Những nhận định sai lầm về thuốc chống
trầm cảm
Chứng trầm cảm ngày nay đang là một trong những
bệnh lý phổ biến,
nó thường xuyên được đề cập trên
các phương tiện thông tin đại chúng và gây rất nhiều
hậu quả nặng nề cho cá nhân và xã hội.
M
ột trong những hậu quả nặng nề nhất của trầm cảm đó
là tự sát. Hành đ
ộng tự sát không chỉ gây mất mát cho bản
thân người bệnh mà còn gây hoang mang, b
ối rối cho gia
đình và cộng đồng…
Để đối phó với tình tr
ạng gia tăng của chứng trầm cảm,
các nhà khoa học đã tìm ra thu
ốc chống trầm cảm. Ban
đầu là các thuốc chống trầm cảm ba vòng, r
ồi đến nhóm
IMAO và trong khoảng vài chục năm gần đây l
thuốc nhóm SSRI… và nhi
ều nhóm khác nữa. Đây thực
sự là một cuộc cách mạng trong tâm thần học, nhờ đó m
à
ngày càng
có nhiều bệnh nhân mắc chứng trầm cảm đã
được điều trị có hiệu quả trở về với cuộc sống xã hội,
vì
thế tỷ lệ tự sát cũng giảm đi.
Tuy nhiên có một nghịch lý trớ trêu là thu
ốc chống trầm
cảm cũng có những “nỗi buồn” của nó bởi vì có nh
ững
nhận định sai l
ầm thực sự nghiêm trọng về tác dụng của
thuốc chống trầm cảm.
Có những lúc thuốc chống trầm
cảm bị xếp vào “hồ sơ đen” vì bị cho rằng nó chính là
nguyên nhân gây nên các rối loạn hành vi trầm trọng như
giết người hàng loạt, tự sát và nhiều tác dụng phụ k
hác
nữa xảy ra ở những bệnh nhân đang dùng thuốc chống
trầm cảm.
Tất nhiên những người sản xuất ra thuốc chống
trầm cảm cũng như các bác sĩ sử dụng thuốc cho bệnh
nhân đã bị lên án ki
ện tụng rắc rối phức tạp… Chính điều
này lại gây hoang mang và do dự cho
các bệnh nhân bị
trầm cảm khi phải dùng thuốc cũng như các bác sĩ tâm
thần khi kê đơn thuốc chống trầm cảm.
Có ý kiến cho rằng,
thuốc chống trầm cảm gây nên rối
loạn hành vi và tự sát.
Điều này hoàn toàn không đúng
bởi vì với bệnh nhân bị trầm cảm, đặc biệt là tr
ầm cảm
nặng có ý tưởng hành vi tự sát khi dùng thu
ốc chống trầm
cảm phải mất một thời gian tối thiểu từ 10 - 15 ngày thu
ốc
mới phát huy tác dụng thực sự. Trong mấy ngày đầu d
ùng
thuốc sẽ có hiện tượng giải ức chế nhưng ý tư
ởng tự sát
chưa bị t
ác động cho nên trong thời gian từ vài ngày cho
đến một tuần bệnh nhân rất dễ thực hiện hành vi tự sát
.
Nhưng điều này lại rất khó thực hiện khi bệnh nhân ở giai
đoạn trầm cảm nặng do hiện tượng ức chế tâm thần vận
động không thể thực hiện được hành vi tự
sát cho dù có ý
tưởng tự sát…
Người ta cũng nhận thấy rằng, ý tư
ởng tự sát của bệnh
nhân trầm cảm thư
ờng rất dai dẳng ngay cả khi bệnh nhân
ở giai đoạn thuyên gi
ảm gần khỏi bệnh nhân vẫn có thể tự
sát thành công, cái mà trong tâm thần học Pháp gọi l
à
hiện tượng “đuôi bão của trầm cảm”. Cho nên v
ấn đề đặt
ra đối với các trường hợp trầm cảm khi đang dùng thu
ốc
chống trầm cảm là bệnh nhân luôn luôn phải đư
ợc giám
sát chặt chẽ từ lúc bắt đầu điều trị cho đến khi thuy
ên
giảm thực sự.
Đối với thể trầm cảm kèm t
heo rối loạn lo âu trầm trọng
đặc biệt hay xảy ra vào lúc mất ngủ nửa đêm về sáng
.
Chính hiện tượng lo âu bồn chồn này đã dẫn bệnh nhân
đến hành vi tự sát để “chạy trốn” khỏi sự lo âu khó chịu
.
Đối với trường hợp này,
ngoài thuốc chống trầm cảm
bệnh nhân cần được dùng thêm thuốc giải lo âu là đi
ều bắt
bu
ộc hoặc chọn loại thuốc chống trầm cảm có tác dụng
giải lo âu kèm theo là hợp lý nhất.
Đối với thể trầm cảm hoang tư
ởng đặc biệt có các hoang
tưởng bị tội, tự buộc tội nặng nề hay với các hoang tư
ởng
hư vô th
ế giới bị hủy diệt… bệnh nhân cũng rất hay tự sát.
Với trường hợp này, ngoài thuốc chống trầm cảm ngư
ời ta
cần dùng k
ết hợp với các thuốc an thần kinh chống hoang
tưởng.
Như v
ậy, việc cho rằng thuốc chống trầm cảm gây ra tự
sát là hoàn toàn không đúng.