52
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Phạm Thị Minh Thùy và Đào Thị Hải Yến
*Email: phamminhthuy@hvu.edu.vn
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG
Tập 11, Số 1 (2025): 52 - 61
HUNG VUONG UNIVERSITY
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Vol. 11, No. 1 (2025): 52 - 61
Email: tapchikhoahoc@hvu.edu.vn Website: www.jst.hvu.edu.vn
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC PHÁP CHẾ
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG
Phạm Thị Minh Thùy1*, Đào Thị Hải Yến1
1 Văn phòng, Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ
Ngày nhận bài: 02/12/2024; Ngày chỉnh sửa: 16/12/2024; Ngày duyệt đăng: 18/12/2024
DOI: https://doi.org/10.59775/1859-3968.239
Tóm tắt
Công tác pháp chế có vai trò quan trọng đối với các trường đại học, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới, hướng
đến tự chủ như hiện nay. Trường Đại học Hùng Vương đã bước đầu quan tâm đến công tác pháp chế nhưng
hoạt động công tác pháp chế còn hạn chế, hiệu quả chưa cao. Bài viết trên cơ sở phân tích thực trạng công tác
pháp chế, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác pháp chế tại Trường Đại học Hùng Vương.
Từ khóa: Pháp chế, công tác pháp chế, trường đại học.
1. Đặt vấn đề
Công tác pháp chế ở các trường đại học có
vai trò quan trọng giúp thực hiện, duy trì các
mặt công tác của nhà trường theo đúng chức
năng, nhiệm vụ, nâng cao hiệu quả quản lý
bằng pháp luật trong các lĩnh vực công tác,
tạo sự thống nhất, nề nếp trong cơ quan, đơn
vị. Trong giai đoạn đổi mới giáo dục đại học,
thực hiện lộ trình tự chủ hiện nay, việc tăng
cường công tác pháp chế trong quản lý là tiền
đề, là cơ sở cho việc nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo của các trường đại học.
Một đơn vị sự nghiệp minh bạch, chất lượng,
luôn tuân thủ pháp luật và rất đáng tin cậy
bởi các hồ sơ tài liệu, những rủi ro pháp lý đã
được lường trước, giảm bớt và có thể được
loại bỏ bởi sự thẩm định của bộ phận Pháp
chế là mục tiêu mà trường đại học hướng đến
hiện nay.
Trong những năm qua, Trường Đại học
Hùng Vương đã thực hiện tốt công tác phổ
biến giáo dục pháp luật; các quy định được
xây dựng tương đối đầy đủ trên các lĩnh vực
công tác; hoạt động thẩm định, kiểm tra, rà
soát các văn bản quản lý đã bước đầu được
quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, công tác
pháp chế của Nhà trường mới được thực hiện
ở một số nội dung, nhiều hoạt động đã được
thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao. Chính
vì những lý do đó, việc nghiên cứu chủ đề:
Nâng cao hiệu quả công tác pháp chế tại
Trường Đại học Hùng Vương là nhiệm vụ
cấp thiết hiện nay.
53
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Tập 11, Số 1 (2025): 52 - 61
2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Mục đích: Khảo sát đối với viên chức làm
công tác pháp chế tại một số trường đại học ở
Việt Nam làm cơ sở để đề xuất các giải pháp
góp phần nâng cao hiệu quả công tác pháp
chế tại Trường Đại học Hùng Vương.
Nội dung: Khảo sát nhu cầu đào tạo,
bồi dưỡng; khảo sát chính sách về phụ cấp,
khuyến khích, tạo động lực làm việc cho viên
chức làm công tác pháp chế.
Cách tiến hành: Để tiến hành khảo sát,
chúng tôi thực hiện hai giai đoạn: (a) Giai
đoạn thiết kế công cụ nghiên cứu (b) Giai
đoạn khảo sát chính thức.
Phương pháp phân tích, tổng hợp: được
sử dụng để phát hiện, luận giải thuyết phục về
các nội dung liên quan đến nội dung nghiên
cứu từ lý luận đến thực trạng và giải pháp.
3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
3.1. Công tác pháp chế trong trường đại học
3.1.1. Pháp chế và công tác pháp chế
Theo từ điển Tiếng Việt, “Pháp chế là hệ
thống luật lệ của nhà nước nói chung hoặc
hệ thống luật lệ áp dụng trong một ngành
nghề nhất định” [1].
Theo PGS.TS Nguyễn Minh Đoan “Pháp
chế là sự hiện diện của một hệ thống pháp
luật hoàn thiện và sự tôn trọng, thực hiện
pháp luật hiện hành một cách chính xác,
thường xuyên, thống nhất bởi nhà nước và
xã hội, nhằm xây dựng một xã hội có trật tự
kỷ cương, đảm bảo cho hoạt động của toàn
xã hội thống nhất, đồng bộ, vì một xã hội
công bằng, văn minh” [8].
Công tác pháp chế là một trong các quá
trình tổ chức để đưa pháp luật vào cuộc sống.
Muốn thực hiện pháp luật tốt, đặc biệt là việc
áp dụng pháp luật của các cơ quan hoặc cán
bộ nhà nước thì điều quan trọng không chỉ là
biết pháp luật cho làm gì mà còn phải biết làm
như thế nào. Từ khâu đánh giá tình hình thực
tiễn, lựa chọn quy phạm pháp luật phù hợp,
ban hành văn bản áp dụng pháp luật, tổ chức
thực hiện văn bản đều phải theo đúng trình tự,
thủ tục, thẩm quyền do pháp luật quy định.
3.1.2. Nội dung công tác pháp chế trong
trường đại học
Công tác pháp chế ở các cơ sở giáo dục
đại học (CSGDĐH) có vai trò quan trọng
góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản
lý, đảm bảo cho các trường đại học thực hiện
tốt nguyên tắc pháp chế, tuân thủ pháp luật.
Đối với các trường đại học, Chính phủ và Bộ
Giáo dục và Đào tạo [2-4], công tác pháp chế
trong một trường đại học cần bao quát các
nội dung, đó là:
(i) Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Đối với mỗi CSGDĐH, căn cứ chức năng,
nhiệm vụ, thực hiện việc xây dựng, ban hành
kế hoạch về phổ biến, giáo dục pháp luật
hàng năm; chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức
thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật; bồi dưỡng kiến thức pháp luật, tập huấn
nghiệp vụ, kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp
luật; thống kê, tổng kết về phổ biến, giáo dục
pháp luật; hợp tác với các cơ quan hữu trách
có liên quan triển khai công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cho các đối tượng đảm
bảo phù hợp, hiệu quả; từ đó lựa chọn hình
thức, biện pháp và nội dung pháp luật phổ
biến, giáo dục cho phù hợp, mang lại hiệu
quả, góp phần nâng cao ý thức tìm hiểu và
chấp hành pháp luật trong cán bộ, viên chức,
người lao động, người học toàn trường.
(ii) Công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống
hóa văn bản;
Kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản
nội bộ giúp nhà trường, đơn vị, cá nhân cập
54
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Phạm Thị Minh Thùy và Đào Thị Hải Yến
nhật thường xuyên các quy phạm pháp luật,
xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản, cơ
sở dữ liệu phục vụ hoạt động giáo dục, nhằm
góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giải
quyết công việc của cán bộ, viên chức.
(iii) Công tác tham gia góp ý kiến và thẩm
định dự thảo văn bản
Đối với các dự thảo văn bản quy phạm
pháp luật (VBQPPL) do các cơ quan, đơn
vị cấp trên hoặc cơ quan cùng cấp quản lý
ngành, lĩnh vực có liên quan gửi lấy ý kiến,
bộ phận Pháp chế của mỗi trường đại học
có trách nhiệm tham mưu xây dựng văn bản
hướng dẫn cụ thể, triển khai đến các đơn vị
trong trường góp ý, chỉnh sửa, bổ sung, tổng
hợp trình cơ quan có thẩm quyền xem xét; tổ
chức thẩm định văn bản quản lý nội bộ do các
đơn vị gửi đến trước khi trình Hiệu trưởng ký
ban hành. Đối với các văn bản hành chính
nội bộ do đơn vị thuộc trường đại học chủ trì
soạn thảo, Bộ phận pháp chế có trách nhiệm
tham gia nghiên cứu, góp ý các dự thảo văn
bản hành chính nội bộ, đồng thời hướng dẫn
và triển khai đến các đơn vị trong trường góp
ý và tổng hợp ý kiến.
(iv) Theo dõi tình hình thi hành pháp luật
và kiểm tra việc thực hiện các văn bản hành
chính nội bộ của trường đại học
Đối với việc theo dõi tình hình thi hành
các văn bản quy phạm pháp luật, theo quy
định của Nghị định 59/2012/NĐ-CP thì các
cơ quan, tổ chức sẽ theo dõi tình hình thi
hành pháp luật trên cơ sở xem xét, đánh giá
ba nội dung: một là, về tình hình ban hành
văn bản quy định chi tiết thi hành VBQPPL;
hai là, tình hình bảo đảm các điều kiện cho
thi hành pháp luật; ba là, tình hình tuân thủ
pháp luật [5].
Đối với việc theo dõi, kiểm tra tình hình
thực hiện các văn bản quản lý nội bộ trường
(bao gồm: quy chế, quy định, nội quy...)
nhằm đánh giá kết quả triển khai, tính khả
thi, tính phù hợp, tính hiệu quả của văn bản
quản lý nội bộ, là cơ sở đánh giá mức độ tuân
thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân
(v) Công tác tham mưu các vấn đề pháp lý
và hỗ trợ pháp lý.
Bộ phận pháp chế của các CSGDĐH có
nhiệm vụ tham gia chủ trì, phối hợp với các
bộ phận liên quan tư vấn, giúp Hội đồng
đại học, Hội đồng trường, Hội đồng quản
trị và Giám đốc, Hiệu trưởng về những vấn
đề pháp lý của đơn vị; bảo vệ quyền và lợi
ích hợp pháp của nhà trường, đơn vị, cán bộ,
giảng viên, nhân viên, người học;
3.2. Thực trạng tổ chức, nhân sự làm
công tác pháp chế tại Trường Đại học
Hùng Vương
Hiện nay, Trường Đại học Hùng Vương
có tổng số cán bộ biên chế, hợp đồng hiện
tại là 394 người, trong đó Lãnh đạo trường:
05, giảng viên: 303, cán bộ, nhân viên hợp
đồng: 86. Tổng số giảng viên có trình độ TS,
chức danh GS, PGS là 103 người, chiếm tỉ
lệ 34.2%. Nhà trường hiện đang đào tạo 45
ngành đại học, sau đại học thuộc các lĩnh
vực: Sư phạm; Kinh tế, Ngôn ngữ; Kĩ thuật
công nghệ; Nông Lâm; Văn hóa du lịch;
Điều dưỡng. Năm học 2023-2024 quy mô
toàn trường về các loại hình đào tạo đại học
chính quy, đại học liên thông, đào tạo thạc sĩ,
bồi dưỡng là 22.706 sinh viên học viên.
Thực hiện quy định tại Nghị định số
55/2011/NĐ-CP và Công văn số 3878/
BGDĐT-PC, năm 2016, Trường Đại học
Hùng Vương đã thành lập Phòng Thanh tra -
Pháp chế. Thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/
TW về “Tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và
quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt
động của các đơn vị sự nghiệp công lập” [4],
năm 2018, Nhà trường đã thực hiện sắp xếp
55
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Tập 11, Số 1 (2025): 52 - 61
tổ chức lại cơ cấu tổ chức, theo đề án sắp xếp
lại tổ chức bộ máy được phê duyệt tại Nghị
quyết số 43-NQ/TU ngày 09/8/2018 của Ban
Thường vụ Tỉnh ủy Phú Thọ về việc sắp xếp
lại tổ chức bộ máy của Trường Đại học Hùng
Vương, theo đó, Trường ĐHHV đã sáp nhập
05 đơn vị (gồm: phòng Thanh tra - Pháp chế,
phòng Tổ chức cán bộ, phòng Hành chính
tổng hợp, phòng Quản trị đời sống, Ban
Quản lý dự án đầu tư xây dựng) thành Văn
phòng. Cho đến nay, Tổ Thanh tra - Pháp chế
là bộ phận thuộc Văn phòng. Bộ phận Pháp
chế hiện có 04 viên chức làm công tác pháp
chế (trong đó: 01 tiến sĩ Luật, 02 Nghiên cứu
sinh ngành Luật, 01 thạc sĩ Luật); 03 viên
chức kiêm nhiệm, 01 viên chức chuyên trách
(số liệu tính đến 31/10/2024). 100% viên
chức làm công tác pháp chế là đội ngũ viên
chức trẻ, có trình độ chuyên ngành Luật học,
có kinh nghiệm và tinh thần cầu thị, yêu nghề
và luôn không ngừng học hỏi nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, tích cực tự bồi
dưỡng chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ pháp chế.
3.3. Thực trạng công tác pháp chế tại
Trường Đại học Hùng Vương
3.3.1. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục
pháp luật (PBGDPL) của Trường luôn bám sát
các nhiệm vụ trọng tâm của ngành Giáo dục
trong các năm học. Về nội dung tuyên truyền,
PBGDPL, Bộ phận Pháp chế luôn cập nhật,
gửi văn bản quy phạm pháp luật mới liên quan
đến tổ chức và hoạt động của Trường, quyền
lợi, trách nhiệm của cán bộ, nhà giáo, người
lao động, người học... trên Trang thông tin điện
tử (http://hvu.edu.vn), trong mục Văn bản pháp
luật để toàn thể các đơn vị, cá nhân, người học
thuận tiện tra cứu, tìm hiểu, nghiên cứu và thực
thi pháp luật; lồng ghép công tác PBGDPL
trong hoạt động giảng dạy môn học Pháp luật
đại cương, Pháp luật chuyên ngành; đồng thời,
tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp
luật (kết hợp tuyên truyền các VBQLNB của
Trường) cho viên chức, người lao động, người
học... từ đó, lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp
luật, tôn trọng nội quy, quy chế Nhà trường tới
toàn thể viên chức, người lao động, người học
toàn trường [6].
Bảng 1. Thống kê kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật Trường ĐHHV giai đoạn 2018 - 2023
Năm
Hội nghị
PBGDPL
Qua giảng dạy
học phần PLĐC,
PLCN
Qua Tuần Sinh
hoạt công dân-
HSSV
Số tài liệu PBGDPL
được phát hành
Tổng
số
Trong đó:
Số
cuộc
Số
người
tham
dự
Số
lớp
HP
Số người
học
Số
lớp
Số người
tham dự
Số tài liệu
phát hành
tại hội nghị
PBGDPL
Số tài liệu
phát hành
trên Website
trường
Năm 2018 01 348 21 923 08 3081 13 01 12
Năm 2019 01 362 23 1012 06 3516 14 01 13
Năm 2020 01 365 24 1041 06 3722 17 01 16
Năm 2021 01 371 14 672 07 3324 12 0 12
Năm 2022 01 350 20 951 06 3961 15 0 15
Năm 2023 01 399 25 1124 08 4103 09 0 09
Tổng số 06 2195 127 5723 41 21707 80 03 77
(Nguồn: Văn phòng, phòng Đào tạo - Trường ĐHHV)
56
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Phạm Thị Minh Thùy và Đào Thị Hải Yến
3.3.2. Công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống
hóa văn bản
Trong giai đoạn 2018-2023, bộ phận
Pháp chế đã tham mưu rà soát tổng số 271
văn bản quản lý nội bộ phục vụ cho các hoạt
động giáo dục - đào tạo của Trường. Trên
cơ sở kết quả kiểm tra, rà soát, đánh giá các
văn bản quản lý nội bộ (VBQLNB), nhằm
đảm bảo hiệu quả công tác quản lý nội bộ
Nhà trường trong triển khai các nhiệm vụ
giáo dục - đào tạo, bộ phận Pháp chế đã đề
xuất ban hành mới các VBQLNB, cụ thể:
Năm 2018: 03 văn bản, Năm 2019: 04 văn
bản, năm 2020: 07 văn bản; năm 2021:
04 văn bản; năm 2022: 06 văn bản; năm
2023: 08 văn bản. Đề xuất văn bản cần sửa
đổi, bổ sung trong các năm từ 2018-2023:
19 VBQLNB.
Bảng 2. Kết quả công tác rà soát văn bản quản lý nội bộ Trường ĐHHV giai đoạn 2018 - 2023
TT Lĩnh vực
Số lượng văn bản quản lý nội bộ trường
rà soát giai đoạn 2018 - 2023
Năm
2018
Năm
2019
Năm
2020
Năm
2021
Năm
2022
Năm
2023
1 VB Hội đồng trường 03 04 04 04 05 05
2 Quản lý viên chức 03 04 07 07 08 08
3 Thanh tra - Pháp chế 03 03 03 04 05 07
4 Đào tạo 03 04 05 05 05 08
5 Quản lý văn bằng CC 01 01 01 01 01 01
6 Khoa học và Công nghệ 04 05 05 05 06 06
7 Hợp tác quốc tế 02 02 02 02 02 02
8 Quản lý người học 04 04 05 06 07 08
9 Tài chính, cơ sở vật chất 03 03 04 04 04 05
10 Khảo Thí, Đảm bảo CL 03 03 03 04 05 06
11 Quốc phòng An ninh 02 02 02 02 02 02
12 Thi đua khen thưởng 02 02 02 02 02 02
13
Lĩnh vực khác (gồm: Bảo vệ bí mật nhà nước,
đảm bảo an ninh trật tự, an ninh mạng, nội
quy cơ quan...
02 02 03 04 04 04
Tổng 35 39 46 50 56 64
(Nguồn: Bộ phận Pháp chế - Văn phòng Trường ĐHHV)
3.3.3. Công tác tham gia góp ý kiến và thẩm
định dự thảo văn bản
Đối với các dự thảo văn bản quy phạm
pháp luật do các cơ quan, đơn vị gửi lấy
ý kiến, bộ phận Pháp chế đã tham mưu để
nhà trường xây dựng văn bản hướng dẫn cụ
thể, triển khai đến các đơn vị trong trường
góp ý, chỉnh sửa, bổ sung, tổng hợp trình
cơ quan có thẩm quyền xem xét. Đối với dự
thảo các văn bản nội bộ do các đơn vị chức
năng thuộc trường chủ trì soạn thảo, bộ
phận Pháp chế đã hướng dẫn và triển khai
đến các đơn vị trong trường góp ý và tổng
hợp ý kiến, đồng thời triển khai nghiên cứu,
kiểm tra, tổ chức thẩm định văn bản quản lý
nội bộ do các đơn vị gửi đến trước khi trình
Hiệu trưởng ký ban hành.
