Những vụ lừa đảo tài chính đình đám nhất năm 2008

Nh ng v l a đ o tài chính đình đám nh t năm 2008

ụ ừ ả

ữ

ấ

Hàng nghìn t đôla b c h i trong cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u năm ộ

ố ơ

ủ

ả

ầ

ỷ

qua và không ít trong s đó b cu n trôi trong nh ng v l a đ o đ ng tr i.

ụ ừ ả ộ

ị ố

ữ

ố

ờ

1. Ông trùm Madoff và cú l a 50 t USD ừ ỷ

Madoff thanh lâp Công ty Đ u t Ch ng khoán Bernard L. Madoff ầ ư ứ ̀ ̣

Investment Securities LLC năm 1960 va điêu hanh môt quy quan ly đâu t ̀ ư ̀ ̀ ̀ ̣ ̃ ̉ ́

riêng re khac. Công ty c a Madoff ho t đ ng theo hình th c t v n đ u t ạ ộ ứ ư ấ ầ ư ủ ̃ ́

và đi u hành các qu đ u t v i t ng s tài s n kho n 17 t USD. Ông là ỹ ầ ư ớ ổ ề ả ả ố ỷ

m t trong nh ng sáng l p viên c a sàn Nasdaq và là ch t ch sàn này t ủ ị ủ ữ ậ ộ ừ

nh ng năm 1990. Cho đ n năm 2001, công ty c a ông v n là m t trong 3 ủ ữ ế ẫ ộ

ng l n nh t trên sàn Nasdaq, và là doanh nghi p môi nhà t o l p th tr ạ ậ ị ườ ệ ấ ớ

Bernard L. Madoff. nh:

AFP

Ả

gi i l n th ba t i S Giao d ch ch ng khoán New York (NYSE). ớ ớ ứ ạ ở ứ ị

Madoff đ ng. Các qu đ u t ượ c coi nh m t th l c ng m trên th tr ế ự ư ộ ị ườ ầ ỹ ầ ư

i h a l b i l i nhu n cao và chi c a công ty này h p d n các nhà đ u t ấ ủ ầ ư ở ờ ứ ợ ẫ ậ

phí th p. Vì th nhi u cá nhân và doanh nghi p đã đ u t ầ ư ế ề ệ ấ ỹ ủ vào qu c a

Madoff thông qua các đ i tác c a công ty này và ký g i cho ông ta hàng ủ ử ố

ch c t USD. Đ i l i, Madoff tr cho h lãi su t r t cao, luôn ụ ỷ ổ ạ ấ ấ ả ọ ở ứ m c 2

con s . ố

Đi u này gây khó hi u cho gi i phân tích vì ho t đ ng kinh doanh c a các ể ề ớ ạ ộ ủ

công ty c a Madoff đ u thu đ i nhu n r t cao và đ u đ n. Ngay c ủ ề c l ượ ợ ậ ấ ề ặ ả

trong cu c kh ng ho ng tài chính đang hoành hành trên toàn c u, Madoff ủ ả ầ ộ

c cho là không b nh h ng và ông luôn có đ ti n m t đ tr v n đ ẫ ượ ị ả ưở ặ ể ả ủ ề

c n. Các chuyên gia t v n các qu c g c l n lãi m i khi các nhà đ u t ỗ ả ố ẫ ầ ư ầ ư ấ ỹ

đ u cho r ng, không có m t chi n l c kinh doanh nào trên th đ u t ầ ư ề ế ượ ằ ộ ế

gi i có th đ t hi u qu kinh kh ng nh v y. ớ ư ậ ể ạ ủ ệ ả

Tuy nhiên, v i uy tín c a Madoff qua hàng lo t các ch c v quan tr ng mà ứ ụ ủ ạ ớ ọ

ông ta t ng n m gi ừ ắ ữ ư nh Phó ch t ch Hi p h i qu c gia các nhà môi gi ộ ủ ị ệ ố ớ i

ch ng khoán M , thành viên trong Ban Giám đ c Th tr ng ch ng khoán ị ườ ứ ố ỹ ứ

ầ Nasdaq, Giám đ c Hi p h i ch ng khoán M vào nh ng năm 1960 và đ u ứ ữ ệ ố ộ ỹ

th p niên hi n nay, thì m i m i nghi ng nh trên đ u b đánh tan. ờ ư ệ ề ậ ọ ố ị

M i vi c ch th c s b phanh phui khi ông này t th a nh n t ỉ ự ự ị ệ ọ ự ừ ậ ộ ỗ ủ i c a i l

mình vào ngày 11/12/2008. Ông thú nh n r ng b n thân ông cũng không ậ ằ ả

i mà mình đã gây ra. Ông nói: “T t c ch là th bi n h cho nh ng t ộ ể ệ ữ i l ộ ỗ ấ ả ỉ

m t s d i trá to l n. Th c ch t đây là m t dây h i kh ng l ”. ấ ộ ự ố ụ ự ớ ộ ổ ồ

Trong su t nhi u năm, Madoff đã s d ng uy tín đ l a các nhà đ u t ử ụ ể ừ ầ ư ề ố

vào tròng v i m t mánh l ớ ộ ớ ừ ả ừ ả ủ i l a đ o không có gì là m i. Chiêu l a đ o c a ớ

ông ta đ c g i là mánh l a Ponzi. Theo đó nh ng k l a đ o thu hút nhà ượ ọ ẻ ừ ả ữ ừ

đ u t ầ ư ằ b ng vi c h a s tr lãi su t cao cho kho n ti n đ u t ấ ệ ứ ẽ ả ầ ư ủ ọ c a h . ề ả

Ho t đ ng l a đ o ch đ n gi n là l y ti n c a nhà đ u t ừ ả ề ủ ạ ộ ỉ ơ ầ ư ả ấ sau đ tr cho ể ả

nhà đ u t tr c. ầ ư ướ

Hàng lo t ngân hàng, t ch c tài chính trên th gi ạ ổ ứ ế ớ ừ i sau đó đã ph i th a ả

nh n h đã s p b y c a Madoff. Danh sách nh ng n n nhân c a Madoff ẫ ủ ữ ủ ậ ậ ạ ọ

ầ ngày m t dài h n và trong đó có r t nhi u tên tu i các ngân hàng hàng đ u ề ấ ộ ơ ổ

trên th gi i nh Santander c a Tây Ban Nha, ngân hàng Anh HSBC, ngân ế ớ ủ ư

hàng Hoàng gia Scotland, ngân hàng BNP c a Pháp, ngân hàng Nomura ủ

(Nh t B n)… Không ch có các th ch tài chính mà nh ng t ch c nhân ể ế ậ ả ữ ỉ ổ ứ

ng. Nhi u t ch c nhân đ o đã ph i đóng c a và sa đ o cũng b nh h ạ ị ả ưở ề ổ ứ ử ạ ả

th i nhân viên sau khi b m t toàn b ti n vào qu c a Madoff. Có th nói ộ ề ỹ ủ ị ấ ể ả

cú l a th k này c a Madoff ch ng khác nào th m ho sóng th n quét ế ỷ ừ ủ ẳ ả ạ ầ

ch c tài chính trên th gi i. s ch các t ạ ổ ứ ế ớ

Kerviel, ng

i có công làm bay h i g n 5 t

ườ

ơ ầ

ỷ

ủ euro c a

Societe Generale. nh:

Time

Ả

2. Đ i gia ngân hàng Pháp chao đ o d i bàn tay nhân viên ả ướ ạ

C n ả ướ ứ c Pháp b ch n đ ng b i v vi c m t nhân viên kinh doanh ch ng ở ụ ệ ị ấ ộ ộ

khoán c a Ngân hàng Societe Generale làm cho ngân hàng này b thi ủ ị ệ ạ t h i

4,9 t euro ( 7,15 t USD) - m c k l c trong l ch s ngân hàng trên th ỷ ỷ ứ ỷ ụ ử ị ế

gi i. Th ph m c a v l a đ o gây ch n đ ng này là m t nhân viên giao ớ ủ ụ ừ ả ủ ạ ấ ộ ộ

d ch 31 tu i có tên Jerome Kerviel. Anh ta là nhân viên c a Societe ị ủ ổ

Generale t i Paris t năm 2000 và làm nhân viên môi gi năm 2005. ạ ừ i t ớ ừ

Ch t ch kiêm T ng giám đ c Societe Generale Daniel Bouton cho hay, ủ ị ổ ố

nhân viên môi gi i này đã s d ng k thu t r t tinh vi đ v ớ ậ ấ ử ụ ể ượ ỹ ọ t qua m i

khâu ki m soát c a ngân hàng và th c hi n trót l t phi v l a đ o. ự ủ ể ệ ọ ụ ừ ả

Trong su t năm 2007 và sang đ n 2008, Kerviel đã làm l c h ng các nhà ạ ướ ế ố

đ u t ầ ư ằ b ng cách s d ng các giao d ch o. Theo đ i di n nhà băng, anh ị ả ử ụ ệ ạ

ta có ki n th c r t sâu v h th ng ki m soát giao d ch, t ề ệ ố ứ ấ ế ể ị ừ đó t o d ng và ạ ự

che gi u các v th o trong giao d ch. ị ế ả ấ ị

Chuy n th t nh đùa vì g n nh ch ng ai tin chuy n ch m t nhân viên ư ẳ ỉ ộ ư ệ ệ ậ ầ

bình th ng, m i có 31 tu i, l i có th gây nên thi t h i trong th i gian ườ ổ ạ ớ ể ệ ạ ờ

dài đ n nh v y mà không h b phát giác trong n i b ngân hàng và c ộ ộ ư ậ ề ị ế ả

trong h th ng ki m soát ngân hàng và th tr ng ch ng khoán Pháp, ệ ố ị ườ ể ứ ở

nh t là khi Ngân hàng Societe Generale ho t đ ng t ạ ộ ấ ừ ệ 144 năm nay và hi n

là ngân hàng l n th 2 Pháp. ứ ở ớ

Theo k t lu n c a U ban nghi p v ngân hàng c a Ngân hàng trung ệ ụ ậ ủ ủ ế ỷ

ng Pháp, nguyên nhân gây ra s vi c trên là do có nh ng l ươ ự ệ ữ ỗ ổ h ng

nghiêm tr ng trong h th ng b o m t ệ ố ữ ậ máy tính c a SocGen và nh ng ủ ả ọ

ờ thi u sót trong quy trình ki m soát theo c p b c c a ngân hàng, đ ng th i ậ ủ ế ể ấ ồ

cho r ng ch a có đ c s đ c l p c n thi t gi a các giao d ch viên và ư ằ ượ ự ộ ậ ầ ế ữ ị

nh ng ng i ch u trách nhi m giám sát. Ngày 4/7/2008, Ngân hàng trung ữ ườ ệ ị

ng Pháp đã tuyên b ph t Société Générale 4 tri u euro (6,3 tri u USD). ươ ệ ệ ạ ố

ả V vi c này khi n cho ngân hàng l n th hai c a Pháp b m t m t kho n ớ ụ ệ ị ấ ứ ủ ế ộ

ti n không nh , nh ng nghiêm tr ng h n nó làm xói mòn ni m tin c a các ủ ư ề ề ỏ ọ ơ

nhà đ u t trong b i c nh ngành ngân hàng th gi i đang thua l . ầ ư ố ả ế ớ ỗ

3. Chiêu bài kinh doanh đa c p gây ch n đ ng Hàn Qu c ố ấ ấ ộ

Ngày 26/11/2008, C nh sát Hàn Qu c cho bi t v a phá m t v l a g t tài ả ố ế ừ ộ ụ ừ ạ

c t i nay i đàn ông chính l n nh t t ớ tr ấ ừ ướ ớ n ở ướ c này. Th ph m là ng ủ ạ ườ

51 tu i có tên Cho Hee Pal. Cho đã chi m đo t 3,9 nghìn t won (t ế ạ ổ ỷ ươ ng

đ . ươ ng 2,6 tri u USD) c a h n 30.000 nhà đ u t ủ ơ ầ ư ệ

ụ Năm 2004, Cho đã thành l p công ty có tên g i BMC, cung c p d ch v và ậ ấ ọ ị

thi ế ị t b cho các b nh vi n, các nhà t m công c ng và các beauty salon. ắ ệ ệ ộ

Th đo n c a Cho là l a g t nh ng ng i đ u t đ u t ủ ạ ủ ừ ạ ữ ườ ầ ư ầ ư ủ vào công ty c a

ạ ộ ông ta và h a s tr lãi 32% trong vòng 8 tháng thông qua các ho t đ ng ứ ẽ ả

kinh doanh c a mình là cho thuê các thi t b y t ủ ế ị . Đ i t ế ố ượ ng l a g t ch ừ ạ ủ

t v tài chính và d loá y u c a Cho là các ph n trung niên ít hi u bi ụ ữ ế ủ ể ế ề ễ

m t vì l ắ ợ i nhu n cao. ậ

Theo c nh sát, Công ty BMC l a các nhà đ u t b ng nh ng h a h n v ầ ư ằ ứ ẹ ừ ữ ả ề

thu nh p cao. Nhi u ng i th m chí còn tái đ u t l ề ậ ườ ầ ư ợ ậ i nhu n c a mình ậ ủ

vào công ty. R t nhi u ng ề ấ ườ i trong s h đã m t tr ng s ti n tích cóp c ấ ắ ố ề ố ọ ả

đ i c a mình. Kwon Duk-eon, ng ờ ủ ườ i phát ngôn c nh sát thành ph ả ố

Daejeon, cho bi ế ấ t: “Đây là v l a đ o b ng hình th c kinh doanh đa c p ụ ừ ả ứ ằ

c đ n nay tr l n nh t t ớ ấ ừ ướ ế n ở ướ c này. S ti n b m t và s n n nhân ị ấ ố ề ố ạ

ch c s còn r t nhi u. Nhi u ng có th không thu l i đ ắ ẽ ề ề ấ i đ u t ườ ầ ư ể ạ ượ c

ti n c a h do r t khó đ các nhân viên đi u tra l n ra tài kho n ngân ề ủ ọ ề ể ấ ầ ả

hàng c a Cho”. ủ

4. V l a đ o l n nh t trong l ch s Colombia ụ ừ ả ớ ử ấ ị

Tác gi c a v l a đ o này là Công ty tín d ng Proyecciones DRFE. Cũng ả ủ ụ ừ ả ụ

t ng t ươ ự ư ữ ừ nh nh ng v l a đ o trên, công ty này đã s d ng chiêu l a ụ ừ ả ử ụ

tháp. T c là l y ti n lãi c a ng đ o ki u kim t ể ả ự ủ ứ ề ấ ườ i này đ tr lãi cho ể ả

ng ườ ấ ự ớ i kia. Khách hàng đã b d vào trong vì h p l c c a lãi su t c c l n ấ ự ủ ị ụ

mà công ty này đ a ra. V i tiêu chí “G i ti n nhanh ki m lãi d ”, công ty ử ề ư ế ễ ớ

này đã thu hút đ c h n 2 tri u ng 670 ượ ơ ệ ườ ử ề i g i ti n v i s ti n kh ng l ớ ố ề ổ ồ

tri u USD. ệ

Có l ẽ ả công ty này v n làm ăn ngon lành n u nh không có kh ng ho ng ư ủ ế ẫ

kinh t ế ọ ế . H đã ph i thông báo c t gi m lãi su t còn 70% thay vì 100% đ n ả ắ ấ ả

150% nh tr c kia. Thông tin giám đ c c a công ty này b tr n càng đ ư ướ ố ủ ỏ ố ổ

thêm d u vào l a, khi n cho nh ng ng ữ ử ế ầ ườ ử ề ế i g i ti n vào đây ùn ùn kéo đ n

i này nhanh chóng nh n ra r ng h đã b đ đòi n . Tuy nhiên, nh ng ng ể ữ ợ ườ ậ ằ ọ ị

m t tr ng. Ch a có th ng kê c th v thi t h i, nh ng ụ ể ề ấ ắ ư ố ệ ạ ư ướ ạ c tính n n

nhân có th t 2 tri u đ n 3 tri u ng ể ừ ế ệ ệ ườ ề i, đa ph n đ u là dân nghèo. Nhi u ề ầ

ng i trong s h đã th ch p toàn b tài s n c a mình đ g i. ườ ả ủ ế ấ ể ử ố ọ ộ

C nh sát đ a ph ng đã ban b tình tr ng kh n c p và l nh gi i nghiêm ả ị ươ ẩ ấ ệ ạ ố ớ

t ạ ụ ừ ả i m t s thành ph khi mà làn sóng bi u tình c a n n nhân v l a đ o ủ ạ ộ ố ể ố

này ngày càng lan r ng. T ng th ng Colombia Alvaro Uribe cũng ph i ban ả ộ ổ ố

và xã h i. Ông xin l b tình tr ng kh n c p kinh t ố ẩ ấ ạ ế ộ ỗ ả i toàn dân vì đã ph n

t s tr ng ph t n ng nh ng k l a đ o. Liên ứ ng ch m tr và cho bi ễ ậ ế ẽ ừ ẻ ừ ả ạ ặ ữ

quan t i v bê b i này, Chánh thanh tra Tài chính Colombia César Prado đã ớ ụ ố

ph i t ch c. ả ừ ứ