
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
HỒ BÍCH LIÊN
NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP THỤ, TÍCH LŨY
CHÌ (Pb) VÀ SỰ BIỂU HIỆN GEN LIÊN QUAN ĐẾN
TÍNH CHỊU CHÌ (Pb) CỦA CÂY PHÁT TÀI
(Dracaena sanderiana)
Chuyên ngnh: Công Ngh Sinh Hc
M s: 9.42.02.01
LUN ÁN TIẾN S CÔNG NGHỆ SINH HỌC
TP. HỒ CHÍ MINH-Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
HỒ BÍCH LIÊN
NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP THỤ, TÍCH LŨY
CHÌ (Pb) VÀ SỰ BIỂU HIỆN GEN LIÊN QUAN ĐẾN
TÍNH CHỊU CHÌ (Pb) CỦA CÂY PHÁT TÀI
(Dracaena sanderiana)
Chuyên ngnh: Công ngh sinh hc
M s: 9.42.02.01
LUN ÁN TIẾN S CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Ngưi hướng dẫn khoa hc: GS.TS. Bùi Cách Tuyến
TS. Huỳnh Văn Biết
TP. HỒ CHÍ MINH-Năm 2022

i
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính tác giả. Các số
liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án này là trung thực và không sao chép từ bất
kỳ một người nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài
liệu đã được thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định.
Tác giả luận án
Hồ Bích Liên

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, thực hiện và hoàn thành luận án này, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của tập thể Quý Thầy Cô, các cơ quan, các
anh chị và các bạn. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lời
cảm ơn chân thành đến:
GS. TS. Bùi Cách Tuyến v TS. Huỳnh Văn Biết đã tận tình hướng dẫn,
giúp đỡ, truyền đạt nhiều kinh nghiệm và kiến thức quý báo giúp tôi hoàn thành tốt
luận án.
TS. Bùi Minh Trí đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ thiết bị đo diệp lục tố và chia sẽ
nhiều tài liệu chuyên môn quý báu.
Ban Giám Hiệu Trường Đại học Thủ Dầu Một, Lãnh đạo Khoa Tài nguyên
Môi trường, Khoa Khoa học quản lý, Viện Phát triển Ứng dụng, tập thể Giảng viên
Bộ môn Khoa học Môi trường đã hỗ trợ và tạo mọi điều kiện để tôi học tập, thực
hiện và hoàn thành tốt luận án.
Ban Giám Hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, Phòng Đào tạo Sau Đại
học, Khoa Khoa học Sinh học, Viện Công nghệ sinh học và Môi trường Trường
Đại học Nông Lâm TP.HCM đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất giúp đỡ tôi
trong quá trình thực hiện luận án.
Tất cả bạn bè và đồng nghiệp những người luôn động viên, giúp đỡ chân thành
tôi trong quá trình làm luận án.
Ba Mẹ và những người thân trong gia đình, chồng và các con đã luôn ủng hộ,
động viên và là điểm tựa tinh thần cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Nghiên cứu sinh
Hồ Bích Liên

iii
TÓM TẮT
Đề tài “Nghiên cứu khả năng hấp thụ, tích lũy chì (Pb) và sự biểu hiện gen liên
quan đến tính chịu chì (Pb) của cây Phát tài (Dracaena sanderiana)” được thực
hiện trên loài thực vật Dracaena sanderiana. Mục tiêu của đề tài là đánh giá khả
năng sinh trưởng, tích lũy Pb và biểu hiện gen chống oxy ha liên quan đến tính
chịu Pb của D. sanderiana trong môi trường thí nghiệm nhiễm Pb nhân tạo, nhằm
có cơ sở khoa học về cơ chế đáp ứng ở mức độ phân tử và tế bào của tính chống
chịu Pb để ứng dụng D. sanderiana trong xử lý ô nhiễm Pb. Đề tài với các nội
dung sau đã được thực hiện: (1) Xác định cơ sở khoa học của việc chọn lựa vật
liệu sinh học và pH của môi trường thích hợp cho nghiên cứu; (2) Nghiên cứu
khả năng hấp thụ và tích lũy Pb của D. sanderiana ở các thời gian xử lý và nồng
độ Pb khác nhau; (3) Đánh giá mức độ biểu hiện của 3 gen chống oxy ha
glutathione S-transferase (GST), Cyt-Cu/Zn superoxide dismutase (Cyt-Cu/Zn
SOD) và glutathione peroxidase (GPX) ở các thời gian và nồng độ Pb khác nhau.
Kết quả cho thấy:
Loài thực vật sử dụng nghiên cứu thích hợp nhất trong 3 loài thuộc chi
Dracaena là Phát tài (Dracaena sanderiana) và pH dung dịch Pb thích hợp là
4,5.
Sự sinh trưởng của D. sanderiana bị ảnh hưởng không đáng kể ở nồng độ
Pb 200 - 800 ppm. D. sanderiana ít có bị ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và có
khả năng chống chịu tốt với Pb ở khoảng nồng độ 200 - 800 ppm (khả năng
chống chịu đạt 80,38 - 114,47%). Nhưng khi nồng độ Pb trong môi trường vượt
ngưỡng gây độc (1000, 2000, 3000 và 4000 ppm) sinh trưởng của cây sẽ kìm
hãm. Các chỉ tiêu về chiều cao cây, chiều dài rễ, sinh khối tươi và khô, hàm
lượng diệp lục tố và hàm lượng nước giảm đáng kể so với đối chứng.
D. sanderiana có khả năng hấp thụ và tích lũy trong cây một lượng Pb lên
đến 39235 mg/kg TLK trong môi trường có nồng độ Pb = 800 ppm. Ngưỡng
nồng độ gây độc của Pb trong nước đối với cây D. sanderiana được xác định là
1000 ppm. Biểu hiện ngộ độc của Pb ở D. sanderiana xuất hiện khi cây tiếp xúc