển thì kênh huy động vốn cho doanh nghiệp lại là kênh tín dụng.

Chính vì thế để giúp cho doanh nghiệp có thể tiếp cận được nhiều nguồn vốn rẻ

và đồng bộ cho sự phát triển an toàn của kinh tế Việt Nam cho nên từ năm 2017

đến nay Chính Phủ đã đặc biệt quan tâm đến thị trường trái phiếu do đó thị trường

phát triển nhanh, trở thành một kênh huy động vốn cho doanh nghiệp, phục vụ sản

xuất kinh doanh, giảm bớt sự phụ thuộc vào kênh tín dụng ngân hàng; định hướng

NĐT tập trung vào các khoản đầu tư trung, dài hạn thay vì gửi tiền tiết kiệm ngắn

hạn; giảm thiểu rủi ro cho các ngân hàng thương mại trong việc huy động vốn ngắn

hạn để cho vay trung, dài hạn và nâng cao tính công khai, minh bạch trong quá trình

huy động vốn TP49 và đang định hướng đưa thị trường trái phiếu là thị trường dẫn

vốn chủ đạo trong nền kinh tế50.

Trên góc độ các quy định, Nghị định 153/2020/NĐ-CP do Chính phủ ban

hành ngày 31 tháng 12 năm 2020 và Nghị định sửa đổi, bổ sung số 65/2022/NĐ-

CP do Chính phủ ban hành ngày 16 tháng 09 năm 2022 đã đạt được những kết quả

đáng chú ý như:

Điều kiện phát hành TP theo Nghị định 153/2020/NĐ-CP không còn quy

định phải có lãi năm liền kề trước khi phát hành. Thực tế triển khai cho thấy điều

kiện có lãi năm liền trước khi phát hành của Nghị định 90/2011/NĐ-CP được cho

là tương đối chặt, doanh nghiệp không thể thực hiện phát hành TP để cơ cấu lại

48 Kênh Người Thành Công 1/3/2020, “Lịch sử và cách vận hành của thị trường chứng khoán”, https://www.youtube.com/watch?v=8ST4nIogu2A&t=837s 49 Tạp chí điện tử pháp lý 4/2/2023, Nguyễn Bá Huy, “Trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay: Những bất cập trong hệ thống pháp luật, công tác quản lý và một số kiến nghị, https://phaply.net.vn/trai-phieu-doanh-nghiep-o-viet-nam-hien-nay-nhung-bat-cap-trong-he-thong- phap-luat-cong-tac-quan-ly-va-mot-so-kien-nghi-a255836.html 50 VTV.vn (Báo điện tử NEWS – Đài truyền hình Việt Nam) 13/9/2022, Lê Hương, “Đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra công chúng”, https://vtv.vn/kinh-te/day-manh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-20220913163801337.htm

nợ vì không đáp ứng được quy định trên. Đồng thời Nghị định 153/2020/NĐ-CP

đã quy định cụ thể, chi tiết về việc mua lại TP trước hạn, hoán đổi TP và điều kiện

phát hành TP thành nhiều đợt phát hành. Điều này phù hợp với nhu cầu phát hành

TP ra công chúng thực tế của nhiều công ty cổ phần vì nhiều công ty thường chọn

giải pháp phát hành TP thành nhiều đợt vì một số lợi ích nhất định như thăm dò

thị trường, thăm dò về khả năng thanh khoản đối với TP của mình,…

Điều kiện, hồ sơ phát hành TP theo quy định của Nghị định 153/2020/NĐ-

CP cũng đã có nhiều thay đổi vừa tạo điều kiện cho các công ty, vừa để siết chặt

hơn nhằm bảo vệ cho cả quyền lợi của NĐT. Phương thức bán trực tiếp cho NĐT

được áp dụng cho nhiều ngành nghề khác nhau thay vì chỉ áp dụng cho tổ chức tín

dụng. Hoạt động công bố thông tin theo quy định của Nghị định 153/2020/NĐ-CP

chặt chẽ hơn so với Nghị định 163/2018/NĐ-CP với quy định rõ ràng về công bố

thông tin trước đợt phát hành, công bố thông tin về kết quả phát hành, công bố

thông tin định kỳ, công bố thông tin bất thường và công bố thông tin khác, đồng

thời SGDCK sẽ tiếp nhận các thông tin công bố mà không còn là Ủy ban Chứng

khoán Nhà nước. Nghị định 153/2020/NĐ-CP cho thấy Chính phủ đã có một cái

nhìn chính xác hơn về tầm quan trọng của hoạt động công bố thông tin, một trong

những yếu tố để kích thích sự phát triển của thị trường TP doanh nghiệp và hoạt

động phát hành TP của công ty cổ phần.

Đến năm 2012, khi Nghị định 90/2011/NĐ-CP có hiệu lực, thị trường TP

doanh nghiệp đã có dấu hiệu hồi phục. Những biện pháp mới được Nhà nước đưa

ra như: Hoàn chỉnh hạ tầng công nghệ đồng bộ để hỗ trợ cho tất cả các loại hình

phát hành, giao dịch và thông tin sơ cấp, thứ cấp trên thị trường nợ; Xây dựng hệ

thống thông tin bao gồm cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh về thị trường TP gồm các thông

tin phát hành – giao dịch và thử nghiệm tích hợp các công cụ dự báo như đường

cong lãi suất, chỉ số TP bond – index; Đa dạng hóa sản phẩm giao dịch như TP từ

nguồn thu dự án, TP gắn với chỉ số lạm phát,… Với những sự thay đổi và hoàn

thiện đó, thị trường TP đã được hồi phục từ sự trở lại của “những gương mặt” cũ:

Tập đoàn Vingroup, ngân hàng thương mại Cổ phần Công thương (Viettin Bank)

phát hành TP chuyển đổi ra thị trường quốc tế; Ngân hàng Đầu tư và Phát triển

Việt Nam (BIDV); công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai. Năm 2012 là năm được

đánh giá bùng nổ phát hành TP quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam trong năm

này có kế hoạch phát hành 2,3 tỷ USD TP, tăng mạnh so với năm 2011.

Trong những năm gần đây, đặc biệt là trong hai năm 2017 và năm 2018, số

lượng các công ty cổ phần phát hành TP có xu hướng giảm về số lượng, chỉ còn

lại những công ty hoặc những tập đoàn lớn, tên tuổi và đã từng phát hành TP. Năm

2017 các công ty cổ phần tham gia hoạt động phát hành TP: Công ty cổ phần Tập

đoàn Đầu tư Địa ốc Nova phát hành 10.000.000 TP với mệnh giá 100.000 đồng

với mỗi TP, lãi suất 10,9% với kỳ hạn 02 năm; Công ty cổ phần Tập đoàn Masan

phát hành 30.000.000 TP với mệnh giá 100.000 đồng mỗi TP, lãi suất 9% trong

kỳ hạn 02 năm; Tập đoàn VINGROUP – công ty cổ phần phát hành 2 đợt TP trong

năm 2017 với tổng số lượng là 36.000.000 TP, mệnh giá 100.000 đồng với kỳ hạn

02 năm; Công ty cổ phần Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TPHCM 5.000.000 TP trong

hai đợt, mỗi đợt với lãi suất khác nhau là 10,5% và 8%, kỳ hạn 02 năm. Qua năm

2018, ba công ty cổ phần phát hành chứng khoán nổi bật được niêm yết trên

SGDCK Thành phố Hồ Chí Minh là công ty cổ phần Vinhomes, công ty cổ phần

giáo dục Thành Thành Công, tổng công ty phát triển đô thị Kinh Bắc – công ty cổ

phần và công ty cổ phần đầu tư và phát triển đô thị Sài Đồng với số lượng tp lớn

và lãi suất cao, trong đó công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đô thị Sài Đồng phát

hành TP với kỳ hạn lên đến 30 năm.51

Năm 2018 còn được coi là năm bùng nổ đầu tư TP doanh nghiệp, khi mà

giá trị giao dịch TP đạt đến 36.588 tỷ đồng trong năm 2018. Các tổ chức ngân

hàng và các CTCK trở thành những kênh phân phối hiệu quả, thị trường TP thứ

cấp trở nên sôi động, đặc biệt là sự quan tâm của các NĐT TP là các ngân hàng

thương mại.52 Đây là điều kiện quan trọng để thị trường TP phát triển bền vững,

không còn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố khách quan đến thị trường TP. Những

NĐT TP trong thời gian này không chỉ là những cá nhân mà còn xuất hiện nhiều

51 Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Nguồn: https://www.hsx.vn/Modules/Listed/Web/Bond/153?fid=1db6fa19ada84841a057fdae2ddc5906 52 Thanh Thủy (2018), “Ông Trần Nhật Nam: 2018 là năm bùng nổ đầu tư trái phiếu doanh nghiệp”. Nguồn: http://ndh.vn/ong-tran-nhat-nam-2018-la-nam-bung-no-dau-tu-trai-phieu-doanh-nghiep- 20190111050223967p146c156.news

tổ chức đầu tư, vì vậy tránh được tình trạng đầu tư theo tính chất “hùa”, có được

sự tính toán và cân nhắc cẩn thận trước khi đầu tư. Tuy nhiên, việc phát triển vượt

bậc trong năm 2018 cũng có thể phần nào do các tổ chức phát hành TP trong năm

này đều là những công ty đã tạo dựng được những uy tín nhất định không chỉ trên

TTCK. Nhưng cùng với sự thành công của những công ty cổ phần lớn và uy tín,

các công ty vừa và nhỏ, các công ty vẫn chưa có uy tín trên thị trường lại không

quá quan tâm đến hoạt động phát hành TP hay đầu tư TP. Điều này sẽ mang lại

những hậu quả, khi mà thị trường TP quá phụ thuộc vào một số doanh nghiệp nhất

định, vừa làm tăng nguy cơ giá của TP tại một số doanh nghiệp bị thổi phồng (mặc

dù việc thổi giá TP không nguy hiểm bằng việc thổi giá của CP), giảm sức cạnh

tranh đối với TP của các doanh nghiệp khác, làm giảm sự đa dạng TP trên thị

trường.

Tính đến thời điểm 2018, thị trường TP tại Việt Nam đã phát triển toàn diện

kể cả hoạt động phát hành TP trong nước, hoạt động PHTP ra thị trường quốc tế,

thị trường TP thứ cấp cũng phát triển, cả doanh nghiệp phát hành và NĐT TP đều

đã có những kiến thức và kinh nghiệm nhất định trong hoạt động phát hành, hoạt

động đầu tư, định mức tín nhiệm của Việt Nam trên thị trường quốc tế cũng cải

thiện đáng kể. Nghị định 163/2018/NĐ-CP được ban hành vào ngày 04 tháng 12

năm 2018 và có hiệu lực vào ngày 01 tháng 02 năm 2019 trở thành một bước đi

mới và kịp thời của Chính phủ trong hoàn cảnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Việt Nam đã đạt được những thành công ban đầu nhằm ủng hộ và tiếp tục cải thiện

thị trường TP doanh nghiệp nói chung và hoạt động phát hành TP doanh nghiệp

nói riêng phát triển tương xứng với tiềm năng của thị trường này.

Từ thời điểm LCK 2019 chính thức có hiệu lực thị trường chào bán tp ra

công chúng cũng có những thay đổi. Tổng giá trị TP doanh nghiệp phát hành trong

Qúy 1 năm 2022 đạt mức 45.374 tỷ đồng. Có 5.896 tỷ đồng TP chào bán ra công

chúng, giảm 15,7% so với cùng kỳ và giảm 68,8% so với quý trước. Các doanh

nghiệp có giá trị phát hành lớn nhất gồm Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển

Việt Nam (2.209 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (1.695 tỷ

đồng). Theo số liệu của UBCKNN hoạt động chào bán tp ra công chúng trong năm

2021 có một số doanh nghiệp chào bán tp ra công chúng với số lượng lớn. Ngày

15/03/2021 Tập đoàn Vingroup đã phân phối ra công chúng 10.000.000 TP

VICB2124001 tương đương 1000 tỷ đồng và 18.600.000 TP VICB2124002 tương

đương 1.860 tỷ đồng. Ngày 30/08/2021 công ty cổ phần Masan Meatlife thông

báo kết quả đã chào bán thành công 19.999.800 TP. Ngày 27/10/2021 công ty cổ

phần Vinhomes đã chào bán 22.800.000 TP ra công chúng. Ngoài việc chào bán

tp ra công chúng trực tiếp cho NĐT, ngày 05/11/2021 ngân hàng thương mại cổ

phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã phân phối 12.000.000 TP ra công

chúng thông qua bảo lãnh và 9.710.000 TP ra công chúng thông qua đại lý.53

Tuy TP phát hành ra công chúng trong năm 2021 “giảm về lượng nhưng sẽ

tăng về chất”, dòng vốn sẽ được hướng tới những doanh nghiệp tốt có tài sản đảm

bảo chất lượng, có dòng tiền ổn định, kế hoạch sử dụng vốn minh bạch và hiệu

quả. Phần lớn các doanh nghiệp thực hiện chào bán TP ra công chúng thông qua

việc bán trực tiếp cho NĐT. Qua đó sẽ giúp thị trường TP doanh nghiệp phát triển

lành mạnh hơn, bảo vệ tốt hơn cho NĐT khi vốn của họ được sử dụng đúng mục

đích và hiệu quả.

Trong năm 2022, hoạt động chào bán TP ra công chúng đã có sự chuyển

biến điển hình như: Ngày 07/01/2022 ngân hàng thương mại cổ phần Bản Việt đã

thực hiện chào bán đợt 1 là 8.191.300 TP ra công chúng. Ngày 11/01/2022 Ngân

hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam đã phân phối 1.769.146 TP.

Ngày 25/01/2022 công ty cổ phần Bamboo Capital đã phân phối 5.000.000 TP ra

công chúng. Ngày 27/01/2022 ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển

Việt Nam (BIDV) đã phân phối 22.094.570 TP. Ngày 24/02/2022 công ty cổ phần

CMC đã chào bán rá công chúng 5.000.000 TP. Ngày 09/03/2022 ngân hàng

thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt đã phân phối 16.953.791 TP. Ngày

22/03/2022 công ty cổ phần thương mại dịch vụ TNS chào bán thành công

4.908.000 TP. Ngày 13/09/2022 ngân hàng thương mại cổ phần Bản Việt chào

bán 9.677.400 TP ra công chúng.54

Năm 2022 Bộ Tài chính lấy ý kiến về sửa đổi Nghị định 65 liên quan đến

53 Ủy ban chứng khoán nhà nước, Cổng thông tin điện tử, Ấn phẩm (ssc.gov.vn) 54 Ủy ban chứng khoán nhà nước, Cổng thông tin điện tử. Chi tiết tin (ssc.gov.vn)

việc phát hành TP doanh nghiệp, một số doanh nghiệp và ngân hàng đã công bố

trở lại kế hoạch huy động vốn thông qua kênh này. Ngân hàng Nông nghiệp và

phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) thông báo đã được UBCKNN cấp giấy

chứng nhận chào bán TP ra công chúng. Theo đó, ngân hàng sẽ phát hành 100

triệu TP với mệnh giá 100.000 đồng/TP. Tổng giá trị TP chào bán theo mệnh giá

là 10.000 tỉ đồng. Kỳ hạn trái phiếu 8 năm, trả lãi định kỳ một năm/lần. Ngân

hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) cũng thông báo chào bán 40 triệu

TP ra công chúng, mệnh giá 100.000 đồng/TP. Tổng cộng giá trị chào bán 4.000

tỉ đồng. Ngân hàng chia làm 3 đợt chào bán bắt đầu từ quý 4/2022 - quý

2/2023. Hiện tại trong quý 1/2023 cũng đã có một số doanh nghiệp điển hình phát

hành TP ra công chúng như: Ngày 19/01/2023 ngân hàng thương mại cổ phần Đầu

tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã phân phối 3.796.200 TP và Ngân hàng Bưu

điện Liên Việt phát hành 1.570.250 TP ra công chúng.55

Điều đó thể hiện những dấu hiệu đáng mừng cho hoạt động phát hành TP ở

thị trường Việt Nam trong thời gian tiếp theo. Việc đưa ra những quy định rõ ràng

tại Luật Chứng khoản 2019, Nghị định 153/2020/NĐ-CP đã tạo điều kiện cho các

doanh nghiệp tích cực huy động vốn bằng hình thức TP. Tuy nhiên, hiện nay hoạt

động chào bán TP ra công chúng vẫn chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong TTCK bởi vì vẫn

còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập cần khắc phục.

Trong tương lai tầm nhìn của nước ta thì chọn kênh phát hành ra công chúng

sẽ là chủ đạo trong việc phát triển TTCK nói chung và thị trường trái phiếu nói

riêng. Theo dữ liệu gần đây thì chào bán TP ra công chúng có những bước tiến

nhất định. Mới đây tập đoàn Masan đang chào bán trái phiếu ra công chúng với

tổng trị giá 1500 tỷ đồng với kỳ hạn là 5 năm. Tập đoàn Masan cho biết với tổng

số tiền huy động được nhằm mục đích bổ sung nguồn vốn cho doanh nghiệp56.

Đây cũng được xem là dấu hiệu tốt và nên khuyến khích những doanh nghiệp khác

55 Báo thanh niên (15/12/2022) Agribank, LienVietpostbank,…PHTP hàng nghìn tỷ đồng ra công chúng, Agribank, LienVietPostBank... PHTP hàng ngàn tỉ đồng ra công chúng (thanhnien.vn) 56 Vietnambiz (Trang thông tin điện tử tổng hợp) 12/1/2023, Lâm Anh, “Masan sắp chào bán hai lô trái phiếu ra công chúng huy động 1.500 tỷ đồng". https://vietnambiz.vn/masan-sap-chao-ban-hai-lo-trai-phieu-ra-cong-chung-huy-dong-1500-ty- dong-2023112145936566.htm

đẩy mạnh hoạt động chào bán TP ra công chúng nhiều hơn nữa vì hiện nay số

lượng phát hành trái phiếu ra công chúng chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số trái

phiếu phát hành. Vì vậy, Nhà Nước cần nhanh chóng có những thay đổi để hạn

chế những bất cập trên nhằm tạo điều kiện có thể bảo vệ tốt hơn, hiệu quả hơn cho

nhà đầu tư cũng như tạo điều kiện cho tổ chức phát hành sử dụng công cụ phát

hành trái phiếu ra công chúng để huy động vốn đáp ứng nhu cầu kinh doanh

2.2.2. Hạn chế khi áp dụng pháp luật trong hoạt động chào bán trái phiếu ra

công chúng.

Mặc dù LCK hiện nay rất chặt chẽ nhưng tại sao các chủ thể PHTP lại có

không có xu hướng chuộng phát hành trái phiếu ra công chúng? Bởi lẽ hoạt động

chào bán TP ra công chúng còn tồn tại nhiều hạn chế sau:

Thứ nhất là về đối tượng phát hành trái phiếu căn cứ vào khoản 3 Điều 15

của LCK 2019 thì doanh nghiệp thì vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào

bán chứng khoán phải từ 30 tỷ đồng trở lên. Nếu so sánh với LCK năm 2006 sửa

đổi, bổ sung năm 2010 thì luật quy định vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký

chào bán chứng khoán phải “từ 10 tỷ đồng trở lên”. Ngoài ra, theo LCK 2019 thì

hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm Đăng ký chào bán phải có lãi, đồng

thời không có lỗ lũy kế tính đến năm Đăng ký chào bán; không có các khoản nợ

phải trả quá hạn trên 01 năm; còn trong khi Luật Chứng khoán năm 2006 sửa đổi,

bổ sung năm 2010 chỉ đòi hỏi hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm Đăng

ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm Đăng ký chào

bán. Như vậy có thể thấy rằng LCK năm 2019 đòi hỏi những tiêu chí cao hơn, mặc

dù biết những tiêu chí đòi hỏi đó nhằm mục đích đảm bảo hệ thống an toàn tài chính

cho nền kinh tế và bảo vệ cho nhà đầu tư cá nhân nhưng nó cũng tạo ra rào cản lớn

cho các doanh nghiệp muốn chào bán TP ra công chúng.

Đồng thời thủ tục để phát hành trái phiếu ra công chúng giữa Luật hiện hành

và Luật cũ cũng có một điểm thay đổi rất lớn đó chính là doanh nghiệp trước khi

muốn phát hành trái phiếu ra công chúng phải thông qua một bước được gọi là đánh

giá xếp hạng tín nhiệm. Việc đánh giá xếp hạng tín nhiệm cho doanh nghiệp, tổ chức

phát hành là rất phù hợp với thực tế vì thông qua hoạt đánh giá đó mà nhà đầu tư cá

nhân ít hiểu biết về tài chính thì họ có thể nhìn vào kết quả đánh giá tín nhiệm để

đưa ra quyết định đầu tư của mình nhưng nó cũng là thứ mà các doanh nghiệp e ngại

vì trường hợp bị xếp hạng tín nhiệm trung bình hoặc yếu chẳng hạn thì doanh nghiệp

bị “phơi bày” ra sự thật về kết quả hoạt động kinh doanh.

Khi nói đến vấn đề xếp hạng tín nhiệm thì cũng có nói tới Việt Nam cũng đã

có những bước tiến nhất định trong việc đánh giá xếp hạng tín nhiệm như là cấp

phép cho các tổ chức đánh giá xếp hạng tín nhiệm nhưng theo ngân hàng ACB đánh

giá thì vẫn chưa đủ vì hiện nay quy định trong LCK 2019 bắt buộc các doanh nghiệp

phát hành ra công chúng phải có xếp hạng tín nhiệm thì 93% PHTP chủ yếu là TP

riêng lẻ. Theo đánh giá của Ngân hàng ACB Việt Nam là nước phát triển kinh tế

thần kỳ nhưng theo các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài khi nhìn vào thì thấy rất ít

trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm thì tại sao các nhà đầu tư và tổ chức nước ngoài

nên đầu tư vào trái phiếu của Việt Nam. Đây cũng là bài toán mà Chính phủ và nhà

nước đang phải suy nghĩ để giải quyết vì các doanh nghiệp ở Việt Nam đa phần toàn

phát hành riêng lẻ để không cần phải bị xếp hạng tín nhiệm57.

Hiện nay nước ta vẫn chưa có các quy định nhằm hỗ trợ phát triển mô hình

thị trường TP thứ cấp phát triển và các quy định về các tổ chức xếp hạng tín nhiệm.

Thậm chí, quy định về việc hạn chế các NĐT sở hữu TP là một quy định tốt cho

công tác quản lý các công ty đại chúng, nhưng lại càng hạn chế thêm hoạt động

giao dịch TP ở thị trường thứ cấp. Ở Mỹ, bên cạnh thị trường tập trung điện tử tại

các sở giao dịch, họ còn có các giao dịch “outcry”, các giao dịch giữa các nhà môi

giới lớn (market maker), những người này làm tăng tính thanh khoản trên thị

trường thứ cấp cho TP. Hơn thế, việc xác định định mức tín nhiệm giữ vai trò đánh

giá khả năng thực hiện thanh toán đúng hạn nghĩa vụ tài chính của tổ chức phát

hành là rất quan trọng và ở Việt Nam đã có nhiều văn bản quy định hoạt động của

tổ chức này, tuy nhiên vẫn cần phải siết chặt hơn về tổ chức và hoạt động của tổ

chức định mức tín nhiệm nhằm kiểm soát chặt chẽ công ty cổ phần phát hành TP

57 VTV 24 “Thiếu định hạn tín nhiệm là rủi ro với thị trường trái phiếu Việt Nam”, https://www.youtube.com/watch?v=dXX6AQj8tWY

hơn, giảm sự rủi ro cho NĐT và cả thị trường. Việc quy định các tổ chức xác định

định mức tín nhiệm là rất quan trọng cho cả trường hợp giúp các công ty cổ phần

mới thành lập hoặc muốn thực hiện hoạt động phát hành TP.

Thứ hai là sự bất cân xứng trong các quy định pháp luật trong việc phát hành

riêng lẻ và công chúng. Hoạt động chào bán TP ra công chúng như tác giả đã nói ở

trên có rất nhiều điều kiện ràng buộc trong khi việc chào bán riêng lẻ lại dễ dàng hơn

khiến cho các doanh nghiệp có tâm lý muốn chào bán riêng lẻ hơn. Chính vì những

quy định pháp luật “dễ” cho phát hành riêng lẻ mà lại làm khó cho việc phát hành ra

công chúng nên mới dẫn đến thực trạng như hiện nay. Bởi vì chào bán riêng lẻ không

có điều kiện về vốn điều lệ; hoạt động kinh doanh của 02 năm liên tục liền trước

năm Đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm

Đăng ký chào bán và bị đánh giá tín nhiệm của tổ chức, doanh nghiệp muốn phát

hành.”58

Thứ ba là các vấn đề về thủ tục hành chính về các hồ sơ thủ tục với cơ quan

có thẩm quyền để dược chào bán TP ra công chúng thì theo ghi nhận thực tế hiện

nay được khảo sát thực tế bởi UBCKNN thì UBCKNN cho biết họ có rất nhiều hồ

sơ kể cả phát hành trái phiếu cho đến niêm yết trên sàn tính đến thời điểm tháng 9

năm 2022 thì số lượng hồ sơ rất nhiều và UBCKNN thừa nhận là với nhân lực hiện

tại thì không có khả năng làm nhanh theo như tiến độ được vì theo quy định của

pháp luật hiện hành thì 1 bộ hồ sơ được trình duyệt cho đến khi được cấp phép phát

hành phải trong 7 ngày, chậm nhất là 15 ngày nhưng hiện nay phải mất đến 6 tháng

đến 1 năm thì thời gian như vậy là quá lâu và các doanh nghiệp không tận dụng được

cơ hội huy động vốn từ dân cư trong nền kinh tế59. Cho nên các doanh nghiệp phải

buộc lòng chọn phát hành trái phiếu riêng lẻ thay vì chọn phát hành ra công chúng

để hiểu hơn thì ta có ví dụ sau đây:

“Trong năm 2022 mặt bằng lãi xuất lên cao khiến chi phí vốn của các doanh

nghiệp tăng vọt do tác động 1 phần từ hậu Covid và kèm theo là tình hình kinh tế

58 Điều 43 Nghị định 155/2020 NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật chứng khoán 59 VTV.vn (Báo điện tử NEWS – Đài truyền hình Việt Nam) 13/9/2022, Lê Hương, “Đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra công chúng”, https://vtv.vn/kinh-te/day-manh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-20220913163801337.htm

chính trị quốc tế bất ổn bởi chiến sự giữa Nga với Ukraine, trong khi nền kinh tế thế

giới đang cần bước mở cửa và kết nối trở lại mà không có nguồn vốn rẻ thì doanh

nghiệp không thể nào sản xuất và phát triển được cho nên các doanh nghiệp họ muốn

hoán đổi nợ bằng cách huy động vốn từ trái phiếu để phát triển sản xuất và một phần

sử dụng tiền đã huy động được từ kệnh trái phiếu để trả cho ngân hàng nhằm giảm

dần phụ thuộc vào vốn vay của các ngân hàng đã mượn trước đó với mục đích đảm

bảo an toàn tài chính cho doanh nghiệp. Để hiểu rõ hơn tại sao các doanh nghiệp lại

muốn hoán đổi nợ thì dựa trên diễn biến tình hình kinh tế của nước ta trong hơn hai

mươi năm qua thì ta sẽ hiểu được rõ về vấn đề hoán đổi nợ của các doanh nghiệp.

Đó chính là vào năm 2008 khi cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu lan rộng bắt nguồn

từ nước Mỹ rồi lan ra cho toàn thế giới thì ở Việt Nam lúc bấy giờ cũng bị ảnh hưởng

theo và bối cảnh lãi suất lúc đó rất cao khi mà Ngân hàng Nhà nước vào thời điểm

đó đưa lãi suất cơ bản lên 14%/ 1 năm và lãi suất mà các Ngân hàng thương mại cho

các tổ chức và doanh nghiệp vay là vào khoảng 19 đến 20% tùy vào từng doanh

nghiệp với mức độ quan hệ tín dụng giữa tổ chức, doanh nghiệp đó với ngân hàng

cho vay60. Vào thời điểm đó với mức lãi suất cao như thế đã khiến không ít nhiều

doanh nghiệp trên bờ vực sụp đổ hoặc cố gắng vận hành doanh nghiệp để sống qua

nhưng năm tháng đen tối đó, khi vào thời điểm lúc bấy giờ tất cả các doanh nghiệp

muốn hoạt động sản xuất thì phải thông qua nguồn lực vốn vay từ ngân hàng chứ

không còn kênh dẫn vốn nào khác và nó cũng kéo theo hệ lụy là nhiều ngân hàng rơi

vào cảnh nợ xấu rất cao và nhà nước đã thành lập các tổ chức để giải quyết các vấn

đề về nợ xấu của ngân hàng đó chính là thành lập ra tổ chức VAMC để giải quyết

vấn đề nợ xấu61. Sau khi cuộc khủng hoảng đi qua và các vấn đề tồn đọng về nợ xấu

ngân hàng được giải quyết ổn thỏa trong năm 2015 thì Chính Phủ mới bắt đầu định

hướng phát triển thị trường chứng khoán sẽ là nơi dẫn vốn cho nền kinh tế nhằm

mục đích đưa nền kinh tế của đất nước giảm phụ thuộc vào tín dụng từ ngân hàng

và đến nay thì ta đã thấy sự phát triển mạnh mẽ của thị trường vốn, trong đó thị

60 VnEconomy (Tạp chí điện tử) 26/9/2008, Hoàng Đạt, “Lãi suất cho vay 18% là ổn!”, https://vneconomy.vn/lai-suat-cho-vay-18-la-on.htm 61 Tạp chí Tài chính Online 5/5/2016, thoibaonganhang.vn, “VAMC và sứ mệnh lịch sử”, https://tapchitaichinh.vn/vamc-va-su-menh-lich-su.html

trường chứng khoán đóng vai trò là nơi mà các doanh nghiệp có thể huy động vốn

đã tăng lên 26%, còn lại vốn trong toàn nền kinh tế Việt Nam xuất phát từ tín dụng

của ngân hàng”62.

Tóm lại với việc giải quyết và hoàn tất các thủ tục để các chủ thể được phép

chào bán TP ra công chúng với tốc độ như hiện nay thì thật sự là quá lâu vì rõ ràng

căn cứ theo quy định tại Điều 41 của Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật

Chứng khoán về trình tự, thủ tục chào bán chứng khoán ra công chúng thì tổ chức

phát hành, cổ đông ĐKCB gửi hồ sơ ĐKCB chứng khoán ra công chúng tới

UBCKNN và trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo thì

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ yêu cầu hoàn tất thủ tục cấp Giấy chứng nhận

ĐKCB chứng khoán ra công chúng, tổ chức phát hành, cổ đông ĐKCB gửi

UBCKNN 06 Bản cáo bạch chính thức để hoàn thành thủ tục cấp Giấy chứng nhận

ĐKCB chứng khoán ra công chúng và UBCKNN cấp Giấy chứng nhận ĐKCB

chứng khoán ra công chúng hoặc từ chối theo quy định và giấy chứng nhận ĐKCB

chứng khoán ra công chúng của UBCKNN là văn bản xác nhận hồ sơ ĐKCB

chứng khoán ra công chúng đáp ứng đủ điều kiện, thủ tục theo quy định của pháp

luật. Nếu xét giữa quy định về thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán ra

công chúng dựa trên quy định của pháp luật hiện nay là 7 ngày làm việc và trên

thực tế là từ 6 tháng đến 1 năm thì khoảng thời gian thực tế là quá lâu, trong khi

các doanh nghiệp có thể chọn phương thức phát hành trái phiếu riêng lẻ để có thể

thuận tiện và nhanh chóng hơn cho bản thân doanh nghiệp đó khi muốn huy động

vốn nhanh nhằm đáp ứng mục đích cho doanh nghiệp khi đi huy động vốn từ kênh

trái phiếu.

Thứ tư là vấn đề xử lý tài sản bảo đảm của trái phiếu. Trong khoảng thời gian

từ năm 2017 đến năm 2021 thì chào bán trái phiếu ra công chúng chưa thực sự phát

triển mạnh. Trong tất cả các giai đoạn đó thì tốc độ tăng trưởng của thị trường trái

phiếu đạt 64%. Riêng trong năm 2021 theo số liệu của Ủy ban Quốc hội thì trái phiếu

doanh nghiệp đạt gần 720 ngàn tỷ đồng và tăng trưởng 56% so với năm 2020 và quy

62 VTV.vn (Báo điện tử NEWS – Đài truyền hình Việt Nam) 13/9/2022, Lê Hương, “Đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra công chúng” https://vtv.vn/kinh-te/day-manh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-20220913163801337.htm

mô của thị trường trái phiếu hiện nay rơi vào khoảng 17,5% so với GDP quốc gia

thì rõ ràng trái phiếu doanh nghiệp đang trở thành kênh dẫn vốn rất tốt cho các doanh

nghiệp trong nền kinh tế, đặc biệt là cung cấp vốn trung hạn và dài hạn cho các doanh

nghiệp và trong đó có hơn 50% trái phiếu doanh nghiệp là có tài sản đảm bảo nhưng

mặc dù trái phiếu được bảo đảm bằng tài sản cũng có rủi ro vì các tài sản bảo đảm

đa phần là các tài sản hình thành trong tương lai hoặc các tài sản mà giá trị của chúng

bị ảnh hưởng bởi nguyên tắc định giá của thị trường vì tài sản có khi được định giá

tăng lên hoặc giảm xuống rất biến động khó lường63. Đặc biệt là trong thời gian vừa

qua có rất nhiều vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp “nổi cộm” có thể nhắc

đến đó chính là doanh nghiệp Tân Hoàng Minh và đến bây giờ các nhà đầu tư trái

phiếu của Tân Hoàng Minh vẫn chưa nhận được lại tiền đầu tư của mình mặc dù trái

phiếu của doanh nghiệp Tân Hoàng Minh là có tài sản bảo đảm nhưng không dễ gì

để xử lý tài sản bảo đảm đó và thực hiện việc chi trả cho nhà đầu tư và ta có thể thấy

rằng việc trái phiếu có tài sản bảo đảm vẫn có rủi ro nhất định.

Đối với tài sản bảo đảm là chứng khoán thì ta căn cứ vào Điều 172 của Nghị

định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn LCK thì “việc xử lý tài sản bảo đảm là chứng

khoán đã đăng ký biện pháp bảo đảm tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng

khoán Việt Nam thực hiện theo quy định của pháp luật dân sự, pháp LCK và pháp

luật có liên quan khác. Trường hợp xử lý tài sản bảo đảm dẫn đến chuyển quyền

sở hữu chứng khoán đã đăng ký biện pháp bảo đảm tại Tổng công ty lưu ký và bù

trừ chứng khoán Việt Nam thì Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt

Nam thực hiện việc chuyển quyền sở hữu theo các quy định của LCK và hướng

dẫn của Bộ Tài chính”. Còn đối với tài sản bảo đảm không phải là chứng khoán

thì ta có những quy định xử lý tài sản đảm bảo dựa trên Bô luật Dân sự 2015 và

Nghị định 21/2021/NĐ-CP về quy định thi hành Bộ luật Dân sự về bảo đảm thực

hiện nghĩa vụ, thì căn cứ theo quy định pháp luật thì việc xử lý tài sản bảo đảm sẽ

được thực hiện dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015 nhưng trên thực tế thì

rất khó xử lý nhanh chóng và bảo đảm cho nhà đầu tư. Ngoài ra, trình tự, thủ tục

63 VnEconomy 5/10/2022, Đào Hưng, “Doanh nghiệp khó xoay nguồn đáo hạn trái phiếu”, https://vneconomy.vn/doanh-nghiep-kho-xoay-nguon-dao-han-trai-phieu.htm

pháp lý để giải quyết tài sản bảo đảm là rất lâu và không những thế vẫn còn một

số bất cập trong việc xử lý tài sản bảo đảm. Mặc dù ta đã có các văn bản pháp luật

hướng dẫn để giải quyết vấn đề về tài sản bảo đảm nhưng trên thực tế khi áp dụng

vào để giải quyết trường hợp của vụ án Tân Hoàng Minh thì ta có thể thấy rằng

mặc dù có văn bản hướng dẫn rất chi tiết như là đối với tài sản đảm bảo là chứng

khoán thì ta có Nghị định 155/2020/NĐ-CP hoặc đối với tài sản đảm bảo khác thì

có Nghị định 21/2021/NĐ-CP nhưng lại thiếu đi cơ chế để giải quyết vì các văn

bản pháp luật hiện nay chỉ mang tính chất quy định chung tuy nhiên chưa có quy

định cụ thể và các bước công việc cần làm, quy trình như thế nào thì chưa có. Vì

thế các việc thanh lý tài sản để đảm bảo có cơ sở trả nợ thì cũng rất là khó khăn

khiến Bộ Tài chính và các bên liên quan đã có hai lần làm việc với các nhà đầu tư

về vấn đề trái phiếu của Tân Hoàng Minh nhưng vẫn chưa đưa ra được hướng giải

quyết cho các nhà đầu tư thì ta có thể thấy rằng đang có những vướng mắc trong

việc áp dụng pháp luật về việc xử lý tài sản đảm bảo64.

Thứ năm là về lãi suất của trái phiếu thì hiện tại chưa có một văn bản cụ thể

quy định về lãi suất của trái phiếu mà hiện nay ta đang áp dụng dựa trên cơ sở thỏa

thuận dân sự của doanh nghiệp và nhà đầu tư trong đó phần lớn việc ấn định lãi suất

thì thuộc về người phát hành trái phiếu (tổ chức, doanh nghiệp) mà trong khi đó đối

với hoạt động TP ra công chúng đa phần các nhà đầu tư không chuyên rất nhiều thì

đối với họ chỉ quan tâm đến lãi suất mà các trái phiếu đó chỉ trả cho mình là bao

nhiêu phần trăm/ năm và họ không quan tâm đến nhiều về tình hình tài chính của

doanh nghiệp, tổ chức phát hành là như thế nào, lịch sử kinh doanh ra sao và liệu

doanh nghiệp, tổ chức phát hành đó có trả được nợ cho mình hay không thì đối với

NĐT không chuyên thì họ không thực sự để tâm đến. Đây chính là nguyên nhân dẫn

đến những thiệt hại cho các nhà đầu tư không chuyên. Ngoài ra nó sẽ còn dẫn đến

việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các tổ chức và doanh nghiệp chào bán TP ra

công chúng dựa trên việc cam kết mức chỉ trả lãi suất cao cho các nhà đầu tư và cuộc

cạnh tranh về mặt bằng lãi suất thì sẽ dễ gây ra bất ổn cho thị trường trái phiếu nói

64 Truyền hình nhân dân (2022), “Vướng mắc xử lý tài sản bảo đảm của doanh nghiệp PHTP | Thương trường và pháp luật”, https://www.youtube.com/watch?v=H-qzpddni5E

chung và sự an toàn của toàn nền kinh tế nói riêng. Trong khi đó, các doanh nghiệp

muốn chào bán TP ra công chúng phải trải qua rất nhiều bước trong đó có bước đánh

giá xếp hạng tín nhiệm vậy thì một doanh nghiệp được đánh giá xếp hạng loại AAA

là có mức tín nhiệm cao nhất thì họ phải được quyền để lãi suất thấp và các doanh

nghiệp có xếp hạng loại thấp hơn thì họ được quyền để lãi suất cao hơn tí nhưng

cũng phải có chừng mực, không thể nào cho các doanh nghiệp xếp hạng loại thấp

hơn cam kết mức chi trả lãi suất trái phiếu quá cao thì dễ xảy ra sự cạnh tranh thu

hút vốn trong đó việc sử dụng lãi suất là công cụ chính để cạnh tranh, thực sự mà

nói về mục đích tại sao trái phiếu được ra đời nhằm mục đích là một kênh dẫn vốn

cho các doanh nghiệp sau kênh cổ phiếu và tín dụng của ngân hàng. Trong đó, có

thể dễ nhìn thấy một sự tương đồng giữa trái phiếu và tín dụng là các tổ chức, doanh

nghiệp đi vay tiền mà ở trái phiếu thì là các doanh nghiệp đi vay từ các nhà đầu tư,

còn tín dụng là vay từ các tổ chức tín dụng. Vậy nếu là một doanh nghiệp thì liệu có

chấp nhận đi vay tiền từ ngân hàng không? Trong khi đó chi phí vay để đi vay ngân

hàng là rất cao vì ngân hàng được xem là tổ chức, doanh nghiệp đặc thù kinh doanh

về tiền tệ. Vậy câu hỏi đặt ra tại sao không đi vay trực tiếp từ người dân thông qua

chào bán TP ra công chúng để mọi người dân trong nền kinh tế có thể cho doanh

nghiệp vay vừa giúp ta tiết kiệm được chi phí vay vốn nhiều hơn, trong khi mối quan

hệ vay giữa doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng thì vị thế mình thấp hơn vị thế của

các tổ chức tín dụng vì doanh nghiệp đang phụ thuộc vào dòng tiền đến từ các tổ

chức tín dụng thì các tổ chức tín dụng được quyền áp đặt lãi suất khi cho vay, còn

trong khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu thì dựa trên cơ sở thỏa thuận, cung cầu

trên thị trường mà được quyền được quyền đưa ra lãi suất phù hợp đối với tình trạng

hoạt động của doanh nghiệp, chưa kể dù có thể có tài sản đảm bảo hay không có tài

sản đảm bảo cho các trái phiếu vẫn có thể phát hành, còn đối với vay từ các tổ chức

tín dụng thì luôn luôn phải có tài sản đảm bảo cho khoản vay để có khi doanh nghiệp

bị vấn đề gì đó thì các tổ chức tín dụng còn có tài sản đảm bảo để thu hồi nợ. Đó

chính là mục đích ra đời của trái phiếu nhằm giúp cho các doanh nghiệp vay trực

tiếp trong nền kinh tế đỡ phải vay gián tiếp từ một bên thứ ba. Nhưng hiện nay mặt

bằng lãi suất trái phiếu đang lên cao tùy thuộc vào từng ngành, từng lĩnh vực và

doanh nghiệp trong đó tập đoàn Masan cũng đã phê duyệt phương án chào bán TP

ra công chúng với giá trị phát hành 700 tỉ đồng với kỳ hạn tối đa 5 năm, lãi suất

9,5%/năm cho 2 kỳ đầu và thả nổi ở các kỳ sau; Ngân hàng Bản Việt đang chào

bán hơn 980 tỉ đồng TP ra công chúng, kỳ hạn 7 năm với lãi suất 8,6%/năm, trả

lãi định kỳ 12 tháng, …65 Nhưng nhìn chung là lãi suất trái phiếu doanh nghiệp

vẫn còn đang thấp hơn lãi suất cho vay đầu ra của các tổ chức tín dụng. Nếu trong

trường hợp nền kinh tế bất ổn hoặc có các sự kiện xấu xảy ra dẫn đến các doanh

nghiệp “khát vốn” và đua nhau phát hành trái phiếu ra công chúng không có tài

sản bảo đảm với lãi suất cao để cạnh tranh nhau mà trong trường hợp lãi suất trái

phiếu đó mà cao hơn cả lãi suất cho vay đầu ra của các tổ chức tín dụng thì sẽ dẫn

đến hậu quả khó lường trước vì đây không còn là cạnh tranh thu hút vốn trong quy

mô của thị trường trái phiếu nữa mà nó vượt ra ngoài phạm vi thị trường trái phiếu

và dẫn đến ảnh hưởng đến các tổ chức tín dụng luôn vì lúc đó nhiều người sẵn

sàng rút tiền ra khỏi các tổ chức tín dụng để đầu tư vào trái phiếu với lãi suất cao,

gây mất an toàn hệ thống tài chính quốc gia cho nên để ngăn việc có cuộc đua

cạnh tranh lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thì bắt buộc phải có quy định về lãi

suất cho TP.

Thứ sáu là vấn đề xử phạt các hành vi vi phạm trong việc chào bán TP ra

công chúng. Hiện nay việc xử lý các vi phạm này được hướng dẫn bởi Nghị định

số 156/2020/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng

khoán và thị trường chứng khoán nhưng mức độ xử phạt dựa trên các quy định

trong nghị định số 156/2020/NĐ-CP xét về mức độ thì chưa mang tính răn đe cao

nên mới xảy ra nhiều tình trạng bất chấp làm sai các quy định trong việc chào bán

TP ra công chúng mà điển hình Công ty CP Osaka Garden; Công ty CP Hoàng Phú

Vương; công ty cổ phần Hoa Phú Thịnh; … Trong đó, Công ty CP Osaka Garden

được thành lập vào năm 2018, do ông Nguyễn Hữu Cử làm người đại diện công

ty. Trong giai đoạn 2018 – 2020, công ty này không ghi nhận bất kỳ doanh thu

nào, cũng chỉ ghi nhận khoản lỗ liên tục trong 3 năm nhưng điều đáng nói ở đây

65 Kinh tế Sài gòn Online (Tạp chí của UBND TP.HCM) 23/8/2022, Dũng Nguyễn, “Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp dần tăng tốc", https://thesaigontimes.vn/lai-suat-trai-phieu-doanh-nghiep-dan- tang-toc/

là trong năm 2021, công ty đã phát hành 7.700 tỷ đồng TP, xếp thứ 3 trong danh

sách những doanh nghiệp bất động sản phát hành TP lớn nhất thị trường. Nhưng

vốn chủ sở hữu chỉ 270 tỷ đồng, chỉ bằng 1 phần 28 vốn vay TP nhưng theo khoản

1, Điều 15 LCK 2019 nêu rõ một trong những điều kiện để công ty cổ phần phát

hành TP ra công chúng là “Hoạt động kinh doanh của 2 năm liên tục liền trước

năm ĐKCB phải có lãi, đồng thời không lỗ lũy kế tính đến năm ĐKCB”. Tương

tự Công ty CP Osaka Garden thì Công ty CP Hoàng Phú Vương trong giai đoạn

2018 – 2020, Hoàng Phú Vương không có hoạt động kinh doanh, nên doanh thu

là 0 đồng. Về lợi nhuận, Hoàng Phú Vương cũng liên tục báo lỗ. Trong đó, năm

2018, Hoàng Phú Vương lỗ 52 triệu đồng; Năm 2019 lỗ 186 triệu đồng và năm

2020 lỗ 180 triệu đồng. Như vậy, sau 3 năm hoạt động, Hoàng Phú Vương lỗ hơn

400 triệu đồng nhưng trong năm 2021 đã phát hành 4.670 tỷ đồng nhưng, vốn chủ

sở hữu chỉ có 800 tỷ đồng66. Tại sao các công ty này mặc dù đang lỗ ròng mà vẫn

chào bán TP ra công chúng được? Có thể một phần là do quy định pháp luật về xử

lý hành chính không thật sự mang tính răn đe nên các doanh nghiệp, tổ chức chấp

nhận bị phạt để đạt được mục đích của mình. Căn cứ theo Nghị định 156/2020/NĐ-

CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị

trường chứng khoán.

“Điều 9. Vi phạm quy định về hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công

chúng tại Việt Nam

1. Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với hành vi

không sửa đổi, bổ sung hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng khi

phát hiện thông tin không chính xác hoặc bỏ sót nội dung theo quy định phải có

trong hồ sơ hoặc khi phát sinh thông tin liên quan đến hồ sơ đăng ký chào bán

chứng khoán ra công chúng.

2. Phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với hành vi lập,

xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng có thông tin sai lệch,

66 GREEN i – Park, “Thương vụ trái phiếu đáo hạn đáng chú ý của tập đoàn Vạn Thịnh Phát”.https://gipgroup.vn/detail/20050/thuong-vu-trai-phieu-dao-han-dang-chu-y-cua-tap-doan- van-thinh-phat.html

sai sự thật hoặc che giấu sự thật.

3. Phạt tiền từ 2.500.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng đối với hành vi

làm giả giấy tờ, xác nhận trên giấy tờ giả mạo chứng minh đủ điều kiện chào bán

trong hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng.

5. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc thu hồi chứng khoán đã chào bán; hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua

chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi tính theo lãi suất tiền

gửi không kỳ hạn của ngân hàng mà tổ chức, cá nhân vi phạm mở tài khoản thu

tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc tại thời điểm quyết định áp dụng biện

pháp này có hiệu lực thi hành, trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu

cầu của nhà đầu tư đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này trong

trường hợp đã chào bán chứng khoán ra công chúng. Thời hạn nhà đầu tư gửi yêu

cầu là tối đa 60 ngày kể từ ngày quyết định áp dụng biện pháp này có hiệu lực thi

hành;

b) Buộc thu hồi chứng khoán đã chào bán; hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua

chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi tính theo lãi suất tiền

gửi không kỳ hạn của ngân hàng mà tổ chức, cá nhân vi phạm mở tài khoản thu

tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc tại thời điểm quyết định áp dụng biện

pháp này có hiệu lực thi hành đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 và

khoản 3 Điều này trong trường hợp đã chào bán chứng khoán ra công chúng. Thời

hạn thu hồi chứng khoán, hoàn trả tiền cho nhà đầu tư là tối đa 60 ngày kể từ ngày

quyết định áp dụng biện pháp này có hiệu lực thi hành;

c) Buộc hủy bỏ thông tin, cải chính thông tin đối với hành vi vi phạm quy

định tại khoản 2 Điều này.”

Đối với luật xử lý vi phạm hành chính thì có ba điều quan trọng nhất đó

chính là hình thức xử phạt chính, hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc

phục hậu quả. Trên cơ sở Điều 9 của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP thì tùy vào

tính chất các hành vi vi phạm mà có các mức phạt tiền khác nhau nhưng thật sự

mà nói các mức phạt tiền này quá thấp dẫn đến các doanh nghiệp chấp nhận làm

ra những hành vi sai trái và gian dối để đạt được mục đích của mình vì huy động

nếu trót lọt có thể thu về cả trăm tỷ, thậm chí cả nghìn tỷ mà chỉ phạt tiền có vài

trăm triệu đến mức phạt tối đa là 3 tỷ. Ngoài ra, hình phạt bổ sung là “buộc thu

hồi lại các chứng khoán đã phát hành và cộng thêm tiền lãi tính theo lãi suất tiền

gửi không kỳ hạn” là chưa thật sự hợp lý vì lỡ như phát hiện vi phạm chậm trễ cỡ

6 tháng đến 1 năm thì tổ chức, doanh nghiệp thu hồi lại các trái phiếu đã phát hành

và trả lãi suất tiền gửi không kỳ hạn mà lãi suất tiền gửi không kỳ hạn là rất thấp

theo đó lãi suất tiết kiệm không kỳ hạn tối đa là 3%/năm. Tức là ngân hàng không

được phép lấy mức lãi suất cao hơn là 3%/năm. Kể từ năm 2014, ngân hàng nhà

nước lại có công văn mới quy định mức lãi suất không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới

1 tháng là 1%/năm67. Với quy định nêu trên là sẽ gây thiệt hại cho các nhà đầu tư,

trong khi doanh nghiệp, tổ chức phát hành sai phạm chỉ bị xử lý không thật sự răn

đe cho lắm. Vì một doanh nghiệp, tổ chức huy động tiền xong rồi gửi tiền có kỳ

hạn trong ngân hàng để lấy lời, nếu bị phạt hiền thì đóng tiền phạt, xong rồi thu

hồi rồi trả tiền cho các nhà đầu tư cộng thêm tiền lãi với lãi suất không kỳ hạn thì

các doanh nghiệp, tổ chức phát hành sai phạm vẫn có thể phát sinh lợi nhuận. Thật

sự những quy định trong xử lý vi phạm hành chính chưa mang tính khách quan và

thực tiễn và còn nhiều bất cập cần nên xem xét để sửa đổi để nghiêm minh hơn

trong các vấn đề xử lý các vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán.

2.3. Kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật về hoạt động chào bán trái phiếu

ra công chúng.

2.3.1. Kiến nghị đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Thứ nhất, kiến nghị sửa đổi Khoản 3 Điều 15 của LCK 2019 về đối tượng

phát hành vi theo quy định luật hiện hành hiện nay đang trái với mong muốn của

Chính Phủ về việc phát triển phát hành trái phiếu ra công chúng riêng và cũng như

đẩy mạnh phát triển thị trường chứng khoán nói chung trong vai trò quan trọng

của thị trường vốn, nhằm tránh sự phụ thuộc vào kênh tín dụng từ phía ngân hàng.

Vì những điều kiện của Khoản 3 Điều 15 của LCK 2019 quá khắc khe cho đối

tượng phát hành chứng khoán, mặc dù biết với những quy định như vậy nhằm bảo

đảm cho sự phát triển an toàn của thị trường chứng khoán và cũng như bảo vệ nhà

67 Timo DIGITAL BANK, “Tiết kiệm không kỳ hạn là gì? Lãi suất không kỳ hạn là bao nhiêu?, https://timo.vn/tai-khoan-tiet-kiem/tiet-kiem-khong-ky-han/#

đầu tư thông qua cách đưa ra những tiêu chuẩn đầu vào khó khăn hơn với mục

đích là chỉ doanh nghiệp, tổ chức nào đạt được những điều kiện quy định trong

Luật thì mới được phép phát hành chứng khoán nhưng theo quan điểm của tác giả

thì đó chưa phải là cách tiếp cận hay vì những tiêu chí như vốn điều lệ đã góp phải

từ 30 tỷ đồng trở lên; hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm ĐKCB phải

có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm ĐKCB; không có các khoản nợ

phải trả quá hạn trên 01 năm;…. Với những điều kiện đòi hỏi quá cao như vậy thì

sẽ khiến nhiều doanh nghiệp khó mà có thể tiếp cận được thị trường chứng khoán

nhằm huy động vốn thì theo ý kiến của tác giả thì nên đưa về giống như LCK 2006

sửa đổi, bổ sung năm 2010 đó chính là vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký

chào bán chứng khoán phải từ 10 tỷ đồng trở lên; hoạt động kinh doanh của năm

liền trước năm ĐKCB phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm

ĐKCB thì sẽ phù hợp hơn hoặc có thể bãi bỏ về điều kiện hoạt động kinh doanh

phải có lãi thì mới được phép phát hành chứng khoán. Vì trong kinh doanh sẽ có

những giai đoạn các doanh nghiệp, tổ chức gặp khó khăn không phải là do chính

nội lực doanh nghiệp, tổ chức đó kinh doanh kém mà là do vấn đề kinh tế thị

trường toàn cầu nó quá xấu dẫn đến kinh doanh bị thua lỗ và vấn đề đó không đến

từ vấn đề từ nội lực mà là yếu tố bên ngoài tác động vào như là khủng hoảng hay

suy thoái kinh tế toàn cầu tác động khiến cho những doanh nghiệp và tổ chức đó

kinh doanh có phần kém dẫn đến lỗ chứ không phải do hoạt động kinh doanh của

các doanh nghiệp, tổ chức đó yếu về năng lực. Trong những giai đoạn như vậy thì

các doanh nghiệp, tổ chức họ cần có dòng tiền để tiếp tục duy trì kinh doanh để

vượt qua những lúc giai đoạn khó khăn của ngành đó hoặc cao hơn là kinh tế toàn

cầu.

Các mô hình quản lý nhà nước trong hoạt động chào bán chứng khoán đều

có khung pháp lý tương ứng. Trên thế giới hiện nay tồn tại hai mô hình chủ yếu:

- Mô hình quản lý nhà nước dựa trên công bố thông tin (disclosure-

based)

- Mô hình quản lý nhà nước đối với chào bán chứng khoán theo chất

lượng (merit-based)

Các nước trên thế giới điển hình như Mỹ là theo mô hình quản lý nhà nước

dựa trên công bố thông tin (disclosure-based) tức có nghĩa là không có kiểm soát

đầu vào mà thay vào đó là kiểm soát đầu ra như là báo cáo tài chính, bản cáo bạch

về tổng quan tình hình doanh nghiệp đó khác với cơ chế của nước ta là theo mô

hình quản lý nhà nước đối với chào bán chứng khoán theo chất lượng (merit-

based) kiểm soát đầu vào tức là đưa ra những quy chuẩn, điều kiện cao để loại trừ

những doanh nghiệp yếu kém. Nhưng như đã phân tích ở trên thì khi kiểm soát

đầu vào cao quá sẽ khiến cho nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được các yêu

cầu giống như trong Luật mà xét trong bối cảnh hiện tại năm 2023 thì kinh tế hiện

nay có thể sẽ rơi vào suy thoái và phần lớn các doanh nghiệp đều lỗ. Ví dụ điển

hình là Tập đoàn Hòa Phát là doanh nghiệp sản xuất thép lớn nhất Việt Nam nhưng

trong bối cảnh suy thoái, khủng hoảng bất động sản, giá thép toàn cầu sụt giảm

làm cho quý III và quý IV năm 2022 của doanh nghiệp tăng trưởng âm. Bản thân

doanh nghiệp Hòa Phát là doanh nghiệp nội tại tốt nhưng do tác động từ đặc thù

và chu kỳ ngành, ảnh hưởng từ tác động từ kinh tế toàn cầu làm cho doanh nghiệp

Hòa Phát thua lỗ. Giả sử Hòa Phát trong năm 2024 muốn phát hành trái phiếu ra

công chúng để huy động nguồn lực từ người dân nhưng năm 2023 kinh doanh thua

lỗ thì chắc chắn sẽ không được vì doanh nghiệp Hòa Phát đang lỗ không đáp ứng

được điều kiện “hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm ĐKCB phải có lãi,

đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm ĐKCB; không có các khoản nợ phải

trả quá hạn trên 01 năm” thì với quy định như vậy chẳng phải là sẽ gây khó khăn

cho doanh nghiệp Hòa Phát hay sao? Cho nên tác giả muốn kiến nghị thay đổi đó

chính là đưa về giống như LCK 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2010 như đã trình bày

ở trên hoặc có thể giữ nguyên về điều kiện vốn điều lệ góp thực như theo luật hiện

hành hoặc tăng tỷ lệ vốn điều lệ góp thực lên để làm rào cản cho những doanh

nghiệp có nội lực yếu kém muốn phát hành chứng khoán. Vì vậy quan điểm của

tác giả là nên điều chỉnh điều kiện hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm

ĐKCB phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm ĐKCB như trong

luật chứng khoán năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2010 hoặc ta có thể bãi bỏ điều

kiện này cũng được và theo kiểu mô hình quản lý nhà nước trong hoạt động chào

bán chứng khoán dựa trên công bố thông tin đó chính là báo cáo tài chính, bản cáo

bạch rồi đánh giá xếp hạng tín nhiệm đối với chứng khoán phát hành bởi doanh

nghiệp, tổ chức đó, nhất là trong việc chào bán TP ra công chúng thì hiện nay đã

bắt buộc phải có đánh giá xếp hạng tín nhiệm rồi thì dựa những tài liệu của doanh

nghiệp, tổ chức phát hành trái phiếu đó mà xếp hạng trái phiếu này là trái phiếu

chất lượng hoặc trái phiếu rác (Junk Bond) và để cho mọi người tự đánh giá và

chấp nhận rủi ro khi tham gia mua trái phiếu được phát hành ra công chúng. Quan

điểm của tác giả là nên để cho mọi thứ diễn ra theo cơ chế thị trường để các doanh

nghiệp, tổ chức muốn phát hành chứng khoán nói chung và chào bán TP ra công

chúng nói riêng.

Thứ hai, kiến nghị về quy chuẩn hóa lại các điều kiện chào bán TP ra công

chúng, từ đó từng bước xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng. Tác giả đã đề cập ở

mục ở trên về sự bất cập trong các quy định về chào bán TP ra công chúng được

hướng dẫn bởi Nghị định 155/2020/NĐ-CP, trong khi đó phát hành trái phiếu riêng

lẻ thì các văn bản hướng dẫn ra đời và sửa đổi liên tục như là Nghị định

153/2020/NĐ-CP, Nghị định 65/2022/NĐ-CP nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều

của Nghị định 153/2020/NĐ-CP, chưa bao lâu sau đó thì lại ra đời Nghị định

08/2023/NĐ-CP và tất cả những Nghị định đều xoay quanh về việc phát hành trái

phiếu riêng lẻ. Tất cả những vấn đề này biểu thị lên việc lúng túng trong việc ban

hành ra các văn bản hướng dẫn Luật mà trong khi đó chính bản thân LCK 2019

có vấn đề. Vì theo nguyên tắc Nghị định chỉ là văn bản dưới Luật, được ra đời

nhằm cụ thể hóa, giải thích rõ hơn, hướng dẫn áp dụng về những điều, khoản mà

trong Luật quy định. Trong khi đó thì Luật Chứng khoán năm 2019 đưa ra những

điều kiện về việc phát hành trái phiếu ra công chúng như là “điều kiện về vốn điều

lệ; hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm ĐKCB phải có lãi, đồng thời

không có lỗ lũy kế tính đến năm ĐKCB; không có các khoản nợ phải trả quá hạn

trên 01 năm và bị đánh giá tín nhiệm của tổ chức, doanh nghiệp muốn phát hành,

còn phải có CTCK tư vấn hồ sơ Đăng ký chào bán TP ra công chúng, trừ trường

hợp tổ chức phát hành là CTCK.”

Thứ ba, về các vấn đề về thủ tục hành chính về các hồ sơ thủ tục với cơ

quan có thẩm quyền để được chào bán TP ra công chúng vì hiện nay như tác giả

đã nói ở trên là việc phát hành ra công chúng hiện nay là rất lâu. Các doanh nghiệp

phải chờ nhanh nhất là 6 tháng và chậm nhất là 1 năm mới được cơ quan quản lý

cấp phép để chào bán TP ra công chúng, trong khi chào bán riêng lẻ nhanh hơn rất

nhiều và không cần phải chờ đợi lâu. Đối với sự việc trên thì tác giả xin đề xuất

một số giải pháp như sau:

Ví dụ ở các nước Châu Á hiện nay thì có Malaysia thì Malaysia cho phép

các doanh nghiệp đạt chuẩn và đánh giá cao như là xếp hạng AAA thì cơ quan

quản lý cho phép các doanh nghiệp đó được phát hành ra trước và cơ quan quản

lý sẽ kiểm tra sau với mục đích rút ngắn thời gian thủ tục cho doanh nghiệp phát

hành ra công chúng .

Tuy nhiên để thực hiện được điều này thì chúng ta phải nâng cao tính trách

nhiệm của các doanh nghiệp, tổ chức xếp hạng tín nhiệm như là nếu như các tổ

chức, doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm cho một doanh nghiệp phát hành để có thể

chào bán TP ra công chúng, nếu như không minh bạch, không đúng sự thật thì sau

này nếu cơ quan quản lý nhà nước phát hiện thì sẽ phải chịu phạt tiền, ngoài ra sẽ

bị tước giấy phép hoạt động vĩnh viễn chẳng hạn. Theo tác giả đây cũng là một

giải pháp hữu ích vì hiện nay UBCKNN đang bị quá tải trong việc xử lý các hồ sơ

phát hành ra công chúng thì có thể để việc xử lý hồ sơ này cho các doanh nghiệp,

tổ chức xếp hạng tín nhiệm làm thay cho và UBCKNN chỉ cần dựa trên những

thông tin mà các tổ chức, doanh nghiệp xếp hạn tín nhiệm cung cấp nếu như họ

đánh giá doanh nghiệp phát hành kia đủ tiêu chuẩn và được xếp hạng AAA thì

UBCKNN cấp phép cho doanh nghiệp đó phát hành trái phiếu ra công chúng. Đây

cũng được xem là một giải pháp và rất thực tiễn trong thực trạng hiện nay của

chúng ta, vừa giúp cơ quan quản lý nhà nước trong việc xử lý hồ sơ hiện nay và

giúp cho các doanh nghiệp đáp ứng đủ tiêu chuẩn có thể huy động vốn nhanh qua

kênh trái phiếu ra công chúng.

Thứ tư, vấn đề xử lý tài sản đảm bảo của trái phiếu thì hiện nay ta đã có quy

định trong các văn bản dựa trên tài sản đảm bảo đó là gì, nếu tài sản đảm bảo là

chứng khoán thì đã có Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn luật chứng khoán,

nếu tài sản đảm bảo là những tài sản khác không phải là chứng khoán thì ta đã có

Bộ luật Dân sự 2015 và Nghị định 21/2021/NĐ-CP về quy định thi hành BLDS

về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Mặc dù đã có các quy định pháp luật nhưng rõ

ràng là chưa cụ thể và khiến cho cơ quan có thẩm quyền thực thi pháp luật lúng

túng trong các vấn đề làm sao để có thể giải quyết các tài sản đảm bảo trên nhằm

bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu không có

khả năng chi trả tiền cho nhà đầu tư.

Ví dụ trong chương IV của Nghị định 21/2021/NĐ-CP về xử lý tài sản bảo

đảm thì có các trình tự sau đây:

+ Người nhận bảo đảm phải có văn bản thông báo cho bên người bảo đảm

về việc xử lý tài sản bảo đảm

+ Kế tiếp bên người bảo đảm phải giao tài sản bảo đảm cho bên nhận bảo

đảm

+ Tiếp theo là xử lý tài sản bảo đảm hoặc người nhận bảo đảm nhận chính

tài sản bảo đảm để thay thế cho việc thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm

Đây là các trình tự xử lý tài sản bảo đảm nhưng vấn đề ở đây là việc giải

quyết cho hàng trăm nhà đầu tư cùng mua trái phiếu của một doanh nghiệp và tài

sản đảm bảo có thể là dự án hình thành trong tương lai hoặc một bất động sản nào

đó? Việc áp dụng nghị định 21/2021/NĐ-CP để xử lý là rất khó vì hàng trăm nhà

đầu tư có những nhà đầu tư không chuyên và họ không biết cách thức xử lý như

thế nào về các trình tự thủ tục để khi doanh nghiệp không trả tiền thì họ có quyền

để đòi loại quyền lợi cho mình. Ngoài ra khi xử lý một tài sản được dùng để bảo

đảm cho một vài người thì ta còn dễ áp dụng để mà xử lý nhưng hàng trăm người

nhà đầu tư khác nhau, người này thì muốn giải quyết theo cách này, nhiều người

muốn giải quyết theo cách kia, "chín người mười ý" rất khó trong xử lý tài sản bảo

đảm nếu tất cả không đồng thuận với nhau. Theo tác giả thì Nghị định

21/2021/NĐ-CP chỉ phù hợp để giải quyết việc xử lý tài sản bảo đảm trong các

quan hệ dân sự rất khó áp dụng đến lĩnh vực chứng khoán để giải quyết thỏa đáng

cho nên cơ quan thi hành pháp luật còn lúng túng trong việc xử lý là đúng. Vì lĩnh

vực chứng khoán nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng có sự kiểm soát của

cơ quan quản lý nhà nước, cho nên tác giả xin kiến nghị một Nghị định dành riêng

xử lý tài sản bảo đảm trong lĩnh vực chứng khoán trong đó phải có cơ quan quản

lý nhà nước đóng vai trò trong việc xử lý tài sản bảo đảm để bảo vệ quyền lợi cho

nhà đầu tư vì giống như bên tín dụng có VAMC (được thành lập ra để chuyên

quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam) trong đó có việc thu mua nợ

xấu của các tổ chức tín dụng và thu hồi nợ, đòi nợ và rao bán nợ, tài sản đảm bảo,

….

Đối với thị trường trái phiếu cũng nên có tương tự giống như vậy để mà dễ

dàng xử lý tài sản bảo đảm được dùng để bảo đảm phát hành các lô trái phiếu trong

trường hợp doanh nghiệp không có khả năng chi trả thì lấy tài sản đảm bảo ra để

xử lý nhanh chóng và trả tiền cho các nhà đầu tư thì UBCKNN dưới vai trò là cơ

quan chủ quản trong lĩnh vực chứng khoán sẽ được quyền xử lý tài sản bảo đảm

làm sao đúng quy định pháp luật. Trong trường hợp doanh nghiệp không có tiền

trả cho nhà đầu tư thì nhà đầu tư có quyền kiến nghị UBCKNN đem tài sản đảm

bảo đó để xử lý theo đúng thủ tục và bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư. Vì như đã

nói ở trên là các nhà đầu tư phần lớn rất ít hiểu biết nên cần phải có một cơ quan

chủ quản trong vấn đề này để nhà đầu tư có thể nhờ vào chứ không thì cứ như là

gà mắc tóc và các nhà đầu tư đó không biết phải làm gì để bảo đảm quyền lợi cho

mình. Ngoài ra khi có cơ quan quản lý nhà nước xử lý tài sản bảo đảm thì sẽ giúp

cho thị trường vận hành thuận tốt hơn.

Thứ năm, về lãi suất trái phiếu thì hiện nay trong các văn bản quy định pháp

luật chưa có quy định chỉ có quy định về lãi suất danh nghĩa TP (Căn cứ Khoản 6

Điều 6 Nghị định 153/2020/NĐ-CP)

“+ Lãi suất danh nghĩa TP có thể xác định theo một trong các phương thức:

lãi suất cố định cho cả kỳ hạn trái phiếu; lãi suất thả nổi; hoặc kết hợp giữa lãi

suất cố định và thả nổi.

+ Trường hợp lãi suất danh nghĩa là lãi suất thả nổi hoặc kết hợp giữa lãi

suất cố định và thả nổi, doanh nghiệp phát hành phải nêu cụ thể cơ sở tham chiếu

để xác định lãi suất danh nghĩa tại phương án phát hành và công bố thông tin cho

NĐT mua TP về cơ sở tham chiếu được sử dụng.

+ Doanh nghiệp phát hành quyết định lãi suất danh nghĩa cho từng đợt

chào bán phù hợp với tình hình tài chính và khả năng thanh toán nợ. Lãi suất TP

do tổ chức tín dụng phát hành ngoài việc tuân thủ quy định tại Nghị định này phải

phù hợp với quy định về lãi suất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.”

Tác giả xin kiến nghị bổ sung lãi suất trái phiếu trong LCK 2019, nên có

mức tối thiểu và tối đa trong lãi suất trái phiếu doanh nghiệp dựa vào tính chất của

trái phiếu thì tác giả chia ra làm hai loại là trái phiếu có tài sản đảm bảo thì mức

lãi suất trái tối đa của trái phiếu có tài sản đảm bảo phải thấp hơn trái phiếu không

có tài sản đảm bảo nhưng ta vẫn đưa ra mức trần lãi suất trái phiếu chung để các

doanh nghiệp phát hành không được để mức lãi suất vượt qua mức cho phép và

trần trái phiếu chung đó sẽ được dựa trên lãi suất cho vay đầu ra của Bốn ngân

hàng quốc doanh là Vietcombank, Viettinbank, BIDV, Agribank. Ngoài ra, chào

bán TP ra công chúng sẽ được đánh giá xếp hạng tín nhiệm và tùy vào mức xếp

hạng tín nhiệm thuộc loại nào thì sẽ được mức lãi suất trái phiếu tương ứng theo

cách thức là nếu được xếp hạng tín nhiệm cao thì được quyền đưa ra mức lãi suất

trái phiếu thấp, và ngược lại, nếu xếp hạng tín nhiệm giảm dần thì phải huy động

trái phiếu với lãi suất cao hơn nhưng trong một khung lãi suất nhất định. Ngoài ra,

ta có thể dùng lãi suất huy động tiền gửi của Big 4 (hay còn gọi là 4 ngân hàng

thương mại lớn nhất Việt Nam là Agribank, VietcomBank, ViettinBank, BIDV)

để làm công cụ đo lường cho lãi suất trái phiếu.

Ví dụ: Doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm là AAA thì lãi suất trái phiếu

của doanh nghiệp đó sẽ được tính là dựa trên bình quân lãi suất huy động tiền gửi

của 4 ngân hàng Big 4 của Việt Nam vào thời điểm dự tính phát hành và cộng

thêm 1.5% - 2% và nếu trái phiếu phát hành ra công chúng có kèm tài sản bảo đảm

thì sẽ được giảm từ 0.5% - 1% lãi suất tùy thuộc vào chất lượng của tài sản bảo

đảm là gì thì doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm là AAA và có tài sản bảo đảm

là bằng bất động sản chẳng hạn và mức bình quân lãi suất huy động tiền gửi của 4

ngân hàng thương mại là 5% thì doanh nghiệp có thể chào bán trái phiếu ra công

chúng với mức lãi suất là từ 5.5% đến 6%.

Nếu chúng ta áp dụng như đã nêu ở trên thì có thể giúp cho doanh nghiệp

tốt có thể huy động vốn bằng chào bán TP ra công chúng với lãi suất thấp, ngăn

chặn cuộc đua lãi suất TP của các doanh nghiệp phát hành. Ngoài ra còn giúp cho

các doanh nghiệp chưa tốt để phát triển tốt vì phát triển thành doanh nghiệp tốt và

uy tín thì mới được hưởng chế độ theo quy định pháp luật và huy động vốn bằng

TP với lãi suất thấp được. Việc quy định như vậy rất là có lợi ích cho sự phát triển

của thị trường trái phiếu nói chung và trái phiếu chào bán ra công chúng nói riêng.

Thứ sáu, kiến nghị về việc thay đổi các quy định xử phạt hành chính trong

lĩnh vực chứng khoán và TTCK. Mức phạt của Nghị định 156/2020/NĐ-CP chưa

thực sự mang tính chất răn đe là chưa cao. Trường hợp khi các hành vi sai phạm

đó quá lớn thì ta sẽ sử dụng hình sự là công cụ cuối cùng để trừng phạt thì có thể

đã xảy ra tổn thất lớn cho các nhà đầu tư. Cho nên mong Chính phủ xem xét sửa

đổi xử phạt hành chính về lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán

nghiêm minh hơn để cho các cá thể trên thị trường không dám sai phạm dù chỉ là

sai phạm nhỏ nhất trên thị trường trái phiếu nói chung và trong hoạt động chào

bán ra công chúng nói riêng.

2.3.2. Kiến nghị đối với các chủ thể trong hoạt động chào bán trái phiếu

ra công chúng

Thứ nhất pháp luật cần quy định rõ ràng hơn về chủ thể được thực hiện hoạt

động bảo lãnh phát hành TP. Theo đó giải pháp trong ngắn hạn là khi ban hành

nghị định hướng dẫn thi hành cần làm rõ chủ thể nào chủ thể nào được phép bảo

lãnh phát hành TP, có hay không có thừa nhận các chủ thể khác quy định trong

Luật các tổ chức tín dụng? Về lâu dài cần sửa đổi LCK 2019 theo hướng trao

quyền cho Chính phủ quy định chi tiết nhằm đảm bảo tính pháp lý cho các hướng

dẫn của Chính Phủ. Đồng thời doanh nghiệp phát hành thì các doanh nghiệp phát

hành phải thực hiện đúng theo quy định pháp luật về báo cáo tình hình tài chính

của doanh nghiệp và việc huy động vốn nhằm cho mục đích kinh doanh thật sự.

Vì hiện nay nhiều doanh nghiệp phát hành sử dụng vốn sai mục đích kinh doanh

mà các doanh nghiệp đã nêu ra ban đầu trước khi huy động vốn, chủ yếu là sử

dụng vốn huy động được nhằm cho mục đích đảo nợ, giảm sức ép tài chính từ phía

các tổ chức tín dụng. Hoạt động đảo nợ trong thị trường tài chính hiện nay không

bị cấm vì trong một số trường hợp hoạt động đảo nợ này tốt trong thị trường tài

chính trong những lúc mà tình hình lúc đó đang nguy cấp và cần có dòng tiền mới

đổ vào để mà hoạt động tiếp nhưng tránh lạm dụng quá nhiều vì nó sẽ dễ gây nên

nợ cũ chồng nợ mới và cứ thế mỗi khi doanh nghiệp cần tiền thì lại phát hành trái

phiếu để huy động tiếp, nợ càng ngày càng phình to ra đến lúc không thể huy động

được nữa thì phải làm như thế nào? Chính vì điều đó mà phải giám sát chặt chẽ

những hành vi như vậy và cho đảo nợ trong một số trường hợp nhất định. Ngoài

ra, trong việc chống những hành vi gian lận trong báo cáo tài chính, tình hình kinh

doanh của doanh nghiệp chào bán TP ra công chúng thì phải ra những điều luật

nâng cao tính trách nhiệm của những cá thể đứng đầu trong doanh nghiệp đó, như

là các giám đốc điều hành, giám đốc tài chính đều phải ký trực tiếp vào các báo

cáo tài chính mà công ty ban hành chính thức trước công chúng đầu tư. Các báo

cáo này phải đảm bảo tính trung thực nhất về kết quả hoạt động của công ty được

ghi nhận trong bảng báo cáo đó. Nếu có những sai phạm, thì họ có thể chịu trách

nhiệm hình sự.68. Trong công cuộc đấu tranh và khiến thị trường chứng khoán

ngày càng minh bạch hơn thì không thể nhắc đến một “mắt xích” quan trọng đó

chính là tổ chức kiểm toán và kiểm toán viên trong việc xác minh tính xác thực

những bảng báo cáo của doanh nghiệp phát hành, theo quy định tại Điều 21 của

LCK 2019 thì có nói đến tổ chức kiểm toán và kiểm viên hành nghề được chấp

thuận thì trong đó “UBCKNN xem xét, chấp thuận và công khai danh sách tổ chức

kiểm toán và danh sách kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận để thực hiện

kiểm toán cho đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán”. Đây là

một điều rất hay trong LCK 2019 có nghĩa là không phải tổ chức kiểm toán nào

cũng sẽ được quyền kiểm toán cho đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực

chứng khoán mà phải được Ủy ban Chứng khoán chấp thuận thì mới được tham

gia vào kiểm toán trong lĩnh vực chứng khoán và Ủy ban Chứng khoán sẽ quản lý

các tổ chức kiểm toán và kiểm toán viên được cấp phép dưới sự kiểm soát của

mình và nếu như phát hiện ra sai phạm thì cấm thực hiện kiểm toán cho đơn vị có

lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán có thời hạn hoặc vĩnh viễn (căn cứ

Điểm d Khoản 3 Điều 306 của Nghị Định 155/2020/NĐ-CP) đây được xem là sự

68 Luật Minh Khuê 18/11/2022, Luật sư Lê Minh Trường, “Đạo luật SARBANES-OXLEY (SARBANES-OXLEY ACT) là gì?”. https://luatminhkhue.vn/dao-luat-sarbanes-oxley-sarbanes-oxley-act-la-gi.aspx 69 Luật Minh Khuê 18/11/2022, Luật sư Lê Minh Trường, “Đạo luật SARBANES-OXLEY (SARBANES-OXLEY ACT) là gì?”.https://luatminhkhue.vn/dao-luat-sarbanes-oxley-sarbanes- oxley-act-la-gi.aspx

cấp tiến trong quy định pháp luật.69 Trong khi pháp luật Việt Nam đặt ra rào cản

và chỉ có những đơn vị kiểm toán được UBCKNN chấp thuận thì mới được kiểm

toán trong lĩnh vực chứng khoán và UBCKNN sẽ công khai danh sách tổ chức

kiểm toán và danh sách kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận. Đây là điểm

sáng của pháp luật trong việc quản lý thị trường chứng khoán và các hoạt động

trong lĩnh vực chứng khoán nhưng ta cũng nên ngăn cấm hành vi được các hành

vi gian lận tinh vi

Thứ hai là đối với chủ thể xếp hạng tín nhiệm thì phải đánh giá đầy đủ và

chính xác, không nên có hành động che giấu và giúp cho doanh nghiệp phát hành

được xếp hạng tín nhiệm cao trong khi thực tế là không phải như vậy. Do pháp

luật hiện nay không có quy định về cách thức và quy chuẩn đánh giá như thế nào

và những cái này là do bên chủ thể xếp hạng tín nhiệm đánh giá theo cách thức và

quy chuẩn riêng của mình cho nên sẽ dễ dẫn đến những việc làm như đã nêu ở trên

và sẽ không minh bạch. Vì chủ thể xếp hạng tín nhiệm cũng được xem là yếu tố

quan trọng trong việc giúp chủ thể phát hành được cơ quan nhà nước có thẩm

quyền cấp giấy phép để chào bán trái phiếu ra công chúng. Vì vậy để cho công

bằng và minh bạch hơn thì kiến nghị nên kiểm soát gắt gao và cấp phép hoạt động

cho một số chủ thể hoạt động xếp hạng tín nhiệm có uy tín cao hoặc phải có văn

bản hướng dẫn trong các bước đánh giá xếp hạng tín nhiệm để các chủ thể xếp

hạng tín nhiệm dựa vào đó để đánh giá chính xác và phân loại đúng xếp hạng tín

nhiệm dựa trên cơ sở mà pháp luật quy định.

Thứ ba là chủ thể bảo lãnh phát hành cũng là một chủ thể quan trọng vì

đóng vai trò quan trọng trong trong việc chào bán TP ra công chúng thì theo pháp

luật hiện hành theo Điều 17 của LCK 2019 có các quy định sau đây:

1. “Tổ chức thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán ra công chúng là

công ty chứng khoán, tổ chức đáp các điều kiện sau đây:

a) Được UBCKNN cấp phép thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành

chứng khoán theo quy định của Luật này;

b) Đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính theo quy định pháp luật;

c) Không phải là người có liên quan với tổ chức phát hành.

2. Tổ chức thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán ra công chúng thực

hiện bảo lãnh theo phương thức nhận mua một phần hoặc toàn bộ chứng khoán

của tổ chức phát hành chỉ được phép bảo lãnh phát hành tổng giá trị chứng khoán

không được lớn hơn vốn chủ sở hữu và không quá 15 lần hiệu số giữa giá trị tài

sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn tính theo báo cáo tài chính quý gần nhất.”

Chính vì theo cơ chế này sẽ tạo ra “cuộc đua” tăng vốn chủ sở hữu của công

ty chứng khoán vì theo như khoản 2 của Điều 17 LCK năm 2019 thì chỉ được phép

bảo lãnh phát hành tổng giá trị chứng khoán không được lớn hơn vốn chủ sở hữu

và không quá 15 lần hiệu số giữa giá trị tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn tính theo

báo cáo tài chính quý gần nhất. Chính vì nếu đưa ra cơ chế không được lớn hơn

vốn chủ sở hữu mà các công ty chứng khoán mô hình chung đua tăng vốn chủ sở

hữu của mình lên và theo hiện nay có các CTCK mà vốn hóa gần bằng 1 ngân

hàng cỡ trung điển hình như là SSI, VNDIRECT, … từ giai đoạn 2020 đến 2022

là giai đoạn vàng của TTCK nên các CTCK dựa trên thị trường chứng khoán để

nâng quy mô vốn chủ sở hữu của mình lên nhằm mục đích cho hoạt động kinh

doanh của mình và không những thế ta còn có thể gửi tiền cho các CTCK để hưởng

lãi suất mà các công ty chứng khoán sẽ chi trả giống như gửi tiền tiết kiệm ở các

tổ chức tín dụng70. Có thể nói hiện nay các CTCK thành các ngân hàng vô hình và

rất rủi ro nếu như ta không kiểm soát được vì các tổ chức tín dụng thì dưới sự kiểm

soát của Ngân hàng Nhà Nước, còn các CTCK thì không bị kiểm soát quá nhiều

nhưng lại có quy mô, một số tính năng như một ngân hàng. Hệ thống ngân hàng

vô hình có những mặt tích cực như là cung cấp thêm những lựa chọn khác ngoài

tiền gửi ngân hàng cho các NĐT; nó dẫn nguồn tài chính đến đối tượng có nhu

cầu một cách hiệu quả nhờ tính chuyên biệt cao; nó cung cấp tín dụng cho nền

kinh tế trong trường hợp các ngân hàng thông thường ở vào trạng thái không tốt,

do đó giúp làm dịu tình trạng thiếu tín dụng; có khả năng phân tán rủi ro cho hệ

thống ngân hàng chính thống. Nhưng còn mặt tiêu cực của hệ thống ngân hàng vô

hình còn rủi ro hơn mặt tích cực rất nhiều đó chính là: Không bị giám sát, nên hệ

thống ngân hàng vô hình có thể có xu hướng mạo hiểm dẫn tới đổ vỡ khi khách

70 VNECONOMY (Tạp chí điện tử) 04/08/2022, Phan Linh, “Cuộc đua tăng vốn của các công ty chứng khoán tiếp tục bùng nổ”. https://vneconomy.vn/cuoc-dua-tang-von-cua-cac-cong-ty-chung-khoan-tiep-tuc-bung-no.htm

hàng rút tài sản của mình; do không bị giám sát, nên hệ thống ngân hàng vô hình

dễ có xu hướng cạnh tranh quá mức bất chấp rủi ro và khiến ngân hàng thương

mại chính thống phải cạnh tranh theo; đổ vỡ của hệ thống ngân hàng vô hình có

thể ảnh hưởng dây chuyền đến hệ thống ngân hàng chính thống. Chính vì vậy kiến

nghị thay đổi quy định pháp luật hiện nay theo cơ chế dựa trên ngành của đối

tượng phát hành mà CTCK được phép bảo lãnh phát hành bao nhiêu phần trăm

trên vốn chủ sở hữu của mình.

Theo quan điểm của tác giả cần phải dựa trên tiêu chí ngành nghề chính của

đối tượng phát hành để tránh cuộc đua tăng vốn chủ sở hữu của các CTCK hiện

nay, ngoài ra chia sẻ lại cơ hội cho các công ty chứng khoán có quy mô nhỏ hơn

vẫn dược tham gia bảo lãnh phát hành, giảm nguy cơ cạnh tranh giữa các CTCK

xuống và ngoài ra còn có thể ưu tiên cho một số ngành nghề khác mà ta xem là có

ích cho nền kinh tế thì có thể cho phép các CTCK được phép bảo lãnh nhiều hơn

trên vốn chủ sở hữu của mình, việc này rất giống trong việc các tổ chức tín dụng

cho vay dựa trên ngành nghề đối tượng đi vay, vừa giúp đảm bảo an toàn hệ thống

tài chính, vừa phân bổ nguồn lực tài chính cho nên kinh tế, ưu tiên hỗ trợ những

ngành sản xuất trọng yếu của nền kinh tế giúp đất nước phát triển.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Từ việc nghiên cứu lý luận pháp luật về hoạt động chào bán TP ra công

chúng và nghiên cứu thực trạng hoạt động chào bán TP ra công chúng ở Việt Nam

cho thấy việc hoàn thiện pháp luật về hoạt là yêu cầu khách quan và cấp thiết.

Trước tiên, luận văn đã đưa ra một số định hướng cơ bản, yêu cầu hoàn

thiện pháp luật về hoạt động chào bán TP ra công chúng phải tuân theo, bao gồm:

việc hoàn thiện pháp luật về hoạt động phải chào bán TP ra công chúng phù hợp

với chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước về phát triển thị trường tài

chính; phù hợp với mục tiêu cơ cấu lại TTCK nói chung và thị trường trái phiếu

nói riêng; phải đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế trên cơ sở đánh giá thực trạng

thị trường tài chính Việt Nam; đảm bảo tính an toàn hệ thống và tính ổn định thị

trường, đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên chủ thể liên quan.

Trên cơ sở những bất cập, hạn chế của pháp luật về hoạt động chào bán TP

ra công chúng đã được tác giả trình bày ở chương 2, đồng thời đưa ra những kiến

nghị giải pháp cụ thể tương ứng với từng nhóm quy định nhằm hoàn thiện pháp

luật về phát hành trái phiếu ra công chúng, nâng cao hiệu quả áp dụng trên thực

tế. Đó là các kiến nghị hoàn thiện quy định về Luật Chứng khoán, Nghị định liên

quan đến hoạt động chào bán TP ra công chúng; hoàn thiện quy định về xử lý tài

sản bảo đảm; hoàn thiện quy định về việc xử lý vi phạm hành chính trong vấn đề

vi phạm trong hoạt động chào bán TP ra công chúng và hoàn thiện quy định về

quản lý nhà nước đối với hoạt động chào bán TP ra công chúng. Những giải pháp

cụ thể được trình bày chính là những đòi hỏi cần phải thực hiện để pháp luật trở

thành hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động chào bán trái phiếu ra công

chúng phát triển.

KẾT LUẬN

Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lí luận và thực tiễn pháp luật về phát

hành trái phiếu ra công chúng ở Việt Nam, có thể rút ra một số kết luận chính liên

quan đến kết quả nghiên cứu luận văn như sau:

Thứ nhất, hoạt động chào bán TP ra công chúng là hoạt động huy động vốn

trực tiếp từ mọi cá thể trong nền kinh tế của chủ thể kinh doanh nhằm phục vụ cho

mục đích hoạt động kinh doanh, sản xuất của mình. Việc nghiên cứu các vấn đề

về phát hành trái phiếu ra công chúng có ý nghĩa quan trọng, làm cơ sở để đánh

giá thực trạng pháp luật hiện hành từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp hoàn

thiện nhằm giải quyết các vấn đề tồn đọng và nhu cầu thực tiễn của TTCK nói

chung và thị trường trái phiếu nói riêng.

Thứ hai, việc nghiên cứu thực trạng pháp luật về hoạt động chào bán TP ra

công chúng có ý nghĩa quan trọng cho việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật trong

lĩnh vực chứng khoán trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động

chào bán TP ra công chúng ở Việt Nam đang từng bước phát triển và đã đạt được

một số thành tựu nhất định nhưng bên cạnh đó, vẫn tồn tại những bất cập, hạn chế

cần được sửa đổi, bổ sung.

Thứ ba, việc hoàn thiện pháp luật về hoạt động chào chào bán TP ra công

chúng là hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Vì hoạt động chào bán TP ra

công chúng tác động đến sự phát triển của TTCK, khi thị trường TP ra công chúng

phát triển sẽ góp phần cung cấp cho TTCK một lượng hàng hóa chất lượng, đáp

ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của NĐT, từ đó góp phần thúc đẩy TTCK phát

triển, nhằm ổn định và phát triển nền kinh tế của quốc gia.

Tóm lại, hoạt động chào bán TP ra công chúng giữ vai trò đặt biệt quan

trọng và là kim chỉ nam của Nhà nước và Chính phủ dùng để phát triển thị trường

trái phiếu Việt Nam. Chính vì thế cần nhìn nhận lại vai trò của hoạt động chào bán

TP ra công chúng để có sự điều chỉnh phù hợp, góp phần hoàn thành mục tiêu phát

triển thị trường tài chính của đất nước. Tuy nhiên, để hoạt động chào bán TP ra

công chúng phát triển vượt bậc thì cần nỗ lực nhiều hơn nữa trong việc phát huy

những điểm mạnh trong quá trình hoạt động phát hành TP ra công chúng. Đồng

thời hoàn thiện pháp luật về hoạt động chào bán TP ra công chúng và những quy

định về những yếu tố liên quan nhằm hỗ trợ cho hoạt động chào bán TP ra công

chúng minh bạch, an toàn với nhà đầu tư; là nơi huy động vốn hiệu quả cho các

chủ thể kinh doanh; góp phần xây dựng thị trường vốn lành mạnh và phát triển.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

A. CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1. Quốc hội (2006), Luật Chứng khoán 2006, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia,

Hà Nội.

2. Quốc hội (2010), Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán

2010, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

3. Quốc hội (2019), Luật Chứng khoán 2019, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia,

Hà Nội

4. Quốc hội (2014), Luật Doanh nghiệp 2014, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia,

Hà Nội.

5. Quốc hội (2014), Luật Đầu tư 2014, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà

Nội.

6. Quốc hội (2014), Luật Phá sản 2014, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà

Nội.

7. Quốc hội (2010), Luật Các tổ chức tín dụng 2010, Nhà xuất bản Chính trị

quốc gia, Hà Nội.

8. Chính phủ (2020), Nghị định số 155/2020/NĐ-CP do Chính phủ ngày 31

tháng 12 năm 2020 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng

khoán, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

9. Chính phủ (2018), Nghị định số 163/2018/NĐ-CP do Chính phủ ngày 04

tháng 12 năm 2018 quy định về Phát hành trái phiếu doanh nghiệp, Nhà xuất

bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

10. Chính phủ (2011), Nghị định 90/2011/NĐ-CP do Chính phủ ngày 14 tháng

10 năm 2011 quy định về quy định về Phát hành trái phiếu doanh nghiệp,

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

11. Chính phủ (2006), Nghị định 52/2006/NĐ-CP do Chính phủ ban hành vào

ngày 19 tháng 5 năm 2006 quy định về quy định về Phát hành trái phiếu

doanh nghiệp, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

12. Chính phủ (1994), Nghị định 120/CP ngày 17 tháng 9 năm 1994 của Chính

phủ ban hành quy chế tạm thời về việc phát hành trái phiếu, cổ phiếu doanh

nghiệp Nhà nước, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

13. Chính phủ (2012), Nghị định 58/2012/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày

20 tháng 7 năm 2012 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của

Luật Chứng khoán và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng

khoán, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

14. Chính phủ (1995), Nghị định 23/CP ngày 22 tháng 3 năm 1995 của Chính

phủ ban hành về việc phát hành trái phiếu quốc tế, Nhà xuất bản Chính trị

quốc gia, Hà Nội.

15. Chính Phủ (2013), Quyết định số 261/QĐ-BTC quyết định về Lộ trình phát

triển thị trường TP Việt Nam đến 2020, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà

Nội.

16. Bộ Tài chính (2015), Thông tư 155/2015/TT-BTC hướng dẫn công bố thông

tin trên thị trường chứng khoán, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

17. Ngân hàng Nhà nước (2016), Thông tư 03/2016/TT-NHNN hướng dẫn một

số nội dung về quản lý ngoại hối đối với việc vay, trả nợ nước ngoài của

doanh nghiệp, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

18. Ngân hàng Nhà nước (1994), Quyết định 212/QĐ/NH1 về Thể lệ phát hành

TP của ngân hàng thương mại, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội.

B. SÁCH TIẾNG VIỆT

19. Nguyễn Thị Huế (2013), “Pháp luật phát hành TP của ngân hàng thương

mại ở Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật – Đại học quốc gia

Hà Nội, Hà Nội.

20. Ngân hàng Nhà nước (2011), “Xây dựng đường cong lãi suất chuẩn của Việt

Nam”, Tạp chí Ngân hàng (số 14 tháng 7/2011), Hà Nội.

21. Phan Phương Nam (2017), “Tài liệu học tập Luật Chứng Khoán và Kinh

doanh bảo hiểm”, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

22. Trần Thanh Ngọc (2015), “Pháp luật về phát hành TP của công ty cổ phần

đại chúng tại Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật – Đại học

quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

iii

23. Nguyễn Đình Thọ (2008), “Kinh nghiệm phát triển thị trường TP Hàn Quốc

và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam”, Tạp chí phát triển kinh tế (số 216,

tháng 10 năm 2008), tr. 30-36.

24. Trần Thị Thanh Tú (2008), “Thị trường TP doanh nghiệp – thực trạng và

giải pháp”, Tạp chí kinh tế và phát triển (tháng 6 năm 2008), tr. 22-26.

25. Nguyễn Văn Tuyến (2011), “Giáo trình Luật Chứng Khoán”, Nhà xuất bản

Giáo dục, Hà Nội.

C. CÁC TRANG WEB

26. Trần Dũng (2013), “Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 26/06”.

Nguồn: https://tvsc.vn/Default.aspx?tvsc=4-42676-lich-su-kien-va-tin-van-

chung-khoan-ngay-2606

27. Bảo Ngọc (2015), “Phát hành trái phiếu doanh nghiệp tăng mạnh”. Nguồn:

https://baodautu.vn/phat-hanh-trai-phieu-doanh-nghiep-tang-manh-

d30598.html

28. SGDCK Thành phố Hồ Chí Minh.

Nguồn:https://www.hsx.vn/Modules/Listed/Web/Bond/153?fid=1db6fa19a

da84841a057fdae2ddc5906

29. Thanh Thủy (2018), “Ông Trần Nhật Nam: 2018 là năm bùng nổ đầu tư TP

doanh nghiệp”. Nguồn: http://ndh.vn/ong-tran-nhat-nam-2018-la-nam-

bung-no-dau-tu-trai-phieu-doanh-nghiep

30. Nguyễn Minh Phong (2022), “Dấu ấn tích cực trên hành trình đổi mới và

hội nhập quốc tế của Việt Nam”. Nguồn: https://baochinhphu.vn/dau-an-

tich-cuc-tren-hanh-trinh-doi-moi-va-hoi-nhap-quoc-te-cua-viet-nam

102220110083625022.htm

31. Lê Hương (2022), “Đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra công chúng”. Nguồn:

https://vtv.vn/kinh-te/day-manh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-

20220913163801337.htm

32. Nguyễn Bá Huy (2023), “Trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay:

Những bất cập trong hệ thống pháp luật, công tác quản lý và một số kiến

nghị”. Nguồn: https://phaply.net.vn/trai-phieu-doanh-nghiep-o-viet-nam-

hien-nay-nhung-bat-cap-trong-he-thong-phap-luat-cong-tac-quan-ly-va-

mot-so-kien-nghi-a255836.html

33. Hoàng Lan (2022), “Vì sao doanh nghiệp ngại phát hành ra công chúng?”.

Nguồn: https://vneconomy.vn/vi-sao-doanh-nghiep-ngai-phat-hanh-trai-

phieu-ra-cong-chung.htm

34. Truyền hình nhân dân (2022), “Vướng mắc xử lý tài sản bảo đảm của doanh

nghiệp phát hành trái phiếu | Thương trường và pháp luật”.

35. Hoàng Đạt (2022), “Lãi suất cho vay 18% là ổn!”.

36. Đào Hưng (2022), “Doanh nghiệp khó xoay nguồn đáo hạn trái phiếu”.

Nguồn: https://vneconomy.vn/doanh-nghiep-kho-xoay-nguon-dao-han-trai-

phieu.htm

37. Dũng Nguyễn (2022), “Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp dần tăng tốc”.

Nguồn: https://thesaigontimes.vn/lai-suat-trai-phieu-doanh-nghiep-dan-

tang-toc/

38. Lê Kiều Hoa, “Các nguyên tắc cơ bản của Bộ Luật Dân sự 2015”. Nguồn:

https://luatminhkhue.vn/cac-nguyen-tac-co-ban-cua-luat-dan-su-2015.aspx

39. Đỗ Tiến (2020), “Vụ bê bối tài chính Enron: Trạng chết, chúa cũng băng

hà”. Nguồn: https://cand.com.vn/Ho-so-interpol-cstc/Vu-be-boi-tai-chinh-

Enron-Trang-chet-chua-cung-bang-ha-i569768/

40. Tạp chí Tài chính Online (2016), “VAMC và sứ mệnh lịch sử”. Nguồn:

https://tapchitaichinh.vn/vamc-va-su-menh-lich-su.html

41. Truyền hình nhân dân, “Mập mờ bán trái phiếu qua hình thức gửi tiết kiệm”.

Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=ns6dNnPbt_I

42. VNECONOMY (Tạp chí điện tử) 04/08/2022, Phan Linh, “Cuộc đua tăng

vốn của các công ty chứng khoán tiếp tục bùng nổ”.

Nguồn: https://vneconomy.vn/cuoc-dua-tang-von-cua-cac-cong-ty-chung-

khoan-tiep-tuc-bung-no.htm

51. Lâm Anh (2023), “Masan sắp chào bán hai lô trái phiếu ra công chúng huy

động 1.500 tỷ đồng”. Nguồn: https://vietnambiz.vn/masan-sap-chao-ban-hai-

lo-trai-phieu-ra-cong-chung-huy-dong-1500-ty-dong-

2023112145936566.htm

TRUONG DAI HQC NGAN HANG TP. Ho cui urNn

CQNG HOA XA HQI CHU NGHIA VTET NAM DOc l6p - Tu do - Hanh phric

Thdnh pni UA Chi Minh, ngdy t 6 thdng 5 ndm 2023

sAN NHAN xEr LUAN vAN rHAC si

H9 vd t6n hoc vi6n: D5 Thi Thu]

TOn dC tdi: "Hogt iting chdo bdn trdi phi\a ra cAng chilng theo quy ctlnh cfia phdp tuQt

ch*ng khodn hiQn hdnh"

Chuy6n ngdnh: Lu$t Kinh T6

Nguoi nh4n x6t: TS.Nguy6n ThiTAm

Noi cdng t6c : Khoa Lu$t Kinh t6 - Trudng Dai hgc NgAn Hirng Tp.Hd Chi Minh

Tr6ch nhiQm trong h6i d6ng:(Chri tich, Phin bi0n, Thu ky, Uy vi€n): Phin biQn 0l

Sau khi dgc xong ludn vdn, t6i co nh6n xdt sau ddy:

l. Y nghia khoa hgc, thrpc ti6n cria Od tai

- OC tai c6 y nghia khoa hgc, c6 giatri thuc tiSn trong bOi canh cdc cdc doanh nghiQp dang

cAn huy dQng vdn cho phpc vu sAn xu6t; Hanh vi vi pham vt, huy dOng v6n bing c6ch ph6t

hdnh vd bdntrti phi6u xhy ranhiCu trong nOn kinh t6; Dinh hudng ldm trong sach, minh

b4ch thitrudng tdi chinh.

2. Mrfrc tIQ phtr hqp chuyOn ngirnh dho t4o.

- Ngi dung dA tdi phu ho. p vdi t€n dti tdi vd md ngdnh.

3. Tinh trirng lip cria AO tai theo nhfn x6t cria ngutri HDKH c6 chip nhfln/khdng ch6p

nhfln:

-Mric tlQ trtng l6p B% - ch6p nhfln cho Hgc vi6n b6o v€.

4.D0 pht hg'p Phucrng ph6p nghiOn cr?u

- Cdcphuong ph6p thgc ti6n phu hgp v6i d6i tuqng nghiOn cuu cfia AO tai

-Thii5u phuong ph6p lupn nghiOn criu.

5. Hinh thric, tr6t c6u

- Lufln vdn n€n cdu tnic thdnh 03 chucrng xring t6m cia rnQt Lupn vdn thac si vd thO hiqn ddy ilt 3 ndi dung lcrn: ly luQrVthqc tranglgihiphitp 6. Chdt luo.'ng vn iIQ tin c{y ciia s6 liQu, tii liQu tham khio - OO tai co trich d6n ngu6n tdi liQu, sO 1i9u, mirc dQ trtng lip kh6ng cao, dat yOu c6u vC Ag

tin c4y.

7. Nhirng m{t il4t tlugc cria lu$n vin

- Lu4n vin d5 n6u vir phdn tich dugc mQt s6 v6n d0 ly luQn v0 ho4t tlQng b6n trrii phi6u ra

c6ng chring.

- Lu4n vdn c6 ph6n tich dugc mQt s6 cric quy dinh cira ph6p lu4t vir thgc ti6n thgc hiQn c6c

quy dinh d6.

, -;.

- Lufln vdn co 116 xuAt mQt s6 goii ph6p c6 tinh tham khio.

8. MQt sd h4n ch6 ho{c cffn chinh sfra cria lu{n vin

- Rd so6t, chinh sua c6c t6i t

- X6c dinh lai ph4rn vi nghi€n criu cria AA tai. (chi nghiCn cfu ph6p luat vd chdo b6n tr6i .,Aphi6u ra c6ng chfng, kh6ng nghiCn criu vO tr6i phi6u chuy6n d6i...)

-- Tttc gi6 da c6 mQt sg nhAm l6n giira ph6p luat vd chdo b6n tr6i phitiu ra c6ng chring vd

chdo b6n trai phi6u riOng le.

- 86 mpc 1.2. qudtrinh hinh thdnh vd ph6t tri6n cria ph6p luflt.

- Chuy6n Mqc 1.3.quy dinh cria ph6p luat vA ho4t dQng chdo bdn tr6i phiiSu ra c6ng chring

xu6ng chuong 2 vd l6ng ghdp phdn tich it6 th6y duqc thgc tr4ng ph6p luflt. kh6ng chi don

thuAn n6u l6n nQi dung ph6p lu4t tr0n chucrng 1.

- 86 mpc 2.1. titc gii d6nh girl thgc tr4ng ph6p luat dga tr6n viQc ph6n giai do4n c6 hi6u luc

6p dqng cria vdn bdn ld kh6ng h-o. p ly.

- MUc 2.3. NCn t6ch thdnh chucrng 3. Hodn thiQn ph6p luat... q. f6t lufn mtfrc tIQ tISp tfrng y6u ciu cria lufn vln th4c si

MEc du cdn nhidu h4n ch6, song LuAn v[n co bin d4t dugc nhtng y€u cAu cria mQt Lufln

vdn thac si lu{t Kinh t6, dt diAn ki6n bdo vd trudc H6i d6ng khoa hoc. Hgc vi6n sE chinh sria

theo ktit lu4n cria HQi i16ng.

l0.Ciu h6i l. BAo l6nh phrit hdnh trAi phitiu c6 ph6i ld iti6u kien bit buQc r10 chri thd ph6t hdnh tr6i ,.iphi€u ra c6ng chring kh6ng?

2. Phdn biQt phat hdnh tr6i phitiu ri6ng 16 v6i ph6t hdnh tr6i phitiu ra c6ng chting?

Nguoi nhfn x6t $y tAnvd ghi rd he ftn)

TS.Nguy6n Thi Tim

TRIIONG DAI HQC NGAN HANG TP. Ho cHi vrrNn

ceNG HoA xA ugr cHU Ncuia vrEr NAM DOc l6p - Tu do - Hanh phrfic

Thdnh phii HA Chi Minh, nsdy /ttharg .ffnam 2023

sAN NHAN xET LUAN vAn rH4c si

Hs vd t€n hqc viOn: DO THI THUV Ten d6 tdi: Ho,f.T EoNG CHAO eAN rnAr PHIEU RA CoNG CHLTNG TrF{EO Qtiy DINH CUA PHAP LUAT CHI-]NG KHOAN HIEN HANH VIE,T NAM

Chuy6n ngdnh: Lupt Kinh t6

Nguoi nhdn xdt: TS. Nguy6n Thi Thu Hi6n

Noi c6ng tiic: Khoa LuQ1t,Epi hgc Kinh t6 ffrann pfrO UO Chi Minh

Trrich nhiQm trong hQi cl6ng:(Chir tich, Phin biQn, Thu ky, Uy vi6n): PhAn biQn 2

Sau khi dgc xong lu6n vdn, t6i c6 nhdn xdt sau dfly:

1. Y nghla khoa hgc, thUc ti6n cta dA tdi:

- pC tai kh6ng mdi nhtmg c6 tinh c6p thi6t trong UOi ca*r co nhiiiu sai phpm nghiOm trgng trong ho4t.dQng chio ban trrii phii5u ra c6ng chring 6 ViCt Nam thoi gian qua. Trong khi d6, ph6p luflt di6u chinh trong linh v.uc ndy cdn bQc l0 mQt sd han ch6 nh6t dinh, rt6ng thiri tr6n thpc ti6n, viQc thgc hiQn cdn niy sinh nhi6u v6n Oe b6t cflp;

- Lu4n vdn c6 mQt sd d6ng g6p vC m[t khoa hgc, thgc ti6n vir c6 gi6 tri tham lih6o.

2. Mirc

3. Tinh trung tip cria eC tai theo nh4n x6t cria ngudi HDKH c6 ch6p nhfln/kh6ng ch6p nhdn: ChAp nhan

4. D0 pht hqp Phuong ph6p nghiCn cr?u:

- OC tai dugc thUc hiEn tr6n co s& c6c phufirg phrip lupn, phuong ph6p ngtrien cuu cp

th6 tucrng AOi tin c4y, h-o. p ly.

- Luqn vln cf,ng dfl mO td cU th6 viQc sri dUng c6c phuong phap nghiOn cuu trong phAn

, 'lm0 dau.

5. Hinh thtic, ktit c5u:

- Lufln vdn dugc t<6t c6u 2 chuong ld tuong AOi hqp ly il6 giai quy6t mQt cdch khoa hqc:

c6c mpc ti6u vd nhirng nhiQm vg nghiCn cftu cht ytiu ctia dO tni;

- Lufln vin dugc trinh bdy co bin drip ring c6c y6u cAu ve hinh thr?c.

tham kh6o: D6p rmg y6u cAu vir co d0 tin

6. Chdt lugng vd dQ tin c4y cria sO liQu, tdi li€u cay.

7. Nhirng m4t d4t dugc cira lufln v6n:

- Lu4n v6n d6 trinh biy dugc mQt s6 v5n d€ khrii qurit vti hopt dQng chdo b6n triii phitiu

ra c6ng chring;

- LuQn v6n dfl kh6i qu6t vd dr{nh giii dugc thyc tr4ng ph6p luAt chring kho6n hiQn hanh

vO hoat tlQng chdo b6n trrii phitiu ra c6ng chring vd thgc ti6n thgc hiQn & ViQt Nam;

- Lufln vdn d6 n6u dugc mQt s6 dinh hudn g, gihi phrip nhim hodn thiQrr ph6p lu4t

chimg khorln vC ho4t dQng chio bintriiphitlu ra c6ng chfng.

8. MOt s6 h4n chti ho6c cAn chinh sria cua ludn vdn:

- Trich ddn ngu6n tdi lieu chua diy dfr va chua dring quy dfnh. Lu4n vdn con sir dqng

ngu6n hgc liQu m0, kh6ng c6 tlQ tin cfly cao;

- Tt kho6 n6n rd soSt vd chinh sira. Ciic til kho6 c6 th6 sir dgng trong Lu4n vdn ndy

nhu "tr6i phi€u", "cdng chfng", "Luflt chimg kho6n" v.v;

- T6n muc 1.1 n6n sria thdnh "Kh6i qu6t vA ho4t dQng chdo b6n trdi phii5u ra c6ng

chfing";

- TOn mgc 1.3.3 n6n lugc b6 cum tt "trong ho4t dQng chdo ban trai phi6u ra c6n-u

chfing";

- PhAn muc ti6u cU th.s t4i mgc 2.2 n}n b6 sung mgc ti€u "ldm rO nQi dung quy dlnh

phrip luflt vC hoat tlQng chdo brln trrli phi6u ra c6ng chfng";

- Circ tdi liQu c6 liQt kC trong phAn tdng quan tinh hinh nghiOn criu vd trich d6n trong Lu4n vdn c6n dugc cflp nhat bing nhirng nghiOn cr?u gin ddy hcrn. MQt s6 tdi liQu kh6 cfr. Vi dU: trang 5,20,22,24,37 v.v;

- PhAn nQi dung vA qu6 trinh hinh thanh vd phat tri6n cira phap luat ViQt Nam vd ho4t dQng chio b6n tnii phitiu ra c6ng chring t4i mqc 1.2.2 trlnh bdy con dan trii. n€n chia thanh circ giaido4n, c6 sg t6ng hqp, drinh gi5 thay vi chi liet kC nhu trong Lu4n vdn;

- Rd so6t l4i viQc sti dpng tt vi6t tit trong c6c trich d6n tryc ti6p n6u tai liQu gdc khdng

trinh biy nhu vdy. Vi dp: trang 31,42v.v;

- MOt s6 nQi dung cdn mdu thu6n. T4i trang 22, LuQn v[n trinh bdy ve Lu4t chring khoiin 2019 ctnTrung Qudc nhtmg d6n trang 38 thi l4i sti dUng Lu4t chirng khoan 2005 de so s6nh, OOi ctrii5u vdi phtip ludt ViQt Nam;

- Mgt sO t

- Danh muc tdi liQu tham kh6o sip xtip chua dring quy dfnh. Khi ghi tdi 1i0u tharn khiio

thi n6n lugc b6 c6c th6ng tin vA hoc hdm, hgc vi. Vi du: TS.;

- N6u d5 quy udc tir vi}t tht thi cAn sri dpng

v6n, kh6ng n6n hic sri dgng, hic kh6ng. Vi dU: tir "triii phi6u" hay TP;

- Cdn nhi6u l6i ky thuQt, t5i ctrinh ta, l6i hirnh vdn, di6n dpt.

9. K6t lu4n mric tlO

M4c du c6 mQt s6 han chti nhmg Lufln v6n d6p img co bbn circ y6u ciu ciia mdt lu6n vin th4c si lu4t hgc. Eting f th6ng qua Lufln vf,n tru6c H6i d6ng sau khi chinh sria va hodn thiQn theo y6u cAu cria HQi rl6ng.

Nguoi nhfln x6t (Ky t2n vd ghi rd ho t)n)

fitr

]S Wdry;w ir.[

ceNG HoA xA ugr cuu Ncuia vrET NAM EOc I6p - Tur do - Hanh phric

TRUONG DAI HQC NGAN HANG TP. Ho cHi vrNH Her DoNG oANs cra ludN vAN

fP. H6 Chi Minh, ngdy t7 thdng 5 ndm 2023

BIEN gAx HQP HQI DoNG DANH GIA LUAN vAN THAC Si Nghnh: Lu$t kinh t6

HQi ddng d6nh gi6 lufln vdn th4c si dugc thinh l4p theo Quytit dinh s6 1253/QE-EHNH ngdy I OlO5l2O23, cira HiQu trudng Trudng D4i hgc NgAn hing TP. H6 Chi Minh, d5 t6 chirc hqp vio lric li .r.l 5.. ngay n rc52023 tpi phdng P.BVLA, sO f O T6n Th6t Dam, Qufln 1, TP. HCM Ae Aann gi6 luan v6n thac si di5i vdi hgc vi0n cao hqc: D6 Thi Thiry (7)

T\n di tdi: Hogt dong chdo ban trdi phi6u ra c6ng chilng theo quy dinh cila phdp luQt

ch{mg khodn hi€n hdnh ViQt Nam

Nguoi hu6ng d6n khoa hgc: PGS.TS. H6 Xudn Thing

56 thdnh vi6n HQi d6ng c6 mdt: ..)..... SO thdnh vi6n ving mdt:....0... ly do:

NQI DUNG CUQC HQP

1. Ong/Bd: TS, Nguy6n Ki6n Bich Tuybn - thu ky c6ng b6 Quy6t dinh thinh l6p H6i d6ng

d6nh gi6lufn vdn th4c si cira HiQu trudng Trudng D4i hgc Ngdn hdng TP. UO Ctri Minh.

2. Chi tich hQi d6ng: TS. Nguy6n Ngsc Anh Dio di6u khi6n cuQc hgp.

3. Thu ky hQi d6ng: TS. Nguy6n Ki6n Bich Tuy6n th6ng qua ly lich khoa hgc vd bing diOm

cao hoc cta hgc viOn.

4. Hgc vi0n: D6 Thi ThUy trinh bdy t6m tit luin vdn.

5. Phin biQn I : TS. Nguy6n Thi T6m doc bdn nhdn x6t vd dflt cdu hoi (c6 van ban kdm theo)

6. PhAn biQn 2: TS. Nguy6n Thi Thu Hiiln dgc bdn nh4n x6t vd ddt c6u h6i (co v6n ban kdm theo)

7. Cdcthdnh vi6n kh6c ph6t birSu vd d4t cdu h6i (n6u c6).

T6ng sti c6u hgc vi6n kh6ng tri ldi: 0

8. Hgc viOn trd ldi c6c cdu hoi: - T6ng sr5 cAu h6i: . J - T6ng s6 cdu hoc vi6n trt loi: j 9. Nguoi hu6ng d6n khoa hoc: PGS.TS. t-tb Xu6n Thing ph6t biOu (ntiu c6).

! [t*, bd

V-!y,{?,

10. Hgi ddng hop kin: Sau khi trao tl6i thio lu$n,I{Qi tliing Quy6t nghi flr u'sau: J - Y nghia khoa hoc vir thuc tiSn cua d0 tii: .i"

iNT,.. .v-*....c/..u'i /-n' /a

it.d

- Mric dQ phu hop chuy0n ngdnh ddo t4o: . - Tinh trtng lip v6i c6c c6ng trinh nghi6 n cfu: .. ... ..& 5

{

:li - Phuong phd'p nghi0n cf'u - Hinh thilc k6t cAu: ....... .&.t.l,"il>

^' LFl

ldi6o:

- ChAt lugng, dQ tin c4y cua s6 ligu, tdi liQu

- Ch6t lugng trinh bdy bing titlng Anh (ntiu c6)

- Mri'c d0 trA loi ciu hoi

dr*.. J:El

- HOi d6ng nh6t tri hay kh6ng nh6t tri dC lghi,Hi/,.trorg cdng nhfln hgc vi Thac si cho hsc vien DA rhi rhuy: .{:1..irij. ....11. - Od tai cAn chinh sira nhti'ng nQi dung sau: + Nhfing nQi^dung bdt buQc phAi chinh sria: \

.-.....01"rs. .40^';...t!v* ilt ...06*'.....c"r;. ...P[r;*. A,* /nL.......

+ Nhfrng n6i dung kh6c tham khno j kitin c6c thdnh vi0n HQi d6ng dd hoin thiQn ludn v5n:

......../4................

r\ I

+ HOi d6ng y6u cAu sau khi chinh sta luln vin c6 cAn phAi th6ng qua phin biQn hay kh6ng? (c6/kh6ng): .... ........ !i......... l.\q. : r... i.,.. v. r...... 1,. . fu.. - HQi il6ng cho tli6m Ai tiri: Diem cria dd tii'tluoc c6c thdnh vitn xdc dinh tr6n tung phitiu d6nh gi6, thu kj t6ng ho. p kiit qui dudi sg chfng ki6n cta tdt ctt citc thdnh vi6n h6i d6ng

nhu sau:

di6m (Bdng chir:

+ T6ng sti diilm:

)r.r

)

Ar,t

(

+ Di0m trung binh:

di6m @ing cht:

"Lnat

) Sau khi chinh sfra hgc vi6n lirm brio c6o chinh sua lheo mdu. grii lai cho Ngudi hudng dIn, Phin biQn (nOu HQi c16ng c6 y6u cAu) vi Chir tlch HQi d6ng ki0m tra vi ky x6c nhfn chinh sta. Thdi h4n chinh sira vd n6p luAn vdn cl'ro I(hoa Sau dai hqc t6i da 30 ngiy tinh tir ngdy b6o vQ.

t./

( .\ . . . . . ctng ngiry.

NQi dung Bi6n bin duoc ......).....1.....,..... thdnh viSn nhdt tri thong qua. Cudc hop k6t thtc lirc . . . .,r ll . . .. gid . . .,.

THU,KV HQIDONG

CIIU TTCTI HO IDONG

TS. Nguy6n Nggc Anh D:io

TS. Nguy6n Ki0n Bich Tuydn

)

lvtn

bởi Thị Thùy Do

Ngày Nộp: 08-thg 5-2023 09:58CH (UTC+0700)

ID Bài Nộp: 2087622321

Tên Tập tin: Lu_n_v_n_Th_Th_y__L_n_7_1.docx (188.78K)

Đếm từ: 38875

Đếm ký tự: 151159

lvtn

BÁO CÁO ĐỘC SÁNG

22%

9%

23%

CHỈ SỐ TƯƠNG ĐỒNG

NGUỒN INTERNET

ẤN PHẨM XUẤT BẢN

BÀI CỦA HỌC SINH

NGUỒN CHÍNH

www.slideshare.net Nguồn Internet

6%

Banking Academy Xuất bản

5%

thukyluat.vn Nguồn Internet

2%

www.ifc.org Nguồn Internet

2%

dichvucong.quangbinh.gov.vn Nguồn Internet

2%

Submitted to National Economics University Bài của Học sinh

1%

Submitted to Banking Academy Bài của Học sinh

1%

Submitted to University of Economics & Law Bài của Học sinh

1%

thongtinphapluatchungkhoan.wordpress.com Nguồn Internet

1%

luatvietnam.vn Nguồn Internet

1%

Submitted to Vietnam Commercial University Bài của Học sinh

1%

Loại trừ Trích dẫn

Mở

Loại trừ trùng khớp

< 1%

Mở

Loại trừ mục lục tham khảo

Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng theo quy định của pháp luật chứng khoán hiện hành Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ĐỖ THỊ THÙY

HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT CHỨNG KHOÁN HIỆN HÀNH VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngành: Luật Kinh tế Mã số ngành: 8330107

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ĐỖ THỊ THÙY

HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT CHỨNG KHOÁN HIỆN HÀNH VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngành: Luật Kinh tế Mã số ngành: 8330107

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HỒ XUÂN THẮNG

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT LUẬN VĂN

ABSTRACT

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1

1. ĐẶT VẤN ĐỀ ......................................................................................................... 1

2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................... 2

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..................................................... 2

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 3

5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................................................................ 4

6. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU .................................................. 4

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 8

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN

TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM ............... 9

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 33

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN

TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐẠI

BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY VÀ KIẾN

NGHỊ HOÀN THIỆN ............................................................................................. 34

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 71

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 72

PHẦN MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG

CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP

LUẬT VIỆT NAM

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG

CHÀO BÁN TRÁI PHIẾU RA CÔNG CHÚNG CỦA CÁC

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐẠI BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ

MINH TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY VÀ KIẾN NGHỊ

HOÀN THIỆN

lvtn

Ngày Nộp: 08-thg 5-2023 09:58CH (UTC+0700)

ID Bài Nộp: 2087622321

Tên Tập tin: Lu_n_v_n_Th_Th_y__L_n_7_1.docx (188.78K)

Đếm từ: 38875

Đếm ký tự: 151159

22%

22%

9%

23%

6%

5%

2%

2%

2%

1%

1%

1%

1%

1%

1%

Có thể bạn quan tâm

Bình luận bản án tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa và kinh nghiệm nghiên cứu giảng dạy

Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu theo pháp luật Việt Nam hiện nay

Bài giảng Kinh tế chính trị Mác - Lênin

Phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường biển: Sự tương tác giữa Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới của Việt Nam

Luận văn Thạc sĩ tóm tắt: Pháp luật về điều kiện đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo ở Việt Nam

Luận văn Thạc sĩ: Sự nghiệp nghiên cứu phê bình văn học của Hoài Thanh

Luận văn Thạc sĩ: Tiểu thuyết của Đỗ Phấn từ góc nhìn sinh thái

Luận văn Thạc sĩ: Giải pháp ứng phó với nhập cư ở Liên minh Châu Âu

Luận văn Thạc sĩ: Diễn ngôn về giới nữ trong văn xuôi nữ Việt Nam đương đại (khảo sát sáng tác của Dạ Ngân, Y Ban, Lý Lan, Nguyễn Thị Thu Huệ)

Luận văn Thạc sĩ: Xây dựng mức phát thải tham chiếu rừng khu vực huyện Bảo Lâm tỉnh Lâm Đồng

Luận văn Thạc sĩ: Đặc điểm nhân vật chính trong ba tác phẩm của Franz Kafka: Lâu đài, Vụ án, Hóa thân

Kháo luận tốt nghiệp: Vận dụng lí thuyết học tập trải nghiệm vào dạy học Thống kê - Xác suất ở lớp Hai

Luận văn Thạc sĩ: Xây dựng hệ thống điều khiển và thu nhận dữ liệu cho Robot dịch vụ

Luận văn Thạc sĩ: Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Lê Minh Khuê sau năm 1975