ư LiÖt toan bé c¬ mÆt mét bªn, mÊt nÕp nh¨n tr¸n, mÊt nÕp m¸
mòi; ¶nh
hưëng ®Õn tiÕng nãi, ¨n uèng.
ư M¾t nh¾m kh«ng kÝn: Charles - Bell (+).
ư MÆt trë nªn tr¬ cøng, mÆt bÞ lÖch vÒ bªn lanh.
ư MÊt vÞ gi¸c 2/3 trưíc lưìi.
NGO¹I NH©N
(phong han, phong nhiÖt)
NGUYªN NH©N KH¸C
(bÊt néi ngo¹i nh©n)
ChÝnh khÝ suy HuyÕt ø
KhÝ huyÕt kh«ng th«ng ë l¹c m¹ch vïng ®Çu, mÆt
KHÈU NH·N OA Ta, NUY CHøNG,
TRóNG PHONG
Copyright@Ministry Of Health
ư MÊt nh÷ng ph¶n x¹ cã sù tham gia cña c¬ vßng quanh m¾t như
ph¶n x¹
gi¸c m¹c (c¶m gi¸c cña gi¸c m¹c vÉn gi÷ nguyªn).
3.2. Theo y häc cæ truyÒn
Dùa vao nguyªn nh©n va c¬ chÕ g©y bÖnh nªu trªn, YHCT xÕp
thanh 3
thÓ bÖnh chñ yÕu sau ®©y
3.2.1. Phong han ph¹m kinh l¹c
ThÓ bÖnh l©m sang thưêng xuÊt hiÖn trong nh÷ng trưêng hîp liÖt
mÆt do
l¹nh.
TriÖu chøng như trªn (phÇn YHH§), kÌm theo ngưêi gai l¹nh, sî
l¹nh.
Hoan c¶nh khëi ph¸t bÖnh Ýt nhiÒu cã liªn quan ®Õn yÕu tè thêi tiÕt
l¹nh
như sau khi gÆp mưa, mïa l¹nh…, rªu lưìi tr¾ng máng, m¹ch phï.
3.2.2. Phong nhiÖt ph¹m kinh l¹c
ThÓ bÖnh l©m sang thưêng xuÊt hiÖn trong nh÷ng trưêng hîp liÖt
mÆt do
nguyªn nh©n viªm nhiÔm.
TriÖu chøng như trªn (phÇn YHH§), kÌm theo ngưêi sèt, sî giã,
sî nãng,
rªu lưìi tr¾ng day, m¹ch phï s¸c.
3.2.3. HuyÕt ø ë kinh l¹c
ThÓ bÖnh l©m sang thưêng xuÊt hiÖn trong nh÷ng trưêng hîp liÖt
mÆt do
nguyªn nh©n chÊn thư¬ng hoÆc khèi cho¸n chç.
TriÖu chøng như trªn (phÇn YHH§) va lu«n cã kÌm dÊu ®au, xuÊt
hiÖn
sau mét chÊn thư¬ng hoÆc sau mæ vïng ham mÆt - xư¬ng chòm.
4. CHÈN §O¸N PH©N BIÖT
CÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi nh÷ng trưêng hîp liÖt mÆt ngo¹i biªn
thø
ph¸t sau:
ư ChÊn thư¬ng sä n·o: cã tiÒn c¨n chÊn thư¬ng ®Çu, cã ch¶y m¸u
ë tai cïng
bªn liÖt.
ư Di chøng sau gi¶i phÉu vïng ham mÆt - xư¬ng chòm.
ư Zona h¹ch gèi: kÌm ®au nhøc trong tai va nöa bªn mÆt, xuÊt hiÖn
c¸c nèt
nưíc nhá ë vïng Ram say - Hunt.
ư U tuyÕn mang tai: khèi u vïng tuyÕn mang tai, kh«ng mÊt vÞ gi¸c
2/3
trưíc lưìi.
ư U d©y thÇn kinh sè 8: dÊu tæn thư¬ng thÝnh gi¸c va tiÒn ®×nh,
kh«ng mÊt
vÞ gi¸c 2/3 trưíc lưìi.
423
Copyright@Ministry Of Health
ư Viªm d©y thÇn kinh trong héi chøng Guillain - BarrÐ: thưêng liÖt
mÆt c¶
2 bªn, kÌm nh÷ng triÖu chøng dÞ c¶m cña viªm ®a d©y thÇn kinh,
rèi
lo¹n dÞch n·o tñy.
5. §IÒU TRÞ
Do c¬ chÕ g©y bÖnh chưa râ nªn viÖc ®iÒu trÞ chñ yÕu la gi¶i quyÕt
triÖu
chøng
5.1. §iÒu trÞ b»ng thuèc
5.1.1. ThÓ phong han ph¹m kinh l¹c
ư Ph¸p trÞ: khu phong, t¸n han, ho¹t l¹c; ho¹t huyÕt, hanh khÝ.
ư Bai thuèc sö dông:
KÐ ®Çu ngùa 12g Tang ký sinh 12g
QuÕ chi 8g B¹ch chØ 8g
Kª huyÕt ®»ng 12g Ngưu tÊt 12g
UÊt kim 8g TrÇn b× 8g
Hư¬ng phô 8g
5.1.2. ThÓ phong nhiÖt ph¹m kinh l¹c
ư Ph¸p trÞ:
+ Khu phong, thanh nhiÖt, ho¹t huyÕt (khi cã sèt).
+ Khu phong, bæ huyÕt, ho¹t l¹c (khi hÕt sèt).
ư Bai thuèc sö dông:
Kim ng©n hoa 16g Bå c«ng anh 16g
Thæ phôc linh 12g KÐ ®Çu ngùa 12g
Xuyªn khung 12g §an s©m 12g
Ngưu tÊt 12g
5.1.3. ThÓ huyÕt ø kinh l¹c
ư Ph¸p trÞ: ho¹t huyÕt, hanh khÝ.
ư Bai thuèc sö dông:
Xuyªn khung 12g §an s©m 12g
Ngưu tÊt 12g T« méc 8g
UÊt kim 8g ChØ x¸c 6g
TrÇn b× 6g Hư¬ng phô 6g
424
Copyright@Ministry Of Health
5.2. §iÒu trÞ b»ng ch©m cøu
Cã thÓ nãi phÇn lín nh÷ng trưêng hîp liÖt mÆt ngo¹i biªn chØ cÇn
¸p
dông phư¬ng ph¸p trÞ liÖu b»ng ch©m cøu, xoa bãp va tËp luyÖn c¬
®· ®¹t kÕt
qu¶ cao.
ư C«ng thøc huyÖt gåm:
+ To¶n tróc, Ên ®ưêng, th¸i dư¬ng, dư¬ng b¹ch, nghinh hư¬ng,
gi¸p xa,
h¹ quan, ®Þa thư¬ng. §©y la nh÷ng huyÖt t¹i chç trªn mÆt (thay ®æi
theo ngay).
+ Õ phong, phong tr×: khu phong.
+ Hîp cèc bªn ®èi diÖn.
ư Kü thuËt:
+ PhÇn lín la «n ch©m (v× ®a sè trưêng hîp liÖt mÆt la do l¹nh). ¤n
