BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Pháp luật về phòng, chống buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực
hải quan và thực tiễn áp dụng tại Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh
Ngành: Lu t n t
Mã số: 8380107
Họ và tên học viên: Nguyễn Doãn Hiệp
Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Hà
Hà N i - 2019
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH
DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN
LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................... 2
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 3
3.1. Mục đích nghiên cứu ..............................................................3
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................4
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 4
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu .............................................................4
4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................... 5
6. Bố cục của đề tài ................................................................................................. 6
CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÁP LUẬT PHÕNG, CHỐNG BUÔN
LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN 7
1.1. KHÁI QUÁT VỀ BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH
VỰC HẢI QUAN .................................................................................................... 7
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực
hải quan .........................................................................................7
1.1.2. Các hình thức của buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh
vực hải quan ............................................................................... 11
1.1.3. Tác hại của buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan .... 12
1.1.4. Vai trò của cơ quan hải quan trong việc phòng, chống buôn lậu, gian lận
thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ....................................................... 15
1.2. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT PHÕNG, CHỐNG BUÔN LẬU, GIAN LẬN
THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN ............................................... 16
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm về pháp luật phòng, chống buôn lậu, gian lận
thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ....................................................... 16
1.2.2. Nguồn luật điều chỉnh hoạt đ ng phòng, chống buôn lậu, gian lận
thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ....................................................... 16
1.2.3. N i dung của pháp luật phòng, chống buôn luận, gian lận thƣơng mại
trong lĩnh vực hải quan ..................................................................... 21
1.2.3.1. Tổ chức b máy, lực lƣợng......................................................... 21
1.2.3.2. Đầu tƣ trang thiết bị, phƣơng tiện phục vụ kiểm soát hải quan ... 21
1.2.3.3. Thực hiện các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan .............. 22
1.2.3.4. Xử lý vi phạm buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong
lĩnh vực hải quan ......................................................................... 23
1.2.3.5. Thanh tra, kiểm tra ..................................................................... 27
1.2.4. Vai trò của pháp luật phòng, chống buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong
lĩnh vực hải quan ............................................................................. 27
1.2.5. Áp dụng pháp luật về phòng, chống buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong
lĩnh vực hải quan ............................................................................. 28
1.2.5.1. Các tiêu chí đánh giá việc áp dụng pháp luật nói chung .............. 28
1.2.5.2. Các tiêu chí đánh giá chất lƣợng việc áp dụng pháp luật về phòng,
chống buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ................................ 29
CHƢƠNG 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT PHÕNG, CHỐNG BUÔN
LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN TẠI CỤC
HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH 31
2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CỤC HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH ............. 31
2.1.1. Sơ lƣợc về quá trình hình thành và phát triển của Cục Hải quan tỉnh
Quảng Ninh ................................................................................... 31
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ .......................................................... 31
2.1.2.1. Chức năng .................................................................................. 31
2.1.2.2. Nhiệm vụ ................................................................................... 32
2.1.3. Biên chế ......................................................................... 34
2.1.4. Về tổ chức b máy ............................................................. 36
2.2. TÌNH HÌNH BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC
HẢI QUAN TẠI TỈNH QUẢNG NINH ................................................................ 39
2.2.1. Tình hình buôn lậu tại tỉnh Quảng Ninh .................................... 39
2.2.2. Tình hình gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan tại
tỉnh Quảng Ninh .......................................................................... 43
2.3. THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ PHÕNG, CHỐNG BUÔN LẬU,
GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN TẠI CỤC HẢI
QUAN TỈNH QUẢNG NINH ............................................................................... 48
2.3.1. Thực tiễn tổ chức b máy..................................................... 48
2.3.2. Thực tiễn đầu tƣ trang thiết bị, phƣơng tiện ............................... 51
2.3.3. Thực tiễn thực hiện các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan ...... 53
2.3.4. Thực tiễn xử lý vi phạm ...................................................... 55
2.3.5. Thực tiễn hoạt đ ng thanh, kiểm tra ........................................ 57
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT PHÕNG,
CHỐNG BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC HẢI
QUAN TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH ........................................... 59
2.4.1. Kết quả đạt đƣợc ............................................................... 59
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ...................................................... 61
CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ÁP DỤNG
PHÁP LUẬT PHÕNG, CHỐNG BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH
VỰC HẢI QUAN TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH ....................................................... 65
3.1. ĐỊNH HƢỚNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT
PHÕNG, CHỐNG BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC
HẢI QUAN TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH ................................... 65
3.1.1. Dự báo về hoạt đ ng buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải
quan tại Quảng Ninh ........................................................................ 65
3.1.2. Các định hƣớng ................................................................ 68
3.2. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ÁP DỤNG PHÁP
LUẬT PHÕNG, CHỐNG BUÔN LẬU, GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRONG
LĨNH VỰC HẢI QUAN TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH QUẢNG NINH ............... 70
3.2.1. Nâng cao nhận thức và trình đ năng lực, nghiệp vụ cho đ i ngũ cán b ,
công chức Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh ............................................... 70
3.2.2. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra công vụ, phòng chống các biểu hiện tiêu
cực của cán b , công chức Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh ........................... 72
3.2.3. Đẩy mạnh việc thực hiện đồng b các hình thức hoạt đ ng phòng, chống
buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ................................. 73
3.2.4. Tăng cƣờng phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan hải quan với các cơ quan
chức năng, c ng đồng doanh nghiệp trong hoạt đ ng phòng, chống buôn lậu, gian
lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan .................................................. 76
3.2.5. Khen thƣởng, đ ng viên kịp thời đối với tập thể, cá nhân có
thành tích trong hoạt đ ng phòng, chống buôn lậu, gian lận thƣơng
mại trong lĩnh vực hải quan .......................................................... 77
3.2.6. Kiên quyết xử lý nghiêm các trƣờng hợp vi phạm, các hành vi tiếp tay
cho buôn lậu, gian lận thƣơng mại trong lĩnh vực hải quan ........................... 78
3.2.7. Tăng cƣờng công tác nghiên cứu, thực hiện thống nhất pháp luật về hải
quan, đẩy mạnh thu thập thông tin, áp dụng phƣơng pháp quản lý rủi ro ............ 79
3.3. CÁC KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI NHÀ NƢỚC VÀ CƠ QUAN CẤP TRÊN.. 80
3.3.1. Khuyến nghị đối với Nhà nƣớc .............................................. 80
3.3.2. Khuyến nghị đối với B Tài chính .......................................... 82
3.3.3. Khuyến nghị đối với Tổng cục Hải quan ................................... 83
KẾT LUẬN ........................................................................................................... 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
