Nhà máy ch bi n d a: “Ch t” trên x d aế ế ừ ế ứ ừ
TT - Các doanh nghi p ch bi n d a B n Tre đangệ ế ế ừ ở ế
c t gi m lao đ ng, làm c m ch ng và kh năng đóngắ ả ộ ầ ừ ả
c a là r t g n...ử ấ ầ
Vì sao “ch t”?ế
Trung bình m i năm 20 nhà máy ch bi n d a, ch y uỗ ế ế ừ ủ ế
ĐBSCL, c n t i 315 tri u qu d a đ s n xu t c mở ầ ớ ệ ả ừ ể ả ấ ơ
d a n o s y xu t kh u. V i di n tích kho ng 100.000ha d a, ĐBSCL đáp ng đ nhuừ ạ ấ ấ ẩ ớ ệ ả ừ ứ ủ
c u d a nguyên li u cho ngành công nghi p này. Nh ng các nhà máy ch bi n l i đóiầ ừ ệ ệ ư ế ế ạ
nguyên li u vì ph n l n d a đã đ c xu t thô cho Thái Lan, Trung Qu c (TQ). cệ ầ ớ ừ ượ ấ ố Ướ
tính m i ngày có trên 500.000 qu d a “ch y” lên tàu c a th ng lái n c ngoài. ỗ ả ừ ả ủ ươ ướ
Ông Lê Quang S - phó t ng giám đ c Công ty ch bi n d a Phú H ng - gi i thích:ỹ ổ ố ế ế ừ ư ả
“Giá mua c a doanh nghi p (DN) trong n c tăng không k p theo giá mua c a cácủ ệ ướ ị ủ
th ng nhân n c ngoài. Hi n t i giá c m d a n o s y xu t kh u đã h xu ng r tươ ướ ệ ạ ơ ừ ạ ấ ấ ẩ ạ ố ấ
th p, ch còn 730 USD/t n, do v y DN không th đ y giá mua lên cao vì s b l ”. ấ ỉ ấ ậ ể ẩ ẽ ị ỗ
Vì sao th ng nhân n c ngoài l i có th mua d a giá cao? Theo kh o sát c a các DNươ ướ ạ ể ừ ả ủ
ch bi n d a VN, TQ đánh thu c m d a n o s y nh p kh u v i m c thu lên đ nế ế ừ ế ơ ừ ạ ấ ậ ẩ ớ ứ ế ế
40% và khuy n khích nh p kh u d a nguyên li u đ đáp ng tiêu dùng trong n c. ế ậ ẩ ừ ệ ể ứ ướ
Vì th DN TQ nh p d a nguyên li u đ tiêu th trongế ậ ừ ệ ể ụ
n c có lãi r t cao. Bên c nh đó, TQ cũng đã khai thácướ ấ ạ
hi u qu các s n ph m khác t d a nh n c d a, gáoệ ả ả ẩ ừ ừ ư ướ ừ
d a (than ho t tính). Quan tr ng h n là DN Thái Lan vàừ ạ ọ ơ
TQ đã đ u t đ s n xu t nh ng s n ph m có giá trầ ư ể ả ấ ữ ả ẩ ị
cao t d a nên có th tăng giá mua nguyên li u. ừ ừ ể ệ
S n ph m c m d a s y lát (nh m t d a VN nh ngả ẩ ơ ừ ấ ư ứ ừ ư
th m, giòn, không x ) t i Thái Lan có giá 17 baht/góiơ ơ ạ
40gam, t ng đ ng 10.700 USD/t n. Trong khi đó, giáươ ươ ấ
s n ph m này t i VN ch h n 1.000 USD/t n. M c dùả ẩ ạ ỉ ơ ấ ặ
có th đ u t s n xu t nh ng s n ph m cao c p nh ngể ầ ư ả ấ ữ ả ẩ ấ ư
các DN trong n c l i cho r ng vì thi u nguyên li uướ ạ ằ ế ệ
nên h ng i đ u t . ọ ạ ầ ư
L i ra?ố
Vi c đ u tiên, theo các DN ch bi n d a l n B nệ ầ ế ế ừ ớ ở ế
Tre, là ph i xác đ nh cây d a là cây công nghi p thay vìả ị ừ ệ
v n xem là cây nông nghi p, qua đó có nh ng chínhẫ ệ ữ
sách riêng đ phát tri n. Nhà n c ph i có chính sáchể ể ướ ả
v xu t kh u d a. ề ấ ẩ ừ
Cu i tháng 5-2006, nh ngố ữ
công nhân tách x , cào gáoơ
d a t i Công ty Phú H ng sừ ạ ư ẽ
th t nghi p vì nhà máy đóngấ ệ
c a. ử nh V.T.Ả
Năm 2002 nhi u DN cùngề
đ u t ch bi n c m d aầ ư ế ế ơ ừ
n o s y xu t kh u t i B nạ ấ ấ ẩ ạ ế
Tre nh ng đã nhanh chóngư
r i vào tình tr ng thi uơ ạ ế
nguyên li u. Nhi u DN ho tệ ề ạ
đ ng c m ch ng m i thángộ ầ ừ ỗ
s n xu t hai, ba ngày. Kháả ấ
h n là Công ty Phú H ngơ ư
nh ng cũng đã đóng c a haiư ử
trong s ba nhà máy v i v nố ớ ố
đ u t hàng tri u USD. Tầ ư ệ ừ
tháng 8-2005 đ n nay trungế
bình m i tháng Công ty Phúỗ
H ng l trên 1 t đ ng. Côngư ỗ ỉ ồ
ty Phú H ng thông báo sư ẽ
c t gi m 326/540 công nhânắ ả
vào cu i tháng này. Công tyố
TNHH Ch bi n d a B nế ế ừ ế
Tre đang v n đ ng côngậ ộ
nhân tìm vi c làm khác. Đ nệ ế
th i đi m này, toàn b 14ờ ể ộ
DN ch bi n c m d a n oế ế ơ ừ ạ
s y đ u “đói” nguyên li u.ấ ề ệ
Trong đó s m đàm phán ký k t hi p đ nh song ph ng v xu t kh u d a v i thớ ế ệ ị ươ ề ấ ẩ ừ ớ ị
tr ng ti m năng châu Á là n Đ . “C m d a n o s y c a Sri Lanka xu t sang nườ ề ở Ấ ộ ơ ừ ạ ấ ủ ấ Ấ
Đ ch ph i đóng thu 17%, trong khi s n ph m c a VN ch u m c thu lên đ n 70%”ộ ỉ ả ế ả ẩ ủ ị ứ ế ế
- ông Lê Quang S nói. ỹ
Hi n đã có ý t ng thành l p câu l c b qui t các DN, nông dân, th ng lái liên quanệ ưở ậ ạ ộ ụ ươ
đ n ngành ch bi n d a trong c n c đ đi u ch nh l i cách th c và m ng l i thuế ế ế ừ ả ướ ể ề ỉ ạ ứ ạ ướ
mua d a t nhà v n đ n nhà máy. Bên c nh đó, câu l c b cũng s h tr nông dânừ ừ ườ ế ạ ạ ộ ẽ ỗ ợ
phát tri n di n tích d a và ng d ng khoa h c k thu t đ tăng năng su t. ể ệ ừ ứ ụ ọ ỹ ậ ể ấ
Hi n qu d a t v n đ n nhà máy ph i qua 3-4 trung gian, làm cho giá tăng thêm 500ệ ả ừ ừ ườ ế ả
đ ng/qu . Trong khi đó, v i mô hình gi m t ng n c trung gian đang đ c Công ty Phúồ ả ớ ả ầ ấ ượ
H ng áp d ng th nghi m t i xã Bình Khánh Tây (M Cày) thì qu d a v đ n nhàư ụ ử ệ ạ ỏ ả ừ ề ế
máy ch qua hai trung gian, giá gi m đ c kho ng 10%... ỉ ả ượ ả
VÂN TR NGƯỜ
