“Nóng” chuyện tăng tỉ lệ quảng cáo trên báo
Chậm ban hành văn bản hướng dẫn
Theo Báo cáo Kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quảng cáo
của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội,
hoạt động quảng cáo hiện nay được điều chỉnh bởi Pháp lệnh Quảng cáo được QH
thông qua năm 2001 và có tới 13 văn bản quy phạm pháp luật do QH, UBTVQH
ban hành chứa quy định về quảng cáo, kèm theo hàng chục nghị định, thông tư
hướng dẫn thi hành các văn bản quy phạm pháp luật nói trên. Phần lớn các văn
bản hướng dẫn thi hành Pháp lệnh quảng cáo và các luật liên quan không được ban
hành kịp thời. Tình trạng chậm chễ, phân tán nói trên đã tạo ra những khó khăn
nhất định cho cả cơ quan quản lý nhà nước lẫn các tổ chức, doanh nghiệp tham gia
các hoạt động quảng cáo trong việc thi hành chính sách, pháp luật về quảng cáo.
Báo cáo này cũng đã chỉ ra một số hạn chế cụ thể như: Điều 10 Pháp lệnh Quảng
cáo quy định báo in được quảng cáo không quá 10% diện tích tổng số trang của
báo nhưng theo quy định tại các Điều 5 và 6 Nghị định 24/2003/NĐ-CP, quảng
cáo trên báo in phải có phần riêng, trang riêng và không được tính vào giá bán, do
vậy, số trang quảng cáo nhiều hay ít không ảnh hưởng đến độc giả. Hơn nữa, từ
năm 2002, các báo hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính, việc hạn chế diện tích
quảng cáo trên báo in sẽ ảnh hưởng đến doanh thu của các báo và không khuyến
khích các báo nâng cao chất lượng. Hiện nay, không ít báo gặp khó khăn để tự
trang trải cho hoạt động của mình. Theo thống kê của Hiệp hội Quảng cáo Việt
Nam, có đến 80% báo in không đạt 10% diện tích quảng cáo cho phép.
“Báo điện tử được quảng cáo như đối với báo in”. Nhưng những quy định đối với
báo in hoàn toàn không phù hợp với loại hình báo điện tử. Việc cấm quảng cáo
trên trang một, bìa một không có tính khả thi đối với báo điện tử. Báo điện tử
không có trang một, bìa một mà chỉ có trang chủ và các trang trong. Do đó toàn bộ
thông tin vắn tắt của báo, trong đó có thông tin quảng cáo, đều phải được thể hiện
ngay trên trang chủ. Khái niệm chuyên trang quảng cáo cũng không phù hợp với
báo điện tử vì sẽ không ai chỉ đọc thông tin quảng cáo không kèm nội dung tin.
Đồng thời, do đặc thù về công nghệ, diện tích quảng cáo của báo điện tử có thể mở
rộng, các quảng cáo có thể phóng to thu nhỏ tùy theo ý muốn độc giả.
Cân nhắc tăng tỉ lệ quảng cáo trên báo
Do hạn chế nguồn thu từ quảng cáo, báo điện tử sẽ không đủ kinh phí để đầu tư
cho hạ tầng công nghệ, thuê máy chủ, băng thông, nhân lực… dó đó sẽ khó có
điều kiện nâng cao chất lượng tin bài và nhiều báo sẽ không thể tồn tại.
Do vậy, để phù hợp thực tiễn, dự thảo luật cũng quy định diện tích vùng quảng cáo
cố định và yêu cầu khi thể hiện sản phẩm quảng cáo không cố định trên báo điện
tử. Với báo điện tử, vùng quảng cáo không được tràn vào vùng nội dung tin và có
diện tích không quá 25% diện tích mỗi trang thể hiện trên khuôn hình. Đối với các
quảng cáo không cố định phải thiết kế các dấu hiệu đảm bảo cho người đọc báo có
khả năng từ chối tiếp nhận quảng cáo.
Dự thảo luật cũng đã bổ sung một số quy định về việc các cơ quan báo chí có nhu
cầu được phép ra các trang chuyên quảng cáo và yêu cầu phải thông báo với cơ
quan quản lý nhà nước về báo chí; yêu cầu nội dung, hình thức các trang chuyên
quảng cáo. Bên cạnh đó, để phù hợp với cơ chế tự chủ tài chính của cơ quan báo
chí, dự thảo luật tăng mức khống chế diện tích quảng cáo: báo không quá 15%, tạp
chí không quá 20% (Pháp lệnh quy định chung một mức là 10%); tỷ lệ thời lượng
của báo nói, báo hình lên 10% (Pháp lệnh quy định 5%).
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ TT&TT Đỗ Quý Doãn cũng đề xuất ý kiến để
UBTVQH và Ban soạn thảo Luật Quảng cáo xem xét kỹ hơn về việc tăng tỉ lệ
quảng cáo này. “Cho đến thời điểm này, nếu tính tổng thời lượng các chương trình
truyền hình thì quảng cáo trên báo hình vẫn chưa vượt quá 5%, nhưng vượt 5% ở
các giờ vàng. Nếu phát hình 24/24 thì các đài quảng cáo khó vượt được mức này.
Còn đối với báo in hiện quy định 10% số trang nội dung chính, nhưng cũng có quy
định: các cơ quan báo chí có nhu cầu quảng cáo vượt quá số trang quy định thì
được phép ra phụ trương quảng cáo, phụ trương không được phép vượt quá số
trang của báo chính. Như vậy các cơ quan báo chí đã có một “cửa” là mở phụ
trương. Nếu như bây giờ lồng nội dung quảng cáo trong nội dung thông tin thì
người đọc rất khó chịu.
