Bộ KHĐT
Vụ Thương mại Dịch vụ
VIE/02/009
NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ
TÁC ĐỘNG CỦA TỰ DO HÓA THƯƠNG MẠI
Ở VIỆT NAM
TRƯỜNG HỢP NGÀNH VIỄN THÔNG
Hà Nội, 2006
1
Nhóm nghiên cứu
Trưởng nhóm:
Ts Đinh Văn Ân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu
Quản lý Kinh tế Trung ương
Các thành viên:
TS Lê Đăng Doanh, trợ lý Bộ trưởng, người hướng dẫn nhóm
Phan Thanh Hà,Phó trưởng Ban Kinh tế Vĩ mô, Viện QLKTTW
Nguyễn Đình Chúc, Thạc sĩ, Ban Kinh tế Vĩ mô,Viện QLKTTW
Phạm Hoàng Hà , Thạc sĩ, Ban Kinh tế Vĩ mô,Viện QLKTTW
Trần Thanh Bình, Thạc sĩ, Viện Chiến lược Phát triển
Chuyên gia Quốc tế:
Hon. David Butcher
2
Lêi nãi ®Çu
§Ò tµi nghiªn cøu "N¨ng lùc c¹nh tranh vµ T¸c ®éng cña Tù do ho¸ Th−¬ng m¹i ë ViÖt
Nam: Ngµnh ViÔn Th«ng" ®−îc thùc hiÖn trong khu«n khæ Dù ¸n “T¨ng c−êng n¨ng lùc Qu¶n
lÝ vµ Xóc tiÕn ho¹t ®éng Th−¬ng m¹i DÞch vô cña ViÖt Nam trong Bèi c¶nh Héi nhËp-
VIE/02/009, do Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn HiÖp Quèc (UNDP) tµi trî, Vô Th−¬ng m¹i vµ
DÞch vô, Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t− (MPI) lµ c¬ quan thùc hiÖn.
Môc tiªu cña Dù ¸n nh»m gióp ChÝnh phñ ViÖt Nam héi nhËp s©u h¬n n÷a vµo nÒn kinh tÕ
thÕ giíi víi träng t©m vÒ th−¬ng m¹i dÞch vô.
Dù ¸n bao gåm 4 hîp phÇn: (i)- Hç trî kÜ thuËt trong x©y dùng khung chiÕn l−îc tæng thÓ
cña ngµnh dÞch vô ViÖt Nam; (ii)- C¶i thiÖn c¸c dßng th«ng tin vÒ th−¬ng m¹i dÞch vô; (iii)- §¸nh
gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh vµ t¸c ®éng cña tù do ho¸ c¸c ngµnh dÞch vô ®èi víi ®Êt n−íc vµ con
ng−êi; vµ (iv)- T¨ng c−êng nguån nh©n lùc trong th−¬ng m¹i dÞch vô.
§Ò tµi nghiªn cøu nµy nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña hîp phÇn (iii) cña Dù ¸n. Néi dung
cña b¸o c¸o bao gåm: ph©n tÝch tæng thÓ khung ph¸p lÝ vµ khu«n khæ ®iÒu tiÕt ngµnh dÞch vô viÔn
th«ng; ph©n tÝch chi tiÕt n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh viÔn th«ng ViÖt Nam, vµ ph©n tÝch t¸c
®éng cña tù do ho¸ ngµnh nµy trªn ba khÝa c¹nh: ¶nh h−ëng ®èi víi b¶n th©n ngµnh, ®èi víi nÒn
kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi ng−êi tiªu dïng. B¸o c¸o cßn nªu lªn nh÷ng ®iÓm yÕu; x¸c ®Þnh
nh÷ng ®iÓm m¹nh, c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh, cã liªn hÖ tíi nh÷ng cam kÕt tù do ho¸ dÞch
vô viÔn th«ng gÇn ®©y cña ViÖt Nam. B¸o c¸o còng ®−a ra mét sè kiÐn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch cho
ChÝnh phñ vµ mét vµi ®Ò xuÊt ®èi víi c¸c thµnh phÇn kh¸c ho¹t ®éng trong ngµnh.
§Ò tµi do nhãm nghiªn cøu cña ViÖn nghiªn cøu Qu¶n lÝ Kinh tÕ Trung −¬ng (CIEM),
gåm TiÕn sÜ §inh V¨n ¢n, ViÖn tr−ëng, lµm tr−ëng nhãm; TiÕn sÜ Lª §¨ng Doanh, Cè vÊn Bé
tr−ëng Bé KÕ ho¹ch §Çu t− , h−íng dÉn nhãm: vµ c¸c thanh viªn: Bµ Phan Thanh Hµ, Bµ TrÇn
Thanh B×nh, ¤ng NguyÔn §×nh Chóc, ¤ng Ph¹m Hoµng Hµ, c¸n bé cña CIEM vµ ¤ng David
Butcher, chuyªn gia quèc tÕ, thùc hiÖn.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ¤ng Tr−¬ng V¨n §oan, Thø tr−ëng Bé KH&§T, ¤ng Hå Quang
Minh, Vô tr−ëng Vô Kinh tÕ §èi ngo¹i, Bé KH&§T; ¤ng Th¸i Do·n Töu, Phã Vô tr−ëng Vô
Th−¬ng m¹i vµ DÞch vô Bé KH&§T, Phã Gi¸m §èc Dù ¸n. TiÕn sÜ Cristina Hernandez, Cè vÊn
KÜ thuËt Cao cÊp cña Dù ¸n, ®· gióp ®ì hoµn thiÖn b¸o c¸o.
ChÊt l−îng b¸o c¸o ®−îc n©ng lªn rÊt nhiÒu nhê nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña ¤ng
NguyÔn Thanh Phóc, Phã ViÖn tr−ëng ViÖn chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch B−u ChÝnh ViÔn th«ng; ¤ng
Peter Smith vµ ¤ng Carsten Fink, chuyªn gia Ng©n hµng ThÕ giíi; vµ TiÕn sÜ Dorothy I. Riddle,
C«ng ty T− vÊn T¨ng tr−ëng DÞch vô (CMC).
Xin c¸m ¬n ¤ng Richard Jones, t− vÊn ®éc lËp, vÒ nh÷ng ®ãng gãp cña «ng, ®Æc biÖt lµ
®èi víi c«ng viÖc hiÖu ®Ýnh cho b¶n b¸o c¸o cuèi cïng; Bµ §ç ThÞ NguyÖt Nga, C¸n bé Ch−¬ng
tr×nh, Ban Qu¶n trÞ Nhµ n−íc, ¤ng §Æng H÷u Cù, c¸n bé truyÒn th«ng UNDP, vÒ sù hç trî trong
c«ng t¸c xuÊt b¶n b¸o c¸o nµy; xin c¶m ¬n c¸c c¸n bé cña VCCI, ®· hç trî nhãm nghiªn cøu thu
thËp sè liÖu ®iÒu tra cho nghiªn cøu nµy.
NguyÔn ChÝ Dòng
Vô tr−ëng,
Vô Th−¬ng m¹i vµ DÞch vô
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−
Gi¸m ®èc dù ¸n, VIE/02/009
3
Danh mục các chữ viết tắt
ADB N
g
ân hàn
g
Phát triển châu Á
AFTA HiÖp ®Þnh Khu vùc Th−¬ng m¹i Tù do ASEAN
APEC Tæ chøc Hîp t¸c Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh d−¬ng
ASEAN HiÖp héi c¸c Quèc gia §«ng Nam ¸
B2B Doanh n
g
hi
ệ
p
và Doanh n
g
hi
ệ
p
BCC H
ợ
p
đồn
g
h
ợ
tác kinh doanh
BTA Hiệp định Thương mại Song phương Việt-Mỹ
CIEM ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lÝ kinh tÕ TW
CAGR Tốc đ
ộ
tăn
g
trư
ở
n
g
bình
q
uân tích t
ụ
CPV Đản
g
C
ộ
n
g
sản Vi
ệ
t nam
DGPT Tổn
g
c
ụ
c Bưu chính Viễn thôn
g
DLD Đi
ệ
n tho
ạ
i đư
ờ
n
g
dài tron
g
nư
ớ
c
DSL Đư
ờ
n
g
dâ
y
k
ỹ
thu
ậ
t số
EIU Cơ
q
uan tình báo kinh tế
G2B Chính
p
hủ và Doanh n
g
hi
ệ
p
G2C Chính
p
hủ v
ớ
i Côn
g
dâ
n
G2E Chính
p
hủ v
ớ
i côn
g
chức
G2G Chính
p
hủ v
ớ
i Chính
p
hủ
GATS Hi
ệ
p
đ
ị
nh chun
g
vềthươn
g
m
ạ
i
d
ị
ch v
ụ
Gbs Gi
g
ab
y
tes
m
ộ
t
g
iâ
y
GOV Chính
p
hủ Vi
ệ
tna
m
GSM H
ệ
thốn
g
đi
ệ
n tho
ạ
i di đ
ộ
n
g
toàn cầu
HT Bưu đi
ệ
n Hà n
ộ
i
ICT Côn
g
n
g
h
ệ
thôn
g
tin và viễn thôn
g
ILD Đi
ệ
n tho
ạ
i đư
ờ
n
g
dài
q
uốc tế
IP
R
Q
u
y
ền s
ở
hữu trí tu
ệ
ISP Côn
g
t
y
cun
g
cấ
p
d
ị
ch v
ụ
IT Côn
g
n
g
h
ệ
thôn
g
tin
ITU Liên minh viễ thôn
g
q
uốc tế
IXP Côn
g
t
y
trao đổi Internet
JETRO Tæ chøc Th−¬ng m¹i Quèc tÕ cña NhËt b¶n
JV Liên doanh
MARD Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
MFN Quy chÕ tèi huÖ quèc
MOET Quy hoạch tổng thể phát triển giáo dục và đào tạo công nghệ thông tin
MOSTE
Q
u
y
ho
ạ
ch tổn
g
thểvềcôn
g
n
g
h
ệ
viễn thôn
g
MOT B
ộ
Thươn
g
m
ạ
i
MPT B
ộ
Bưu chính Viễn thon
g
4
NIPTS Vi
ệ
n Chiến lư
ợ
c Bưu chính Viễn thôn
g
NRI Chí số chu
ẩ
n b
ị
cho
m
ạ
n
g
lư
ớ
i
NT
Q
u
y
chế đối xử
q
uốc
g
i
a
OECD Tæ chøc Hîp t¸c Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn
OSP Cung cÊp dÞch vô trùc tuyÕn
PSTN Tổn
g
đài chu
y
ển
m
ạ
ch đi
ệ
n tho
ạ
i côn
g
c
ộ
n
g
PTDS Chính sách
p
hát triển n
g
ành viễn thôn
g
PTT Côn
g
t
y
Bưu chính
,
đi
ệ
n tho
ạ
i và đi
ệ
n báo
RFID Xác đ
ị
nh tần số vô tu
y
ến
ROR Tỷ lệ hoàn vốn
SME Doanh n
g
hi
ệ
p
vừa và nhỏ
SMS D
ị
ch v
ụ
nhắn tin n
g
ắn
SOE Doanh n
g
hi
ệ
p
nhà nư
ớ
c
SPT Côn
g
t
y
Bưu chính Viễn thôn
g
Sài
g
òn
TE Doanh n
g
hi
ệ
p
viễn thon
g
UN Liªn hiÖp quèc
UNDP Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hiÖp quèc
USA Hoa
k
ỳ
VAS D
ị
ch v
ụ
g
iá t
r
ị
g
ia tăn
g
Viettel Côn
g
t
y
viễn thôn
g
q
uân đ
ộ
i
VISHIPEL Côn
g
t
y
viễn thôn
g
hàn
g
hải
VNCI D
ự
án Nân
g
cao năn
g
l
ự
c c
ạ
nh tranh
VNPT Tổn
g
côn
g
t
y
Bưu chính Viễn thôn
g
VoIP Đi
ệ
n tho
ạ
i Internet
WEF Diễn đàn Kinh tế Thế
g
i
ớ
i
WTO Tổ chức Thươn
g
m
ạ
i
Q
uốc tế
5