Nguyên tắc của các doanh nhân thành đạt
Lúc còn trai trẻ, Donal Trump, tỷ phú bất động sản, có lần từng bật khóc trước bức
tượng Alexandre Đại đế đặt trong đền Heraile ở Gades vì thấy rằng mình không
được nổi tiếng như Alexandre lúc bằng tuổi ông. Đó không phải là sự háo danh
của Donal Trump, mà chính là khát vọng vươn lên - một trong những điều cần
phải có ở các doanh nhân thành đạt ngày nay.
Mặc dù một vài tố chất để trở thành doanh nhân thành công là bẩm sinh hoặc có
được nhờ quá trình rèn luyện từ trước khi tham gia thương trường (tính trung thực,
nhiệt tình, có tham vọng làm lãnh đạo…), nhưng rất nhiều vấn đề trong công việc
kinh doanh phải được lĩnh hội thông qua học hỏi những kinh nghiệm trong công
việc, thông qua quá trình tìm hiểu, quan sát và tác động tương hỗ với những người
khác. Có một điểm đặc biệt: những người thành đạt luôn có một số nguyên tắc bất
di bất dịch mà họ tuân theo trong suốt cuộc đời kinh doanh của mình.
Nguyên tắc thứ nhất: Tự chủ và cẩn trọng không bao giờ thừa
Nguyên tắc này luôn được áp dụng trong kinh doanh và cả trong các hoạt động tài
chính. Bản chất của nó là: “Nếu có vốn, bạn nên tuân thủ nguyên tắc: không chi
tiền, không cho vay, không đầu tư do bị ép buộc hay chịu áp lực nào đó”, nghĩa là
bạn cần chủ động thực sự trong vấn đề tài chính và phải biết tự bảo vệ đồng vốn
của mình.
Không ít các chuyên gia kinh tế đã từng khuyên nếu có ai đó hỏi vay tiền của bạn
thì bạn hãy khất câu trả lời sang ngày hôm sau. Công thức này sẽ giúp bạn tránh
được nhiều rủi ro. Trên thương trường có những người có khả năng thuyết phục
bất kỳ ai trong bất kỳ việc gì, kết quả là bạn có thể sẽ không giữ được những gì
đang có. Vì vậy, muốn bảo toàn đồng vốn hay biết cách chi tiêu một cách hợp lý,
bạn cần phải học cách tự vệ. Không bao giờ được nhượng bộ trước bất kỳ áp lực
nào từ bất kỳ đối tượng nào. Lúc đó, bạn cần bình tĩnh và lạnh lùng tự hỏi rằng:
“Thế thì tôi sẽ được gì ở đây? Tôi sẽ nhận những lợi ích đó như thế nào?”
Trước hết, bạn hãy đảm bảo để hoạt động kinh doanh không bị thua lỗ, tiến tới sẽ
là lợi nhuận và sau đó là giữ gìn chúng theo cách của mình – đó là tiêu chuẩn của
những suy nghĩ lành mạnh, trung thực và cũng là nguyên tắc kinh doanh. Khi có
được những thành công trên thương trường, các doanh nhân thường tỏ ra đắc
thắng và dễ hành động theo cảm tính. Do đó, để tránh những rủi ro không đáng có,
họ cần phải giữ cho mình cái đầu sáng suốt và minh mẫn. Một lời khuyên khá lý
thú là bạn nên trao đổi ý kiến với vợ. Trong lĩnh vực tiền tệ, phụ nữ thường sáng
suốt và nhạy cảm hơn đàn ông, đồng thời cũng cảnh giác hơn rất nhiều, chưa kể họ
là những người sáng tạo hơn trong việc kiếm tiền và đáng tin cậy hơn trong khâu
giữ tiền.
Trường hợp duy nhất mà bạn có thể ký vào tấm séc là khi bạn có thể nhận lại được
toàn bộ giá trị của nó bằng tiền mặt. Trong tất cả mọi trường hợp đầu tư, nếu đối
tác đưa ra những dự án nào đó và nói với bạn rằng bạn có thể bỏ lỡ “cơ hội vàng”,
rằng “Bây giờ hoặc không bao giờ”, thì bạn hãy trả lời ngay rằng: “Không bao
giờ”.
Đôi khi người ta cho rằng trì hoãn công việc có thể khiến họ để tuột mất một cơ
hội quý giá, nhưng nếu bạn không bị thuyết phục, công ty của bạn vẫn giữ được
cho mình số tài sản đang có. Như thế, nguyên tắc đầu tiên mà bạn cần nhớ là
“Chậm mà chắc”. Đừng để “Kiếm củi ba năm, thiêu rụi một giờ”.
Nguyên tắc thứ hai: Lựa chọn đúng nước cờ
“Đừng mua những thứ gì mà không thể bán được” – đó là nội dung của nguyên tắc
kinh doanh này.
Chừng nào công ty bạn còn chưa phát triển đến mức có thể cho phép đánh mất đi
một số tiền nhất định mà không ảnh hưởng đến tốc độ phát triển chung, thì chớ
kinh doanh bất kỳ thứ gì chỉ với lý do duy nhất là bạn thích nó. Hầu như bất kỳ
doanh nghiệp trẻ nào cũng phạm phải sai lầm này. Bạn nên nhớ rằng, thứ bạn thích
đó chưa hẳn là thứ mà thị trường cần.
Ở đây có mấy lời khuyên cho bạn trong việc lựa chọn đối tượng kinh doanh:
1. Trước khi kinh doanh một sản phẩm/dịch vụ nào đó, bạn cần tính toán thật kỹ
lưỡng. Sản phẩm khách hàng đã mua hôm nay biết đâu ngày mai họ lại không còn
thích nữa hay nghiêm trọng hơn là họ không mua nữa.
2. Không nên đầu tư vào những sản phẩm/dịch vụ chỉ để thoả mãn ước muốn của
bản thân, mà luôn phải nhớ rằng mình đang đầu tư vốn nhằm sinh lợi nhuận. Dĩ
nhiên là bạn có thể hành động như vậy chỉ vì bạn muốn như thế, song không thể
sớm hơn thời điểm bạn có thể lãng phí tiền bạc mà không ảnh hưởng đến thành
công của bạn trên thương trường.
3. Đôi khi sản phẩm/dịch vụ độc đáo và “không bình thường” có rất ít khả năng
tìm được người mua, hoặc nến có khách hàng thì số lượng cũng không ổn định và
chỉ mang tính nhất thời. Vì vậy, hàng hóa của bạn càng có tính phổ biến cao, thì
bạn càng dễ tìm được khách hàng muốn mua.
4. Một mức giá hợp lý là rất quan trọng. Giá bán được xác định bởi quy luật cung
cầu chứ không phải là giá trị thực tế của nó. Song song với chất lượng và mẫu mã,
khách hàng bao giờ cũng quan tâm đến giá cả.
Những khách hàng bình thường đều chỉ muốn mua những sản phẩm bình thường
và 95% số khách hàng trên thị trường là những người bình thường, do đó bạn nên
tập trung vào những sản phẩm/dịch vụ mà khách hàng có nhu cầu thực tế. Hay nói
một cách khác, nếu xét trên quan điểm tài chính thì các sản phẩm dịch vụ của bạn
càng “giống” tiền bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu, bởi đặc tính của đồng tiền là nó
luôn cần thiết cho mọi người và tiền bao giờ cũng có thể chuyển đổi thành hàng
hoá.
Từ đó, bạn cần thông suốt nguyên tắc rằng chỉ kinh doanh những hàng hoá có
nhiều khả năng bán được để khi cần, bạn có thể nhanh chóng biến nó thành tiền
mà không bị mất mát. Kinh doanh là một quá trình thay thế nối tiếp nhau - hàng
hoá thành tiền và tiền thành hàng hoá. “Hàng tiền - tiền hàng” chính là kinh doanh,
nếu qua mỗi mắt xích sinh ra lợi nhuận. Ngược lại, nếu không có lợi nhuận thì đó
không thể coi đó là kinh doanh, mà là sự phá tiền. Bởi vậy, khi kinh doanh bất kể
thứ gì, bạn hãy suy nghĩ: “Có thể nâng giá lên được không và có tìm được ai cần
thứ này không?”. Nếu có thì bạn hãy dũng cảm mà kinh doanh.
Một số không nhiều những doanh nhân thông minh đã bán được những gì có thể
đem lại lợi nhuận vào thời điểm thuận lợi, còn vô số người khác thì đã lao vào tất
cả những gì mà họ không kinh doanh được.
Nguyên tắc thứ ba: Không bỏ qua thời cơ thu lợi nhuận
Sẽ thật sai lầm nếu kinh doanh một mặt hàng nào đó trong lúc các chi phí sản xuất
đang ở mức cao. Họ kinh doanh chỉ vì xung quanh họ ai cũng kinh doanh cả. Còn
nhiều doanh nhân khác (số này không phải là ít) đã có thể kinh doanh, song lại từ
chối cơ hội hiếm hoi. Nếu họ thông minh hơn thì họ đã tận dụng cho hết khả năng
cuối cùng và sau đó chỉ một thời gian ngắn thôi, với một số tiền đầu tư không lớn,
họ đã có thể thu hồi lại toàn bộ số vốn. Vậy là chúng ta đang đi tới một chân lý
khá hiển nhiên: “Trong kinh doanh, điều quan trọng nhất là thời cơ chứ không
phải xu thế”.
Để thành công trên thương trường, chúng ta cần suy nghĩ và nắm bắt mọi thời cơ.
Tất cả chúng ta, hay chí ít là đa số, đều có thể trở nên giàu có nếu chúng ta sống
được 1000 năm. Nhưng đó là điều không thể. Do vậy, trên quan điểm tài chính,
nhiệm vụ của chúng ta là: nếu bạn muốn làm ra lợi nhuận, thì nên bắt tay vào việc
càng nhanh càng tốt, bởi vì chúng ta chỉ có 20-30 năm để xoay xở trên thương
trường mà thôi.
Một doanh nhân Nhật Bản kể lại cách đây không lâu có người bạn đã viết thư cho
ông và nói: “Công ty tôi luôn làm ăn ổn định, nhưng lợi nhuận lại không cao. Ông
thấy thế có hiệu quả không?”. Ông này trả lời: “Mỗi người có thể có một quan
điểm, nhưng với tôi, kinh doanh hiệu quả là phải tích luỹ nhanh chóng được số
tiền đủ lớn và phải đi bằng con đường ngắn nhất. Không được bỏ qua bất kỳ một
cơ hội thuận lợi và hợp pháp nào để có được lợi nhuận”. Quả thật, những doanh
nhân thành đạt luôn nói: “Nếu tôi mua con bò với giá 20 USD và trên đường về
trang trại, có người gặp tôi mà nói rằng: Con bò tốt và đẹp quá nhỉ, tôi có thể trả
cho anh 30 USD, thì tôi sẽ tức khắc trả lời ngay rằng: Vậy thì con bò này là của
anh rồi đấy!. Sau đó thì tôi trở về nhà, tinh thần phấn khởi, hài lòng với một ngày
làm việc may mắn và có hiệu quả của mình”.
Có nhiều doanh nhân thường quá cảnh giác khi có một đối tác nào đó muốn mua
món hàng của họ với giá cao. “Nếu có ai muốn mua món hàng của tôi với giá cao
như vậy thì bản thân tôi cũng cần đến nó” – nhiều người đã nghĩ như vậy, nhưng
quan điểm đó thật sai lầm. Vấn đề là ở chỗ, bạn hãy biết tận dụng từng cơ hội để
có thể thu lợi nhuận một cách nhanh chóng.
Ngoài ra, một trong yếu tố quan trọng ở đây là coi trọng yếu tố thời gian. Tốt hơn
hết là làm được 100 USD trong một tháng, chứ không phải là 400 USD trong một
năm. Hễ khi nào mà bạn nắm vững được chân lý này thì lúc đó bạn đã bắt đầu đặt
chân trên con đường để trở thành doanh nhân thành đạt. Hãy học cách kiếm ra tiền
nhờ vào tính năng động: Suy nghĩ, vạch kế hoạch, tận dụng cơ hội do có sự dao
động về giá cả.
Một số người cho rằng, đó là sự bóc lột trong kinh doanh. Tuy nhiên điều này
không hề có mối liên hệ nào đến khái niệm “bóc lột”. Đó là năng lực sáng tạo, là
phương pháp làm ra tiền một cách hợp pháp, hiệu quả và ít có rủi ro nhất của
những doanh nhân thành công trên thế giới.
Điều cần lưu ý tiếp theo là để có thể làm ra lợi nhuận, chúng ta cần phải hành động
thật nhanh chóng. Bạn phải biết thích ứng với các hoàn cảnh khác nhau, tìm hiểu –
hành động - chấp nhận giải pháp - tận dụng mọi cơ hội. Có một câu chuyện khá
quen thuộc được nhiều người kể lại nhiều lần là câu chuyện về người đánh cá tối
dạ. Anh ta câu được con cá dài hơn sải tay, nhưng anh ta lại thả nó ra và nói: “Tao
sẽ chờ mày lớn hơn và sang năm sẽ bắt mày”. Qua câu chuyện này, bạn có thể
thấy rằng tốt hơn hết hãy giữ gìn những gì đang có và khi hướng tới điều to lớn
hơn, nhiều công ty lại bỏ mất những lợi ích hiện tại.
Kinh doanh trên thương trường thường được ví như một cuộc sống ngắn ngủi và
luôn thay đổi. Do vậy, bạn không nên bỏ lỡ những cơ hội mà thương trường đã tạo
ra. Hãy năng động hơn để có được lợi nhuận và mỗi một chút nhỏ bé cộng thêm
vào vốn tài sản - những gì bạn đang có - dần dần sẽ làm cho bạn giàu có và thành
công hơn.
Nguyên tắc thứ tư: Kinh doanh một cách thực tế chứ không chỉ là ý tưởng
viển vông
Mỗi doanh nhân đều cố gắng tìm cho mình những sản phẩm phù hợp nhất. Mọi
người đều mạo hiểm, ai cũng có những ý tưởng riêng mình và khi thực hiện chúng
thì có người thắng người thua. Trong các hoạt động đầu tư kinh doanh, ngay cả
những doanh nhân thông minh nhất cũng không thể nói được khi nào hoạt động
này kết thúc và hoạt động kinh doanh tiếp theo sẽ bắt đầu ở đâu.
Tương tự, nhiều ông chủ công ty không hiểu được rằng họ vừa là người điều hành
kinh doanh, vừa là người chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc sử dụng có hiệu
quả đồng vốn của công ty. Họ cũng không biết rằng, sự an toàn và mạo hiểm trên
thương trường luôn đan xen lẫn nhau, không một ai và không bao giờ có thể tách
biệt cái này với cái kia. Bạn nên nắm vững nguyên tắc trên, biết mình phải mạo
hiểm như thế nào, do đó bạn phải vừa kinh doanh vừa tiên đoán cho tương lai.
Không có quy tắc nào là tuyệt đối để có thể kinh doanh một cách an toàn, nhưng
luôn có một số lời khuyên giúp bạn phòng ngừa những tính toán mạo hiểm nhất.
Và một trong những lời khuyên đó là: Hãy tập trung vào những sản phẩm và dịch
vụ của công ty chứ đừng mơ mộng đến những dự án kinh doanh xa vời.
Các sản phẩm/dịch vụ của công ty có một giá trị vật chất hiển nhiên, trong khi giá
trị thực của các dự án phụ thuộc vào việc triển khai nó. Sản phẩm/dịch vụ là những
thứ tồn tại trong thực tế nên nếu cần, bạn có thể bán được nó trong một thời gian
nhất định, còn dự án chỉ là một ý tưởng, không có giá trị nhiều lắm về mặt vật
chất. Sản phẩm/dịch vụ cho dù cũ hoặc hư hỏng đến mấy thì vẫn có giá trị bằng
tiền, còn dự án dù cho hoàn hảo cũng có thể không đáng giá một đồng xu. Điều
khó hiểu của bản chất doanh nhân là ở chỗ, đa số mọi người đều cho rằng dự án là
một thứ tài sản cần theo đuổi.
Điều này có thể được giải thích bằng việc bất kỳ một dự án nào cũng thường rất
hoàn hảo, nhưng rất ít dự án thành công. Nhiều dự án đã làm các doanh nhân rối
trí, tách khả năng cân nhắc và phân tích của họ ra khỏi những hiệu quả thực tế. Dự
án là hy vọng và mong muốn; nó không mấy liên quan đến thực tế với nhiều khó
khăn và rủi ro.
Ở đây chúng ta không muốn nói rằng tất cả các dự án đều phi thực tế, mà chỉ
muốn nhấn mạnh rằng đầu tư tiền của vào dự án là việc làm dành cho những người
cho phép mình tiêu xài một cách thoải mái. Việc đó không dành cho những công
ty có khả năng vật chất có hạn và kinh nghiệm không nhiều. Khả năng thất bại rất
cao và chỉ có khoảng 1/50 dự án thành công. Nếu không muốn chia tay với những
đồng tiền của mình, thì hãy tránh xa các dự án và chỉ nên đầu tư vào sản
phẩm/dịch vụ cụ thể. Khoản đầu tư của bạn có thể thay hình đổi dạng, nhưng
không thể biến mất hoàn toàn hay bị “hoà tan” vào không khí như khi đầu tư vào
các dự án.
Nếu tiên đoán tốt, công ty bạn luôn có thể biến tài sản thành tiền và thu về lợi
nhuận cao. Thông thường trong một tài sản mới luôn có một phần là sản
phẩm/dịch vụ và một phần là dự án. Ở đây, sự pha trộn giữa cái thực tế và cái
không thực tế đã làm cho nhiều người nhầm lẫn và cũng chính vì thế nên nhiều
doanh nhân đã thất bại thảm hại.
Trong bất kỳ công ty nào cũng có sản phẩm/dịch vụ và dự án. Nguy hiểm sẽ xuất
hiện khi dự án chiếm ưu thế hơn sản phẩm/dịch vụ. Một công ty kinh doanh sản
phẩm/dịch vụ bình thường sẽ tương tự như kim tự tháp với đáy lớn hơn đỉnh, còn
một công ty có quá nhiều dự án sẽ có hình kim tự tháp ngược nên dễ đổ. Điểm
khác biệt cơ bản giữa sản phẩm/dịch vụ và dự án là sản phẩm/dịch vụ luôn bảo
toàn giá trị cho dù nó thuộc về ai. Trong khi đó thì giá trị của dự án lại hoàn toàn
phụ thuộc vào tính trung thực và hiệu quả công việc của những người thực hiện
nó. Người ta hay cho rằng càng thông minh thì bạn càng hy vọng vào dự án;
ngược lại, nếu khả năng tư duy càng thấp thì bạn càng phải dựa vào sản phẩm/dịch
vụ. Nhưng chính lối tư duy này đã cứu hàng trăm công ty khỏi bờ vực của phá sản.
Những con chim sẻ không nên cố gắng trở thành đại bàng bay tít lên trời xanh. Ít
ra thì trước hết họ phải thử sức mình và xác định chính xác bản thân mình là chim
sẻ hay đại bàng.
Có thể nói, trên thương trường, cái gì cũng có thời điểm của nó – lúc thì bạn phải
hết sức thận trọng, lúc khác thì phải có gan mạo hiểm. Bạn nên tự nhủ rằng: Hãy
nghiên cứu tất cả mọi chi tiết của dự án, sản phẩm/dịch vụ và ngay chính bản thân
mình. Đừng cố gắng học chạy trước khi biết đi, chỉ nên đầu tư cho dự án kinh
doanh mới, khi bản thân đã trải qua hàng chục năm kinh nghiệm làm việc với loại
sản phẩm/dịch vụ.
Giờ đây, sau khi biết được những nguyên tắc kinh doanh trên, có thể không ít
người sẽ bĩu môi: “Cái mớ lý luận cũ rích và nhàm tai ấy mà!”. Quả thật, lý luận
tuy cũ rích và đơn giản đã mách bảo chúng ta hãy kinh doanh một cách chân thực,
tìm ra những nguyên nhân chung nhất đi đến thành công. Chính lý luận đó đã trở
thành nguyên tắc kinh doanh của William Deming tại Ford, Carlos Ghosn tại
Nissan… và giúp họ làm nên kỳ tích.
