BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI
PHAN MẠNH HƯNG
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ RỦI RO NGẬP LỤT CHO LƯU VỰC
SÔNG PHAN – CÀ LỒ, TỈNH VĨNH PHÚC
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT
HÀ NỘI, NĂM 2025
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI
PHAN MẠNH HƯNG
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ RỦI RO NGẬP LỤT CHO LƯU VỰC
SÔNG PHAN – CÀ LỒ, TỈNH VĨNH PHÚC
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT
Ngành:
Thủy văn học
Mã số:
9440224
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PGS.TS Phạm Văn Chiến
2. TS. Vũ Thị Minh Huệ
HÀ NỘI, NĂM 2025
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả cam kết đây là công trình nghiên cứu do chính tác giả thực hiện. Những kết
quả và kết luận trong Luận án này là hoàn toàn trung thực, không sao chép từ bất kỳ
hình thức nào. Các tài liệu tham khảo (nếu được sử dụng) đã được trích dẫn đầy đủ và
ghi rõ nguồn gốc theo đúng quy định.
Tác giả Luận án
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Trường Đại học Thủy lợi vì đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thành Luận án tiến sĩ.
Với sự kính trọng và lòng biết ơn chân thành, tác giả đặc biệt gửi lời cảm ơn đến hai
thầy cô hướng dẫn khoa học chính là PGS.TS Phạm Văn Chiến và TS Vũ Thị Minh
Huệ, thầy cô đã tận tình chỉ dẫn, định hướng từ những bước đầu tiên và luôn đồng hành
cùng tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu cũng như hoàn thiện Luận án tiến sĩ này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Thủy lợi, phòng Đào
tạo cùng Bộ môn Thủy văn và Biến đổi khí hậu vì đã quan tâm, hỗ trợ và tạo điều kiện
tốt nhất để tác giả có thể hoàn thành công việc của mình.
Đồng thời, tác giả trân trọng gửi lời cảm ơn tới chuyên gia, nhà khoa học, đồng nghiệp
tại trường Đại học Thủy lợi, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc và các
đơn vị liên quan. Những ý kiến đóng góp khoa học, sự hỗ trợ tài liệu và số liệu từ quý
vị, quý cơ quan là nguồn lực quan trọng trong quá trình thực hiện nghiên cứu này.
Cuối cùng, tác giả muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, những người luôn
sát cánh, động viên và hỗ trợ cả về tinh thần lẫn vật chất, giúp tác giả hoàn thành tốt
nhiệm vụ nghiên cứu và viết Luận án.
i
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................................... v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ .................................... vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết đề tài ............................................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................................... 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 4
4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................... 4
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ............................................................................................ 5
6. Cấu trúc của luận án ........................................................................................................... 5
7. Những đóng góp mới dự kiến của luận án ......................................................................... 6
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU RỦI RO NGẬP LỤT ................................... 7
1.1 Các khái niệm sử dụng trong luận án ......................................................................... 7
1.2 Tổng quan nghiên cứu rủi ro ngập lụt trên thế giới .................................................... 8
1.3 Tổng quan nghiên cứu rủi ro ngập lụt ở Việt Nam................................................... 13
1.4 Tổng quan lưu vực sông Phan – Cà Lồ .................................................................... 18
1.4.1 Đặc điểm địa lý, tự nhiên .................................................................................... 18
1.4.2 Đặc điểm khí tượng, thủy văn ............................................................................ 21
1.4.3 Hiện trạng phân vùng và tiêu thoát nước trên lưu vực ....................................... 22
1.4.4 Hiện trạng lũ lụt và một số nghiên cứu liên quan đã thực hiện .......................... 25
1.5 Khoảng trống và định hướng nghiên cứu của Luận án............................................. 30
1.6 Kết luận Chương 1 .................................................................................................... 32
CHƯƠNG 2 CỞ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN ĐÁNH GIÁ RỦI RO NGẬP LỤT 33
2.1 Hướng tiếp cận đánh giá thiệt hại rủi ro ngập lụt ..................................................... 33
2.2 Thu thập số liệu, điều tra và khảo sát thực địa ......................................................... 37
2.2.1 Thu thập số liệu .................................................................................................. 37
2.2.2 Thu thập tài liệu thống kê thiệt hại ..................................................................... 40
2.2.3 Điều tra và khảo sát thực địa .............................................................................. 43
2.3 Xây dựng mô hình mô phỏng ngập lụt cho lưu vực sông Phan – Cà Lồ.................. 55
2.3.1 Xây dựng mô hình NAM .................................................................................... 56
2.3.2 Xây dựng mô hình MIKE FLOOD ..................................................................... 59
2.4 Xây dựng mô hình phân tích không gian đánh giá mức độ thiệt hại lũ lụt .............. 66
2.4.1 Xây dựng bản đồ ngập lụt ................................................................................... 66
2.4.2 Xác định các đối tượng chịu rủi ro ..................................................................... 67
2.4.3 Xây dựng đường cong thiệt hại lũ lụt ................................................................. 68
2.4.4 Đánh giá thiệt hại lũ lụt ...................................................................................... 69
