Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học
134
PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG DỰA TRÊN PHƯƠNG PHÁP
PHÁT TRIỂN HƯỚNG HÀNH VI CHO DỰ ÁN AMS
TẠI CÔNG TY TNHH TERRALOGIC VIỆT NAM
Trần Mộng Đào*
Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
*Tác giả liên hệ: mongdao.tran275@gmail.com
TÓM TẮT
Đảm bảo chất lượng phần mềm là một trong những vấn đề quan trọng và ngày càng được
quan tâm hàng đầu trong lĩnh vực phát triển phần mềm. Quy trình phát triển phần mềm ảnh
hưởng không nhỏ tới chất lượng của sản phẩm. Dự án AMS đang gặp phải những vấn đề cần
được cải thiện và thay đổi để tăng hiệu quả làm việc cũng như chất lượng phần mềm. Phương
pháp phát triển hướng hành vi (BDD) là một trong những phương pháp Agile mang lại nhiều
lợi ích cho dự án phần mềm và đang dần trở thành xu hướng trên thế giới. Tuy nhiên, BDD
vẫn còn khá mới mẻ tại Việt Nam. BDD được phát triển với mục đích chính là cung cấp giá
trị cho khách hàng có thể giải quyết được các vấn đề mà dự án AMS đang gặp phải.
Từ khóa: Agile, BDD, TDD, kiểm thử phần mềm, phương pháp phát triển hướng hành vi,
phương pháp phát triển hướng kiểm thử.
DEVELOP THE QUALITY MANAGEMENT SYSTEM USING BEHAVIOR DRIVEN
DEVELOPMENT METHODOLOGY FOR AMS PROJECT OF TERRALOGIC INC
Tran Mong Dao*
Banking University of Ho Chi Minh City
*Corresponding Author: mongdao.tran275@gmail.com
ABSTRACT
Software quality is the one of most important aspect of software development. Software
development process has big effect to the quality of product. AMS project is facing to
problems which need to be resolved to increase the product quality. Behavior Driven
Development (BDD) is the one of Agile methodologies providing many benefits for
stacksholders in project and becoming a trend methodology in the world. BDD, however, still
be a new methodology in Viet Nam. BDD brings the best value to clients, thus it can carry off
problems of AMS project.
Keywords: Agile, BDD, TDD, software testing, behavior driven development, test driven
development.
TỔNG QUAN
Quy trình phát triển hiện tại của dự án AMS
được mô tả như Hình 1 bao gồm bốn giai
đoạn: Định nghĩa yêu cầu của câu chuyện
người dùng, Cam kết hoàn thành câu chuyện
người dùng, Phát triển và Kiểm thử.
Hình 1. Quy trình phát triển chưa hướng hành vi
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học
135
Quy trình cộng tác làm việc giữa các bên liên
quan trong dự án AMS hiện tại có thể được mô tả như Hình 2.
Hình 2. Quy trình cộng tác tạo nhiều cơ hội cho hiểu lầm và thông tin sai lệch
Quy trình phát triển hiện tại của dự án AMS
có nhiều vấn đề phát sinh nhưng vẫn chưa
được giải quyết triệt để. Các câu chuyện
người dùng đôi khi giống như một “trò chơi
điện thoại”: nhóm khách hàng Frankly nói
một điều, nhóm phát triển ở Terralogic làm
một điều khác, và kiểm thử viên thực thi các
kịch bản với kết quả mong đợi không liên
quan. Khi kịch bản kiểm tra thất bại, kiểm
thử viên quay lại nhóm phát triển để làm rõ,
nhóm phát triển lại quay trở lại nhóm khách
hàng.
Sự hiểu nhầm về yêu cầu phần mềm có thể
được điều chỉnh trước ngày phát hành, tuy
nhiên thời gian, tài nguyên, và nỗ lực vẫn bị
mất. Các tiêu chuẩn chấp nhận đối với một
câu chuyện người dùng cần phải làm rõ để
biết các tính năng đó nên hoạt động như thế
nào, nhưng nó lại thường không được ghi rõ
ràng hoặc hoàn toàn bị bỏ qua.
Quy trình cộng tác hiện tại tạo ra nhiều cơ
hội để thông tin bị lệch trong quá trình
chuyển từ PO sang BA, từ BA sang nhóm
phát triển. Các thông tin có thể bị hiểu lầm,
hoặc bị bỏ qua dẫn tới các tính năng mới
không thực hiện chính xác những gì được
yêu cầu và tài liệu sẽ không phản ánh các yêu
cầu ban đầu mà PO đã đưa ra BA.
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
Hệ thống quản lý chất lượng phần mềm theo
phương pháp hướng hành vi bao gồm ba
thành phần như sau: Quy trình, công cụ và
con người.
Hình 3. Các thành phần trong hệ thống quản lý chất lượng phần mềm
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học
136
Các thành phần này có mối quan hệ chặt chẽ
và tác động qua lại với nhau trong hệ thống
quản lý chất lượng phần mềm. Các thành
phần này sẽ được trình bày cụ thể ở các mục
dưới đây. Trong nghiên cứu này chỉ đặc biệt
tập trung vào thành phần quy trình của hệ
thống.
Khởi động
Để thu được lợi ích của BDD, quy trình phát
triển của AMS cần một vài quy tắc mới.
Đầu tiên, phải hình thức hóa tất cả các tiêu
chuẩn chấp nhận bằng các tập tin Gherkin.
Thứ hai, không bao giờ cam kết hoàn thành
một câu chuyện người dùng mà không có
tiêu chuẩn chấp nhận Gherkin.
Thứ ba, bắt buộc phải có kiểm thử tự động.
Các câu chuyện người dùng không nên được
chấp nhận nếu không hoàn thành các kịch
bản kiểm tra và kiểm tra tự động.
Cuối cùng trong quá trình phát triển phần
mềm, bộ ba Amigos nên họp thường xuyên
để thảo luận phát triển phần mềm AMS.
Thay đổi quy trình
Quy trình chuyển đổi từ hiện tại sang hướng
hành vi được chia làm 3 giai đoạn: Tự động
hóa kịch bản kiểm thử, viết kịch bản kiểm
thử chấp nhận bằng mã Gherkin và định
nghĩa các tiêu chuẩn chấp nhận của câu
chuyện người dùng bằng mã Gherkin.
Tự động hóa kịch bản kiểm thử
Điểm xuất phát sẽ là giai đoạn kiểm thử tự
động (Hình 4). Nghĩa là tại thời điểm này,
các định nghĩa của câu chuyện người dùng từ
phía khách hàng Frankly vẫn giữ nguyên.
Hình 4. Tự động hóa kịch bản kiểm thử
Viết kịch bản kiểm thử chấp nhận bằng
mã Gherkin
Sau khi giai đoạn thứ nhất được thực hiện
trơn tru và thành công, nghĩa là các kịch bản
tự động chạy ổn và có thể giảm bớt thời gian
cho kiểm thử viên thực hiện kiểm tra hồi quy
thì bắt đầu chuyển qua giai đoạn 2.
Hình 5. Bộ ba Amigos họp để xác định các kịch bản kiểm tra được viết bằng mã Gherrkin
Viết các tiêu chuẩn chấp nhận của câu
chuyện người dùng bằng mã Gherkin
Sau giai đoạn 2, nếu các cuộc họp giữa bộ ba
Amigos đã được thực hiện thành công và
trơn tru thì quy trình phát triển của dự án
AMS bắt đầu hướng hành vi. Quy trình bắt
đầu dịch chuyển giai đoạn này hoàn toàn
sang trái để trở thành giai đoạn đầu tiên trong
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học
137
mỗi chu kỳ phát triển tiếp theo (Hình 6).
Hình 6. Quy trình phát triển hướng hành vi sau khi được dịch chuyển từ phải hoàn toàn sang
trái
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Khi áp dụng BDD trong quy trình phát triển,
các vấn đề hiện tại của dự án AMS đã được
giải quyết. Vấn đề của dự án AMS và các
giải pháp của quy trình BDD được trình bày
trong Bảng 1.
Bảng 1. Vấn đề của dự án AMS và các giải pháp của quy trình BDD
Vấn đề
Giải pháp
Chủ sở hữu sản phẩm, lập trình viên và kiểm
thử viên không có cơ hội nói chuyện nhiều
cùng nhau.
BDD làm thành bộ ba Amigos và đưa 3 vai
trò này hợp tác gần nhau trong các cuộc
họp.
Các tiêu chuẩn chấp nhận bị thiếu hoặc xác
định không rõ ràng gây lãng phí thời gian
trong mỗi chu kỳ phát triển.
Các tiêu chuẩn chấp nhận được hệ thống lại
thông qua các tập tin được viết bằng mã
Gherkin.
Các tính năng của sản phẩm khó giải thích
cho toàn bộ thành viên trong dự án, dẫn tới
các thành viên hiểu hệ thống khác nhau.
Các kịch bản mô tả các hành vi của hệ
thống được viết bằng ngôn ngữ Gherkin dễ
hiểu với tất cả mọi người.
Bên cạnh các vấn đề được BDD giải quyết
thì việc thay đổi quy trình phát triển của dự
án AMS cũng có thể sẽ gặp không ít thử
thách.
Thứ nhất, các thành viên trong bộ ba Amigos
đã có những vai trò riêng biệt ngay từ ban
đầu và khó mà điều chỉnh vai trò của họ để
thích nghi với sự thay đổi quy trình của dự
án. Việc này đòi hỏi cần sự cộng tác của tất
cả các thành viên trong dự án AMS. Cũng
như cần có sự khuyến khích từ phía lãnh đạo
Công ty Terralogic Việt Nam.
Thứ hai, kiểm thử viên đòi hỏi phải có khả
năng viết kiểm thử tự động cũng như các
kịch bản Gherkin thật sự tốt. Thường kiểm
thử viên chỉ thực hiện kiểm thử thủ công, do
đó không yêu cầu kiến thức lập trình. Tuy
nhiên, khi áp dụng quy trình mới đòi hỏi
kiểm thử viên cần phải bổ sung thêm kiến
thức về lập trình, cũng như có kỹ năng sâu
rộng về mặt kinh doanh của dự án. Do đó, có
khả năng sẽ phải thay thế nhân sự trong dự
án AMS.
Thứ ba, vì là quy trình mới, nên chỉ có thể áp
dụng từng bước để không làm phá vỡ đi quy
trình hiện tại của dự án AMS, vì vậy yêu cầu
sự kiên trì và chấp nhận rủi ro của toàn dự án
trong một thời gian tương đối (ước lượng là 4
tháng) để có thể đánh giá được đầy đủ lợi ích
mà quy trình mới mang lại.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Nghiên cứu đã hoàn thành nhiệm vụ ứng
dụng các lý thuyết về kiểm thử phần mềm và
phương pháp phát triển hướng hành vi để đề
xuất hệ thống quản lý chất lượng cho dự án
AMS tại Công ty TNHH Terralogic Việt
Nam. Hệ thống tập trung vào ba thành phần
chính: Quy trình, Công cụ và Con người.
Hệ thống được đề xuất đặc biệt tập trung đổi
mới quy trình phát triển hiện tại (tồn đọng
nhiều hạn chế) từ chưa hướng hành vi sang
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học
138
quy trình phát triển hướng hành vi (đã giải
quyết được các hạn chế hiện tại) là phù hợp
và hoàn toàn có cơ sở khả thi để áp dụng
thực tế. Tuy nhiên, để có thể khẳng định
được hiệu quả của hệ thống, cần phải thử
nghiệm trong thời gian dài, phải được cải
tiến, sửa đổi sao cho phù hợp hơn và được
đánh giá đầy đủ hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DAN NORTH (2006). Introduce BDD. Better Software magazine.
JOHN FERGUSON SMART (2014). BDD in Action.
DOROTHY GRAHAM. (2011). Foundations of softwaretesting ISTQB certification.