32 VÕ QUANG TRỌ NG
NÉT THANH LỊ CH CỦ A
NGƯ Ỡ I HÀ NỘ I QUA
VĂNHOĂ DÃN GIAN
VÕ QUANG TRỌ NG"’
1. V ă n h o á d â n g i a n t h ế h i ệ n v ẻ
đ ẹ p t h a n h lị c h c ủ a n g ư ờ i H à N ộ i
Kê từ khi Lý Công u ẩ n dờ i đô từ H oa
Lư (N inh Bình) ra “th à n h Đạ i La ỏ nơ i
tru n g tâ m trờ i đ ấ t” đế n nay đã ngót m ộ t
ngh ìn năm . T rong suố t chiề u d ài lị ch sử đó,
lớ p lớ p cư d ân ở mọ i m iên quê vê tụ cư sin h
sông ở m ả n h đ ấ t n ày đã chung sứ c sáng tạ o
nên m ộ t n ên văn hoá m an g đ ậ m bả n sắ c
củ a m ộ t vùng đô hộ i. Q uá trìn h hộ i tụ , giao
lư u đã k ế t tin h nên phẩ m c h ấ t cao đẹ p củ a
ngư ờ i Kẻ Chợ - K inh Kì và khô ng biế t từ
bao giờ tro ng d ân gian đã cấ t tiế ng ngợ i ca
mộ t trong n h iề u cái n h ấ t củ a T h ăng Long -
Hà Nộ i:
N hấ t cao là n úi B a Vì
N h ấ t lị ch, n hấ t sắ c, k inh kì,
Th ăng Long.
Vậ y “th a n h lị ch”, m ộ t tro n g nhữ n g
phẩ m chấ t tô t đẹ p củ a ngư ờ i H à Nộ i là gì
và nó đư ợ c biể u hiệ n tro n g văn hoá dân
gian n h ư th ê nào?
Từ điể n tiế ng Việ t do H oàng P hê chủ
biên cho rằ n g “th a n h lị ch” có n ghĩa là
“th a n h n hã, lị ch sự ”. C òn n h à nghiên cứ u
văn hoá H oàng Đ ạ o T húy giả i th ích h ai từ
“th a n h lị ch” n h ư sau: Ngư ờ i T rà n g An là
ngư ờ i k in h kì “th a n h ”, khôn g tụ c, khô ng
thô lỗ , “lị ch”, lị ch th iệ p, lị ch sự . T h a n h lị ch
là cái pho ng cách sông củ a ngư ờ i H à Nộ i.
(.) PG S. TS. V iệ n N g h iê n c ứ u v ă n h oá.
Trư ớ c h ế t c ầ n p h ả i k h ẳ n g đ ị n h rằ n g ,
“s à n h ăn , s à n h m ặ c” và b iế t “ăn ngon,
m ặ c đẹ p ” là n é t đặ c trư n g và đã trở
th à n h m ộ t “th ó i lề riê n g ” c ủ a cư d â n nơ i
đây.
Đố i vở i ngư ờ i H à Nộ i, ăn uổ ng không
đơ n g iả n là cung cấ p nguồ n n ă n g lư ợ ng đê
duy trì sự sông m à nó đã trở th à n h mộ t
phong cách ng hệ th u ậ t riên g. B àn tay khéo
léo, tin h tế và tà i hoa củ a ngư ờ i H à Nộ i đã
tạ o nên n h ữ n g m ón ăn có d ấ u ấ n riêng vừ a
ngon, vừ a đẹ p vừ a h ấ p dẫ n và thích thú.
C ũng là món ă n bình th ư ờ ng mộ c mạ c ở nơ i
thôn dã n hư n g đã đư ợ c ngư ờ i d â n nơ i đây
tạ o ra hư ơ ng vị riên g làm cho mọ i ngư ờ i
th ậ t khó m à q uên đư ợ c. Sự đa d ạ ng vê m àu
sắ c, pho ng p h ú về chủ n g loạ i, hư ơ ng vị đậ m
đà củ a các m ón ăn H à Nộ i đã tạ o nên nét
độ c đáo, đặ c sắ c tro n g v ăn hoá ẩ m th ự c củ a
chôn phồ n hoa đô hộ i.
K há n h iề u đị a d a n h nổ i tiế ng vê các
món ăn và đặ c sả n củ a v ù ng đ ấ t n ày đã
đư ợ c ca dao, tụ c ngữ nhắ c đế n:
Th anh Trì có bánh cuố n ngon.
T h a n h T rì là đị a phư ơ ng nổ i tiế ng về
món b ánh cuố n, th ứ bán h trắ n g trong,
m ỏ ng m ị n, dẻ o và thơ m đư ợ c chấ m vớ i nư ở c
m ắ m ngon có ít gia vị như chan h , ớ t, h ạ t
tiêu trở th à n h m ón q u à h ấ p dẫ n. Ngoài
b á n h cuố n T h a n h Trì, bán h dì ở làng Q uán
G ánh cũng r ấ t nổ i tiế ng:
B án h cuố n T ha nh Trì, bánh dì Quán
Gánh.
N hiề u nơ i b iế t làm cô'm n h ư n g có lẽ
không có nơ i nào h ạ t corn dẻ o, thơ m và
ngon lạ i đư ợ c gói tro n g lá sen n hư ỏ làng
Vòng và côm Vòng từ lâ u đã trở th àn h món
quà đư ợ c n h iề u nơ i b iế t đế n vì cái hư ơ ng vị
riê n g b iệ t ấ y:
Gắ ng công kén hộ cố m Vòng
Kén hồ ng Bạ ch Hạ c cho lòng em vui.
NGHIÊN CỨ U TRAO Đ ổ l 33
L àng V òng th uộ c phư ờ ng D ị ch Vọ ng,
q u ậ n C ầ u G iấ y, có nghê là m côm cổ
tru y ề n lâ u đờ i. “Cố m vòng đư ợ c chọ n làm
bằ ng giố ng nế p h oa vàn g , th ứ nữ a là nế p
nâu, nế p ch ấ m đ ầ u, đó n lú a n on vào sữ a
vừ a đ ú n g th ì - chỉ ngư ờ i là n h n g h ề mớ i
b iế t đư ợ c - đi b ứ t lú a vê' n h à , sàng sẩ y,
đãi sạ ch h ạ t lép để rả i chỗ th o á n g cho ráo
chứ k h ô n g phơ i n ắ n g m ấ t hư ơ ng . Cho lú a
non ran g , đả o đ ề u vừ a chín tố i, q u á lử a
ra cố m sẽ giòn và n g ả m àu tr ắ n g làm
kém ngon và m ấ t đẹ p. Cố m giã tro n g
chiế c cố i riê n g nô n g lòng, rộ n g m iệ ng, mỏ
ch ày trò n đ ề u và n g ắ n , cầ m nặ n g. V ừ a
giã vừ a đả o đề u ta y cho côm tró c vỏ . Mỗ i
lầ n giã vài tră m chày lạ i sàn g sẩ y. Q u a
n ăm sáu lư ợ t mớ i xong m ộ t m ẻ . R ả i côm
vào lá sen già m à ủ lạ i, vừ a giữ đư ợ c
hư ơ ng lú a , vừ a ư ớ p lấ y m ùi n g á t dị u củ a
lá sen. Com đ ầ u n ia h ạ t m ả n h n h ư lá m e,
x anh đ ề u th ơ m lâ u đư ợ c để d à n h cho
kh ách sà n h . Ăn côm p h ả i ă n th o n g th ả ,
n h ấ m nh á p c h ú t m ộ t, vừ a ă n vừ a ngẫ m
ngh ĩ, tậ n h ư ở n g c ái h ư ơ n g vị tu y ệ t mĩ
củ a đ ấ t trờ i đem cho. c ố m là quà tra n g
nhã, th a n h lị ch, k h ô n g ch ấ p n h ậ n sự th ô
bạ o, vộ i v à n g ”(1). V à côm V òng là m ộ t đặ c
sả n nổ i tiế n g c ủ a Kẻ Chợ :
Là ng Vòng làm cố m đ ề m à tiế n vua.
Ngoài corn Vòng, là n g Mễ T rì (tên nôm
là Kẻ M ẩ y), từ n g s ả n x u ấ t gạ o thơ m nổ i
tiế ng, cúng tiế n vua, đư ợ c v u a đ ặ t tê n là
Mễ T rì (cái ao gạ o). L àng còn có tê n là Mễ
Sơ n (núi gạ o). G ạ o thơ m M ễ T rì có nhiêu
loạ i như tám xoan, tám hư ơ ng, dự hư ơ ng,
d é c á n h ... c ũ n g r ấ t n ổ i tiế n g :
M ễ Trì thơ m gạ o tám xoan
D ự hư ơ ng, dé cánh thóc vàng n h ư tơ .
H à Nộ i còn nổ i tiế ng vớ i nhữ n g m ón ăn
gắ n vớ i từ n g đ ị a d anh cụ th ể vố i nhữ n g
“Giò Trèm , nem Vẽ , chuôi X ù”, “K hoai lang
T riề u Khúc, b án h đúc Đơ B ùi”. Đó là “ổ i
Q uả n g Bá, cá Hồ T ây”, là “C á rô Đ ầ m
S é t”...
K hông ai có th ể quên đư ợ c hư ơ ng vị
đậ m đà, khó qu ên củ a b á t b ú n ố c, bú n chả ,
bún thang , b á t phở , b á n h tôm Hồ Tây và
chả cá L ã Vọ ng.
T h ậ t ra n h iề u m ón ăn ở H à Nộ i đư ợ c
m a ng từ n hiêu m iề n quê đế n n h ư ng do
cách chê biên, cách bày biệ n, m àu sắ c bắ t
m ắ t và cách ứ ng xử tro n g ăn uố ng củ a
ngư ờ i K inh Kì đã tin h tế hoá cách ẩ m thự c
củ a d ân quê nên ẩ m thự c củ a cư d ân nơ i
đây đã tạ o th à n h m ộ t th ứ nghệ th u ậ t riên g
đặ c sắ c.
K hông chỉ “sành ăn ”, ngư ờ i T h ăng
Long - H à Nộ i còn b iế t khéo mặ c, mặ c hợ p
thờ i tiế t, k h í hậ u . N h ìn chung cư d â n ở đây
chuộ n g n h ữ n g vả i vóc, lụ a là có gam m àu
tra n g n hã, g h ét m àu sắ c lòe loẹ t, lạ i đư ợ c
m ay hợ p thờ i tr a n g vừ a gọ n gàng, kín đáo
m à không kém p h ầ n du yên dáng, lị ch lãm
m ang vẻ đẹ p sâu lắ ng và r ấ t độ c đáo.
T rang p hụ c củ a ngư ờ i H à Nộ i đư ợ c tạ o
nên bở i lĩn h Sài, n h iễ u Giấ y - n h ữ n g làng
nghề nổ i tiế n g từ xư a:
Hỡ i cô th ắ t lư ng bao xan h
Có về Kẻ Bư ở i vớ i a nh th ì về
Là ng a nh có ruộ ng tứ bề
Có hồ tắ m m á t có nghề quay tơ .
Kẻ Bư ở i chỉ ch u ng các là n g thuộ c tổ ng
T ru n g , h u y ệ n V ĩnh T h u ậ n trư ớ c kia, nay
th uộ c quậ n T ây Hồ . L àng T rích Sài ỏ đây
có ngh ề dệ t lĩnh nôi tiế ng.
Đã có m ộ t thờ i chiế c áo d ài m àu sắ c
tra n g n hã, chiế c nón b a tầ m và đôi guố c
mộ c đã tô n lên vẻ đẹ p lị ch lãm , du yên dáng
củ a ngư ờ i p h ụ n ữ T hăn g Long - H à Nộ i:
Nón này em sắ m dán g trăm
A i trông cái nón ba tầ m cũng ư a
34 VÕ QUANG TRỌ NG
Nón này che nắ ng che m ư a
Nón này đ ể độ i cho vừ a đôi ta.
Trong cuố n P h ố phư ờ ng Hà N ộ i xư a.
nhà nghiên cứ u H oàng Đ ạ o T húy đã viế t vể
vấ n đê này n hư sau: “ngư ờ i Hà Nộ i chuộ ng
lố i sông kh oan hoà, giả n dị . G hét lòe loẹ t
mà thích diể m dắ n. T rá n h tiế n g xa hoa. Dù
giàu sang, áo có mớ năm , mố bả y, cũng p hủ
mộ t chiế c áo th âm h a y tam g iang”... Vì là
ngư ờ i K in h Kì nên dân H à Nộ i đi đ â u cũng
đư ợ c ngư ờ i ta trọ ng, lạ i cũ n g đư ợ c m ế n vê
tín h yêu khách. O các nơ i, khi ngư ờ i ta nói
“nh à tôi có k h ách H à Nộ i về ”, là nhiề u bà
con m uôn đế n gặ p”<2).
Vẻ đẹ p th a n h lị ch c ủ a ngư ờ i T h ă n g
Long - H à Nộ i còn th ể hiệ n ở cách ứ ng xử
tro n g giao tiế p . T ừ lâ u , ngư ờ i H à Nộ i đã
đư ợ c mọ i m iề n b iế t đế n n h ư là ngư ờ i lị ch
thiệ p:
Chang thơ m củ ng th ể hoa nhài
Chang lị ch củ ng thê'con ngư ờ i
Thư ợ ng kinh.
Giao tiế p lị ch sự , tỏ rõ sự hiế u k hách là
nét đặ c trư n g củ a ngư ờ i Kẻ Chợ . Cô gái ở
chôn phồ n hoa th ậ t ý tứ , ân cầ n chu đáo
th ê hiệ n trong giao tiế p:
Ba gian nhà khách
Chiế u sạ ch, giư ờ ng cao
Mờ i các thầ y vào
Muố n sao đư ợ c thế .
M ắ m N ghệ lòng giòn
Rư ợ u ngon cơ m trắ ng
Các thầ y dù chang sá vào
Hãy dừ ng chăn lạ i em chào cái nao
Đêm qua em mớ i chiêm bao
Có năm ông cử mớ i vào nhà em
Cau non bô, trầ u cay têm
Đự ng trong đĩa sứ em đem ra mờ i...
Cách ứ ng xử củ a ngư ờ i Hà Nộ i biể u
hiệ n trư ớ c hế t là ở tiế n g nói. T iế n g nói củ a
ngư ờ i H à Nộ i, nhẹ nh à n g , êm ái, uyên
ch uyể n và kh á ch u ẩ n xác. T rong giao tiế p,
ngư ờ i H à Nộ i sử dụ n g ngôn n g ũ k h ả linh
ho ạ t, k h iế n cho ngư ờ i nghe, n h ấ t là ngư ờ i ở
các đị a phư ơ ng khác, r ấ t dễ m ế n, dễ cả m và
dễ cuôn h ú t. C ùng vdi tiế ng nói là th ái độ
cử chỉ , tran g p hụ c tạ o nên sự lị ch lãm , tê
nhị m à hầ u n hư chỉ có riêng củ a ngư ờ i Hà
Nộ i.
N hìn chung, ngư ờ i Hà Nộ i rấ t có ý thứ c
trong giao tiế p, chú trọ ng lờ i ă n tiế ng nói theo
mộ t phong cách riêng m à ít đị a phư ơ ng nào
trong cả nư ố c có đư ợ c.
N g oài ra , k h iế u th ẩ m m ĩ c ũ n g th ê
h iệ n p h ẩ m c h ấ t th a n h lị ch c ủ a ngư ờ i Hà
Nộ i. N hữ n g b àn ta y tà i h oa củ a các ngh ệ
n h â n làm n g h ê tr u y ề n th ô n g đ ã tạ o nên
n h ữ n g s ả n p h ẩ m đẹ p và tin h tế . T h ú
chơ i h oa, c ây c ả n h ta o n h ã c h ẳ n g n h ữ n g
là m đẹ p cuộ c sô n g h ằ n g n g ày, n h ấ t là
tro n g n h ữ n g n g à y lễ , tế t m à còn tạ o nên
p h o n g cách riê n g củ a cư d â n H à Nộ i.
N hữ ng p h ẩ m ch ấ t tố t đẹ p củ a ngư ờ i
T hăng Long - Hà Nộ i đư ợ c tạ o n ên trong
suố t quá trìn h h ìn h th à n h và p h á t triể n
củ a vùng đ ấ t này. C húng đư ợ c ch ắ t lọ c, k ế t
tin h từ mọ i m iề n đ ấ t nư ớ c và cả tin h hoa
văn hoá bên ngoài tro n g q uá trìn h giao lư u,
hộ i n h ậ p tạ o cho con ngư ờ i T h ăng Long -
Hà Nộ i vừ a th u ầ n h ậ u, lị ch sự , vừ a hào
hoa, pho ng nh ã. C ái riê n g đó, nét đẹ p văn
hoá đó có giá trị độ c đáo, đặ c sắ c củ a cư
dân chôn K inh Kì - Kẻ Chợ .
2. T h ử lí g i ả i m ặ t h ạ n c h ế c ủ a
n g ư ờ i H à N ộ i h i ệ n n a y
Trong n h iề u năm trở lạ i đây, m ặ t trá i
củ a ngư ờ i H à Nộ i x u ấ t h iệ n và có chiề u
hư ớ ng gia tă n g làm nhứ c nhố i xã hộ i.
N hữ ng biể u h iệ n nh ư nói tụ c, chử i bậ y, gây
gô đ án h n h a u , sự bừ a bãi, m ấ t vệ sin h, giao
tiêp sỗ sàng, ăn m ặ c lô lăng, trộ m cắ p, cư ớ p
NGHIÊN CỨ U TRAO Đ ổ l 35
giậ t cho đên các tệ n ạ n m a tú y, m ạ i dâm ,
củ a m ộ t bộ p h ậ n cư dân chẳ n g nhữ n g làm
n h ạ t nhòa vẻ đẹ p th a n h lị ch củ a ngư ờ i Hà
Nộ i mà còn làm băng hoạ i các giá trị đạ o
dứ c xã hộ i h iệ n nay.
P h ả i ch ăng hìn h ả nh th a n h lị ch củ a
ngư ờ i H à Nộ i đã lắ n g chìm tro n g quá khứ ?
Do đâu m à lôi sông xô bồ có p h ầ n lư u m anh
hoá x u ấ t h iệ n trê n n h iể u lĩnh vự c củ a đờ i
sông xã hộ i n h ư vậ y?
C h úng ta biế t rằ ng, tro n g lị ch sử tồ n
tạ i và p h á t triể n , cư dân T h ăng Long - Hà
Nộ i là dân “tứ chiế ng ”. Họ đ ế n đây lậ p
nghiệ p, sin h sông chủ yế u là cư d â n từ
nh iề u m iề n quê khác n h a u . Đó là nh ữ ng
bậ c hiể n tài về T hăng Long đê làm quan,
làm th ầ y thuố c, th ầ y giáo, th ầ y đị a lí.
Không ít ngư ờ i về Kẻ Chợ là nhữ n g ngư ờ i
thợ khéo, ngư ờ i buôn bán, ngư ờ i làm
thuê,... N h iề u cái hay, cái tôt, cái đẹ p đư ợ c
hộ i tụ vê đây và cả tậ p q u án lạ c h ậ u , thói
quen củ a lôi sông tự do ở các làng quê
không p h ù hợ p vớ i nế p sông củ a T h ăng
Long - H à Nộ i cũng th eo bư ớ c chân họ vê
chôn K inh Kì. T h ế n h ư n g do họ ý thứ c đư ợ c
m ình là cư dân củ a m ộ t vùng đô hộ i, tru n g
tâm củ a đ ấ t nư ở c n ên n h ữ ng th ói xấ u củ a
ngư ờ i V iệ t tiể u nông bị kìm nén, k hông có
điề u kiệ n trỗ i dậ y. Và cả m giác ch ung là
m ặ t h ạ n chê bị p h ai n h ạ t dầ n, như ờ ng chỗ
cho cái tố t có đ iề u k iệ n hộ i tụ , giao lư u, kế t
tin h và toả sáng.
C ũng p h ả i th ấ y rằ n g từ thờ i điể m trư ớ c
1945, s ố ngư ờ i đế n lậ p nghiệ p sin h sông ở
T h ăng Long - H à Nộ i kh ông tă n g độ t biế n
như giai đoạ n sau này. C hín h sự gia tă n g
không lớ n củ a cư dân vê vù ng đ ấ t này cho
nên quá trìn h giao lư u văn hoá diễ n ra
tư ơ ng đôi b ìn h thư ờ ng. V ăn hoá T h ă n g
Long - Hà Nộ i tiế p n h ậ n và làm biế n đổ i
văn hoá củ a mọ i m iề n quê hộ i tụ về đây. Do
đó n h ữ n g biể u hiệ n tiê u cự c củ a dân “tứ
chiế ng” không làm lấ n á t m ặ t tố t củ a cư
d â n sinh sông lâu đờ i ở nơ i đây. Hơ n nữ a,
m ặ t h ạ n chế , th ói quen sinh h oạ t tự do
th ư ờ ng chỉ x u ấ t h iệ n ở thờ i g ian đ ầ u, khi
cư d ân mớ i đế n, d ầ n dầ n trả i qua nhiề u
năm th á n g đủ để sàn g lọ c khiế n cho chúng
bị n h ạ t n hòa như ờ ng chỗ cho cái đẹ p, cái
hay, cái tố t la n tỏ a. Vì vậ y n ét th a n h lị ch
củ a cư dân Kẻ Chợ chẳ n g n h ữ n g không bị
ả n h hư ở ng, trá i lạ i càn g á n h lên ngờ i sán g
hơ n.
Điề u đó cũng giúp ch úng ta lí giả i đư ợ c
vì sao hiệ n na y m ặ t hạ n chế củ a ngư ờ i H à
Nộ i, đang có p h ầ n nổ i lên khiế n nhiề u
ngư ờ i kh ông khỏ i b ăn khoăn, lo lắ ng.
K hông ít ngư ờ i cho rằ ng, nh ữ n g biể u hiệ n
không làn h m ạ n h đó là do m ặ t trá i củ a nề n
kin h tế th ị trư ờ ng? Đ ấ y cũng chỉ là mộ t
tro n g s ố n h iề u ngu yên n h ân khiế n cho
nhữ n g biể u h iệ n lệ ch chu ẩ n, sai trá i đ an g
tồ n tạ i. Thự c tê là tro n g nhiêu n ăm nay,
đặ c biệ t từ sau n ă m 1975, s ố d â n tă n g cơ
họ c trê n đ ị a b àn H à Nộ i là r ấ t lớ n. Sự gia
tă n g dâ n s ố , vớ i n h iề u th à n h p h ầ n đã tạ o
ra m ộ t áp lự c lớ n đôi vố i xã hộ i. B ên cạ nh
đó, thói q u en củ a lố i số ng tự do ỏ nông thôn
củ a cư dân mớ i đ ế n ch ư a đ ủ thờ i gian sàng
lọ c để hoà n h ậ p c h u n g vớ i nế p sông đô thị .
Vì vậ y, h iệ n n ay m ặ t trá i v ẫ n tồ n tạ i đ an
xen vói n h iề u m ặ t tố t tro n g đờ i sông củ a cư
d ân H à Nộ i.
3 . M ộ t v à i g i ả i p h á p n h ằ m p h á t
h u y p h ẩ m c h ấ t t ố t đ ẹ p c ủ a n g ư ờ i H à
N ộ i
- Tiế p tụ c làm sán g tỏ vẻ đẹ p th a n h
lị ch củ a ngư ờ i H à Nộ i, k ế t hợ p vớ i việ c
tu y ê n tru y ề n rộ n g rãi dư ớ i nhiề u hìn h thứ c
bằ n g các phư ơ ng tiệ n th ô n g tin đạ i ch úng
như báo h ìn h , báo nói, báo viế t nhằ m dê
cao n h ữ n g p h ẩ m c h ấ t tố t đẹ p củ a ngư ờ i
36 VÕ QUANG TRỌ NG
T hăng Long - H à Nộ i. G ầ n đây, cuôn N hậ t
k í Đặ ng Thùy T râ m có sứ c tác độ ng và gây
ả n h hư ở ng rấ t lớ n đôi vớ i mọ i tầ n g lớ p
trong xã hộ i đặ c b iệ t là giớ i trẻ th ủ đô. Vấ n
để đ ặ t ra là nế u ch ú n g ta b iế t khơ i dậ y
đư ợ c phẩ m ch ấ t tố t đẹ p, chân th ậ t củ a
nhữ ng gư ơ ng ngư ờ i tố t th ì tác d ụ n g giáo
dụ c sẽ rấ t lớ n và có hiệ u quả .
- T uy ên tru y ề n vậ n độ ng n h ân dân
sông và làm việ c theo p h áp lu ậ t, xây dự ng
nế p làm việ c khoa họ c, v ă n m inh, lị ch th iệ p
ở các cơ qu an, công sở . Đôi vở i nhữ n g cơ
quan h ằ ng ngày tiế p xúc vớ i dân, cầ n công
tâm , trá n h làm phiề n hà, sách n h iễ u dân.
Các lự c lư ợ ng chứ c n ă n g nh ư công an và
độ i giữ gìn t r ậ t tự đô th ị h o ạ t độ ng theo
pháp lu ậ t nh ư n g cũng p h ả i rấ t tìn h ngư ờ i,
xử sự p h ả i đàn g hoàng th ể hiệ n đư ợ c p hẩ m
chấ t củ a ngư ờ i cán bộ ở th ủ đô v ă n m inh.
- Thự c hiệ n tố t phong trào xây dự ng
nế p số ng văn m inh, gia đ ìn h v ăn hoá mố i,
tạ o ra m ộ t môi trư ờ n g tố t tron g gia đình,
giáo dụ c lố ì ứ ng xử có nê' nế p tro ng giao
tiế p h ằ ng ngày. Bên c ạ nh đó, việ c giáo dụ c
ở n h à trư ờ ng cũng có tầ m q u a n trọ n g đặ c
biệ t. Phổ i hợ p giáo dụ c giữ a gia đìn h và
nhà trư ờ ng đôi vớ i lớ p trẻ là nhiệ m vụ
thư ờ ng xuyên và lâu dài. T ron g đó cầ n đa
dạ ng hoá các h ìn h th ứ c giáo dụ c tu y ên
tru yề n ở n h à trư ờ ng, tr á n h lố i áp đặ t, b ắ t
buộ c, n ên sử dụ n g n h ữ ng h ìn h th ứ c p h ù
hợ p đê giáo dụ c có h iệ u q uả cao. N goài ra
cầ n có sự phôi hợ p vớ i các cơ q u an, đoàn
thê n h ư hộ i phụ nữ , đoàn th a n h n iên tro n g
việ c tu y ên tru y ề n n h ữ n g tấ m gư ơ ng tiê u
biể u cho vẻ đẹ p th a n h lị ch củ a ngư ờ i Hà
Nộ i nhằ m n â n g cao lòng tự hào củ a ngư ờ i
dân th ủ đô.
Hà Nộ i có điể m tự a m ộ t n ghìn năm , nơ i
hộ i tụ tin h hoa củ a cả nư ớ c, chắ c rằ n g vớ i ý
thứ c công d ân cao, ngư ờ i H à Nộ i sẽ làm đẹ p
th êm h ìn h ả n h củ a m ình để xứ ng đ áng vớ i
công d ân củ a m ộ t th à n h phô' anh hùng, th ủ
đô vì hoà bìn h.D
V .Q .T
(1) Đinh G ia K há n h chủ biên. T rầ n Tiế n
đồ ng chủ biên (1991) Đị a chi văn hoá dân gian
Thăng Long - Đông Đô ■ H à Nộ i, Sở Văn hoá và
Thông tin Hà Nộ i xb, tr. 216.
(2) H oàng Đạ o T húy (1974) Phô phư ờ ng Hà
Nộ i xư a, Sở V ăn hoá th ô ng tin H à Nộ i xb, tr. 31.
T À I L I Ệ U T H A M K H Ả O
1. Nguyễ n V iế t Chứ c chủ biên (2002), Văn
hoá ứ ng xử củ a ngư ờ i Hà N ộ i vớ i môi trư ờ ng
thiên nhiên, Việ n V ăn hoả , Nxb. V ăn hoá thông
tin xb.
2. Triêu Dư ơ ng, P h ạ m H oà, Tả o Trang,
Chu H à (1972), Ca dao ngạ n ngữ H à Nộ i, Hộ i
Văn nghệ H à Nộ i xb.
3. Chu H à, T rầ n Lê V ăn, Nguyễ n Vinh
Ph úc (1981), Ca dao ngạ n ngữ H à Nộ i, Hộ i Văn
nghệ H à Nộ i xb.
4. Đ in h G ia K há n h c hủ biê n, T rầ n T iế n
đồ ng chủ b iên (1991), Đ ị a ch í văn hoá dán
gian T hă ng Lo ng - Đông Đô ■ Hà N ộ i, Sở Văn
ho á và T hô ng tin H à N ộ i xb.
5. Vũ K hiêu, N guyễ n V inh Phúc (2004),
Văn hiế n Thăng Long, Nxb. Trẻ , T h àn h phô' Hồ
Chí M inh.
6. H oàng P hê chủ biên (2002), Từ điể n
tiế ng Việ t, Nxb. Đà N ẵ ng - T ru n g tâm Từ điể n
họ c xb.
7. Đ ặ ng D uy Ph úc (1996), Thăng Long -
Đông K inh - H à N ộ i quê hư ơ ng và nơ i hộ i tụ
nhân tài, Nxb. Hà Nộ i.
8. H oàng Đạ o T húy (1974), Phô' phư ờ ng
Hà Nộ i xư a, Sở Văn hoá thôn g tin Hà Nộ i xb.
9. Hoàng Đạ o Thúy. Tràng An thanh lị ch
(Báo N hân dân các sô' ra ngày 2, 3. 5 th á n g 10
năm 1994).