686
Phát trin du lịch thông minh trên địa bàn tỉnh Đắk Nông
Mai Ngc Tân, Lê Th M Hng, Nguyn Th Thanh Thúy
Trường Cao đẳng Cng đồng Đắk ng
Tóm tt
Du lch là mt trong ba tr ct phát trin kinh tế ca tỉnh Đắk Nông. Cùng vi xu thế chung
ca thế gii các địa phương khác Vit Nam trong phát trin du lch thông minh vi vic
ng dng ngày càng sâu rng công ngh thông tin truyn thông vào ngành du lịch, Đắk Nông
đã và đang quan tâm phát triển du lịch thông minh trên địa bàn tnh, góp phn quan trng trong
việc thúc đẩy ngành du lch của Đắk Nông phát trin vi nhng kết qu đáng ghi nhận. Bên
cạnh đó, việc phát trin du lịch thông minh cũng còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Bài
viết nêu khái nim du lch thông minh, phân tích thc trng phát trin du lch thông minh trên
địa bàn tỉnh Đắk Nông vi nhng kết qu và hn chế còn tn ti t đó đề xut mt s gii pháp
thúc đẩy phát trin du lch thông minh trên địa bàn Đắk Nông trong thi gian ti.
T khóa: du lịch thông minh; Đắk Nông
1. Đặt vấn đề
Cùng vi vic phát triển đô thị thông minh Đắk Nông đến năm 2025, định hướng đến
năm 2030 theo Quyết định s 1153/QĐ-UBND ngày 18/7/2022 ca y ban nhân dân tỉnh Đắk
Nông, vic phát trin du lch thông minh cũng được chính quyn tỉnh Đắk Nông quan tâm,
nhằm thúc đẩy phát trin ngành du lịch, ngành mũi nhọn trong phát trin kinh tế - hi ca
Đắk Nông. Tuy nhiên, vic phát trin du lch thông minh Đắk Nông vẫn chưa đáp ứng được
đòi hỏi ca thc tin. Bài viết nêu khái nim du lch thông minh, phân tích thc trng phát trin
du lch thông minh Đắk Nông vi nhng kết qu và hn chế còn tn ti t đó đ xut mt s
giải pháp thúc đẩy phát trin du lch thông minh Đắk Nông trong thi gian ti.
2. Khái nim du lch thông minh
Là mt thut ng mi xut hin t sau cách mng công nghip 4.0, xoay quanh thut ng
“du lịch thông minh”, hiện cũng tn ti khá nhiều quan điểm, cách hiu khác nhau.
Theo Gretzel & cng s (2015), du lch thông minh du lịch được h tr bng cách tích
hp các n lc tại điểm đến để thu thp tp hp/khai thác d liu nhận được t sở h tng
vt lý, các kết ni xã hi, các ngun t chính ph/t chức và con người kết hp vi vic s dng
các công ngh nâng cao để chuyển đổi d liu vào tri nghim tại điểm đến và tuyên b giá tr
ca doanh nghip rõ ràng tp trung vào hiu qu, bn vng và giàu tri nghim38.
Theo Shuichi Kasahara (2019), do s phát trin ca công ngh thông tin nên hin nay phn
ln các hoạt động dch v du lịch đều được h tr bi công ngh s loi hình du lch kiu
này được gi là du lch thông minh39.
Theo Quang Đăng (2019), du lịch thông minh du lịch được phát trin trên nn tng
ng dng nhng thành tu ca khoa hc và công ngh hiện đại, đặc bit là công ngh thông tin
38 Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., & Koo, C. (2015), Smart tourism: Foundations and
developments, Electronic Markets, 25(3), 179188. doi:10.1007/s12525-015-0196-8
39Shuichi Kasahara (2019), “Phát trin du lch thông minh trong khu vc Dch v thông tin du lch,
cng tác d liu, danh mc dch vụ”, Tp chí Hip hi thông tin Nht Bn, Quyn s 63, s 1, tr. 2-
7
687
truyn thông, nhm to ra nhng giá tr, li ích dch v tt nhất, đáp ng nhu cu đa dạng
ca khách du lch, doanh nghip du lịch, cơ quan quản lý du lch và cộng đồng40.
Theo ông Thế Bình, Ch tch Hip hi L hành Việt Nam, “Du lịch thông minh làm
cho con người tiếp cn thông tin mt cách nhanh chóng, d dàng, đa dạng nhiu thông tin
nht. Vì thế, nó đã làm thay đổi hoàn toàn tư duy của mt ngành kinh tế đó là thông tin”41.
Như vậy, có th nhóm thành 2 cách hiu v du lịch thông minh như sau:
ch hiu th nht: Du lịch thông minh = Smart Travel, là trào lưu du lch mi, khác vi
nhng tour du lch truyn thống trong đó người ta chú trọng đến li ích của du khách nhưng lại
mc chi phí thp và an toàn. Hiu theo cách này, du lch thông minh đây chính là “đi du
lịch thông minh”, ám chỉ vic khách du lch ch động, tính toán, lên kế hoch c th cho chuyến
du lch mt cách thông minh nhất để đạt được giá tr tri nghim tối đa trong khi chi phí lại
mc ti thiu.
ch hiu th hai: Du lch thông minh = Smart Tourism, là du lch có s kết hp ca yếu
t công nghệ. Trong đó:
+ Du lịch thông minh phương tin, công c h tr du lch. Hiu theo cách này, công ngh
được ng dụng để tạo ra các phương tin, công c thông minh h tr cho các hoạt động du lch,
như: các phn mm qun thông minh h tr các quan quản lý doanh nghip du lch,
các ng dng tin ích thông minh h tr khách du lch. Ví d tin ích thuyết minh t động,
phn mm quản lý hành chính đin t, phn mm quản lý hướng dn viên du lch, phn mm
đặt vé trc tuyến, tin ích ch đường và tìm kiếm khách sạn, khu vui chơi giải trí,…
+ Du lch thông minh là mt loi hình du lch mi, b sung vào h thng phân loi các loi
hình du lch Vit Nam (du lch tham quan, du lch ngh ng, du lch th thao, du lch MICE,
du lịch thăm thân, du lịch cha bnh, du lch nông thôn, du lịch đô thị,… du lịch thông minh).
+ Du lch thông minh là sn phm du lch mi, bao gm các dch v tri nghiệm được to
ra bng vic ng dng các công ngh tiên tiến cung cp cho khách du lch. Ví d: tour du lch
thc tế o, phim 3D 3600, các trò chơi giải trí công nghệ,…
Trong phm vi bài viết y, du lịch thông minh được hiu theo cách th hai, du lch
được phát trin trên nn tng ng dng nhng thành tu ca khoa hc và công ngh hiện đại,
đặc bit công ngh thông tin truyn thông nhm to ra nhng giá tr, li ích và dch v tt
nhất, đáp ng nhu cầu đa dạng ca khách du lch, doanh nghip du lch, quan qun du
lch và cộng đồng.
3. Thc trng phát trin du lịch thông minh trên địa bàn tỉnh Đắk Nông
Mt s kết qu đã đạt được
Đắk Nông đã đang triển khai các chính sách nhm phát trin du lch thông minh theo
hướng chuyên nghip, chất lượng, hiu quả; đẩy mnh ng dng nhng thành tu ca cuc
40 Quang Đăng (2019), Cách mng công nghip 4.0 tiến trình phát trin du lch thông minh ti
Vit Nam, http://itdr.org.vn/nghien_cuu/cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-tien-trinh-phat-trien-du-lich-
thong-minh-tai-viet-nam/
41 Dn theo H H (2018), Mô hình du lch thông minh Đim nhn phát trin ngành kinh tế xanh, đăng
trên Kinh tế & Đô thị online, http://m.kinhtedothi.vn/mo-hinh-du-lich-thong-minh-diem-nhan-phat-
trien-nganh-kinh-te-xanh-310544.html
688
cách mng công nghiệp 4.0 để nâng cao năng lực, hiu qu góp phn thúc đẩy hoạt động du
lịch trên địa bàn tnh phát trin, nâng cao hiu qu trong vic qung bá xúc tiến du lch của địa
phương và trong công tác quản Nhà nước v du lch vi các doanh nghip, du khách. C th:
- Phát trin du lịch thông minh trên cơ sở ly khách du lch làm trung tâm, thu hút ngày
càng nhiu khách du lch quc tế, thúc đẩy gia tăng khách du lch nội địa; huy động mi ngun
lc trong hi cùng tham gia sáng to, phát trin ng dng công ngh thông tin truyn
thông.
- Phát trin du lch thông minh trên sở đảm bo an ninh, an toàn h thống, hướng ti
phát trin du lch bn vng; đảm bo hài hòa gia phát trin kinh tế và gi gìn bn sắc văn hóa
và bo v môi trường
- ng dng công ngh ca cuc Cách mng công nghiệp 4.0 để phát trin h sinh thái du
lch thông minh nhằm đáp ứng nhu cu ngày càng cao ca khách du lch trong thời đại s; h
tr kết ni hiu qu gia cơ quan quản lý nhà nước v du lch, doanh nghip, khách du lch và
các ch th liên quan.
- Phát trin du lịch thông minh đảm bo tính chuyên nghip, hiện đại, đáp ng yêu cu
đổi mi, quản lý nhà nước ngày càng hiu qu, góp phn nâng cao hiu qu phát trin du lch
tỉnh Đắk Nông; thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao năng lc cạnh tranh để đưa du lịch tr thành
ngành kinh tế mũi nhọn, đảm bo phát trin bn vng và hi nhp quc tế.
- Thc hiện chế qun lý, quy trình, quy chế kết ni chia s d liệu trong lĩnh vực du
lch linh hot, phù hp nhằm đáp ng yêu cu nâng cao hiu qu quản nhà nước, qung bá
xúc tiến du lch, h tr khách du lch.
- Khuyến khích các doanh nghip công ngh s đu phát triển các sn phm mi áp
dng công ngh hiện đại để thu hút khách du lch; các doanh nghip công ngh s, các doanh
nghip khi nghip sáng tạo trong lĩnh vực du lch da trên nn tng công ngh số; đẩy mnh
ng dng công ngh ca Cách mng công nghip 4.0 trong d báo, phân tích, bảo đảm cơ chế
báo cáo, phn hi thông tin, phn ng chính sách kp thi, chính xác, theo kp s thay đổi nhanh
chóng ca thc tin trong hoạt động du lch.
- Phát trin h thng d liu số, s d liu ngành du lch làm nn tng cho xây dng
các ng dng du lch thông minh nhm kết ni, chia s h thng thông tin v du lịch Đắk Nông
đến các địa phương, doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh dch v du lch; h tr công tác truyn
thông, xúc tiến qung bá du lch ca tnh.
- Xây dng các sn phẩm được ng dng công ngh ca công nghiệp 4.0 để to ra các
sn phm du lch hp dn trên nn tng các công ngh tương tác số nhm nâng cao tri nghim
và phù hp vi nhu cu ca khách du lch. ng dng các công ngh tiên tiến phát trin các nn
tng, ng dng trí tu nhân to, tr lý du lch ảo, thương mại điện t trong du lịch,… phục v
khách du lch, cộng đồng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước v du lch.
Các chính sách nêu trên đã đưc trin khai tích cc trên thc tế. Viettel Đắk Nông là đơn
v đồng hành vi chính quyền địa phương xây dựng và phát trin h sinh thái du lch. T ngày
15.12.2022, đơn vị đã th nghim h thng du lch thông minh ti dulich.daknong.gov.vn. Cng
thông tin du lch tỉnh Đắk Nông đã được trin khai nhm hình thành h thng thông tin du lch
Đắk Nông thông qua công ngh s và to li ích, h tr tương tác giữa 3 đi ng: du khách,
chính quyn, doanh nghip; y dng ngành du lch chất lượng cao phc v du khách. H thng
689
quản lý điều hành du lịch thông minh được triển khai đa nền tng qua website và ng dng cài
đặt qua điện thoi cung cp chức năng quản lý, điều hành, du lch trên nn tng s, liên kết cht
ch quan nhà nước đơn v cung cp dch v du lịch, qua đó d dàng cung cp thông tin
người dân, doanh nghip mi lúc, mọi nơi. Hỗ tr khách đặt dch v trc tuyến, đánh giá dịch
v trc tuyến, xem tour, gi ý to tour. H thng xây dng d liu s 3D tài nguyên văn hóa du
lch tỉnh Đắk Nông, s hóa 3D chi tiết di tích lch s, s hóa tng quan 3D trên di tích lch s
chưa được xếp hng danh lam thng cảnh, điểm tham quan tiêu biu. Vic s hóa du lch, giúp
du khách có nhng tri nghim thú v, hiểu hơn về một vùng đất yên bình, giàu tài nguyên.
Sau 3 tháng th nghiệm, trên sở đánh giá rút kinh nghiệm hoàn thin, h thống đã
được áp dng chính thc phc v khai thác, phát trin du lch của địa phương; tối ưu hóa công
tác qun lý, qung bá, tri nghim sn phm du lch. Du khách th đặt dch v trc tuyến,
xem tour, gi ý to tour trên h thng du lch thông minh này.
Đồng thời, đến tháng 6/2023, huyện Đk Song, tnh Đắk Nông đã hoàn thin d án Cng
du lịch văn hóa Đắk Song, trong đó có ứng dng du lch 3D của địa phương. Ch cn mt chiếc
điện thoi thông minh, du khách có th tìm hiu k ỡng các khu, điểm du lịch trước khi quyết
định đặt chân đến. Vi vic quét mã QR bằng đin thoi thông minh, bt c ai cũng có thể quét
hoc nhập địa ch dulichdaksong.vnitour.vn để truy cp vào Cổng văn hóa- du lịch Đắk Song.
Tại đây, các thông tin địa phương bao gồm: S kin, danh lam thng cnh, di tích lch s, h
thống sở lưu trú, quán ăn, dịch v h tr đều được hin th chi tiết, đy đủ. Đặc bit, phn
quan trng nht ca cng du lch 3D, cung cp tri nghiệm 3D tour Đk Song cùng thú
v42.
Theo S Văn hóa, Th thao Du lch tỉnh Đắk Nông, mc dch bnh Covid-19 nh
hưởng nng n đến ngành du lịch nhưng 9 tháng đu năm 2022, ngành du lch tỉnh đã có bước
phát trin mnh. Tổng t khách du lịch đến Đắk Nông trong 9 tháng đu năm 2022 ước đt
394.250 lượt khách, tăng 229% so vi cùng k năm 2021. Trong đó, khách quc tế ước đạt
1.260 lượt, tăng 91% so vi cùng k năm 2021. Tổng lượt khách lưu trú 9 tháng đu năm 2022
ước đạt 73.900 lượt khách. Tng thu t hoạt động du lịch 9 tháng đu năm 2022 ước đạt 47.900
triệu đồng, tăng 158,4% so với cùng k năm 202143.
Khó khăn, hạn chế trong phát trin du lch thông minh
Bên cnh nhng kết qu đã đạt được, vic phát trin du lịch thông minh trên địa bàn tnh
Đắk Nông còn gp mt s khó khăn, hạn chế sau:
Th nht doanh nghip thiếu kinh nghim trong phát trin du lch thông minh. So vi
các tập đoàn du lịch nước ngoài có b y trăm năm lịch sử, có ưu thế vượt tri v tài chính và
kinh nghiệm thương mại điện t, truyn thông tiếp th online, thì các công ty du lch Vit Nam
còn quá non tr, ít kinh nghiệm. Năng lực cnh tranh b gim sút trên th trường online. Hơn
na, doanh nghip du lch Vit Nam ch yếu doanh nghip nh va, vn ít, kinh doanh
nh l nên kh năng tài chính chi trả cho đu tư ứng dng công ngh không cao; doanh nghip
kinh doanh l hành nội địa, doanh nghiệp kinh doanh lưu trú (nhà nghỉ, khách sn 1-2 sao)
chiếm s ng lớn, đối tượng khách phc v ch yếu là khách nội địa, nhu cu khách s dng
42 H’Loan- Xuân Trí (2023), Đắk Song s hóa các điểm du lch bng công ngh 3D,
https://truyenhinhdaknong.vn/news/dak-song-so-hoa-cac-diem-du-lich-bang-cong-nghe-3d-21731.htm
43 Cao Nguyên (2022), Hàng trăm ngàn lượt khách du lch tới Đắk Nông, https://nld.com.vn/mien-trung-
tay-nguyen/hang-tram-ngan-luot-khach-du-lich-toi-dak-nong-20221022105356906.htm
690
các dch v thông minh, trc tuyến không ln nên kh năng tiếp cn du lch thông minh ca các
doanh nghip này còn thp.
Th hai hn chế v ngun nhân lc ngành du lch. Mun phát trin du lch thông minh
phi ngun nhân lực thông minh. Tuy nhiên, các trường đào tạo du lch hin nay vn thiên
v cách dy truyn thng, kh năng thích ng công ngh còn chậm. Để nhân s đáp ng tt
mng công ngh trong du lịch, công ty thường phi b chi phí, thời gian đào tạo li t đu.
Th ba, h tng sở cũng đang vấn đề bt cp. H tng công ngh thông tin (mạng lưới
vin thông, trang thiết b hiện đại đi kèm) ở các địa phương không đồng đều, chênh lch rõ rt
gia khu vực đô th vi các vùng nông thôn, khu vc miền núi… rất khó để phát trin du lch
thông minh hay xây dng các sn phm có yếu t công ngh cao. Trong khi đó, vai trò của nhà
t chc du lịch đang suy giảm. Vi s phát trin công ngh, thay vì mua c hành trình du lch
ca công ty du lch, du khách liên h trc tiếp vi nhà cung cấp, đặt dch v và du lch t túc.
Đây là áp lực lớn, đòi hỏi các công ty du lch phải luôn đổi mi, thiết kế các dch v mi l, các
chương trình khuyến mãi, tiếp th hp dẫn để thu hút khách.
Th b y quản lý đang cồng knh. Nhng doanh nghip du lch quy ln,
hình qun lý truyn thng không tránh khi vấn đ b y qun lý cng knh, nhiu tng nc
trung gian và các quy định, quy trình phc tạp, đôi khi chồng chéo. Đây một rào cn làm nh
hưởng đến quy trình chuyển đổi qun làm chm quá trình ng dng công ngh vào thc
tin doanh nghip.
Nguyên nhân ca những khó khăn, hạn chế
Th nht do th chế chính sách cho phát trin du lịch thông minh còn chưa hoàn thin.
Mc hiện nay, đã rất nhiều văn bản pháp quy v đẩy mnh ng dng công ngh thông tin,
vi phát trin kinh tế - xã hi nói chung, phát trin du lịch nói riêng, nhưng li thiếu văn bản c
th quy định hay hướng dn trin khai phát trin du lch thông minh; thiếu hình du lch
thông minh bảo đảm tính hiu qu. T đó, dẫn đến tình trng khi thc hin phát trin du lch
thông minh, các địa phương còn lúng túng và bc l không ít bt cập. Các quy định v cơ chế,
chính sách ưu tiên, khuyến khích các hoạt động nghiên cu ng dng khoa hc công ngh
cho ngành du lch, h tr các doanh nghip khi nghip sáng tạo trong lĩnh vực du lch da trên
nn tng công ngh s còn chưa thống nht dẫn đến khó khăn trong thực thi.
Th hai, công tác tuyên truyn, ph biến và qung bá v du lịch thông minh cho người dân
và vic nâng cao nhn thc ca cộng đồng dân cư địa phương hiệu qu còn thấp, chưa đáp ứng
được yêu cu phát trin du lch thông minh trong bi cnh hin nay.
4.Mt s giải pháp thúc đy phát trin du lch thông minh trên địa bàn tỉnh Đắk Nông
Để tiếp tục thúc đẩy du lch thông minh phát trin Đắk Nông, trong thi gian ti, cn
thc hin mt s gii pháp sau:
Th nht, cn hoàn thin chính sách phát trin du lch thông minh. Các chính sách c th
hơn, xây dựng các quy định pháp luật đy đủ, tường minh cho các bên tham gia. Chính ph cn
xem xét ban hành chính sách h trợ, ưu đãi v thuế, v đu cho các doanh nghiệp đổi mi
sáng to, ng dng công ngh thông tin để phát trin hoạt động du lch thông minh; cn sm có
cơ chế, chính sách và quy định hướng dn c th vhình hp tác công - tư, cơ chế điều tiết
các nguồn thu như thế nào để đảm bo li ích của các bên; đề cao vai trò trách nhim của
quan quản lý nhà nước v du lch, trc tiếp là Tng cc Du lch - B Văn hóa, Thể thao và Du