Nghiên cứu cách biểu thị động lượng nhỏ, thời lượng ngắn của các động lượng từ 一下 và 一会儿 trong tiếng Hán hiện đại

Các sự vật, hành vi hoặc trạng thái trong thế giới khách quan đều có một “lượng” nhất định, có thể được phân thành lượng lớn và lượng nhỏ. Khi “lượng nhỏ” của động tác được nhìn nhận dưới góc nhìn khách quan, sẽ hình thành lượng động tác nhỏ khách quan, khi được nhìn nhận và phán đoán chủ quan, sẽ hình thành lượng động tác nhỏ chủ quan. Động tác nhỏ thường diễn ra trong thời gian ngắn, ngược lại, động tác diễn ra trong thời gian ngắn thường sẽ có mức độ “lượng” nhỏ.

Nghiên cứu này hướng đến các nhà ngôn ngữ học, sinh viên và những người quan tâm đến ngữ pháp tiếng Hán hiện đại, đặc biệt là cách biểu thị lượng và thời gian trong ngôn ngữ.

Bài viết này đi sâu nghiên cứu cách biểu thị động lượng nhỏ và thời lượng ngắn trong tiếng Hán hiện đại, tập trung vào hai từ ngữ cụ thể là “一下” và “一会儿”. Nghiên cứu phân tích sự khác biệt giữa lượng khách quan và lượng chủ quan của động tác, trong đó lượng khách quan được xác định thông qua so sánh số lần hoặc mức độ, còn lượng chủ quan thể hiện cảm nhận và thái độ của người nói. Bài viết làm rõ đặc trưng ngữ pháp, ngữ nghĩa và ngữ dụng của “一下” và “一会儿”, chỉ ra rằng chúng thường đứng sau động từ để bổ sung ý nghĩa về số lần ít, thời gian ngắn hoặc mức độ nhỏ của hành vi. Đặc biệt, “一下” có khả năng kết hợp rộng rãi với động từ và mang nhiều ý nghĩa như cầu khiến, thử nghiệm, hoặc thể hiện sự lịch sự. Bài viết cũng đề cập đến các hạn chế khi kết hợp “一下” với một số loại động từ nhất định (ví dụ: động từ không mang ý nghĩa tiếp diễn, động từ tiêu cực, động từ không lặp lại). Đồng thời, nghiên cứu cũng làm rõ khái niệm thời lượng ngắn, phân biệt giữa thời lượng khách quan và chủ quan, và cách các từ ngữ này biểu thị sự thay đổi nhỏ hoặc sự diễn ra trong thời gian ngắn của hành động.