Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: nghiên cứu công nghệ bảo quản quả chanh leo tím bằng chế phẩm phủ màng từ hỗn hợp sáp ong, sáp cọ và Carboxymethyl cellulose (MW- CMC)

Quả chanh leo tím là loại cây trồng có giá trị dinh dưỡng cao và sản lượng lớn tại Việt Nam, tuy nhiên, sau thu hoạch, quả dễ bị mất nước, vỏ nhăn nheo, sẫm màu và nhiễm vi sinh vật, dẫn đến tổn thất lớn. Các phương pháp bảo quản hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu kéo dài thời gian bảo quản và duy trì chất lượng. Do đó, việc nghiên cứu công nghệ bảo quản hiệu quả là rất cần thiết.

Luận án hướng đến các nhà khoa học, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch, đặc biệt là bảo quản nông sản. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cung cấp giải pháp thiết thực cho các doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân trồng chanh leo, nhằm nâng cao hiệu quả bảo quản, giảm tổn thất sau thu hoạch và mở rộng thị trường xuất khẩu cho quả chanh leo tím của Việt Nam.

Luận án này tập trung nghiên cứu công nghệ bảo quản quả chanh leo tím sau thu hoạch nhằm giải quyết vấn đề tổn thất lớn do đặc tính dễ hư hỏng của loại quả này. Mục tiêu chính là xây dựng quy trình công nghệ sơ chế và bảo quản bằng chế phẩm phủ màng từ hỗn hợp sáp ong, sáp cọ và carboxymethyl cellulose (MW-CMC), đảm bảo chất lượng dinh dưỡng, cảm quan và an toàn thực phẩm, kéo dài thời gian bảo quản lên hơn 50 ngày, phù hợp cho xuất khẩu. Nội dung nghiên cứu bao gồm khảo sát đặc tính hóa lý và sinh lý của quả chanh leo tím sau thu hoạch, phân lập và xử lý vi sinh vật gây bệnh (đặc biệt là nấm) bằng axit propionic, và phát triển chế phẩm phủ màng. Luận án đã xác định được các chủng nấm gây bệnh phổ biến như Lasiodiplodia, Aspergillus, Fusarium, và Rhizopus, đồng thời đề xuất giải pháp xử lý tiền bảo quản hiệu quả bằng axit propionic 0,45% trong 3 phút. Về chế phẩm phủ màng, nghiên cứu đã tối ưu tỷ lệ thành phần với 2,28% sáp ong, 1,04% sáp cọ và 0,68% CMC, tạo ra chế phẩm có các đặc tính vật lý ổn định (ví dụ: điện thế zeta -75,0, độ nhớt 25,74 cp, kích thước hạt 4,4 µm). Kết quả thử nghiệm cho thấy, công nghệ này giúp bảo quản chanh leo tím trong 56 ngày ở điều kiện lạnh (5 ± 1°C, độ ẩm 90 ± 2%) với tỷ lệ hao hụt khối lượng thấp (2,15%), tổn thất vitamin C giảm (17,36%) và chất lượng cảm quan đạt loại khá. Luận án có ý nghĩa khoa học quan trọng, cung cấp cơ sở dữ liệu hệ thống về mối quan hệ giữa đặc tính sinh lý, sinh hóa, nấm bệnh và các giải pháp bảo quản. Về mặt thực tiễn, công nghệ này góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ chanh leo Việt Nam, giảm thất thoát sau thu hoạch và nâng cao hiệu quả sản xuất cho doanh nghiệp.