NÂNG CAO CH T L NG CÔNG TÁC Ấ ƯỢ
TUYÊN TRUY N MI NG PHÁP LU T THÔNG QUA H I NGH Ề Ệ Ậ Ộ Ị
I. Tuyên truy n mi ng pháp lu t:ề ệ ậ
1. Khái ni m tuyên truy n mi ng pháp lu t:ệ ề ệ ậ
Tuyên truy n mi ng pháp lu t là m t trong nh ng hình th c tuyên truy n,ề ệ ậ ộ ữ ứ ề
ph bi n pháp lu t đ c th c hi n nhi u nh t và mang l i hi u qu m t cáchổ ế ậ ượ ự ệ ề ấ ạ ệ ả ộ
tr c ti p, nhanh chóng do u đi m riêng c a nó. ự ế ư ể ủ
Theo S tay h ng d n nghi p v ph bi n, giáo d c pháp lu t (đ cổ ướ ẫ ệ ụ ổ ế ụ ậ ượ
phát hành theo D án VIE/98/001 “Tăng c ng năng l c pháp lu t t i Vi t Nam –ự ườ ự ậ ạ ệ
Giai đo n II” đ c ký k t gi a Chính ph n c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi tạ ượ ế ữ ủ ướ ộ ộ ủ ệ
Nam và Ch ng trình phát tri n c a Liên h p qu c. B T pháp là c quan đi uươ ể ủ ợ ố ộ ư ơ ề
hành và th c hiên D án), thì “ự ự Tuyên truy n mi ng pháp lu t là m t hình th cề ệ ậ ộ ứ
tuyên truy n mà ng i nói tr c ti p nói v i ng i nghe v lĩnh v c pháp lu tề ườ ự ế ớ ườ ề ự ậ
trong đó ch y u là các văn b n pháp lu t nh m nâng cao nh n th c v phápủ ế ả ậ ằ ậ ứ ề
lu t, ni m tin vào pháp lu t và ý th c pháp lu t cho ng i nghe; kích thích ng iậ ề ậ ứ ậ ườ ườ
nghe hành đ ng theo các chu n m c pháp lu t”. ộ ẩ ự ậ
Có th hình dung hình th c tuyên truy n mi ng pháp lu t qua s đ d iể ứ ề ệ ậ ơ ồ ướ
đây:
Cán b ộ
tuyên truy nềNgôn ngữNg iườ
nghe
M i liên h ng cố ệ ượ
(Hoàn c nh/môi tr ng)ả ườ
1
2. Đ c đi m c a hình th c tuyên truy n mi ng pháp lu t:ặ ể ủ ứ ề ệ ậ
Tuyên truy n mi ng là hình th c tuyên truy n dân ch , có s thông tin c 2ề ệ ứ ề ủ ự ả
chi u, không mang tính áp đ t, các ch th c a bu i tuyên truy n (ng i nói vàề ặ ủ ể ủ ồ ề ườ
ng i nghe) tác đ ng l n nhau. S thành công c a bu i tuyên truy n còn ch uườ ộ ẫ ự ủ ổ ề ị
nh h ng b i môi tr ng (hoàn c nh) xung quanh nh : h i tr ng ch t hayả ưở ở ườ ả ư ộ ườ ậ
r ng, nóng hay mát, có b nh h ng b i ti ng n xung quanh hay không,... ộ ị ả ưở ở ế ồ
Tuyên truy n mi ng pháp lu t đ c th c hi n ch y u thông qua h i ngh ,ề ệ ậ ượ ự ệ ủ ế ộ ị
h i th o, t p hu n, sinh ho t câu l c b pháp lu t,ộ ả ậ ấ ạ ạ ộ ậ ....
V i m c đích t thân c a nó, tuyên truy n mi ng có nhi u u th . Khiớ ụ ự ủ ề ệ ề ư ế
th c hi n vi c tuyên truy n mi ng, ng i nói có đi u ki n thu n l i đ gi iự ệ ệ ề ệ ườ ề ệ ậ ợ ể ả
thích, phân tích, làm sáng t n i dung c n tuyên truy n. Do có đ c thông tin haiỏ ộ ầ ề ượ
chi u nên ng i nói đi u ch nh đ c n i dung và ph ng pháp truy n đ t c aề ườ ề ỉ ượ ộ ươ ề ạ ủ
mình đ đ t hi u qu cao h n, có th h i đáp tr c ti p đ đáp ng t i đa yêuể ạ ệ ả ơ ể ỏ ự ế ể ứ ố
c u c a đ i t ng. ầ ủ ố ượ Đây là nh ng u vi t mà các hình th c tuyên truy n khácữ ư ệ ứ ề
không có đ c. Vì nh ng l đó, tuyên truy n mi ng pháp lu t gi m t v trí quanượ ữ ẽ ề ệ ậ ữ ộ ị
tr ng trong các hình th c tuy n truy n pháp lu t. ọ ứ ề ề ậ
3. Các y u t chi ph i h i ngh tuyên truy n mi ng pháp lu t:ế ố ố ộ ị ề ệ ậ
Hi u qu c a m t H i ngh tuyên truy n mi ng pháp lu t b chi ph i b i 3ệ ả ủ ộ ộ ị ề ệ ậ ị ố ở
y u t chính sau đây:ế ố
Th nh tứ ấ , môi tr ng (hoàn c nh) – n i di n ra H i ngh . N u không gianườ ả ơ ễ ộ ị ế
(h i tr ng) quá l n so v i s ng i h c s t o c m giác “loãng” ho c quá ch tộ ườ ớ ớ ố ườ ọ ẽ ạ ả ặ ậ
thì ng i h c th y b c b i, khó ch u; H i tr ng có trang b đ ánh sáng, thi t bườ ọ ấ ứ ố ị ộ ườ ị ủ ế ị
làm mát hay không, vi c trang trí H i tr ng có đ c quan tâm,... Các đi u ki nệ ộ ườ ượ ề ệ
v không gian, h i tr ng m c dù không ph i là y u t quy t đ nh đ n s thànhề ộ ườ ặ ả ế ố ế ị ế ự
công c a H i ngh nh ng có tác đ ng khá l n đ n tâm lý ng i h c cũng nhủ ộ ị ư ộ ớ ế ườ ọ ư
ng i gi ng, nh h ng đ n ch t l ng hi u qu c a bu i tuyên truy n.ườ ả ả ưở ế ấ ượ ệ ả ủ ổ ề
Th haiứ, ý th c c a ng i nghe.ứ ủ ườ Ng i nghe có s t giác, h ng thú,ườ ự ự ứ
mong mu n đ c ti p c n v i n i dung bài gi ng hay không. ố ượ ế ậ ớ ộ ả Các hi n t ngệ ượ
c a tr ng thái tinh th n, tình c m c a ng i nghe nh : s ng khoái hay bu n r u,ủ ạ ầ ả ủ ườ ư ả ồ ầ
hăng hái hay th , m t m i cũng tác đ ng đ n s ti p thu thông tin c a ng iờ ơ ệ ỏ ộ ế ự ế ủ ườ
nghe và nh h ng đ n vi c gi ng bài c a báo cáo viên.ả ưở ế ệ ả ủ
2
Th ba,ứ k năng và ph ng pháp gi ng bài c a báo cáo viên. Đây là y u tỹ ươ ả ủ ế ố
quan tr ng nh t, quy t đ nh đ n s thành công c a h i ngh tuyên truy n phápọ ấ ế ị ế ự ủ ộ ị ề
lu t.ậ Báo cáo viên khi th c hi n tuyên truy n pháp lu t ph i b o đ m các yêuự ệ ề ậ ả ả ả
c u theo quy đ nh t i Đi u 3 Thông t s 18/2010/TT-BTP ngày 05/11/2010 c aầ ị ạ ề ư ố ủ
B T pháp quy đ nh v Báo cáo viên pháp lu tộ ư ị ề ậ , c th nh sau:ụ ể ư
1. Tuân th pháp lu t;ủ ậ
2. N i dung ph bi n pháp lu t ph i chính xác;ộ ổ ế ậ ả
3. D hi u và có s c thuy t ph c.ễ ể ứ ế ụ
Đ ểđ t đ c yêu c u trên,ạ ượ ầ báo cáo viên ph i có s chu n b chu đáo cácả ự ẩ ị
n i dung tr c khi gi ng bài, và trong quá trình gi ng bài, áp d ng thành th o cácộ ướ ả ả ụ ạ
k năng c a hình th c tuyên truy n mi ngỹ ủ ứ ề ệ .
Trong giai đo n chu n b bài gi ng, ph i tr l i các câu h i: Nói đ làmạ ẩ ị ả ả ả ờ ỏ ể
gì? Nói v v n đ gì? Nói đâu, vào th i gian nào? Nói cho ai nghe? L y tài li uề ấ ề ở ờ ấ ệ
nào, đâu đ nói? B c c bài nói nh th nào?... Ti p đó, ph i so n m t đở ể ố ụ ư ế ế ả ạ ộ ề
c ng mà giá tr c a nó nh m t tài li u ph bi n, giáo d c pháp lu t, nh ngươ ị ủ ư ộ ệ ổ ế ụ ậ ữ
hình nh minh h a cho bu i tuyên truy n có giá tr nh ph bi n, giáo d c phápả ọ ổ ề ị ư ổ ế ụ
lu t b ng các hình th c văn hoá văn ngh ....ậ ằ ứ ệ
Trong khi báo cáo, Báo cáo viên có th bi u l thái đ , tình c m c a mìnhể ể ộ ộ ả ủ
tr c ng i nghe, k t h p l i nói v i c ch .... đ di n đ t n i dung đ c hi uướ ườ ế ợ ờ ớ ử ỉ ể ễ ạ ộ ượ ệ
qu , chính xác h n; chú ý ph ng pháp nói (di n d ch, quy n p), ng âm, ngả ơ ươ ễ ị ạ ữ ữ
đi u, nh p đ , ng ng gi ng, trao đ i, th o lu n v i h c viên, cách k t thúc bàiệ ị ộ ừ ọ ổ ả ậ ớ ọ ế
nói.... Ch t ch H Chí Minh kh ng đ nh: Tuyên truy n là đem m t vi c gì nóiủ ị ồ ẳ ị ề ộ ệ
cho dân hi u, dân nh , dân theo, dân làm. ể ớ N u không đ t đ c m c đích đó làế ạ ượ ụ
tuyên truy n th t b i. Mu n thành công ph i bi t cách tuyên truy n; ph i bi tề ấ ạ ố ả ế ề ả ế
cách nói. Nói thì ph i đ n gi n, rõ ràng, thi t th c. Ph i có đ u, có đuôi, sao choả ơ ả ế ự ả ầ
ai cũng hi u đ c, nh đ c. Ch dùng nh ng danh t l , ít ng i hi u. Ch nóiể ượ ớ ượ ớ ữ ừ ạ ườ ể ớ
ra ngoài đ , ch l p đi l p l i. Ch nói quá dài vì ng i nghe chán tai. Khôngề ớ ặ ặ ạ ớ ườ
thích nghe n a. Ph i có l đ . ữ ả ễ ộ
Tóm l iạ, hi u qu c a tuyên truy n mi ng pháp lu t ph thu c vào r tệ ả ủ ề ệ ậ ụ ộ ấ
nhi u y u t . Bên c nh y u t ngo i c nh, b n thân ng i tuyên truy n ph iề ế ố ạ ế ố ạ ả ả ườ ề ả
dày công tích lu ki n th c, chu n b đ c ng, có ngh thu t phá hàng rào ngănỹ ế ứ ẩ ị ề ươ ệ ậ
3
cách v m t tâm lý, gây thi n c m, s chú ý c a ng i nghe; bi t t o nhu c u,ề ặ ệ ả ự ủ ườ ế ạ ầ
kích thích, h p d n, gây n t ng cho ng i nghe trong su t bu i nói; bi t k tấ ẫ ấ ượ ườ ố ổ ế ế
lu n đúng cách đ khi k t thúc còn đ l i nh ng đi u c n thi t cho ng i ngheậ ể ế ể ạ ữ ề ầ ế ườ
ti p t c suy nghĩ. ế ụ
II. Nh ng nguyên nhân nh h ng đ n hi u qu công tác tuyênữ ả ưở ế ệ ả
truy n mi ng pháp lu t qua h i ngh :ề ệ ậ ộ ị
Có nhi u nguyên nhân nh h ng đ n ch t l ng, hi u qu H i nghề ả ưở ế ấ ượ ệ ả ộ ị
tuyên truy n pháp lu t, c th : nguyên nhân tr c ti p t Báo cáo viên, nguyênề ậ ụ ể ự ế ừ
nhân t phía ng i nghe, nguyên nhân do môi tr ng, hoàn c nh xung quanh tácừ ườ ườ ả
đ ng và nguyên nhân do c ch , chính sách c a Nhà n c trong lĩnh v c này.ộ ơ ế ủ ướ ự
1. Nguyên nhân t phía báo cáo viên:ừ
Theo k t qu kh o sát thu c Đ án ế ả ả ộ ề “C ng c , ki n toàn và nâng cao ch tủ ố ệ ấ
l ng ngu n nhân l c trong công tác ph bi n, giáo d c pháp lu t đáp ng yêuượ ồ ự ổ ế ụ ậ ứ
c u đ i m i, phát tri n c a đ t n cầ ổ ớ ể ủ ấ ướ ” c a Ban ch đ o Đ án 270 t nh Th aủ ỉ ạ ề ỉ ừ
Thiên Hu ,ế trong t ng s nh ng ng i làm công tác ph bi n giáo d c pháp lu t,ổ ố ữ ườ ổ ế ụ ậ
có h n m t n a là Báo cáo viên pháp lu t và Tuyên truy n viên pháp lu t (đ cơ ộ ữ ậ ề ậ ượ
c quan có th m quy n ra Quy t đ nh công nh n), nh ng g n m t n a trong sơ ẩ ề ế ị ậ ư ầ ộ ữ ố
đó l i ch a bao gi th c hi n tuyên truy n, ph bi n pháp lu t b ng hình th cạ ư ờ ự ệ ề ổ ế ậ ằ ứ
tuyên truy n mi ng. Đi u này cho th y k năng tuyên truy n, x lý tình hu ngề ệ ề ấ ỹ ề ử ố
t i các bu i tuyên truy n mi ng c a báo cáo viên pháp lu t ít có c h i đ rènạ ổ ề ệ ủ ậ ơ ộ ể
luy n. Do đó vi c v n d ng linh ho t, thành th o các k năng đ i v i h u h tệ ệ ậ ụ ạ ạ ỹ ố ớ ầ ế
báo cáo viên là m t thách th c l n.ộ ứ ớ
K năng ng d ng công ngh thông tin còn h n ch . Trong giai đo n hi nỹ ứ ụ ệ ạ ế ạ ệ
nay, đây là m t k năng không th thi u đ i v i Báo cáo viên pháp lu t. Tuyộ ỹ ể ế ố ớ ậ
nhiên, theo k t qu kh o sát ế ả ả đ i v i cán b làm công tác ph bi n, giáo d c phápố ớ ộ ổ ế ụ
lu t trên đ a bàn ậ ị t i t nh Th a Thiên Hu c a Ban ch đ o Đ án “ạ ỉ ừ ế ủ ỉ ạ ề C ng c , ki nủ ố ệ
toàn và nâng cao ch t l ng ngu n nhân l c trong công tác ph bi n, giáo d cấ ượ ồ ự ổ ế ụ
pháp lu t đáp ng yêu c u đ i m i, phát tri n c a đ t n cậ ứ ầ ổ ớ ể ủ ấ ướ ”, thì ch có 8.9% sỉ ố
ng i s d ng thành th o vi tính và m ng Internet (s này ch y u là nhómườ ử ụ ạ ạ ố ủ ế
nh ng ng i có đ tu i d i 30); 63.6% s ng i bi t s d ng (đánh máy, đ cữ ườ ộ ổ ướ ố ườ ế ử ụ ọ
báo đi n t ); 23.1% ng i không bi t s d ng (t p trung đ tu i trên 45).ệ ử ườ ế ử ụ ậ ở ộ ổ
Chính s không bi t s d ng ho c s d ng không thành th o công ngh thông tinự ế ử ụ ặ ử ụ ạ ệ
4
là m t trong nh ng lý do khi n bài gi ng tr nên đ n đi u, không th hi n đ cộ ữ ế ả ở ơ ệ ể ệ ượ
các hình nh ho c ví d minh h a m t cách sinh đ ng nh m làm rõ h n n i dungả ặ ụ ọ ộ ộ ằ ơ ộ
bài gi ng cũng nh thu hút s chú ý c a h c viên.ả ư ự ủ ọ
Đây cũng là m t ph n c a nguyên nhân bài gi ng ít thông tin, s li u liênộ ầ ủ ả ố ệ
quan. Theo Báo cáo kh o sát trên, có 85.8% cán b làm công tác tuyên truy n khaiả ộ ề
thác tài li u t ngu n do Trung ng và đ a ph ng phát hành (sách) và ch cóệ ừ ồ ươ ị ươ ỉ
33.8% ng i bi t cách khai thác tài li u t m ng Internet. Đây là m t thi t thòiườ ế ệ ừ ạ ộ ệ
và h n ch l n cho ng i làm công tác tuyên truy n pháp lu t vì hi n nay, h uạ ế ớ ườ ề ậ ệ ầ
h t các tài li u c a Trung ng đ c chuy n t i qua h th ng các trang Web, chế ệ ủ ươ ượ ể ả ệ ố ỉ
m t s r t ít các tài li u nghi p v đ c phát hành thành sách, đĩa và cũng chộ ố ấ ệ ệ ụ ượ ỉ
c p phát cho nh ng ngành chuyên th c hi n nhi m v tuyên truy n, ph bi nấ ữ ự ệ ệ ụ ề ổ ế
giáo d c pháp lu t.ụ ậ
2. Nguyên nhân t phía ng i nghe:ừ ườ
Trình đ c a đ i t ng tham d tuyên truy n mi ng không đ ng đ u làộ ủ ố ượ ự ề ệ ồ ề
khó khăn không nh đ i v i báo cáo viên trong vi c l a ch n cách th c, ph ngỏ ố ớ ệ ự ọ ứ ươ
pháp truy n đ t các n i dung pháp lu t. Thêm vào đó, m t b ph n không nhề ạ ộ ậ ộ ộ ậ ỏ
ng i dân, th m chí là cán b v n còn tâm lý “ch y ch t, xin cho”, ch a th c sườ ậ ộ ẫ ạ ọ ư ự ự
tin vào hi u l c c a pháp lu t (ệ ự ủ ậ theo ý ki n c a các đ i t ng đ c kh o sát c aế ủ ố ượ ượ ả ủ
Đ án 270 nêu trênề) nên không m y quan tâm, ch tham gia các l p b i d ng,ấ ỉ ớ ồ ưỡ
t p hu n đ “đi m danh”, đ i phó.ậ ấ ể ể ố
3. Nguyên nhân do môi tr ng, hoàn c nh tác đ ng:ườ ả ộ
Môi tr ng có tác đ ng đ n tâm lý c a ng i nói và ng i nghe. Vi c bườ ộ ế ủ ườ ườ ệ ố
trí h i tr ng không đ m b o không gian (nóng, quá r ng ho c quá h p, khôngộ ườ ả ả ộ ặ ẹ
chú ý khâu trang trí,...) cũng nh h ng x u đ n báo cáo viên và các đ i t ngả ưở ấ ế ố ượ
đ c tuyên truy n, d n đ n hi u qu tuyên truy n không cao.ượ ề ẫ ế ệ ả ề
4. Nguyên nhân do c ch , chính sách:ơ ế
a) Đi u 4 ềThông t s 18/2010/TT-BTP ngày 05/11/2010 c a B T phápư ố ủ ộ ư
quy đ nh ph m vi ho t đ ng c a Báo cáo viên pháp lu t làị ạ ạ ộ ủ ậ “tr c ti p ph bi nự ế ổ ế
pháp lu t t i c quan, t ch c n i mình công tác và tham gia ph bi n pháp lu tậ ạ ơ ổ ứ ơ ổ ế ậ
cho các đ i t ng khác khi có yêu c u”.ố ượ ầ
5