A. L I M Đ UỜ Ở Ầ
Công nghi p hoá hi n đ i hoá nông nghi p và nông thôn là m t chệ ệ ạ ệ ộ ủ
tr ng l n c a Đ ng và nhà n c ta nh m thúc đ y kinh t phát tri n,ươ ớ ủ ả ướ ằ ẩ ế ể
t o công ăn vi c làm. Tăng thu nh p cho c dân nông thôn t o ti n đ đạ ệ ậ ư ạ ề ề ẻ
gi i quy t hàng lo t v n đ v chính tr - xã h i c a đ t n c, đ nôngả ế ạ ấ ề ề ị ộ ủ ấ ướ ư
thôn n c ta ti n lên văn minh hi n đ i.ướ ế ệ ạ
Đ i h i Đ ng l n th VIII đã xác đ nh ph i “Đ c bi t coi tr ngạ ộ ả ầ ứ ị ả ặ ệ ọ
Công nghi p hoá - Hi n đ i hoá nông nghi p và nông thôn”.Trong nh ngệ ệ ạ ệ ữ
năm g n đây nh có đ i m i nông nghi p n c ta đã đ t đ c nh ngầ ờ ổ ớ ệ ướ ạ ượ ữ
thành t u đáng khích l .Tuy v y nông nghi p hi n nay v n đang đ ngự ệ ậ ệ ệ ẫ ướ
tr c nh ng thách th c to l n, có nhi u v n đ v s n xu t và đ i s ngướ ữ ứ ớ ề ấ ề ề ả ấ ờ ố
c a nông dân đang n i lên gay g t.Do v y vi c đ y nhanh ti n đ th củ ổ ắ ậ ệ ẩ ế ộ ự
hi n ch tr ng này c a Đ ng và Nhà n c là nhu c u c p thi t.ệ ủ ươ ủ ả ướ ầ ấ ế
Công nghi p hoá-Hi n đ i hoá là m t quá trình lâu dài , c n đ cệ ệ ạ ộ ầ ượ
ti n hành tu n t , không nóng v i.Quá trình này đ c th c hi n khôngế ầ ự ộ ượ ự ệ
nh m m c đích t than mà ph c v các m c tiêu kinh t xã h i c a nôngằ ụ ự ụ ụ ụ ế ộ ủ
thôn cũng nh c a c n c.Vì v y n u ta không nhìn nh n và phân tíchư ủ ả ướ ậ ế ậ
m t cách sâu s c quá trình chuy n đ i và phát tri n c a n n nông nghi pộ ắ ể ổ ề ủ ề ệ
hi n nay thì s khó có th tìn ra nh ng gi i pháp vi mô cũng nh vĩ môệ ẽ ể ữ ả ư
đúng và phát huy đ c hi u qu trong quá trình công nghi p hoá và hi nượ ệ ả ệ ệ
n n nông nghi p c a đ t n c.ề ệ ủ ấ ướ
Xu t phát t th c t đó, v i v n ki n th c đã có đ c cùng v i sấ ừ ự ế ớ ố ế ứ ượ ớ ự
h ng d n nhi t tình c a th y giáo.Trong bài vi t này em xin đ c p m tướ ẫ ệ ủ ầ ế ề ậ ộ
s v n đ có liên quan đ n “ố ấ ề ế Quá trình công nghi p hoá hi n đ i hoáệ ệ ạ
nông nghi p và nông thôn n c taệ ở ướ ”.
Do th i gian và trình đ có h n nên nh ng v n đ em nêu ra khôngờ ộ ạ ữ ấ ề
tránh kh i nh ng thi u sót, em mong đ c s giúp đ và đóng góp c aỏ ữ ế ượ ự ỡ ủ
th y giáo và các b n cho đ án đ c hoàn ch nh h n.ầ ạ ề ượ ỉ ơ
1
B. N I DUNGỘ
I.TÍNH T T Y U VÀ N I DUNG TI N HÀNH CÔNG NGHI P HOÁ HI NẤ Ế Ộ Ế Ệ Ệ
Đ I HOÁ NÔNG NGHI P VÀ NÔNG THÔN.Ạ Ệ
1_Tính t t y u ti n hành công nghi p hoá hi n đ i hoá nôngấ ế ế ệ ệ ạ
nghi p và nông thôn.ệ
1-1 .Vai trò cu nông nghi p.ả ệ
Năm 1961, trong cu n sách “Vai trò c a nông nghi ptong phát tri nố ủ ể ể
kinh t ”.Hai nhà kinh t h c Joshnton và Meller gi i thi u năm đóng gópế ế ọ ớ ệ
quan trong c a nông nghi p trong quá trình phát tri n kinh t :ủ ệ ể ế
- Nông nghi p cung c p l ng th c và đ u và các nguyên li u đ uệ ấ ươ ự ầ ệ ầ
vào cho các ngành khác c a n n kinh t . Đ co dãn c a thu nh p đ i v iủ ề ế ộ ủ ậ ố ớ
c u v l ng th c các n c đang phát tri n khá cao, t c là khi m cầ ề ươ ự ở ướ ể ứ ứ
s ng tăng lên thì nhu c u tiêu dung l ng th c tăng nhanh.Trong tình hìnhố ầ ươ ự
đó, n u s n xu t nông nghi p n i đ a không t đáp ng đ c nhu c u thìế ả ấ ệ ộ ị ự ứ ượ ầ
các n c đang phát tri n ph i b ngo i t đ nh p kh u l ng th c thayướ ể ả ỏ ạ ệ ể ậ ẩ ươ ự
vì nh p máy móc, nguyên li u phát tri n công nghi p.ậ ệ ể ệ
-Lĩnh v c nông nghi p là ngu n thu ngo i t quan tr ng nh ngự ệ ồ ạ ệ ộ ở ữ
qu c gia có l i th so sánh s n xu t m t s m t hàng nông s n xu tố ợ ế ả ấ ộ ố ặ ả ấ
kh u.ẩ
-Lĩnh v c nông nghi p là th tr ng quan tr ng cho các ngành khácự ệ ị ườ ọ
trong n n kinh t nh s n xu t hàng tiêu dùng.ề ế ư ả ấ
-Lĩnh v c nông nghi p là ngu n cung c p lao đ ng cho khu v cự ệ ồ ấ ộ ự
công nghi p.ệ
-Lĩnh v c nông nghi p t o ra m t l ng v n th ng d đ đ u tự ệ ạ ộ ượ ố ặ ư ẻ ầ ư
cho quá trình công nghi p hoá.ệ
1-2 .Tính t t y u khách quan ph i th c hi n công nghi p hoá –ấ ế ả ự ệ ệ
hiên đ i hoá nông nghi p.ạ ệ
2
Xu t phát t n n kinh t n c ta là m t n n kinh t nông nghi pấ ừ ề ế ướ ộ ề ế ệ
ph bi n s n xu t nh , l c h u và đang trình đ th p, đó là c s v tổ ế ả ấ ỏ ạ ậ ở ộ ấ ơ ở ậ
ch t kĩ thu t còn l c h u, lao đ ng xã h i đ i b ph n t p trung trongấ ậ ạ ậ ộ ộ ạ ộ ậ ậ
nông nghi p, s n xu t nông nghi p còn mang n ng tính t c p, t túc vàệ ả ấ ệ ặ ự ấ ự
thu nh p c a ng i dân còn th p, đ ì s ng m i m t c a h còn h t s cậ ủ ườ ấ ơ ố ọ ặ ủ ọ ế ứ
khó khăn,trong khi đó đ n nay nhi u n c trên th gi i đã có n n nôngế ề ướ ế ớ ề
nghi p phát tri n cao,m i ho t đ ng s n xu t đã đ c c gi i hoá, đi nệ ể ọ ạ ộ ả ấ ượ ơ ớ ệ
khí hoá, thu l i hóa, hoá h c hoá.Nh đó năng su t ru ng đ t, năng su tỷ ợ ọ ờ ấ ộ ấ ấ
lao đ ng c a h r t cao, t o s phân công lao đ ng sâu s c trong nôngộ ủ ọ ấ ạ ự ộ ắ
nghi p và toàn b n n kinh t qu c dân.ệ ộ ề ế ố
M t khác do yêu c u v phát tri n kinh t xã h i đ t n c, nhu c uặ ầ ề ể ế ộ ấ ướ ầ
v nâng cao đ i s ng con ng i đó là xã h i càng phát tri n đ i s ng conề ờ ố ườ ộ ể ờ ố
ng i càng đ nâng cao thì nhu c u c a con ng i v l ng th c vàườ ượ ầ ủ ườ ề ươ ự
th c ph m cũng ngày càng tăng c v s l ng, ch t l ng và ch ngụ ẩ ả ề ố ượ ấ ượ ủ
lo i.Nh v y ch có m tt n n nông nghi p phát tri n trình đ cao m iạ ư ậ ỉ ọ ề ệ ể ở ộ ớ
hy v ng đáp ng đ c nhu c u tăng lên th ng xuyên đó.ọ ứ ượ ầ ườ
Xu th toàn c u hoá n n kinh t , tr c h t là quá trình qu c t hoá,ế ầ ề ế ướ ế ố ế
khu v c hoá các quan h kinh t th gi i, các ho t đ ng s n xu t th ngự ệ ế ế ớ ạ ộ ả ấ ươ
m i, trao đ i thông tin khoa h c kĩ thu t, chuy n giao công ngh …bu cạ ổ ọ ậ ể ệ ộ
chúng ta ph I đ y nhanh vi c th c hi n công nghi p hoá, hiên đ i hoáả ẩ ệ ự ệ ệ ạ
nông nghi p đ chúng ta có th t n d ng v n, khoa h c kĩ htu t kinhệ ể ể ậ ụ ố ọ ậ
nghi m qu n lý n c ngoài vào trong hoàn c nh th c ti n v n d ng vàoệ ả ướ ả ự ễ ậ ụ
quá trình công nghi p hoá hi n đ i hoá nông nghi p n c ta nh m tránhệ ệ ạ ệ ướ ằ
nguy c t t h u v kinh t , r i vào tình tr ng “bãi rác côngnghi p” c aơ ụ ậ ề ế ơ ạ ệ ủ
th gi i, d n đ n cu c s ng đói nghèo,l thu c vào kinh t n c ngoài…ế ớ ẫ ế ộ ố ệ ộ ế ướ
Nh v y đ ng tr c nh ng yêu c u đ i m i đang di n ra tr cư ậ ứ ướ ữ ầ ổ ớ ễ ướ
m t ta c n kh ng đ nh trong b i c nh chung c a th gi i hi n nay,côngắ ầ ẳ ị ố ả ủ ế ớ ệ
nghi p hoá hi n đ i hoá là xu h ng phát tri n chung c a th gi i.Trìnhệ ệ ạ ướ ể ủ ế ớ
đ công nghi p hóa hi n đ i hoá bi u hi n trình đ phát tri n c a xãộ ệ ệ ạ ể ệ ộ ể ủ
3
h i.Vì v y công nghi p hoá hi n đ i hoá nói chung và công nghi p hoáộ ậ ệ ệ ạ ệ
hi n đ i hoá nông nghi p nói riêng là con đ ng đúng d n mà Đ ng ta đãệ ạ ệ ườ ắ ả
ch n trong quá trình đi lên ch nghĩa xã h i c a mình, nó là “nhi m vọ ủ ộ ủ ệ ụ
trung tâm xuyên su t th i kì quá đ lên ch nghĩa xã h i ”, nó là conố ờ ộ ủ ộ
đ ng t t y u đ đ a n c ta thoát kh i nghèo nàn,l c h u và nguy cườ ấ ế ể ư ướ ỏ ạ ậ ơ
t t h u xa h n so v i các n c trong khu v c.ụ ậ ơ ớ ướ ự
1-3.T m quan tr ng c a công nghi p hoá hiên đ i hoá nôngầ ọ ủ ệ ạ
nghi p và nông thôn.ệ
a. Đ i h i đ ng III c a Đ ng kh ng đ nh ra s c phát tri nạ ộ ả ủ ả ẳ ị ứ ể
nông nghi p.ệ
T m t n c nông nghi p l c h u,s n xu t nh , cá th ti n lênừ ộ ướ ệ ạ ậ ả ấ ỏ ể ế
ch nghĩa xã h i b qua ch đ phát tri n t b n ch nghĩa, chúng ta ph iủ ộ ỏ ế ộ ể ư ả ủ ả
ti n hành công nghi p hoá xã h i ch nghĩa.Ch có ti n hành công nghi pế ệ ộ ủ ỉ ế ệ
hoá xã h i ch nghĩa,xây d ng m t n n công nghi p hi n đ i phù h pộ ủ ự ộ ề ệ ệ ạ ợ
v i đi u ki n và đ c đi m c a n c ta, chúng ta m i t o ra đ c cái c tớ ề ệ ặ ể ủ ướ ớ ạ ượ ố
v t ch t c a ch nghĩa xã h i, bi n lao đ ng th công năng su t th pậ ấ ủ ủ ộ ế ộ ủ ấ ấ
thành lao đ ng c khí, có năng su t cao, t o ra c c u công-nông nghi pộ ơ ấ ạ ơ ấ ệ
hi n đ i,và m i thúc đ y đ cnông nghi p và công nghi p nh phát tri nệ ạ ớ ẩ ượ ệ ệ ẹ ể
m nh m , t o ra đ c m t l c l ng s n xu t m i, m t năng su t laoạ ẽ ạ ượ ộ ự ượ ả ấ ớ ộ ấ
đ ng xã h i cao, cho phép chúng ta v t qua nh ng khó khăn ban đ u độ ộ ượ ữ ầ ể
đi lên.
Nh ng mu n phát tri n công nghi p ,mu n ti n hành công nghi pư ố ể ệ ố ế ệ
hoá xã h i ch nghĩa l i ph i có nh ng đi u ki n tiên quy t nh l ngộ ủ ạ ả ữ ề ệ ế ư ươ
th c, th c ph m, lao đ ng, .. mà nh ng đi u ki n đó ph thu c vào sự ự ẩ ộ ữ ề ệ ụ ộ ự
phát tri n c a nông nghi p. Lenin nói r ng: “…không th nói r ng, tíchể ủ ệ ằ ể ằ
lu “không ph thu c” vào s n xu t v t ph m tiêu dùng, ch b i m t l làỹ ụ ộ ả ấ ậ ẩ ỉ ở ộ ẽ
mu n m r ng s n xu t thì c n ph i có t b n kh bi n m i, và do đóố ở ộ ả ấ ầ ả ư ả ả ế ớ
c n ph i có v t ph m tiêu dùng”. n c ta H Ch t ch đã nói m t cáchầ ả ậ ẩ Ở ướ ồ ủ ị ộ
đ n gi n d hi u r ng:”Vì n c ta là m t n c nông nghi p, m i vi cơ ả ễ ể ằ ướ ộ ướ ệ ọ ệ
4
đ u ph i d a vào nông nghi p” cho nên “Các c quan nhà n c ph i quanề ả ự ệ ơ ướ ả
tâm h n n a đ n nông nghi p, phát huy nhi u h n n a tác d ng c aơ ữ ế ệ ề ơ ữ ụ ủ
ngành mình trong s n xu t nông nghi p”.ả ấ ệ
b. C i thi n d n nông dân thành công nhân,nông thôn thànhả ệ ầ
thành th ,m c s ng thu nh p ng i dân tăng nhanh b o đ m m iị ứ ố ậ ườ ả ả ọ
ho t đ ng sanh ho t gi i lao vui ch i gi i trí, m i thông tin c p nh tạ ộ ạ ả ơ ả ọ ậ ậ
đ n ng i dânế ườ .
Song song v i thu nh p tăng lên thì ng i dân tr nên có ý th cớ ậ ườ ở ứ
h n d n đ n tr t t an toàn xã h i nông thôn.ơ ẫ ế ậ ự ộ ở
Quá trình công nghi p hoá hi n đ i hoá nông nghi p và nông thônệ ệ ạ ệ
t o cho tay ngh lao đ ng thu n th c h n k năng k x o khéo léo h n,ạ ề ộ ầ ụ ơ ỹ ỹ ả ơ
năng su t lao đ ng tăng nhanh.ấ ộ
1-4.Th c ti n t m t s n c ti n hành côngnghi p hoá hi n đ iự ễ ừ ộ ố ướ ế ệ ệ ạ
hoá nông nghi p và nông thôn.ệ
a. Nh t B n- nông nghi p phát tri n t o đà công nghi p hoáậ ả ệ ể ạ ệ .
Nh m i qu c gia Âu M tr c đây, quá trình công nghi p hoá ư ọ ố ỹ ướ ệ ở
Nh t b t đ u b ng m t th I gian dài tăng tr ng nhanh s n xu t nôngậ ắ ầ ằ ộ ờ ưở ả ấ
nghi p.ệ
Tăng năng su t nông nghi p trên n n t ng s n xu t quy mô nh .ấ ệ ề ả ả ấ ỏ
Tr c công cu c duy tân, nh m i n c châu Á, n n kinh t Nh tướ ộ ư ọ ướ ề ế ậ
là n n nông nghi p s n xu t nh ti u nông phong ki n năng su t th p,ề ệ ả ấ ỏ ể ế ấ ấ
đ a tô cao.Nh t luôn b h n ch b i tài nguyên đ t đai ngày càng ít và dânị ậ ị ạ ế ở ấ
s ngày càng đông.di n tích trung bình m t h nông dân Nh t năm 1878 làố ệ ộ ộ ậ
1ha và năm 1962 ch còn 0,8 ha.M c dù lĩnh v c công nghi p phát tri nỉ ặ ự ệ ể
nhanh ghê g m nh ng m c đ thu hút lao đ ng cũng r t h n ch .T nămớ ư ứ ộ ộ ấ ạ ế ừ
1878 đ n năm 1912 là th i kỳ công nghi p Nh t tăng tr ng nh y v tế ờ ệ ậ ưở ả ọ
nh ng t ng s lao đ ng nông nghi p ch gi m r t ít t 15,5 xu ng 14,5ư ổ ố ộ ệ ỉ ả ấ ừ ố
tri u ng i ,công nghi p tăng tr ng g n nh ch thu hút ph n lao đ ngệ ườ ệ ưở ầ ư ỉ ầ ộ
thêm ra do tăng dân s t nhiên.ố ự
5