Nghiên cứu hoàn thiện và phát triển mô hình chăn nuôi lợn bán thâm canh tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La: Đề tài nông hộ

PHÙNG THỊ VÂN – Mô hình chăn nuôi lợn...

MÔ HÌNH CHĂN NUÔI LỢN THEO HƯỚNG SẢN XUẤT BÁN THÂM CANH

PHÙ HỢP VỚI ĐIỀU KIỆN NÔNG HỘ TẠI HUYỆN MAI SƠN, SƠN LA

Phùng Thị Vân*, Lê Đình Cường, Trần Phùng Thanh Thủy và Nguyễn Thị Loan

Bộ môn Kinh tế và Hệ thống Chăn nuôi

Viện Chăn nuôi- Thụy Phương- Từ Liêm - Hà Nội

*Địa chỉ liên hệ: Phùng Thị Vân

Tel: (04). 8.387.237 / 0912.514.541; Fax: (04).8 389.775; Email: Phungvan_vcn@yahoo.com.vn

ABSTRACT

Improvement and development of semi-commercial pig production mordel suitable with household’s

condition in Mai Son district, Son La province

Demand of offsprings for fattening and pork for Son La province market is hightly, however now pig poduction

there face to many constraints. The need of farmers is to know what and how to apply suitable advantage

technolories in pig poduction for enhancing productive efficiency. The objective of this study is to improve of

some suitable advantage techiques and to develop some of sow and fattening production models in Mai Son

district, Son La province. Resutls of study in 2006 in 3 villages of Mai Son district show that sow F1(YxMC)

production model with 2-5 sow level with the applying combinated techniques such as using concentrat feed,

improving housing, early using pre-start feed for piglets and keep them in nursing box during sucking period had

contributed for increasing number of piglets/liter and their body weight at two monhth of age. .Sow F1(YxMC)

production model with 2-5 sow head and crossbred 50% and 75% of Exotic blood level fattening production

model with applying advantage techniques are profitability and they are most suitable for groups of farmers who

have finacial capacity to invest of semi-commercial pig production in Son La province condition.

Keywords: Crossbred sow F1(YxMC); concentrat feed; combinated techniques

ĐẶT VẤN ĐỀ

Sơn La là tỉnh có tiềm năng lớn về nguồn thức ăn cho chăn nuôi lợn và gia cầm (sản lượng

ngô đạt 135,8 ngàn tấn/ năm, Tổng cục TK, 2000) và cũng là một thị trường có tiềm năng về

tiêu thụ các sản phẩm chăn nuôi nói chung và thịt lợn nói riêng (nhu cầu cung cấp thực phẩm

cho trên 50.000 người lao động tại thuỷ điện Sơn La). Sản xuất không đáp ứng nhu cầu lợn

thịt cho thị trường và tại đây giá thịt lợn, thường cao hơn so giá thịt lợn tại thị trường Hà Nội

cùng thời điểm khoảng 10-15%.

Tuy nhiên, chăn nuôi lợn tại đây đang phải đối mặt với nhiều trở ngại, trong đó trở ngại chính

là thiếu lợn giống (lợn nái và lợn con giống nuôi thịt), và nguy cơ lây lan dịch bệnh do thường

xuyên phải mua lợn từ miền xuôi lên. Vì vậy, phát triển chăn nuôi lợn để cung ứng tại chỗ

lợn giống và lợn thịt cho vùng là một nhu cầu rất cần thiết hiện nay. Kết quả nghiên cứu của

Lê Đình Cường và Cs. (2006) giai đoạn 2003-2005 tại huyện Mai Sơn, bước đầu đã lựa chọn

được giống lợn nái F1 (ĐB x MC) và mô hình nuôi lợn nái lai F1 với thử nghiệm áp dụng

một số giải pháp kỹ thuật tổng hợp (thức ăn, chuồng trại, thú y và chăm sóc nuôi dưỡng) đã

được hình thành. Để khẳng định thêm kết quả thử nghiệm và củng cố các mô hình mới được

hình thành trong sản xuất chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu hoàn thiện và phát triển

mô hình chăn nuôi lợn theo hướng sản xuất bán thâm canh phù hợp với điều kiện nông hộ

tại huyện Mai Sơn – tỉnh Sơn La”.

Nhằm xây dựng mô hình chăn nuôi lợn nái, lợn thịt hướng sản xuất hàng hoá có hiệu quả kinh

tế và phù hợp với điều kiện chăn nuôi nông hộ tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.

VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa hoc Công nghệ Chăn nuôi - Số 13-Tháng 8-2008

VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu

Lợn nái sinh sản giống lai F1 (ĐB x MC) 142 con, lợn cái hậu bị F1 (ĐB x MC) 15 con, lợn

nái sinh sản bố mẹ CA và C22 nguồn gốc PIC 30 con, lợn cái hậu bị bố mẹ CA nguồn gốc

PIC 15 con, lợn thịt 240 con.

Trong đó, F1 có 50% máu ngoại là 50 con và lợn thịt F2 có 75% máu ngoại 190 con và nuôi

với quy mô nuôi là 30 -50 con/đợt nuôi.

Ghi chú: ĐB là lợn Đại Bạch; MC là lợn Móng Cái; CA là lợn nái cấp giống bố mẹ được tạo ra từ

lai giữa đực dòng L1 9 với lợn nái dòng ông bà C1230, lợn C2 2 là lợn nái cấp giống bố mẹ đựợc tạo

ra từ lai đực dòng L1 9 với lợn nái cấp giống ông bà C1 0 5 0 . Lợn nái ông bà C1230; C1050 được tạo ra

từ các dòng lợn Cụ Kỵ (LO6; L1 1 ;L9 5 ) có nguồn gốc từ PIC (Pig Improvement Company) nhập về

Việt Nam từ năm 1998.

Địa điểm nghiên cứu

Tại 3 xã: Cò Nòi, Chiềng Mung và Hát Lót, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La

Thời gian nghiên cứu:

Đề tài tiến hành từ Tháng 1/2006 - 12/2006

Nội dung nghiên cứu

Hoàn thiện và phát triển mô hình chăn nuôi lợn nái F1 (ĐB x MC)

Xây dựng mô hình nuôi lợn thịt hướng sản xuất bán thâm canh trong nông hộ.

Phương pháp nghiên cứu

Thiết kế khảo nghiệm nuôi lợn cái, lợn nái F1 (ĐB x MC) và lợn CA

Giải pháp Lợn cái F1 ( ĐB x MC)

( n = 15)

Lợn cái CA

( n = 15)

Chuồng nuôi Nền trêt, một con/ 1 ô chuồng Nền trệt, trong cũi

ức ăn hậu bị, chửa &

giai đoạn nuôi con

Đậm đặc + ngô, cám, sắn Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh

(HHHC)

Lợn con tập ăn đến 60 ngày 25% cám tập ăn cộng với bột

ngô và cám tẻ loại I

Cám tập ăn hỗn hợp hoàn

chỉnh

Thiết kế khảo nghiệm tập ăn sớm và cai sữa sớm lợn con

Giải pháp Lô thí nghiệm Lô đối chứng

Giống Giồng F1 ( ĐB x MC) Giồng F1 ( ĐB x MC)

Chuồng nuôi Nền trệt bê tông Nền trệt bê tông

Thức ăn lợn con đến 60

ngày

Thức ăn hỗn hợp

25% thức ăn tập ăn TĂ HH

+ bột ngô và cám gạo

Tuổi tập ăn Từ 7-10 ngày tuổi Từ 15 ngày tuổi

Tuổi cai sữa 28 ngày 35 ngày

PHÙNG THỊ VÂN – Mô hình chăn nuôi lợn...

Thiết kế mô hình chăn nuôi lợn nái F1 ( ĐB x MC) và lợn lai nuôi thịt

TT Giải pháp ứng dụng Mô hình lợn nái F1 Mô hình lợn thịt

1 Quy mô đầu lợn 2-5 nái/ hộ 30-50 lợn thịt/ lứa nuôi

2 Giống Nái lai F1 (ĐBMC) Lợn thịt 50% và 75% máu

ngoại

Chuồng nuôi

Nâng độ cao chuồng (2,4-2,6m),

có bạt che di động

Nâng đ

ộ cao chuồng

(2,4-2,6m), chuồng 4 mái,

có bạt che di động.

Nền bê tông/ gạch láng xi

măng -Mật độ 10-15 con/ ô

Cung cấp nước uống Máng uống/ vòi uống tự động Vòi uống tự động

Cái hậu bị, nái chửa,

nái đẻ

Nuôi riêng từng con trên nền trệt

Lợn con sau cai sữa Nuôi riêng từng đàn trên nền trệt

4 Thức ăn

Thức ăn nái chửa và

nuôi con

ngô + cám + đậm đặc+/sắn

Lợn con tập ăn đến

60 ngày tuổi

Cám tập ăn hỗn hợp toàn phần

hoặc cám tập ăn 25%+ bột ngô và

cám nấu chín

Lợn thịt

Nuôi trên nền trệt, 10-15 con/ 1

ô chuồng

Thức ăn lợn thịt F1: thức

ăn đậm đặc + ngô + cám +

sắn + phụ phẩm

Thức ăn nuôi lợn thịt F2:

Đậm đặc + ngô + cám + sắn

5 Vệ sinh thú y

Tiêm phòng các b

ệnh

*PTH (lợn con), DT, THT, ĐD

Trước khi vào nuôi thịt hoàn

thành tiêm phòng các bệnh:

DT, THT, ĐD

* PTH là: Bệnh Phó thương hàn; DT là: bệnh dịch tả; THT là: Bệnh tụ huyết trùng; ĐD là:Bệnh đóng dấu lợn.

Dự kiến năng suất sinh sản của mô hình Dự kiến năng suất nuôi thịt của mô hình

Số lợn con 60 ngày/ổ ≥ 9,5 con

Khối lượng 60 ngày/ổ ≥140 kg

Số lứa đẻ/nái/ năm ≥ 2,0 lứa

Lợn thịt F1: Tăng khối lượng ≥ 430gam/ngày,

TTTĂ ≤3,6/ kg tăng trọng

Lợn thịt F2: Tăng khối lương ≥ 520gam/ngày;

TTTĂ ≤ 3,3 kg

Phương pháp nghiên cứu

Giám định chất lượng đàn lợn nái giống của mô hình xây dựng năm 2005 ở xã Cò Nòi theo

tiêu chuẩn giám định TCVN 3606-89 (để chọn lọc, loại thải lợn nái)

Phương pháp nghiên cứu thực địa (On- Farm research) của Danilo A. Pezo (2001).

Phương pháp ghi chép trong nông hộ (On farm Recording)

Phương pháp thống kê so sánh: Sử dụng để phân tích hiệu quả chăn nuôi

Phương pháp phân tích kinh tế: xác định hiệu quả kinh tế các mô hình chăn nuôi lợn nái, lợn

thịt thông qua chỉ số tỉ suất lợi nhuận (lãi gộp/ chi phí).

Phương pháp đánh giá nông thôn có sự tham gia (PRA): Nông dân tham gia đánh giá kết quả

mô hình tại hội thảo thực địa.

VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa hoc Công nghệ Chăn nuôi - Số 13-Tháng 8-2008

Xử lý số liệu : Số liệu được xử lý trên máy tính theo chương trình phần mềm Excel .13

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Hoàn thiện khảo nghiệm và củng cố mô hình chăn nuôi lợn nái

Khảo nghiệm nuôi lợn nái lai F1 (ĐB x nái MC) và lợn nái ngoại CA.

Kết quả khảo nghiệm lặp lại trên nhóm nái lai F1( ĐB x MC) và nhóm nái ngoại CA tại xã

Chiềng Mung, huyện Mai Sơn năm 2006 (Bảng 1).

Bảng 1. Khả năng sinh sản của lợn nái ở các mô hình (lứa đẻ đầu)

Chỉ tiêu theo dõi ĐVT

Nái F1 (ĐBMC),(n = 12) Nái CA (n = 10)

Mean ± SE Mean ± SE

Hiệu quả phối giống lần đầu % 81,82 76,92

Tỷ lệ nuôi sống đến 2 tháng tuổi % 96,29 97,14

Tuổi đẻ lứa đầu ngày

347,7±10,1 356,2 ±10,83

Số con sơ sinh còn sống/ổ con 9,82 ±1,31 10,5 ±1,08

Số con 2 tháng tuổi/ổ con 9,45 ±1,1 10,20 ± 0,71

KL lợn con BQ lúc 2 tháng kg 15,20 ±1,67*** 18,91±1,8***

KL lợn con/ổ 2 tháng tuổi kg 143,14 ±11,3*** 195,24 ±12,6***

*** Sai khác có ý nghĩa thống kê mức P<0,001; KL: Khối lượng

Kết quả Bảng 1 cho thấy, lợn nái F1( ĐB x MC) và lợn nái CA đạt các chỉ tiêu về: tuổi đẻ

lứa đầu, số con sơ sinh và 2 tháng tuổi/ ổ và tỉ lệ nuôi sống tốt, sai khác giữa 2 nhóm nái về

các chỉ tiêu theo dõi ( P>0,05). Khối lượng (KL) BQ/con và KL BQ/ổ lúc 2 tháng tuổi ở lợn

nái CA cao hơn so với lợn nái F1(ĐB x MC) tương ứng 3,7 kg và 52,1 kg,(P<0,001). Hiệu

quả phối giống lần đầu ở lợn nái F1 và nái CA đều cao hơn so với kết quả khảo nghiệm năm

2003 (Lê Đình Cường và cs, 2006). Nuôi lợn nái F1( ĐB x MC) và nái CA đều có hiệu quả kinh

tế. Chỉ số lãi/ chi phí/1lứa đẻ ở lợn nái CA là 0,335 lần, cao hơn so với 0,282 lần ở lợn nái F1

(ĐB x MC). Kết quả này giống với kết quả khảo nghiệm 2004 - 2005 (Lê Đình Cường và Cs.,

2006). Tuy năng suất và hiệu quả kinh tế ở chăn nuôi lợn nái ngoại CA cao hơn, nhưng sự hưởng

ứng của người chăn nuôi không nhiều là vì, yêu cầu chi phí đầu tư cho chuồng trại, mua lợn

giống, mua thức ăn cao và lợn nái ngoại khó nuôi hơn so với lợn nái F1 (ĐB x MC)

Kết quả khảo nghiệm một số giải pháp kỹ thuật

Kỹ thuật sử dụng nguồn thức ăn

Bảng 2: Năng suất sinh sản của lợn nái F1 và nái ngoại CA và C22 tại xã Cò Nòi

Nái F1(ĐB x MC) Nái ngoại CA và C22

Chỉ tiêu ĐVT

2006 2005*

2006

so với

2005(%)

2006 2005*

2006

so với

2005(%)

Sổ ổ theo dõi ổ 24 108 20 75

Số con đẻ sống/ổ con 11,57 11,06 +4,6 10,16 11,04 -8,66

Số con 60 ngày/ổ

con 10,34 9,43 + 9,6 9,29 8,45 + 9,9

Lứa đẻ/nái/năm lứa 2,2 1,9 +15,7 1,85 1,8 +2,77

KL BQ 60 ngày/ổ kg 148,0 138,41 +6,93 183,4 178,81 2,57

* Kết quả khảo nghiệm 2004-2005 tại xã Cò Nòi, (Lê Đình Cuờng và Cs.,,2006)

PHÙNG THỊ VÂN – Mô hình chăn nuôi lợn...

Mục đích là giúp người chăn nuôi sử dụng một cách có hiệu quả nhất nguồn nguyên liệu sẵn

có tại địa phương (Cụ thể xem ở phần thiết kế mô hình). Kết quả sinh sản của lợn nái năm 2006

nuôi theo phương thức sử dụng thức ăn nói trên so với kết quả sinh sản của lợn nái trong khảo

nghiệm lựa chọn giống 2004-2005 được thể hiện ở Bảng 2.

Kết quả ở bảng 2 cho thấy, các chỉ tiêu sinh sản ở cả 2 nhóm năm 2006 đều có xu hướng đạt

cao hơn so với năm 2005, riêng chỉ tiêu số con sơ sinh sống/ổ ở lợn ngoại năm 2006 thấp hơn

là do có nhiều lợn nái tham gia đẻ lứa đầu.

Hoàn thiện kỹ thuật cai sữa lợn con

Tập ăn sớm cho lợn con từ 10 ngày tuổi bằng thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (TAHHHC), nuôi

lợn con giai đoạn theo mẹ có ô úm, điều kiện chuồng nuôi đạt thoáng mát về mùa hè và ấm

vào mùa đông đã cho kết quả tốt. Tỉ lệ nuôi sống lợn con đến 2 tháng tuổi đều đạt >90% trở

lên, chỉ tiêu KL lợn con bình quân/con và bình quân/ ổ lúc 2 tháng tuổi đều cao hơn so với kết

quả 2004-2005.

Bảng 3. Kết quả khảo nghiệm tập ăn sớm và cai sữa sớm lợn con năm 2006

Tại Cò Nòi Tại Chiềng Mung

Nái F1 (ĐB x MC)

TT Chỉ tiêu ĐVT Nái

ngoại

Nái

lai F1

Nhóm

ĐC

1 Thời gian cai sữa lợn con ngày 25 28 28 37

2 Số ổ theo dõi ổ 20 24 8 8

3 Số con đẻ sống bình quân/ổ con 10,16 11,57 10,25 10,12

4 Tỷ lệ nuôi sống đến 60ngày % 91,43 90,14 95,02 88,93

5 KL 60 ngày bình quân/con kg 19,76 14,19 16,8a 15,3a

6 KL bình quân 60 ngày/ổ kg 183,45 148,01 163,6bb 137,7bb

7 Số lứa đẻ bình quân/nái/năm lứa 1,85 2,2 2,23 2,1

Những số cùng hàng ngang có cùng số mũ gồm một chữ cái giống nhau thì có sai khác ở mức P<0,05; có cùng 2

chữ cái giống nhau thì có sai khác ở mức P<0,01.

Kết quả ở bảng 3 cho thấy, hiệu quả nuôi lợn con tại Chiềng Mung là tăng được tỉ lệ nuôi

sống 6,09%, tăng KL lợn con lúc 2 tháng 9,8% (P<0,05), tăng KL/ổ 18,8% (P<0,01). Kết quả

này cho phép khẳng định rằng ở điều kiện chất lượng thức ăn và chuồng nuôi đảm bảo yêu

cầu đối với lợn con , hoàn toàn có thể cai sữa có hiệu quả ở 25 ngày tuổi đối với lợn con giống

ngoại và 28 ngày tuổi ở lợn con giống lai 75% máu ngoại ở chăn nuôi nông hộ tại Mai Sơn.

Kết quả khảo nghiệm lặp lại về ứng dụng: Giải pháp kỹ thuật tổng hợp (GPKTTH): sử dụng

thức ăn đậm đặc để nuôi lợn nái, tập ăn sớm, nuôi lợn con có ô úm và cai sữa sớm lợn con ở

năm 2006. Bảng 2 và 3 cho thấy, các chỉ tiêu về sinh sản đều đạt cao hơn so với 2004-2005,

cao nhiều nhất là tỉ lệ nuôi sống lợn con và KL lợn con/ổ khi 2 tháng tuổi. Điều đó chứng tỏ

rằng các GPKT đã được lựa chọn để áp dụng là phù hợp và cóhiệu quả.

Củng cố các mô hình chăn nuôi

Kết quả giám định đàn lợn nái F1 và lợn nái ngoại của các mô hình mới được hình thành

trong giai đoạn 2004-2005: 65,7% lợn nái lai F1 và 50% lợn nái ngoại đạt tiêu chuẩn đặc cấp

và cấp I, nái đạt cấp II tương ứng là 11,4% và 13,3%, tỉ lệ nái kém (cấp III) tương ứng là

22,9% và 36,0%. Các hộ trong mô hình chăn nuôi không chỉ bổ sung thay thế số lợn nái

Đề tài: Nghiên cứu hoàn thiện và phát triển mô hình chăn nuôi lợn theo hướng sản xuất bán thâm canh phù hợp với điều kiện nông hộ tại huyện Mai Sơn – tỉnh Sơn La

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi