Luận văn
Thực trạng thị trường và
một số biện pháp nhằm
phát triển thị trường hàng
hóa của doanh nghiệp
thương mại nước ta trong
thời gian tới
1
LỜI NÓI ĐẦU
Thương mại là một ngành của nền kinh tế quốc dân, là lĩnh vực trao đổi
hàng hóa thông qua mua bán trên thị trường. Thương mại Việt Nam rất phát
triển từ sau thời kỳ đổi mới (1986) và đạt được nhiều thành tựu to lớn trong
phát triển thị trường hàng hóa của doanh nghiệp thương mại góp phần nâng
cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại trong việc lưu
thông hàng hóa phục vụ tiêu dùng và sản xuất.
Để tăng cường sự hội nhập quốc tế, đẩy mạnh hơn công cuộc công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đặc biệt sau khi gia nhập AFTA vào năm
2006 thì phát triển thị trường hàng hóa cho các doanh nghiệp thương mại
nước ta là yêu cầu khách quan, cấp thiết.
Trong bài viết này, em xin trình bày về "Những biện pháp nhằm phát
triển thị trường hàng hóa của doanh nghiệp thương mại nước ta trong thời
gian tới" nhằm mục đích nhận thức đúng đắn hơn về thực trạng phát triển thị
trường hàng hóa của các doanh nghiệp thương mại nước ta trong thời gian
qua từ đó nêu ra những biện pháp đúng đắn nhằm phát triển thị trường hàng
hóa của doanh nghiệp thương mại nước ta trong thời gian tới.
Trong bài viết này em xin trình bày các vấn đề sau:
+ Những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển thị trường hàng hóa ở doanh
nghiệp thương mại.
+ Phát triển thị trường hàng hóa của doanh nghiệp thương mại nước ta
trong thời gian tới.
+ Những biện pháp nhằm phát triển thị trường hàng hóa của doanh
nghiệp thương mại nước ta trong thời gian tới.
Em xin chân thành cám ơn thầy: ThS Nguyễn Văn Tuấn và PGS.TS
Đặng Đình Đào đã hướng dẫn và giúp đỡ em rất nhiều trong quá trình hoàn
thành bài viết này!
2
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ
TRƯỜNG
HÀNG HÓA Ở DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI
1.1. THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA.
1.1.1. Khái niệm về thị trường hàng hóa.
Thị trường là một phạm trù của kinh tế hàng hóa. Thị trường được nhiều
nhà kinh tế định nghĩa khác nhau. Có người coi thị trường là cái chợ, là nơi
mua bán hàng hóa. Hội quản trị khoa học Hoa Kỳ coi: "thị trường là tổng hợp
các lực lượng và các điều kiện, trong đó người mua và người bán thực hiện
các quyết định chuyển hàng hóa và dịch vụ từ người bán sang người mua". Có
nhà kinh tế lại quan niệm: "thị trường và lĩnh vực trao đổi mà ở đó người mua
và người bán cạnh tranh với nhau để xác định giá cả hàng hóa và dịch vụ",
hoặc đơn giản hơn: thị trường là tổng hợp các số cộng của người mua về một
sản phẩm hàng hóa hay dịch vụ. Gần đây có nhà kinh tế lại định nghĩa: "thị
trường là nơi mua bán hàng hóa, là một quá trình trong đó người mua và
người bán một thứ hàng hóa tác động qua lại nhau để xác định giá cả và số
lượng hàng, là nơi diễn ra các hoạt động mua bán bằng tiền trong một thời
gian và không gian nhất định".
Các định nghĩa trên đây về thị trường có thể nhấn mạnh ở địa điểm mua
bán, vai trò của người mua, người bán hoặc chỉ người mua, coi người mua giữ
vai trò quyết định trong thị trường, chứ không phải người bán, mặc dù không
có người bán, không có người mua, không có hàng hóa và dịch vụ, không có
thoả thuận thanh toán bằng tiền hoặc bằng hàng thì không thể có thị trường,
không thể hình thành thị trường. Cho dù thị trường hiện đại, có thể một trong
vài yếu tố trên không có mặt trên thị trường thì thị trường vẫn chịu tác động
của các yếu tố ấy và thực hiện trao đổi hàng hóa thông qua thị trường. Vì vậy
đã nói đến thị trường phải nói đến các yếu tố sau:
3
Một là, phải có khách hàng, không nhất thiết phải gắn với địa điểm
xác định.
Hai là, khách hàng phải có nhu cầu chưa được thỏa mãn. Đây chính là
cơ sở thúc đẩy khách hàng mua hàng hóa và dịch vụ.
Ba là, khách hàng phải có khả năng thanh toán, tức là khách hàng phải
có khả năng trả tiền để mua hàng.
1.1.2. Các yếu tố thị trường.
Các yếu tố của thị trường gồm: cung, cầu và giá cả thị trường.
Tổng hợp các nhu cầu của khách hàng (người mua) tạo nên cầu về hàng hóa.
Tổng hợp các nguồn cung ứng sản phẩm cho khách hàng trên thị trường
tạo nên cung hàng hóa.
Sự tương tác giữa cung và cầu, tương tác giữa người mua và người mua,
người bán với người bán và người bán với người mua hình thành giá cả thị
trường. Giá cả thị trường là một đại lượng biến động do sự tương tác của cung
và cầu trên thị trường của một loại hàng hóa, ở địa điểm và thời điểm cụ thể.
1.1.3. Các quy luật của thị trường.
* Quy luật giá trị:
Đây là quy luật kinh tế của kinh tế hàng hóa. Khi nào còn sản xuất và
lưu thông hàng hóa thì quy luật giá trị còn phát huy tác dụng. Quy luật giá trị
yêu cầu sản xuất và lưu thông hàng hóa phải dựa trên cơ sở giá trị lao động.
Xã hội, cần thiết trung bình để sản xuất và lưu thông hàng hóa và trao đổi
ngang giá. Việc tính toán chi phí sản xuất và lưu thông bằng giá trị là cần thiết
bởi đòi hỏi của thị trường, của xã hội với nguồn lực có hạn phải sản xuất được
nhiều của cải vật chất cho xã hội nhất, hay là chi phí cho một đơn vị sản phẩm
là ít nhất với điều kiện chất lượng sản phẩm cao nhất. Người sản xuất hoặc
kinh doanh nào có chi phí lao động xã hội cho một đơn vị sản phẩm thấp hơn,
trung bình thì người đó có lợi, ngược lại người nào có chi phí cao thì khi trao
đổi thì sẽ không thu được giá trị đã bỏ ra, không có lợi nhuận và phải thu hẹp
sản xuất, người kinh doanh phải tiết kiệm được chi phí, phải không ngừng cải
4
tiến kỹ thuật công nghệ, đổi mới sản phẩm, đổi mới kinh doanh, dịch vụ để
thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng, để bán được nhiều hàng hóa và
dịch vụ.
* Quy luật cung cầu.
Cung cầu hàng hóa dịch vụ không tồn tại độc lập, riêng rẽ mà thường
xuyên tác động qua lại với nhau trên cùng một thời gian cụ thể. Trong thị
trường, quan hệ cung cầu là quan hệ bản chất, thường xuyên lắp đi lắp lại, khi
tăng, khi giảm tạo thành quy luật trên thị trường. Khi cung cầu gặp nhau, giá
cả thị trường được xác lập. Đó là giá cả bình quân, gọi là giá cả bình quân
nghĩa là ở mức giá đó cung và cầu ăn khớp với nhau. Tuy nhiên mức giá đó
lại không đứng yên, nó luôn luôn giao động trước sự tác động của lực cung,
lực cầu trên thị trường. Khi cung lớn hơn cầu, giá sẽ hạ xuống, ngược lại khi
cầu lớn hơn cung giá lại tăng lên. Việc giá ở mức bình quân cân bằng chỉ là
tạm thời, việc mức giá thay đổi là thường xuyên. Sự thay đổi trên là do hàng
loạt các nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp tác động đến cầu, đến cung, cũng
như kỳ vọng của sản xuất, người kinh doanh và cả của khách hàng.
* Quy luật cạnh tranh.
Trong nền kinh tế nhiều thành phần kinh tế, có nhiều người mua, người
bán với lợi ích kinh tế khác nhau thì việc cạnh tranh giữa người mua và người
mua, người bán với người bán và cạnh tranh giữa người mua và người bán tạo
nên sự vận động của thị trường và trật tự của thị trường. Cạnh tranh trong
kinh tế là cuộc chạy đua không đích cuối cùng cạnh tranh trong kinh tế là
cuộc thi đấu không phải với một đối thủ mà đồng thời với hai đối thủ. Đối thủ
thứ nhất là giữa hai phe của hệ thống thị trường và đối thủ thứ hai là giữa các
thành viên của cùng một phía với nhau.Tức là cạnh tranh giữa người mua và
người bán và cạnh tranh giữa người bán với nhau, không thể lẫn tránh cạnh
tranh mà phải chấp nhận cạnh tranh, đón trước cạnh tranh và sẵn sàng sử dụng
vũ khí cạnh tranh hữu hiệu.
1.1.4. Các chức năng của thị trường.