Những Bí Mật Về
Chiến Tranh Việt Nam
Chương 6
Tham gia đội quân lê dương
Có một điều gì đó đã xảy ra. Tôi đã hiểu lầm (sự việc
bắt đầu từ một diễn tiến sau này) tình cảm của
Patricia với một nhà thơ người Đức cấp tiến mà cô đã
gặp tại một cuộc hội thảo ở Princeton. Khi tôi biết
việc này, tôi đã mất tin tưởng vào lời hứa của cô ấy
đối với cuộc sống của chúng tôi. Bỗng nhiên tôi nghĩ
tới việc sang Việt Nam. Một tuần sau, cơ hội phục vụ
tại Việt Nam đã tới với khả năng đầy hy vọng. Tôi đã
tình nguyện.
Tôi có cuộc họp định kỳ vào các sáng thứ bảy với
Nhóm liên ngành về vấn đề Việt Nam được tổ chức
tại Bộ Ngoại giao. Cuộc họp sáng hôm đó do Bill
Bundy, trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao chủ trì. Tôi
đại diện cho phía dân sự của Bộ Quốc phòng. Có
nhiều đại diện của Hội đồng tham mưu trưởng liên
quân, Cơ quan thông tin của Mỹ (OSIA), Cơ quan
phát triển quốc tế (AID), Cục Tình báo trung ương
(CIA), Phòng Việt Nam của Bộ Ngoại giao và tất cả
các ban ngành khác liên quan đến cuộc chiến tranh.
Tất cả chúng tôi đều đã biết nhau từ các cuộc họp
trước.
Chúng tôi được thông báo về lịch trình của cuộc họp
mà phần cuối của nó là việc tướng Ed Lansdale sẽ
được giới thiệu ra mắt nhóm bởi vì Tổng thống
Johnson vừa chỉ định ông ta vào danh sách những
người tới Việt Nam với chức vụ làm trưởng nhóm
liên ngành để đảm nhiệm công tác chính trị với phía
chính phủ Việt Nam. Thông báo này cũng không chỉ
rõ thành phần hoặc nhiệm vụ của nhóm sẽ là gì,
nhưng tôi tới cuộc họp với một ý nghĩ là tôi có thể
nói đôi điều với Lansdale sau đó, dựa vào những gì
tôi đã nghe được ông ta nói.
Lansdale từng là một thiếu tướng không quân, giờ đã
nghỉ hưu, người đã dành phần lớn sự nghiệp của
mình để làm việc cho CIA. Ông luôn được coi là một
nhân vật "huyền thoại" trong lĩnh vực chống nổi dậy.
Tôi được biết rằng ông ta coi chính trị cũng quan
trọng như đấu tranh quân sự để chống lại chủ nghĩa
cộng sản, thường xuyên yêu cầu cần phải cải cách về
chính trị và dân chủ và kêu gọi chủ nghĩa yêu nước
trong việc chống lại sự nổi loạn. Đây là chìa khoá cho
sự thành công của ông trong việc giúp dập tắt cuộc
nổi loạn của Huk ở Philippine đầu những năm 50.
Năm 1954, ông được cử sang Việt Nam, nơi ông đã
thiết lập được mối quan hệ cá nhân gần gũi với Tổng
thống Diệm và đã làm hết sức mình trong việc thuyết
phục chính phủ Mỹ duy trì sự ủng hộ Diệm trong
suốt một thời gian được coi là không sáng sủa của
năm 1955. Thật không may, chính tôi đã chứng kiến
điều này năm 1961, sự thiếu cam kết ủng hộ Việt
Nam là có thực, nhiều hơn cả chính bản thân
Lansdale từng biết.
Không giống như phần lớn các quan chức Mỹ, những
người đã làm việc với Diệm, Lansdale thực sự thích
ông ta. Nhưng sau này tôi phát hiện ra rằng những hy
vọng của Lansdale về những điều có thể thực hiện
được với Diệm thực chất được dựa vào lời cam kết
rằng Diệm sẽ tiếp tục nghe theo lời khuyên của ông
ta về các vấn đề chính trị: cho phép mở rộng hơn các
hoạt động chính trị, với một nội các mở rộng và một
đảng "đối lập trung thành". Diệm đã không thực hiện
cảc việc đó. Sự ảnh hưởng của Lansdale đối với em
trai của Ngô Đình Diệm là Ngô Đình Nhu cũng bị
giảm sút. Lansdale rời Việt Nam, và rồi Diệm và em
trai cũng đã bị ám sát trong một cuộc đảo chính do
Mỹ bật đèn xanh, trong đó, thật mỉa mai, vì Lucien
Conein, một cựu thành viên thuộc tổ chức CIA của
Lansdale lại là người liên lạc giữa những kẻ âm mưu
đảo chính và Đại sứ Mỹ, Henry Cabot Lodge, người
ủng hộ mạnh mẽ cuộc đảo chính này.
Lansdale đã tạo được ấn tượng tốt với tôi tại một
cuộc hội thảo hồi đầu mùa xuân năm đó, vì ông ta đã
chỉ trích việc Mỹ ném bom, lên án sử dụng pháo binh
bừa bãi và kêu gọi nỗ lực đấu tranh chính trị với
những người Cộng sản. Tôi đã bị cuốn hút bởi những
chủ đề này của ông ta trong một bài báo đã được
đăng trên tạp chí "Các vấn đề đối ngoại" (Foreign
Affairs), tháng mười năm 1964: "Cộng sản có vẻ như
đã buông lỏng tư tưởng cách mạng ở Việt Nam,
nhưng tư tưởng này sẽ không mất đi khi chúng ta cố
tình làm ngơ, chúng ta đánh bom, hay thậm chí là tìm
cách che giấu nó"[72]. Giờ đây, Lodge sẽ trở lại Việt
