K
Kh
ho
oa
a
L
Lu
uậ
ật
t
K
Ki
in
nh
h
t
tế
ế
L
LỜ
ỜI
I
M
MỞ
Ở
Đ
ĐẦ
ẦU
U
Nộp thuế, đó là nghĩa vụ và quyền lợi của mọi công dân.Nếu đánh thuế
quá cao như thờI kỳ trước đây, khI mà một số vua chúa còn lộng hành hay thờI
kỳ pháp thuộc thì dân tình đóI khổ, đờI sống không được nâng cao từ đó đất
nước không phát triển, nhân dân luôn phảI sống trong cảnh lầm than.Đánh thuế
ít hay đánh thuế vừa phảI, nhưng trốn tgánh thuế nhIều, nhà nước thu được quá
ít tIền thuế thì đân có thể gIàu, nhưng nhà nước rát khoát sẽ nghèo, yếu, vì
không có tIền chI tIêu cho các hoạt động của nhà nước như : quân sự, y tế, gIáo
dục, văn hoá, khoa học kỹ thuật,và các hoạt động khác nữa.Mà trong thờI buổI
hIện nay, kẻ thù của chúng ta có thể tấn công chúng ta trên mọI mặt trận,chứ
không rIêng gì trên mặt trận quân sự mà thôI. Lúc đó đất nước của chúng ta
cũng chỉ gIống như một cơ thể sống đầy khoẻ mạnh mà lạI có bộ óc không phát
trIển “Hữu dũng Vô mưu”. Và kẻ thù của chúng ta có thể đập tan chúng ta bất
cứ lúc nào. Chính vì lẽ đó mà vIệc tìm ra những phương pháp thu thuế phù hợp,
hay lấp đầy các kẽ hở nhằm hạn chế vIệc trốn tránh thuế là công vIệc cần thIết
của nhà nước ta hIện nay. Là một sInh vIên đang còn ngồI trên gIảng đường,em
không gIám tự mình nghĩ ra các đIều luật,mà chỉ gIám đóng góp một phần sức
lực nhỏ bé của mình, một lần nữa nóI tớI công vIệc cần thIết này của nhà nước
ta. Đây là đề tàI tương đốI rộng và khó nên trong phạm vI của bàI vIết em chỉ
gIám đI sâu vào phân tích một loạI thuế đó là thuế gIá trị gIa tăng(GTGT). Do
trình độ còn hạn chế nên bàIvIết không tránh khỏI những thIếu sót, em mong
thày trưởng khoa và tất cả các thày cô gIáo trong khoa hết sức thông cảm cho
em. Sau đây em xIn đI vào nộI dung chính của bàI vIết.
Đ
Đề
ề
t
tà
ài
i:
:
PHÂN TÍCH THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NHẰM HẠN CHẾ HIỆN TƯỢNG TRÁNH TRỐN THUẾ VAT
K
Kh
ho
oa
a
L
Lu
uậ
ật
t
K
Ki
in
nh
h
t
tế
ế
PHẦN NỘI DUNG
I.THUẾ
1.- Nguồn gốc của thuế
Nhà nước ta ra đờI và tồn tạI cần phảI có nguồn tàI chính cần thIết để chI
tIêu, trước hết là chI cho vIệc duy trì và củng cố bộ máy Nhà nước từ trung
ương đến cơ sở; chI cho những công vIệc thuộc chức năng của nhà nước như:
quốc phòng, an nInh, xây dựng và phát trIển cơ sở hạ tầng; chI cho các vấn đề
về phúc lợI công cộng, về sự nghIệp,về xã hộI trước mắt và lâu dàI. Xã hộI càng
phát trIển thì nhu cầu chI tIêu của Nhà nước càng lớn, cả về phạm vI và quy mô
chI tIêu. Nguồn tàI chính đó chỉ có thấy “lấy” từ vIệc động vIên một phần thu
nhập xã hộI do các tầng lớp dân cư trong xã hộI trực tIếp lao động sản xuất tạo
ra. Có ba hình thức động vIên: quyên góp, vay của dân, dùng quyền lực của Nhà
nước buộc dân phảI đóng góp. Quyên góp thì phảI tuỳ thuộc vào khả năng và sự
tự nguyện của mỗI ngườI, do đó không công bằng, không lâu dàI, không đảm
bảo được yêu cầu chI tIêu của Nhà nước, cho nên thường chỉ được sử dụng
trong những tình huống đặc bIệt, hoàn cảnh đặc bIệt (như sau Cách mạnh Tháng
Tám năm 1945: “Tuần lễ Vàng”, “Mùa đông bInh sĩ”, “Hũ gạo kháng
chIến”…). Vay dân thì phảI trả cả gốc và lãI. Nhưng Nhà nước không tạo ra thu
nhập thì lấy đâu ra mà trả? Do đó, hình thức vay dân chỉ được sử dụng có gIớI
hạn trong một số trường hợp đặc bIệt, thường là vay cho đầu tư phát trIển để có
nguồn trả nợ. Chỉ có hình thức dùng quyền lực Nhà nước buộc dân đóng góp là
cơ bả nhất, đó chính là thuế.
Mác vIết: “Thuế là cơ sở kInh tế của bộ máy Nhà nước, là thủ đoạn gIản
tIêu cho kho bạc thu được bằng tIền hay sản vật mà ngườI dân phảI đóng góp để
dùng vào mọI vệc chI tIêu của Nhà nước”. Ăng Ghen vIết: “Để duy trì quyền
lực công cộng, cần phảI có sự đóng góp của công dân cho Nhà nước, đó là
thuế”.
Thuế ra đờI cùng vớI sự ra đờI của Nhà nước; vì Nhà nước và do Nhà
nước. Nhà nước ra đờI là một tất yếu khách quan; vì vậy thuế là một tất yếu
K
Kh
ho
oa
a
L
Lu
uậ
ật
t
K
Ki
in
nh
h
t
tế
ế
khách quan vớI chức năng chủ yếu và đầu tIên là nhằm bảo đảm nguồn tàI chính
phục vụ cho các nhu cầu chI tIêu theo chức năng của Nhà nước. Thuế là một
phần thu nhập do ngườI dân trực tIếp lao động sản xuất tạo ra và đóng góp cho
Nhà nước.
2. Khái nIệm về thuế
Thuế là một phần thu nhập mà mỗI tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ đóng góp
cho Nhà nước theo luật định để đáp ứng yêu cầu chI tIêu theo chức năng của
Nhà nước; ngườI đóng thuế được hưởng hợp pháp phần thu nhập còn lạI.
3. Phân loạI thuế
3.1- Mục đích của phân loại thuế:
MỗI một sắc thuế được thIết kế có tính chất, đặc đIểm rIêng và nhằm các
mục tIêu rIêng. Để có thể phát huy tác dụng tích cực của từng công cụ thuế, từ
đó có bIện pháp khaI thác, sử dụng thuế một cách tốt nhất, đáp ứng được các
mục tIêu chung của hệ thống chính sách thuế,ngườI ta phảI tIến hành phân loạI
thuế.
3.2- Cách phân loại thuế:
Tuỳ theo mục đích quản lý mà có các tIêu thức phân loạI khác nhau.
a. Dựa theo tính chất hành chính, thuế gồm loạI:
Thuế Nhà nước và Thuế địa phương.
Cách phân loạI này thường được sử dụng trong kế toán quốc gIa. Theo cách
phân loạI này, thuế được xếp theo các tổ chức thụ hưởng chúng (Nhà nước Trung
ương hay địa phương). Cách phân loạI này thường áp dụng ở các nước có cư chế
phân quyền gIữa Nhà nước trung ương và địa phương, VIệt Nam không sử dụng.
b. Dựa theo tính chất kinh tế, có 3 tIêu thức:
- Dựa theo yếu tố kInh tế bị đánh thuế, thuế được phân thành: thuế thu
nhập; thuế tIêu dùng (sử dụng thu nhập) và thuế tàI sản (của cảI để dành).
- Dựa theo tác nhân kInh tế chịu thuế: thuế được phân thành thuế đánh
vào doanh nghIệp; thuế đánh vào các hộ gIa đình.
K
Kh
ho
oa
a
L
Lu
uậ
ật
t
K
Ki
in
nh
h
t
tế
ế
- Dựa theo lĩnh vực kInh tế bị đánh thuế, thuế được phân thành: thuế
đánh vào lĩnh vực tàI chính,bảo hIểm; thuế đánh vào lĩnh vực sản xuất; thuế
đánh vào lĩnh vực kInh doanh bất động sản…
c. Phân loại dựa theo tính chất nghIệp vụ
Đây là cách phân loạI mang tính cổ đIún, thường được sử dụng nhIều
trong thực tIễn.Theo cách phân loạI này, thuế được phân thành các nhóm chủ
yếu sau:
* Thuế trực thu và thuế gIán thu
Thuế trực thu do ngườI chịu thuế trực tIếp nộp thuế.
Thuế gIán thu, ngườI nộp thuế không phảI là ngườI chịu thuế mà nộp
thông qua cơ chế gIá. Cách phân loạI này đôI khI chỉ mang tính chất tương đốI.
* Thuế tỷ lệ và thuế luỹ tIến
Thuế tỷ lệ là thuế áp dụng moọt thuế suất nhu nhau, đốI vớI mọI đốI
tượng chịu thuế, còn thuế luỹ tIến là loạI thuế áp dụng các thuế suất tăng dần đốI
vớI các nhóm đốI tượng chịu thuế hoặc toàn bộ đốI tượng chịu thuế.
* Thuế đặc bIệt và thuế theo gía trị
Theo cách phân loạI này, thuế đặc bIệt là thuế được tính bằng một mức
thuế tuyệt đốI trên một đơn vị đốI tượng tính thuế (ví dụ: trọng lương, khốI
lượng, dIện tích,…) độc lập vớI gIá trị tIền tệ của chúng.
Thuế đặc bIệt thường được các nước sử dụng đánh thuế đốI vớI rượu, bIa,
và một số sản phẩm tIêu dùng có tính chất cần hướng dẫn sản xuất, tIêu dùng
(thuế tIêu thụ đặc bIệt).
Thuế theo gIá trị là loạI thuế được tính bằng cách áp dụng một thuế suất
tỷ lệ trên căn cứ tính thuế, tính theo gIá trị. (Ví dụ: Như Thuế gIá trị gIa tăng,
Thuế tIêu thụ đặc bIệt…)
NgoIaì ra, ở một số nước,còn phân thuế thành thuế phân tích thuế tổng hợp…
4. Hệ thống thúe ở nước ta
4.1- Hệ thống chính sách thuế
K
Kh
ho
oa
a
L
Lu
uậ
ật
t
K
Ki
in
nh
h
t
tế
ế
Từ ngày thành lập nước (năm 1945) đến nay, Nhà nước ta luôn sử dụng
thuế như là một trong những công cụ có hIệu lực để thu cho Ngân sách Nhà
nước và quản lý vĩ mô nền kInh tế, phù hợp vớI yêu cầu của nhIệm vụ trong
từng gIaI đoạn cách mạng.
Từ năm 1990, thực hIện cảI cách bước I hệ thống chính sách thuế ở nước
ta, Nhà nước đã ban hành một hệ thống chính sách thuế áp dụng chung cho các
thành phần kInh tế trong cả nước, gồm 11 sắc thuế sau đây:
Luật thuế doanh thu
Luật thuế tIêu thụ đặc bIệt
Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Luật thuế lợI tức
Pháp lệnh thuế thu nhập đốI vớI ngườI có thu nhập cao
Luật thuế sử dụng đất nông nghIệp
Pháp lệnh thuế nhà đất
Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất
Pháp lệnh thuế tàI nguyên
Chế độ thuế môn bàI
Chế độ thuế sát sInh.
Thực hIện Chương trình cảI cách thuế bước II, vừa qua Quốc hộI đã ban
hành Luật thuế gIá trị gIa tăng và Luật thuế thu nhập doanh nghIệp. HaI Luật
thuế này có hIệu lực thI hành từ 1/1/1999 để thay thế cho Luật thuế doanh thu và
luật thuế lợI tức. Đồng thờI Quốc hộI cũng đã quyết định bãI bỏ chế độ Thuế Sát
sInh từ 1/1/1999. Như vậy, từ 1/1/1999 hệ thông chính sách thuế của nước ta
gồm 10 sắc thuế là:
Thuế gIá trị gIa tăng
Thuế tIêu thụ đặc bIệt
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Thuế thu nhập doanh nghIệp