Luận văn
Tổng hợp về hệ thống Tài chính
công và nhận xét hệ thống tài chính
công ở Việt Nam
Mục Lục
Phần 1 - Tổng hợp về hệ thống tài chính công.
Chương 1: Tổng quan về hệ thống tài chính công
1.1 Tổng quan về Tài chính công
1.1.1 Khái niệm Tài chính công
1.1.2 Đặc điểm của Tài chính công
1.1.3 Chức năng của Tài chính công
1.1.4 Hệ thống Tài chính công
Chương 2 : Quản lý tài chính công
2.1 Khái niệm và đặc điểm của quản lý Tài chính công
2.2 Nội dung cơ bản của quản lý Tài chính công
2.3 Tổ chức bộ máy quản lý Tài chính công
Chương 3: Vai trò của tài chính công
3.1 Đảm bảo duy trì sự tồn tại và hoạt động của bộ máy nhà nước
3.2 Tài chính công là công cụ quan trọng trong quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội
Phần 2 – Nhận xét về hệ thống tài chính công ở Việt Nam
Danh mục viết tắt
XHCN : Xã hội chủ nghĩa
CCHC : Cải cách hành chính
NSNN : Ngân sách nhà nước
Lời mở đầu
Tài chính công là một tất yếu đi cùng sự tồn tại của mỗi nhà nước, nó gắn liền với hoạt động
của Nhà nước, vừa là nguồn lực để nhà nước thực hiện được và thực hiện tốt các chức năng
của mình đồng thời là công cụ để thực hiện các dịch vụ công, Các hoạt động của bộ máy Nhà
nước; phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế dưới hình thức tiền tệ trong quá trình tổng phân
phối tổng nguồn lực tài chính quốc gia biểu hiện thông qua các hoạt động thu, chi tiền để hình
thành và sử dụng các quỹ tiền tệ của nhà nước và các chủ thể công quyền( quỹ công) nhằm
thực hiện các chức năng kinh tế- xã hội của nhà nước trong việc cung cấp hàng hoá dịch vụ
công cộng cho xã hội không vì mục đích lợi nhuận
Nhận thức được tầm quan trọng của Tài chính công trong ngân sách nhà nước cũng như những
vai trò của tài chính công, em xin chọn đề tài: “Tổng hợp về hề thống Tài chính công và nhận
xét về hệ thống tài chính công ở Việt Nam”.
Đề tài của em gồm các phần chính sau:
Lời mở đầu
Phần 1 – Tổng hợp về hệ thống tài chính công.
Chương 1: Tổng quan về hệ thống tài chính công
Chương 2: Quản lý tài chính công
Chương 3: Vai trò của tài chính công
Phần 2 – Nhận xét về hệ thống tài chính công ở Việt Nam.
Kết luận.
Phần 1 - Tổng hợp về hệ thống tài chính công.
Chương 1: Tổng quan về hệ thống tài chính công
1.2 Tổng quan về Tài chính công
1.2.1 Khái niệm Tài chính công
Khi xem xét hệ thống tài chính quốc dân, dựa vào chủ sở hữu, có thể chia thành Tài chính công
và Tài chính tư. Trong đó hệ thống tài chính tư bao gồm:
+ Tài chính các loại hình doanh nghiệp ngoài quốc doanh và tài chính hộ gia đình.
+ Tài chính các tổ chức chính trị-xã hội, nghề nghiệp.
+ Tài chính các doanh nghiệp nhà nước (gồm cả doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp dịch vụ
phi tài chính và doanh nghiệp dịch vụ tài chính). Các doanh nghiệp này mặc dù có nguồn tài
chính thuộc sở hữu nhà nước nhưng hoạt động ở đây chủ yếu vì mục tiêu lợi nhuận, không phải
vì lợi ích công cộng, lợi ích toàn xã hội nên khong được xếp vào Tài chính công.
Nếu xem xét về ý nghĩa và phạm vi, thuật ngữ Tài chính công được hiểu là sự hợp thành bởi ý
nghĩa và phạm vi của 2 thuật ngữ: “Tài chính” và “Công”.
Về thuật ngữ “tài chính”, theo quan niệm phổ biến, tài chính được hiểu là:
- Có biểu hiện bên ngoài là các hiện tượng thu, chi bằng tiền.
- Có nội dung vật chất là các nguồn tài chính, các quỹ tiền tệ.
- Có nội dung kinh tế bên trong là các quan hệ kinh tế – quan hệ phân phối dưới hình
thức giá trị (gọi là quan hệ tài chính) nảy sinh trog quá trình phân phối các nguồn tài chính
trong quá trình tạo lập hay sử dụng các quỹ tiền tệ.
Về thuật ngữ “công” hay “công cộng” :
- Xét về ý nghĩa, thuật ngữ công có thể hiểu trê các khía cạnh:
+ Về quan hệ sở hữu: là sở hữu công cộng.
+ Về mục đích hoạt động: là lợi ích công cộng.
+ Về chủ thể tiến hành hoạt động: là các chủ thể công.
+ Về pháp luật điều chỉnh: là các Luật công.
- Xét về phạm vi, thuật ngữ công có thể được hiểu trên các khía cạnh:
+ Trên phạm vi toàn quốc, toàn xã hội, cả cộng đồng.
+ Trong phạm vi một nhóm người, một tập thể, một tổ chức…
- Trên pham vi cả quốc gia, công cần được hiểu là toàn quốc, toàn xã hội, cả cộng đồng;
loại trừ nghĩa hẹp một nhóm người, một tập thể, một tổ chức.
Vậy Tài chính công là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng tiền do nhà nước tiến hành , nó
phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ công
nhằm phục vụ thực hiện các chức năng của Nhà nước và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích chung
của toàn xã hội.
1.2.2 Đặc điểm của Tài chính công
- Đặc điểm về chủ thể của Tài chính công
Nhà nước là chủ thể duy nhất quyết định việc sử dụng các quỹ công bởi Tài chính công thuộc
sở hữu Nhà nước
- Đặc điểm về nguồn hình thành thu nhập của Tài chính công
Xét về nội dung vật chất, Tài chính công bao gồm các quỹ công.
Việc hình thành thu nhập của Tài chính công mà đại diện tiêu biểu là NSNN có đặc điểm chủ
yếu là:
Thứ nhất, thu nhập của Tài chính công có thể được lấy từ nhiều nguồn khác nhau, cả trong và
ngoài nước; từ nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau…
Thứ hai, Thu nhập của Tài chính công có thể được lấy về bằng nhiều hình thức và phương
pháp khác nhau.. luôn gắn liền với quyền lực chính trị của Nhà nước quy định và mang tính
không hoàn trả là chủ yếu.
-Đặc điểm về tính hiệu quả của chi tiêu Tài chính công
Chi tiêu Tài chính công là việc phân phối và sử dụng quỹ công
Khác với hoạt động sản xuất kinh doanh ở cơ sở, tầm vi mô, việc dựa vào các chỉ tiêu định
lượng để đánh giá hiệu quả các khoản chi tiêu công sẽ gặp phải khó khăn và sẽ không cho phép
có cái nhìn toàn diện. Hiệu quả của việc sử dụng các quỹ công phài được xem xét dựa trên cơ
sở đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội đã đặt ra mà các việc chi tiêu công
phải đảm nhận.
-Đặc điểm về phạm vi hoạt động
Gắn liền với bộ máy nhà nước, phục vụ cho việc thực hiện các chức năng của Nhà nước và vai
trò quản lý vĩ mô của nhà nước đối với toàn bộ nền kinh tế, phạm vi ảnh hưởng của Tài chính
công rất rộng rãi, Tài chính công có thể tác động tới các hoạt động khác nhau nhất của mọi lĩnh
vực kinh tế - xã hội.
Thông qua quá trình phân phối các nguồn tài chính, Tài chính công có khả năng động viên, tập
trung một phần nguồn tài chính quốc gia vào các quỹ công từ mọi lĩnh vực hoạt động, từ mọi
lĩnh vực hoạt động, từ mọi chủ thể kinh tế xã hội; đồng thời, bằng việc sử dụng các quỹ công,
Tài chính công có khả năng tác động tới mọi hoạt động kinh tế - xã hội, đạt tới những mục tiêu
đã định.
1.2.3 Chức năng của Tài chính công
-Chức năng tái phân phối thu nhập
Chức năng tái phân phối thu nhập của Tài chính công là khả năng khách quan của Tài chính
công mà nhờ đó, Tài chính công được sử dụng vào phân phối và phân phối lại các nguồn tài
chính trong xã hội nhằm thực hiện mục tiêu công bằng.
Trong đó, chủ thể phân phối là các chủ thể công, đại diện là Nhà nước chủ yếu trên tư cách là
người có quyền lực chính trị, còn đối tượng phân phối tài chính đã thuộc sở hữu công cộng
hoặc đang là thu nhập của các pháp nhân và thể nhân trong xã hội mà hà nước tham gia điều
tiết. Công bằng trong phân phối biểu hiện trên 2 khía cạnh là công bằng về mặt kinh tế và công
bằng về mặt xã hội.
-Chức năng điều chỉnh và kiểm soát
Chức năng điều chỉnh và kiểm soát của Tài chính công là khả năng khách của tài chính công để
có thể thực hiện việc điều chỉnh lại quá trình phân phối các nguồn lực tài chính và xem xét lại
