1
§Ò tµi: PhÐp biÖn chøng vÒ mèi hÖ phæ biÕn vµ vËn dông
ph©n tÝch mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc
lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ
Ch¬ng I: Héi nhËp kinh tÕ mét xu híng tÊt yÕu cña níc ta trªn con
®êng tiÕn lªn CNXH
1. Xu híng héi nhËp thÕ giíi xu híng cña thêi ®¹i:
Nh chóng ta ®· biÕt, c¸ch ®©y hµng ngh×n n¨m ®· cã sù trao ®æi hµng ho¸
trong tõng quèc gia vµ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Tuy nhiªn, suèt thêi gian
dµi díi thêi k× chiÕm h÷u n« lÖ vµ thêi k× phong kiÕn quan hÖ trao ®æi hµng
ho¸ ph¸t triÓn kh«ng ®¸ng kÓ. VÒ mÆt c¬ b¶n, nÒn kinh tÕ cña tõng quèc gia
vÉn mang tÝnh tù cung tù cÊp. Víi sù xuÊt hiÖn cña chñ nghÜa t b¶n, quan hÖ
trao ®æi hµng ho¸ ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt. Trong tõng quèc gia, nÒn kinh tÕ
víi mét thÞ trêng thèng nhÊt ®îc h×nh thµnh, c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ sè lîng
hµng ho¸ trao ®æi ®îc t¨ng lªn rÊt nhiÒu, ®Æc biÖt søc lao ®éng còng trë thµnh
hµng ho¸. Chñng lo¹i hµng ho¸ vµ sè lîng hµng trao ®æi gi÷a c¸c quèc gia
còng t¨ng lªn nhanh chãng. Chñ nghÜa t b¶n ngµy cµng ph¸t triÓn th× lîng
hµng ho¸ trao ®æi gi÷a c¸c quèc gia cµng lín, chÝnh v× vËy sù phô thuéc vÒ mÆt
kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia cµng chÆt chÏ h¬n.
Vµo nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kØ XX, khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn nh vò b·o,
con ngêi ®ang dïng khèi ãc vÜ ®¹i mµ tù nhiªn ban cho ®Ó kh¸m ph¸ vµ chinh
phôc thÕ giíi. ChÝnh nhê sù ph¸t triÓn nhvËy cña khoa häc kÜ thuËt mµ sù
giao lu gi÷a c¸c níc, c¸c c¸ nh©n, c¸c nhµ kinh doanh víi nhau trë nªn dÔ
dµng. C¸c níc cã thÓ häc tËp, trao ®æi víi nhau t¹o nªn sù ®an xen ®a chiÒu,
võa ¶nh hëng, võa tuú thuéc vµo nhau. DÇn dÇn, trªn thÕ giíi h×nh thµnh mét
xu thÕ ®ã lµ: xu thÕ “Toµn CÇu Ho¸”. HiÖn nay, xu thÕ nµy ®ang ngµy cµng lan
réng thu hót hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi tham gia.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2
ViÖt Nam còng lµ mét thµnh viªn trong ng«i nhµ chung cña thÕ giíi nªn
còng kh«ng thÓ ®øng ngoµi vßng xo¸y trªn. Tõ l©u nay, §¶ng vµ Nhµ Níc ta
®· x¸c ®Þnh rÊt râ th¸i ®é cña chóng ta víi “Toµn CÇu Ho¸”:
“ ViÖt Nam lu«n ñng hé qu¸ tr×nh héi nhËp vµ hîp t¸c mäi bªn cïng cã
lîi”
§iÒu nµy ®· ®îc c¸c nhµ l·nh ®¹o §¶ng ta kh¼ng ®Þnh rÊt râ rµng trong
c¸c k× ®¹i héi. ViÖt Nam ®· cã tíi 10 n¨m ®æi míi vµ më cöa ®Ó héi nhËp vµ
®ang tiÕp tôc cè g¾ng ®Ó hoµ nhËp vµo xu thÕ chung cña thÕ giíi.
Tõ 10 n¨m nay, ViÖt Nam kh«ng ngõng x©y dùng ®Êt níc v÷ng m¹nh vµ
t¨ng tèc héi nhËp ®Ó theo kÞp c¸c níc trªn thÕ giíi. Chóng ta ®· cã ®îc mét
sè thµnh tùu nhÊt ®Þnh nhng còng cßn rÊt nhiÒu thiÕu sãt. Tuy nhiªn, nh©n
d©n ta quyÕt mét lßng x©y dùng ®Êt níc nhanh chãng trë thµnh mét níc ph¸t
triÓn vµ héi nhËp thËt tèt.
2. ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy:
Nh c¸c nhµ l·nh ®¹o cña chóng ta ®· kh¼ng ®Þnh, ViÖt Nam lu«n muèn
hoµ nhËp thËt tèt vµo héi nhËp thÕ giíi. Nhng lµm sao võa héi nhËp cho thËt
tèt l¹i võa ®¶m b¶o ®îc chñ quyÒn. Trªn thùc tÕ ®· cã rÊt nhiÒu bµi häc cay
®¾ng cña c¸c níc ®i tríc, do héi nhËp kh«ng ®óng ®· dÉn tíi mÊt chñ quyÒn
phô thuéc vµo bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy sÏ gióp t«i
vµ c¸c b¹n hiÓu râ thªm vÒ “Toµn CÇu Ho¸” ®ång thêi biÕt ®îc nh÷ng bíc ®i
cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp. B¶n tiÓu luËn nµy sÏ gióp chóng ta
hiÓu thªm vÒ nh÷ng thµnh tùu cña níc ta ®· thùc hiÖn ®îc vµ nh÷ng bíc ®i
s¾p tíi.
Ch¬ng II : PhÐp biÖn chøng duy vËt lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn
1. TriÕt häc Mac- LªNin:
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3
TriÕt häc Mac- LªNin còng nh toµn bé chñ nghÜa Mac- LªNin ra ®êi vµo
nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kØ XIX do C.Mac vµ Ph.¡ngghen s¸ng lËp ra. Sau ®ã,
V.I.LªNin ph¸t triÓn nã cao h¬n.
TriÕt häc Mac- LeNin ra ®êi kh«ng ph¶i chØ do sù suy t c¸ nh©n, sù tëng
tîng cña C.Mac vµ Ph.¡ngghen mµ do nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ, x· héi vµ
sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i tríc ®ã quy ®Þnh. TriÕt häc Mac- LªNin ra ®êi dùa
trªn 3 c¬ së c¬ b¶n sau:
(a) C¬ së vÒ kinh tÕ vµ x· héi: Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kØ XIX
c¸c cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®· ®em l¹i cho c¸c níc TBCN sù ph¸t triÓn
m¹nh mÏ. §Ó nhËn xÐt vÒ ®iÒu nµy C.Mac ®· nãi: “ Giai cÊp t s¶n trong qu¸
tr×nh thèng trÞ giai cÊp cha ®Çy mét thÕ kØ, ®· t¹o ra nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt
nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n lùc lîng s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ tríc céng l¹i”.
Sù ph¸t triÓn Êy ®· chøng minh tÝnh chÊt tiÕn bé cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt
TBCN h¬n h¼n c¸c chÕ ®é kh¸c tríc ®ã. Tuy nhiªn, sù ph¸t triÓn ®ã ngµy
cµng lµm h»n s©u thªm sù m©u thuÉn gi÷a giai cÊp t s¶n vµ giai cÊp v« s¶n.
Giai cÊp v« s¶n ngµy cµng lín m¹nh vµ ®øng lªn ®Êu tranh giµnh quyÒn lîi.
ChÝnh v× vËy hä cÇn mét thø vò khÝ lý luËn s¾c bÐn vµ triÕt häc Mac- LªNin ra
®êi ®· tho¶ m·n ®îc yªu cÇu ®ã.
(b) C¬ së lý luËn: TriÕt häc Mac- LªNin dùa trªn phÐp biÖn chøng
cña Hªghen vµ quan ®iÓm duy vËt triÖt ®Ó cña Phoi-¬-b¨c. Hai «ng C.Mac vµ
Ph.¡ngghen ®· dùa vµ ®ã s¸ng lËp ra phÐp biÖnchøng duy vËt. C¸c «ng ®· kÕ
thõa vµ ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc cña Hªghen vµ Phoi-¬ -b¨c. §ång thêi,
hai «ng còng dÇn dÇn bï ®¾p nh÷ng thiÕu sãt.
(c) C¬ së khoa häc tù nhiªn: Do sù ph¸t triÓn m¹nh cña KH-TN ®·
®¸nh ®æ ph¬ng ph¸p t duy ®ang thèng trÞ lóc bÊy giê lµ: ph¬ng ph¸p siªu
h×nh. §iÒu ®ã më ®êng cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña phÐp biÖ chøng duy
vËt. Trong sè c¸c ph¸t minh th× cã 3 ph¸t minh ¶nh hëng nhiÒu nhÊt tíi sù ra
®êi cña triÕt häc Mac:
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4
+ §Þnh luËt b¶o toµn vµ chuyÓn hãa n¨ng lîng.
+ Häc thuyÕt vÒ cÊu t¹o tÕ bµo.
+ Häc thuyÕt vÒ sù tiÕn ho¸.
2. PhÐp biÖn chøng duy vËt lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn
2.1 Liªn hÖ – Liªn hÖ phæ biÕn:
Liªn hÖ: lµ sù quy ®inh lÉn nhau, t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c yÕu tè
trong cïng mét sù vËt hoÆc gi÷a c¸c sù vËt hiªn tîng víi nhau.
Liªn hÖ phæ biÕn: lµ nh÷ng mè liªn hÖ tån t¹i mét c¸ch phæ biÕn c¶
trong TN, XH vµ c¶ t duy. Mèi liªn hÖ phæ biÕn mang tÝnh chÊt bao qu¸t tån
t¹i th«ng qua c¸c mèi liªn hÖ ®Æc thï cña sù vËt hiÖn tîng, nã ph¶n ¸nh tÝnh
®a d¹ng vµ ®Æc thï cña thÕ giíi.
2.2 Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn:
ThÕ giíi ®îc t¹o thµnh tõ nh÷ng sù vËt, nh÷ng hiÖn tîng, nh÷ng
qu¸ tr×nh kh¸c nhau. VËy chóng ta ®Æt ra hai c©u hái:
+ Gi÷a chóng liÖu cã mèi liªn hÖ qua l¹i víi nhau, ¶nh hëng lÉn
nhau hay chóng tån t¹i biÖt lËp, t¸ch rêi nhau?
+ NÕu chóng tån t¹i trong sù liªn hÖ qua l¹i, th× nh©n tè g× quy ®Þnh
sù liªn hÖ ®ã?
§Ó tr¶ lêi c©u hái thø nhÊt, c¸c nhµ triÕt häc theo quan ®iÓm biªn
chøng cho r»ng thÕ giíi lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt. C¸c sù vËt, hiÖn tîng vµ
c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh thÕ giíi ®ã võa t¸ch biÖt nhau, võa cã sù liªn hÖ qua
l¹i, th©m nhËp vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau. Khi tr¶ lêi c©u hái thø hai, nh÷ng
ngêi theo quan ®iÓm biÖn chøng cho r»ng c¬ së cña sù liªn hÖ qua l¹i gi÷a
c¸c sù vËt vµ hiÖn tîng lµ tÝnh thèng nhÊt vËt chÊt cña thÕ giíi. Theo quan
®iÓm nµy c¸c dù vËt, c¸c hiÖn tîng ®a d¹ng trªn thÕ giíi chØ lµ nh÷ng d¹ng
tån t¹i kh¸c nhau cña mét thÕ giíi duy nhÊt lµ thÕ giíi vËt chÊt. Ngay c¶ t
tëng cña con ngêi còng lµ mét d¹ng vËt chÊt cã tæ chøc cao lµ bé ãc ngêi,
néi dung cña chóng còng chØ lµ kÕt qu¶ ph¶n ¸nh cña c¸c qu¸ tr×nh vËt chÊt
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5
kh¸ch quan. Ngoµi ra, theo quan ®iÓm duy vËt biªn chøng cßn thõa nhËn tÝnh
®a d¹ng cña sù liªn hÖ: cã mèi liªn hÖ bªn ngoµi, mèi liªn hÖ bªn trong; cã mèi
liªn hÖ thø yÕu vµ mèi liªn hÖ chñ yÕu... C¸c lo¹i liªn hÖ kh¸c nhau cã vai trß
kh¸c nhau ®èi víi sù vËn ®éng vÇ ph¸t triÓn cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. Trong
®ã, mèi liªn hÖ bªn trong gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i, v©n ®éng,
ph¶ttiÓn cña sù vËt. Mèi kiªn hÖ bªn ngoµi, nãi chung, kh«ng cã ý nghÜa quyÕt
®Þnh vµ thêng ph¶i th«ng qua mèi liªn hÖ bªn trong mµ ph¸t huy t¸c
dông.Nh vËy, quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng vÒ sù liªn hÖ ®ßi hái ph¶i thõa
nhËn tÝnh t¬ng ®èi trong sù ph©n lo¹i c¸c mèi liªn hÖ. C¸c mèi liªn hÖ kh¸c
nhau cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau. Trong tÝnh ®a d¹ng cña h×nh thøc vµ c¸c lo¹i
liªn hÖ tån t¹i trong tù nhiªn, trong x· héi vµ t duy con ngêi, phÐp biÖn
chøng duy vËt tËp trung nghiªn cøu nh÷ng lo¹i liªn hÖ chung mang tÝnh phæ
biÕn.
2.3 Yªu cÇu cña nguyªn lý phæ biÕn:
2.3.1 Quan ®iÓm toµn diÖn: Víi t c¸ch lµ mét nguyªn t¾c
ph¬ng ph¸p luËn trong viÖc nhËn thøc c¸c sù vËt hiÖn tîng, quan ®iÓm toµn
diÖn ®ßi hái chóng ta ph¶i xem xÐt nã:
+ Trong mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn, gi÷a c¸c yÕu tè,
c¸c thuéc tÝnh kh¸c nhau cña chÝnh sù vËt ®ã.
+ Trong mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a sù vËt ®ã víi c¸c sù vËt kh¸c (kÓ
c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp).
H¬n thÕ n÷a, quan ®iÓm toµn diÖn cßn ®ßi hái ®Ó nhËn thøc ®îc
sù vËt hiÖn tîng chóng ta cÇn xem xÐt nã trong mèi liªn hÖ víi nhu cÇu thùc
tiÔn cña con ngêi. Quan ®iÓm toµn diÖn ®èi lËp víi quan ®iÓm phiÕn diÖn
kh«ng chØ ë chç nã chó ý tíi nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi kiªn hÖ. ViÖc chó ý tíi
nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi liªn hÖ cña sù vËt vÉn cã thÓ lµ phiÕn diÖn, nÕu chóng ta
®¸nh gi¸ ngang nhau nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng tÝnh quy ®Þnh kh¸c nhau cña sù
vËt ®îc thÎ hiÖn trong nh÷ng mèi liªn hÖ kh¸c nhau ®ã. Quan ®iÓm toµn diÖn
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.