BỘ GIÁO DỤ C VÀ ĐÀO TẠ O
TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NÔNG NGHIỆ P HÀ NỘI
NGUYỄ N QUYẾ T THẮ NG
NGHIÊN CỨ U TIỀ M NĂNG VÀ CÁCGIẢ IPHÁP
PHÁT TRIỂN DU LỊ CH SINH THÁITẠ I MỘT SỐ
TRỌ NG ĐIỂ MVÙNG DU LỊ CH BẮC TRUNG BỘ
LUẬ N ÁN TIẾ N SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành : Kinh tế phát triể n
Mã số: 62 31 05 01
Ngư ờ i hư ớ ng dẫ n : PGS.TS. LÊ HỮ U Ả NH
TS. NGUYỄ N VĂN HÓA
HÀ NỘ I - 2012
i
LỜ I CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằ ng, đây là công trình nghiên cứ u củ a tôi. Các số liệ u và
kế t quả nghiên cứ u trong luậ n án này là trung thự c và chư a từ ng đư ợ c dùng để bả o
vệ mộ t họ c vị nào.
Tôi xin cam đoan rằ ng, mọ i sự giúp đỡ cho việ c thự c hiệ n luậ n án đãđư ợ c
cả m ơ n và các thông tin trích dẫ n trong luậ n án này đề u đư ợ c chỉ rõ nguồ n gố c.
Tác giả luậ n án
Nguyễ n Quyế t Thắ ng
ii
LỜ I CẢ M Ơ N
Trư ớ c hế t, cho phép tôi bày tỏ lờ i cả m ơ n sâu sắ c nhấ t tớ i các cơ quan, đơ n
vị và cá nhân đã trự c tiế p giúp đỡ tôi trong suố t quá trình nghiên cứ u thự c hiệ n
luậ n án này.
Tôi xin chân thành cả m ơ n Lãnh đạ o UBND các đị a phư ơ ng, Lãnh đạ o và
Chuyên viên các Sở , Ban, Ngành củ a các đị a phư ơ ng Vùng du lị ch Bắ c Trung Bộ ,
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lị ch, Tổ ng cụ c Du lị ch, Hiệ p hộ i du lị ch tạ i các đị a
phư ơ ng trong vùng, Việ n Nghiên cứ u Phát triể n Kinh kế TP.HCM và các đơ n vị
công ty du lị ch đã nhiệ t tình đóng góp ý kiế n, cung cấ p tài liệ u, thông tin và hỗ trợ
thu thậ p số liệ u để tôi hoàn thành luậ n án này.
Tôi xin chân thành cám ơ n Lãnh đạ o Trư ờ ng Đạ i họ c Nông nghiệ p Hà Nộ i,
Lãnh đạ o và các Thầ y/Cô trong Khoa Kinh tế và Phát triể n nông thôn, Bộ môn Phát
triể n Nông thôn, Việ n sau Đạ i họ c – Trư ờ ng Đạ i họ c Nông nghiệ p Hà Nộ i đã luôn tạ o
điề u kiệ n, giúp đỡ , hư ớ ng dẫ n cho tôi trong suố i quá trình họ c tậ p và nghiên cứ u. Đặ c
biệ t, Tôi xin bày tỏ lòng biế t ơ n sâu sắ c nhấ t tớ i PGS.TS Lê Hữ u Ả nh và TS. Nguyễ n
Văn Hóa đã tậ n tình hư ớ ng dẫ n, chỉ bả o ân cầ n cho tôi trong suố t quá trình nghiên
cứ u đề tài và hoàn chỉ nh luậ n án.
Tôi xin chân thành cám ơ n đế n Lãnh đạ o Trư ờ ng Đạ i họ c Công nghiệ p
TP.HCM, Khoa Thư ơ ng mạ i – Du lị ch – Trư ờ ng ĐH Công nghiệ p TP.HCM đã luôn
ủ ng hộ , giúp đỡ và độ ng viên tôi trong suố t quá trình họ c tậ p vừ a qua. Xin chân
thành cám ơ n Quý Thầ y/Cô, bạ n bè, đồ ng nghiệ p cùng toàn thể nhữ ng ngư ờ i đã
đóng góp ý kiế n, giúp đỡ tôi trong quá trong quá trình thu thậ p, tìm kiế m nguồ n tài
liệ u cũng như sự ủ ng hộ , độ ng viên củ a gia đình tôi trong thờ i gian qua.
Mộ t lầ n nữ a, xin chân thành cả m ơ n !
Tác giả luậ n án
Nguyễ n Quyế t Thắ ng
iii
MỤ C LỤ C
Lờ i cam đoan i
Lờ i cả m ơ n ii
Mụ c lụ c iii
Danh mụ c các ký hiệ u, các chữ viế t tắ t vii
Danh mụ c các bả ng ix
Danh mụ c biể u đồ xi
Danh mụ c hộ p xi
Danh mụ c sơ đồ xii
MỞ ĐẦ U 1
1 Tính cấ p thiế t củ a đề tài 1
2 Mụ c tiêu nghiên cứ u 3
3Đố i tư ợ ng và phạ m vi nghiên cứ u 3
4 Nhữ ng đóng góp mớ i củ a luậ n án 5
Chư ơ ng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬ N VÀ THỰ C TIỄ N VỀ NGHIÊN CỨ U TIỀ M
NĂNG VÀ PHÁT TRIỂ N DU LỊ CH SINH THÁI 6
1.1 Mộ t số vấ n đề lý luậ n về nghiên cứ u tiề m năng và phát triể n du lị ch
sinh thái 6
1.1.1 Mộ t số vấ n đề lý luậ n cơ bả n về du lị ch 6
1.1.2 Mộ t số vấ n đề lý luậ n cơ bả n về du lị ch sinh thái (ecotourism) 9
1.1.3 Vai trò và các yế u tố ả nh hư ở ng đế n việ c phát triể n du lị ch sinh thái 17
1.1.4 Vấ n đề nghiên cứ u tiề m năng và phân chia lãnh thổ trong du lị ch
sinh thái 24
1.2 Cơ sở thự c tiễ n về nghiên cứ u tiề m năng và phát triể n du lị ch sinh thái 32
1.2.1 Kinh nghiệ m về nghiên cứ u tiề m năng và phát triể n du lị ch sinh
thái trên thế giớ i 32
1.2.2 Cơ sở thự c tiễ n về nghiên cứ u tiề m năng và phát triể n du lị ch sinh
thái ở Việ t Nam 36
1.2.3 Nhữ ng vấ n đề đặ t ra cho nghiên cứ u, phát triể n du lị ch sinh thái 40
iv
1.3 Mộ t số công trình nghiên cứ u có liên quan 41
Chư ơ ng 2 ĐẶ C ĐIỂ M CỦ A ĐỊ A BÀN NGHIÊN CỨ U VÀ PHƯ Ơ NG PHÁP
NGHIÊN CỨ U 44
2.1 Đặ c điể m củ a đị a bàn nghiên cứ u 44
2.1.1 Vị trí đị alý, lợi thếso sánh củ aVùng du lị ch Bắc Trung Bộtrong
chiến lư ợ cphát triển du lị ch củ a Việt Nam và quốc tế44
2.1.2 Đặ c điể mtài nguyên du lị ch tựnhiên Vùng du lị ch Bắc Trung Bộ48
2.1.3 Đặ c điể mtàinguyên nhân văn Vùng du lị ch Bắc Trung Bộ50
2.1.4 Hiệ n trạ ng cơ sở vậ t chấ t - kỹ thuậ t và kế t cấ u hạ tầ ng phụ c vụ du lị ch 51
2.2 Phư ơ ng pháp nghiên cứ u 56
2.2.1 Hư ớ ng tiế p cậ n 56
2.2.2 Phư ơ ng pháp thu thậ p thông tin 60
2.2.3 Phư ơ ng pháp xử lý số liệ u 62
2.2.4 Các phư ơ ng pháp phân tích 63
2.3 Hệ thố ng chỉ tiêu nghiên cứ u 70
2.3.1 Hệ thố ng chỉ tiêu đánh giá tiề m năng du lị ch sinh thái 70
2.3.2 Hệ thố ng chỉ tiêu đánh giá kế t quả và hiệ u qu ả hoạ t độ ng du lị ch
sinh thái 70
Chư ơ ng 3 NGHIÊN CỨ U TIỀ M NĂNG VÀ THỰ C TRẠ NG PHÁT TRIỂ N
DU LỊ CH SINH THÁI TẠ I MỘ T SỐ TRỌ NG ĐIỂ M VÙNG DU LỊ CH
BẮC TRUNG BỘ73
3.1 Nghiên cứ u tiề m năng du lị ch sinh thái tạ i mộ t số trọ ng điể m Vùng du
lị ch Bắ c Trung Bộ 73
3.1.1 Giớ i thiệ u tiề m năng du lị ch sinh thái Vùng du lị ch Bắ c Tru ng Bộ73
3.1.2 Nghiên cứ u tiề m năng du lị ch sinh thái tạ i mộ t số trọ ng điể m
Vùng du lị ch Bắ c Trung Bộ 76
3.2 Thự c trạ ng phát triể n du lị ch sinh thái tạ i mộ t số trọ ng điể m tạ i Vùng
du lị ch Bắ c Trung Bộ 86
3.2.1 Công tác quy hoạ ch du lị ch sinh thái 86