ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Lê Quang Thịnh
NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN LOÀI MỐI (INSECTA:
ISOPTERA) VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ LOÀI GÂY HẠI
CHÍNH CHO DI TÍCH CỐ ĐÔ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC
Hà Nội – 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Lê Quang Thịnh
NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN LOÀI MỐI (INSECTA:
ISOPTERA) VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ LOÀI GÂY HẠI
CHÍNH CHO DI TÍCH CỐ ĐÔ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
Chuyên ngành: Động vật học
Mã số: 60 42 01 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1. TS. Nguyễn Quốc Huy
2. PGS. TS. Nguyễn Văn Quảng
Hà Nội - 2014
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Quốc
Huy, Viện Sinh thái Bảo vệ công trình, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
và PGS. TS. Nguyễn Văn Quảng, Bộ môn Động vật không xương sống, Khoa
sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Nội,
những người thầy đã tận tình chỉ dẫn, bồi dưỡng tôi trong quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các nhân tập thể Ban Giám hiệu; Phòng Sau Đại
học; Ban Ch nhiệm Khoa sinh học; cùng c thầy Bộ môn Động vật
không xương sống, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà
Nội.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, động viên, giúp đỡ và tạo
nhiều thận lợi trong quá trình học tập của Ban Lãnh đạo Viện Sinh thái
Bảo vệ công trình, đặc biệt Viện trưởng PGS. TS. Trịnh Văn Hạnh.
Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn các đồng nghiệp trong Viện Sinh thái
và Bảo vệ công trình, các cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tạo
điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, điều tra khảo sát để số
liệu viết luận văn.
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn vợ, các con người thân trong gia đình đã
dành những tình cảm, sự quan tâm và kích lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện
luận văn.
Học viên
Lê Quang Thịnh
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ............................. 4
1.1. Tình hình nghiên cứu mối trên thế giới ................................................. 4
1.2. Tình hình nghiên cứu mối ở Việt Nam ................................................. 11
1.3. Tình hình nghiên cứu mối ở Thừa Thiên Huế .................................... 19
CHƢƠNG II. ĐỊA ĐIỂM, THI GIAN, NI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 22
2.1. Địa điểm nghiên cứu .............................................................................. 22
2.2. Vị trí địa lý, địa nh và đặc điểm tự nhiên khu di tích Cố đô Huế .. 23
2.2.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 24
2.2.2. Đặc điểm địa hình .............................................................................. 24
2.2.3. Khí hậu ............................................................................................... 25
2.2.4. Tiềm năng du lịch .............................................................................. 25
2.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................. 27
2.4. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 27
2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 27
2.5.1. Phương pháp khảo sát, điều tra, thu thập, xử bảo quản mẫu vật
...................................................................................................................... 27
2.5.2. Phương pháp phân tích, định loại mẫu vật ........................................ 30
2.5.3. Phương pháp đánh giá mức độ gây hại của mối và xác định loài gây
hại chính ....................................................................................................... 30
2.5.4. Một số phương pháp nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái học của
mối Coptotermes .......................................................................................... 32
2.5.4.1. Phương pháp nghiên cứu cấu trúc tổ mối Coptotermes. ............ 32
2.5.4.2. Phương pháp xác định tỉ lệ đẳng cấp quần tộc mối Coptotermes
kiếm thức ăn. ............................................................................................ 32
2.5.4.3. Phương pháp nghiên cứu quá trình lan truyền thức ăn trong quần
tộc mối Coptotermes. ................................................................................ 33
2.5.5. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................. 34
CHƢƠNG III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................ 35
3.1. Đặc điểm thành phần loài phân bố của mối trong khu di tích Cố
đô Huế ............................................................................................................. 35
3.1.1. Thành phần loài mối trong khu di tích Cố đô Huế ............................ 35
3.1.2. Đặc điểm phân bố của mối trong khu di tích Cố đô Huế .................. 41
3.1.2.1. Đặc điểm phân bố của mối theo điểm nghiên cứu ...................... 41
3.1.2.2. Đặc điểm phân bố của mối theo sinh cảnh ................................. 44
3.2. Xác định loài mối gây hại chính cho khu di tích Cố đô Huế .............. 51
3.3. Đặc điểm sinh học, sinh thái học loài Coptotermes gestroi ................. 53
3.3.1. Đặc điểm hình thái của Coptotermes gestroi .................................... 53
3.3.2. Đặc điểm bay phân đàn của Coptotermes gestroi ............................. 54
3.3.3. Cấu trúc tổ của loài mối Coptotermes gestroi ................................... 57
3.3.4. Tỉ lđẳng cấp trong quần tộc Coptotermes gestroi kiếm ăn ................ 59