ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Vi Hồ Phong
TÍNH TOÁN VÀ TỐI ƯU HÓA ĐIỀU KIỆN THỰC NGHIỆM
TRONG PHÂN TÍCH RBS TRÊN MÁY GIA TỐC
HUS 5SDH-2 TANDEM PELLETRON
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội - Năm 2013
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Vi Hồ Phong
TÍNH TOÁN VÀ TỐI ƯU HÓA ĐIỀU KIỆN THỰC NGHIỆM
TRONG PHÂN TÍCH RBS TRÊN MÁY GIA TỐC
HUS 5SDH-2 TANDEM PELLETRON
Chuyên ngành: Vật lý nguyên tử
Mã số: 60440106
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. LÊ HỒNG KHIÊM
Hà Nội - Năm 2013
Lời cảm ơn
Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS.TS. Lê Hồng Khiêm,
người đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình tôi trong quá trình thực hiện luận văn này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy Nguyễn Thế Nghĩa, người đã
luôn ủng hộ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quãng thời gian làm việc tại phòng máy
gia tốc cũng như tiến hành các thí nghiệm cho đề tài này.
Xin cảm ơn các thầy cô, các anh chị đồng nghiệp trong Bộ môn Vật lý Hạt
nhân, Khoa Vật lý đã ủng hộ tôi trong quá trình công tác tại Bộ môn. Cảm ơn gia
đình, bạn bè đã luôn sát cánh cùng tôi trong con đường học tập và sự nghiệp.
Tôi hi vọng rằng các kết quả của luận văn này sẽ đóng ghóp một phần vào việc
hoàn thiện các quy trình vận hành máy gia tốc HUS 5SDH-2 Tandem Pelletron để
phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu về ứng dụng máy gia tốc tại Khoa Vật
lý, Trường Đại học Khoa học tự nhiên nói riêng và của đất nước nói chung.
Hà Nội, Ngày 15 tháng 10 năm 2013
Học viên
Vi Hồ Phong
MỤC LỤC
M ĐU .................................................................................................................... 1
Chương 1 - TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÁN XẠ NGƯỢC
RUTHERFORD ........................................................................................................ 4
1.1. Hệ số động học tán xạ ngược ........................................................................ 5
1.2. Độ phân giải khối lượng ................................................................................ 8
1.3. Tiết diện tán xạ đàn hồi ............................................................................... 11
1.4. Hình học tán xạ ............................................................................................ 12
1.5. Sự suy giảm năng lượng .............................................................................. 14
1.6. Thang độ sâu, hệ số tiết diện hãm .............................................................. 16
1.7. Độ sâu có thể đạt được ................................................................................ 16
1.8. Nhòe năng lượng .......................................................................................... 17
1.9. Độ phân giải theo chiều dày ........................................................................ 19
1.10. Cấu trúc của phổ RBS ............................................................................... 19
Chương 2 - TÍNH TOÁN VÀ TỐI ƯU HÓA CÁC ĐIỀU KIỆN THỰC NGHIỆM
TRONG PHÂN TÍCH RBS .................................................................................... 22
2.1. Các bước mô phỏng phổ RBS ..................................................................... 22
2.2. Khảo sát các thông số chịu ảnh hưởng của điều kiện thực nghiệm ........ 27
2.2.1. Độ sâu có thể đạt được ........................................................................... 27
2.2.2. Độ phân giải khối lượng ......................................................................... 27
2.2.3. Độ phân giải theo chiều dày ................................................................... 29
Chương 3 - KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................................ 32
3.1. Kết quả mô phỏng phổ RBS ....................................................................... 32
3.2. Độ phân giải khối lượng, độ nhòe của chùm tia tới .................................. 34
3.3. Độ sâu có thể đạt được ................................................................................ 38
3.4. Độ phân giải theo chiều dày ........................................................................ 40
3.4.1 Khảo sát sự phụ thuộc vào năng lượng chùm tia tới ............................... 40
3.4.2 Khảo sát sự phụ thuộc vào góc nghiêng mẫu .......................................... 42
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 46
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................... Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 48