Câu 11: Phân tích ph ng pháp s n xu t ra GTTD tuy t đ i và t ng đ i. Ýươ ả ấ ệ ố ươ ố
nghĩa 2 ph ng pháp này đ i v i VN.ươ ố ớ
Phân tích ph ng pháp s n xu t ra GTTD tuy t đ i và t ng đ iươ ả ấ ệ ố ươ ố
* Ph ng pháp SX GTTD tuy t đ i:ươ ệ ố
- Là GTTD thu đ c do kéo dài th i gian LĐ v t quá th i gian LĐ t t y u,ượ ờ ượ ờ ấ ế
trong khi NSLĐ, giá tr s c LĐ và th i gian LĐ t t y u không thay đ i.ị ứ ờ ấ ế ổ
Ví d : Ngày LĐ là 8h, th i gian LĐ t t y u là 4h, th i gian LĐ th ng d là 4h, m i giụ ờ ấ ế ờ ặ ư ỗ ờ
công nhân t o ra m t giá tr m i là 10 đ n v , thì GTTD tuy t đ i là 40 và t su tạ ộ ị ớ ơ ị ệ ố ỷ ấ
GTTD là:
40
m’ = x100 %
40
N u kéo dài ngày LĐ thêm 2h n a, trong khi m i đi u ki n khác v n nh cũ,ế ữ ọ ề ệ ẫ ư
thì GTTD tuy t đ i tăng lên 60 và m’ cũng tăng lên thành:ệ ố
60
m’ = x100 %
40
- Nhà TB không th kéo dài th i gian LĐ t t y u c a ng i công nhân, vìể ờ ấ ế ủ ườ
ng i công nhân ngoài th i gian LĐ c n có th i gian ngh ng i nh m tái t o s c LĐ.ườ ờ ầ ờ ỉ ơ ằ ạ ứ
Do đó, khi không kéo dài th i gian LĐ đ c, nhà TB s tăng c ng đ LĐ. Hay nóiờ ượ ẽ ườ ộ
cách khác: kéo dài th i gian LĐ và tăng c ng đ LĐ là đ SX GTTD tuy t đ i.ờ ườ ộ ể ệ ố
* Ph ng pháp SX GTTD t ng đ i:ươ ươ ố
- Là GTTD thu đ c do rút ng n th i gian LĐ t t y u đ tăng th i gian LĐ th ng dượ ắ ờ ấ ế ể ờ ặ ư
b ng cách tăng NS LĐ trong các ngành t li u sinh h c trong đi u ki n đ dài ngày LĐằ ư ệ ọ ề ệ ộ
nh cũ.ư
Ví d : Ngày LĐ là 10h, trong đó 5h là LĐ t t y u, 5h là LĐ th ng d . N u giá tr SLĐụ ấ ế ặ ư ế ị
gi m đi 1h thì th i gian LĐ t t y u rút xu ng còn 4h. Do đó, th i gian LĐ th ng dả ờ ấ ế ố ờ ặ ư
tăng t 5h lên 6h và t su t GTTD (m’) tăng t 100% lên 150%.ừ ỷ ấ ừ
Khi NSLĐ XH tăng thì: - Giá tr c a m i s n ph m hay d ch v gi m.ị ủ ọ ả ẩ ị ụ ả
- Giá tr t li u tiêu dùng gi m.ị ư ệ ả
Suy ra, giá tr SLĐ s gi m.ị ẽ ả
Do đó, nhà LĐ có th mua LĐ v i giá r h n, có nghĩa là th i gian LĐ c n thi t sể ớ ẻ ơ ờ ầ ế ẽ
gi m và th i gian LĐ th ng d tăng lên.ả ờ ặ ư
- Tuy nhiên lo i GTTD t ng đ i ch t m th i vì giá tr s n ph m có xu h ng gi m,ạ ươ ố ỉ ạ ờ ị ả ẩ ướ ả
nhu c u tiêu dùng ngày càng tăng nên giá tr s c LĐ có xu h ng tăng.ầ ị ứ ướ
Mu n tăng NSLĐ ph i c i ti n SX, đ i m i công ngh ; xí nghi p nào tăngố ả ả ế ổ ớ ệ ệ
năng su t tr c thì thu đ c GTTD siêu ng chấ ướ ượ ạ
* GTTD siêu ng ch:ạ
- Là GTTD thu đ c do áp d ng công ngh m i s m h n các xí nghi p khácượ ụ ệ ớ ớ ơ ệ
làm cho giá tr cá bi t c a hàng hóa th p h n giá tr th ng c a nó.ị ệ ủ ấ ơ ị ườ ủ
- Các nhà TB luôn giành l y nh ng đi u ki n thu n l i (k c khi bóc l t s cấ ữ ề ệ ậ ợ ể ả ộ ứ
LĐ). Bóc l t s c LĐ cá bi t đ h th p giá tr cá bi t, kho ng chênh l ch gi a giá trộ ứ ệ ể ạ ấ ị ệ ả ệ ữ ị
v i giá tr cá bi t là GTTD siêu ng ch.ớ ị ệ ạ
- Đây là s th hi n yêu c u c a quy lu t giá tr trong đi u ki n c a SX TBCNự ể ệ ầ ủ ậ ị ề ệ ủ
và tr thành đ ng l c m nh m c a phong trào công xã TBCN.ở ộ ự ạ ẽ ủ
GTTD siêu ng ch là đ ng l c m nh m thúc đ y các nhà TB đ i m i côngạ ộ ự ạ ẽ ẩ ổ ớ
ngh đ tăng NSLĐ cá bi t, đánh b i đ i th c a mình trong c nh tranh.ệ ể ệ ạ ố ủ ủ ạ
Ý nghĩa 2 ph ng pháp này đ i v i VN: ươ ố ớ
* 2 ph ng pháp này có ý nghĩa đ i v i vi c SX ra c a c i v t ch t, c th :ươ ố ớ ệ ủ ả ậ ấ ụ ể
- Trong đi u ki n c s v t ch t còn nghèo nàn l c h u, vi c kéo dài th i gianề ệ ơ ở ậ ấ ạ ậ ệ ờ
LĐ và tăng c ng đ LĐ có ý nghĩa gi i quy t đ c khó khăn v đ i s ng ho c hoànườ ộ ả ế ượ ề ờ ố ặ
thành m c tiêu k ho ch đ ra.ụ ế ạ ề
- C i ti n kĩ thu t, ng d ng thành t u khoa h c m i, tăng NSLĐ, gia tăng c aả ế ậ ứ ụ ự ọ ớ ủ
c i v t ch t có ý nghĩa lâu b n.ả ậ ấ ề
* Vi c ch y đua giành GTTD siêu ng ch có tác d ng thúc đ y các nhà TB ra s c c iệ ạ ạ ụ ẩ ứ ả
ti n kĩ thu t, ng d ng thành t u KHCN m i, đi u đó thúc đ y LLSX phát tri n.ế ậ ứ ụ ự ớ ề ẩ ể
* N u g t b tính ch t TBCN, thì 2 ph ng pháp này có ý nghĩa tích c c trong vi cế ạ ỏ ấ ươ ự ệ
đem l i c a c i v t ch t cho XH, góp ph n gia tăng phúc l i XH, tái SX m r ng ạ ủ ả ậ ấ ầ ợ ở ộ ở
n c taướ