BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
------------------
VÕ THỊ THỦY
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC
TẬP Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC
NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC THÔNG QUA XÂY DỰNG VÀ SỬ
DỤNG BÀI TẬP
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục
Mã số: 9.14.01.02
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Hà Nội, 2024
Công trình được hoàn thiện tại:
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Trần Huy Hoàng
2. PGS.TS Nguyễn Thanh Bình
Phản biện 1: ........................................................................
Phản biện 2: .......................................................................
Phản biện 3: .......................................................................
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại Viện
Khoa học Giáo dục Việt Nam, 101 Trần Hưng Đạo, Hà Nội
Vào hồi .... giờ , ngày ....... tháng ...... năm .......
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc Gia
- Thư viện Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Vấn đề PT NL nghề nghiệp cho SV trong quá trình đào tạo SP ở
trường ĐH được xem là khâu chuẩn bị then chốt cho việc tạo ra đội ngũ
nhà giáo có chất lượng, đáp ứng yêu cầu của XH.
Hệ thống NL nghề nghiệp cần hình thành và PT cho SV SP được thực
hiện căn cứ theo chuẩn nghề nghiệp của giáo viên các cấp được Bộ Giáo
dục và Đào tạo ban hành, trong đó có Tiêu chuẩn XD MTGD nói chung,
MTHT nói riêng. Một số văn bản pháp lý đã đề cập đến các yêu cầu trong
XD MTGD và MTHT như: Chỉ thị 505/2017 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo về tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn trong các cơ sở giáo
dục; Nghị định 80/2017/NĐ-CP Quy định về MTGD an toàn, lành mạnh,
thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường; … Thêm vào đó, chương
trình giáo dục phổ thông năm 2018 có nội dung chương trình thay đổi,
các hoạt động trải nghiệm, thực hành được chú trọng trong chương trình
mới đòi hỏi về MTHT ở nhà trường phổ thông cần phải được XD tương
ứng. Việc PT NL XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV cũng vì thế
trở thành vấn đề tất yếu trong đào tạo SP ở trường ĐH.
GDTH là cấp học đầu tiên trong bậc giáo dục phổ thông với nhiều
điểm khác biệt so với các cấp học khác, do đó, việc PT NL XD MTHT
cho SV trong quá trình đào tạo ngành GDTH ở trường ĐH cũng cần có
những đặc thù nhất định nhưng những nghiên cứu một cách hệ thống về
vấn đề này chưa thực sự phổ biến và toàn diện.
Trên thực tế, PT năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV
đại học ngành GDTH hiện nay đã được thực hiện tuy nhiên vẫn còn nhiều
hạn chế nhất định, chưa thực sự đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục.
Việc PT NL XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV ngành GDTH
muốn hiệu quả cần tác động đồng bộ đến cả ba mặt: nhận thức, kĩ năng
và thái độ, do đó, cần lưu ý đến việc lựa chọn phương tiện và con đường
hiệu quả. Trong đó có BT, chính là những nhiệm vụ được GV thiết kế và
sử dụng trong quá trình tổ chức dạy học và giáo dục nhằm PT NL nghề
nghiệp cho SV.
Với mong muốn góp phần làm rõ những vấn đề đã nêu trên, tác giả đã
chọn nghiên cứu đề tài: Phát triển năng lực xây dựng môi trường học tập
ở nhà trường phổ thông cho sinh viên đại học ngành Giáo dục tiểu học
thông qua xây dựng và sử dụng bài tập.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất cách thức XD và SD BT nhằm PT NL XD MTHT trong nhà
2
trường phổ thông cho SV đại học ngành GDTH.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động PT NL XD MTHT cho SV
đại học ngành GDTH.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Bài tập phát triển năng lực XD MTHT
cho SV đại học ngành GDTH.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu xác định được các bước cơ bản, mang tính định hướng khi XD
BT và SD BT phù hợp với các con đường giáo dục thì BT được xây dựng
sẽ góp phần phát triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho
SV đại học ngành GDTH.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu hệ thống lý luận có liên quan đến
vấn đề phát triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV
đại học ngành Giáo dục Tiểu học thông qua XD và SD BT.
- Nghiên cứu thực trạng: Tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng
phát triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV đại học
ngành GDTH thông qua XD và SD BT ở các trường ĐH hiện nay.
- Đề xuất cách thức XD và SD BT nhằm phát triển năng lực XD
MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV đại học ngành GDTH thông qua
XD và SD BT.
- Thực nghiệm kiểm tra tính phù hợp của cách thức XD và SD BT
nhằm phát triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV đại
học ngành GDTH.
6. Giới hạn nội dung và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu phát triển năng lực XD MTHT ở nhà
trường phổ thông cho SV đại học ngành GDTH thông qua XD và SD BT
trong phạm vi sau:
- Nhà trường phổ thông được đề cập trong nghiên cứu là nhà trường
TH.
- Nghiên cứu này tập trung phát triển NL cho SV ngành GDTH ở ĐH
hệ đào tạo chính quy.
- NL xây dựng MTHT được nghiên cứu để phát triển cho SV là NL
xây dựng MTHT trong lớp học của HS TH;
6.2. Giới hạn về đối tượng khảo sát
3
Đề tài khảo sát trên đối tượng là SV ngành GDTH ở ĐH, hệ đào tạo
chính quy và GV trực tiếp giảng dạy cho ngành GDTH ở các trường ĐH
có đào tạo chuyên ngành này.
6.3. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu ở các trường ĐH có đào tạo ngành GDTH
thuộc khu vực duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên, gồm: Trường
ĐH Quy Nhơn, Trường ĐH Khánh Hòa và Trường ĐH Tây Nguyên.
7. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu cụ thể
7.1. Phương pháp luận nghiên cứu
7.1.1. Tiếp cận hệ thống
7.1.2. Tiếp cận phức hợp
7.1.3. Tiếp cận thực tiễn
7.1.4. Tiếp cận hoạt động
7.1.5. Tiếp cận năng lực
7.2. Các phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn (điều tra, quan sát,
phỏng vấn, nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục, xin ý kiến chuyên
gia, thực nghiệm).
7.2.3. Nhóm phương pháp xử lí thông tin bằng toán học.
8. Luận điểm bảo vệ
8.1. NL XD MTHT ở nhà trường phổ thông có vai trò quan trọng đối
với SV ngành GDTH, giúp SV có thể tổ chức hoạt động học tập cho HS
TH một cách phù hợp. NL XD MTHT được cấu thành từ nhiều NL thành
phần, là sự tổng hòa của ba mặt kiến thức, kĩ năng và thái độ. Việc phát
triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV ngành GDTH
đòi hỏi phải phát triển đồng bộ tất cả các NL thành phần và các mặt trên
dưới sự hỗ trợ của nhiều điều kiện, phương tiện và thông qua nhiều con
đường khác nhau.
8.2. NL XD MTHT ở nhà trường phổ thông của SV ngành GDTH
hiện nay còn nhiều hạn chế. Điều này xuất phát từ việc thực hiện phát
triển năng lực XD MTHT ở nhà trường phổ thông cho SV ngành GDTH
chưa cao, chưa đồng đều giữa các thành phần và các mặt hợp thành. Việc
XD và SD BT như là một phương tiện để phát triển năng lực XD MTHT
ở nhà trường phổ thông cho SV được thực hiện dựa vào kinh nghiệm,
thói quen của GV khiến cho hiệu quả của vấn đề này chưa cao.
8.3. BT là một phương tiện để phát triển năng lực XD MTHT ở nhà
trường phổ thông cho SV ngành GDTH, vì vậy việc đề xuất cách thức