5
QUY TRÌNH CHC CHÚT BNG KIM NH ĐỂ CHN ĐOÁN
TỔN THƢƠNG CƠ
I. ĐẠI CƢƠNG
K thut chc hút bng kim nh để chẩn đoán tổn thương được ch định vi
các trường hp ngưi bnh các tổn thương tại cơ với mục đích lấy bnh phm làm
xét nghim tế bào hc, vi khun hc.
II. CH ĐỊNH
Các tổn thương cơ chưa rõ bản cht tế bào
III. CHNG CH ĐỊNH
- Người bnh có bnh ri loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông.
- Nhim khun ti ch
- D ng thuc gây tê.
- Người bnh không hp tác hoc quá lo lng.
- Ch định thn trng vi người bnh tăng huyết áp, đái tháo đưng cần được kim
soát tốt trước và sau khi tiến hành th thut.
IV. CHUN B
1. Người thc hin (chuyên khoa): 1 bác sỹ, 01 điều dưỡng.
2. Phương tiện: Kim chc hút 23-26 gauge (G) mũi vát, bơm tiêm 10ml, bông, cn
Iôd sát trùng, panh, băng dính. Thc hin trong phòng th thut vô trùng.
3. Người bệnh: được gii thích v mục đích thủ thut, tai biến có th xy ra ca th
thuật, đồng ý ký giy cam kết thc hin th thut.
4. H bệnh án.
V. CÁC BƢỚC TIN HÀNH
1. Bác s kim tra h bnh án hoc phiếu yêu cu thc hin th thut, các xét
nghiệm đông máu bn, HIV, HbsAg, khám li ngưi bnh để xem xét ch
định, chng ch định và giy cam kết thc hin th thut.
2. Điều dưỡng hướng dn ngưi bnh thế nm hoc ngi thun tin cho vic
thc hin th thut. Gii thích cho ngưi bnh quá trình thc hin th thut
nhm ngưi bnh có thái độ hp tác với người làm th thut.
3. Thc hin k thut:
+ Người bnh được hướng dn ngi hoc nm tư thế thun tin cho vic chc hút
tổn thương, tùy theo v trí tổn thương cụ th (vai, đùi, cánh tay...)
+ Bác s xác định v trí tiến hành chc hút
+ Điều dưỡng sát khun v trí chc hút
6
+ Bác s tiến hành th thut:
- Đưa kim vào vị trí tổn thương.
- Rút nhanh piston ca xilanh to áp lc âm t bnh phm 3-5 lần. Ngưng khi
bnh phm (dch mô hoc máu) xut hin đốc kim.
- Tr piston li v trí ban đầu để cân bng áp lc và rút kim ra khi tổn thương
Hình minh ha: K thut chc hút bng kim nh để chẩn đoán tổn thương cơ
(Thc hin trong phòng vô trùng tại khoa Cơ xương khớp, bnh vin Bch Mai)
Lưu ý:
+ Nếu hút ra trên 0,3 ml máu nên ngưng hút (do đã chọc vào mch máu), rút kim ra
và đổi kim khác tiến hành làm li th thut.
+ Nếu chc kim quá sâu vào vùng hoi t nên rút kim ra, đổi kim mi chc li
ngoi vi tổn thương
- Tri bnh phm
+ Bnh phm t bơm tiêm đưc xt ra trên lam thành mt git duy nhất, nên đ mũi
kim tiếp xúc vi mt lam lúc xt, mt vát nga, tránh xt bnh phm thành nhiu git
bnh phm s mau khô làm tế bào và hng cu chng cht lên nhau
+ Dùng mt lam th hai hoặc lamen đè nhẹ lên bnh phm ri kéo.
- Chăm sóc người bnh ngay sau th thut chc hút
+ Băng chỗ chc hút bằng băng dính y tế
+ Dn người bnh gi sạch không đ ướt v tchc hút trong vòng 24h sau
tiêm, sau 24h b băng và ra sạch nước bình thường vào ch tiêm, tái khám nếu chy
máu hoc viêm ty ti v trí chc dò, st...
VI. THEO DÕI
- Ch s: mch, huyết áp, tình trng chy máu ti ch, tình trng viêm.
- Theo dõi các tai biến và tác dng ph có th xảy ra (bên dưới) sau 24h
VII. TAI BIN VÀ X TRÍ
7
1. Chy máu: phòng nga bng cách gi bông lâu, n mnh ti ch chc hút
sau khi rút kim khoảng 1 phút, cho đến khi không thy máu r ra.
2. Nhim trùng ti v trí chc kim: biu hin bằng sưng đỏ, đau, thể nung
m (rt hiếm), thường nh đáp ng tt vi thuc giảm đau thông thưng và kháng
sinh đường ung.
3. Phn ng thn kinh thc vt: Ðôi khi người bnh cm thấy hơi nhức đầu
hoc xây xm trong lúc làm hoc sau khi làm, một vài trường hp (rt hiếm) th
ngất. Khi đó cho người bnh nm ngh ngơi yên tĩnh, đo mạch, nhiệt độ, huyết áp,
nếu cn có th cho th oxy kính 1-2 lit/ phút đến khi tình trng ngưi bnh ổn định.
TÀI LIU THAM KHO
1. B Y tế, Quy trình k thut bnh vin
2. Nguyễn Sào Trung (2011), “Phương pháp chc hút kim nh để chẩn đoán tế
bào học”. Y hc thành ph H Chí Minh, chuyên đ gii phu bnh tp 5, s 1, trang
14-19, s 2 trang 74-80.
3. Cardinal E, Beauregard CG, Chhem RK. Interventionnal musculokeletal
ultrasound. Semin Musculoskelet Radio 1997; 1(2): 311-8.
4. Torriani M, Etchebehere M, Amstalden E. Sonographycally guided core needle
biosy of bone and soft tissue tumors. J. Ultrasound Med 2002; 21: 275-81.