Quyền lực mềm vươn ra
thế giới
Ông chủ thương hiệu cà phê Trung Nguyên đưa ra khái niệm “Quyền
lực mềm”, thứ quyền lực cho phép các Doanh nghiệp nước ta không
mạnh về tài chính và công nghệ vươn ra thị trường thế giới, nó có khả
năng xuyên thủng hàng rào kỹ thuật ở các nước bảo hộ mậu dịch.
Đầu tư đúng lúc… khủng hoảng
Năm 2009, đúng vào lúc kinh tế bước vào suy thoái, hàng loạt các đại gia
trong ngành hàng không, ngân hàng, sản xuất ô tô, điện tử ở Bắc Mỹ, EU,
Nhật Bản cắt giảm nhân công, niềm tin của người tiêu dùng suy giảm mãnh
liệt…thì Trung Nguyên tiếp tục đầu tư ra nước ngoài. Đầu năm 2009, quán
cà phê đầu tiên của Trung Nguyên khai trương ở sân bay quốc tế Sangi
Singapore. Tiếp đến, ngày 19/11, quán cà phê thứ hai của Trung Nguyên
được mở tại Trung tâm Shopping Liang Court nổi tiếng của đảo quốc sư tư
này. Không dừng ở lại đấy, năm 2010, 2011 Trung Nguyên mở 2 cửa hàng ở
vịnh Mariana, khu giải trí khu vực ven sông và là khu vực trung tâm tài
chính, chứng khoán nằm trong kế hoạch chuỗi 18 cửa hàng được mở tại
những vị trí quan trọng của Singapore.
Đây là sự đầu tư tiếp nối kể từ khi quán cà phê Trung Nguyên đầu tiên được
mở năm 2000 tại Tokyo, rồi lần lượt tới Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia,
Mỹ, Nga, Canada…với hơn 500 nhà phân phối và hợp đồng chuyển nhượng
kinh doanh (franchising). Những tháng cuối năm 2012, khi các doanh nghiệp
méo mặt vì hàng tồn kho thì Trung Nguyên lên kế hoạch đầu tư 80 triệu
USD cho một mô hình trồng cà phê mới ở khu vực Eatul và xây dựng một
nhà máy với công suất chế biến 300 tấn cà phê hòa tan mỗi ngày tại Tp.
Buôn Ma Thuột. Điều gì đã khiến một xưởng sản xuất ở Buôn Ma Thuột chỉ
sau 5 năm đã trở thành thương hiệu Việt Nam đầu tiên thực hiện được
franchising ra thế giới và sau 10 năm thực hiện franchising, đã có hàng trăm
hợp đồng được mở ra cho sự hiện diện Trung Nguyên ở Bắc Mỹ, Châu Âu,
Bắc Á, Đông Nam Á?
Điều gì đã khiến một xưởng sản xuất ở Buôn Ma Thuột chỉ sau 5 năm đã trở
thành thương hiệu Việt đầu tiên được franchising ra thế giới?
Điểm tựa văn hóa
Tại Hội nghị toàn quốc năm 2000, Đặng Lê Nguyên Vũ, ông chủ của thương
hiệu cà phê Trung Nguyên đưa ra khái niệm “Quyền lực mềm”. Thứ quyền
lực cho phép doanh nghiệp nước ta không mạnh về tài chính và công nghệ
vươn ra thị trường thế giới, nó có khả năng xuyên thủng hàng rào kỹ thuật ở
các nước bảo hộ mậu dịch. Mọi người trong Hội trường vỗ tay rầm rầm
nhưng… không tranh luận, vì khái niệm mới quá, lại không có thực tiễn
minh chứng, nên chỉ coi đây là ý tưởng khơi gợi. Sau này, khi Trung
Nguyên đã bám rễ tại Nhật, Mỹ, Nga…mọi người dần hiểu ra, thứ quyền lực
mềm ấy chính là văn hóa.
Ngoài các yếu tố kỹ thuật của franchising như tính nhất quán, sự chuẩn hóa
đồng bộ trên các mặt: sản phẩm, dịch vụ, bài trí cửa hàng, thì sự thành công
của Trung Nguyên được nâng đỡ bởi đặc trưng văn hóa thưởng thức cà phê
của người Việt Nam. Khi cửa hàng của Trung Nguyên được mở tại Liang
Court, trong suốt tuần lễ đầu tiên, ngày nào cũng có hàng chục người xếp
hàng chờ đợi thưởng thức hương vị cà phê đậm đặc và cách uống cà phê đặc
biệt của người Việt Nam. Ý kiến sau đây của ông Rom Lawton, một doanh
nhân Mỹ làm ăn ở Singapore, có thể giải thích vì sao có nhiều người nước
ngoài lại quan tâm đến cà phê Trung Nguyên như vậy: “Tôi nghe nói nhiều
về cách uống cà phê bằng phin của người Việt, nhưng giờ mới được thưởng
thức”.
Sự thành công của Trung Nguyên được nâng đỡ bởi đặc trưng văn hóa
thưởng thức cà phê của người Việt Nam.
Nổi tiếng là
người đi nhiều, ông chủ thương hiệu Trung Nguyên luôn tự hỏi, vì sao có
những thương hiệu chết yểu ngay từ trứng nước, một số lại phổ cập khắp
nơi? Nếu Coca-Cola chỉ có hạt ca cao và bí quyết pha chế riêng cũng chẳng
thể bành trướng khắp các châu lục. Môi trường sống của của Coca là lối
sống công nghiệp, là thức ăn nhanh gồm bánh budding, pizza, khoai tây
chiên…Cà phê phin của Trung Nguyên cũng cần có môi trường sống của nó.
Nếu Coca-Cola, Pepsi được nâng đỡ bởi pudding, pizza, khoai tây chiên thì
cà phê Trung Nguyên được chắp cánh cùng với những món ăn dân dã 3
miền.
Những cửa hàng của Trung Nguyên dù ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Bắc Á hay
Đông Nam Á đều có chung một “không gian trải nghiệm cà phê” – theo cách
gọi của Đặng Lê Nguyên Vũ, với các khu liên hoàn, cơ hữu: Khu thưởng
thức cà phê, khu trưng bày quy trình lựa chọn thủ công và rang xay cà phê
cùng các vật dụng pha chế; khu bán lẻ các loại cà phê cao cấp. Kể từ khi mở
2 quán cà phê ở Singapore, Trung Nguyên bắt đầu có thêm một khu trưng
bày các món ăn Việt Nam. Nếu Coca, Pepsi được nâng đỡ bởi budding,
pizza, khoai tây chiên thì cà phê Trung Nguyên được chắp cánh cùng với
những món ăn dân dã 3 miền nem Bắc Bộ, cá kho tộ Nam Bộ, các loại gỏi
Trung Bộ. Theo ông chủ Trung Nguyên, hàng hóa Việt Nam không thể đi
theo hướng chất lượng Nhật Bản, hướng thời trang Hàn Quốc, cũng không
nên đi theo hướng giá rẻ như Trung Quốc mà nên thâm nhập vào thị trường
thế giới thông qua con đường văn hóa. Đó là lý do vì sao mỗi một quán cà
phê Trung Nguyên mở ra, được biết đến như là một nơi “tôn vinh cà phê”. Ở
đó màu nâu được thăng hoa thành yếu tố chủ đạo; những hoa văn trên biển
hiệu; khoảng sân vuông và khung kính vuông được bài trí mang dấu ấn rất
riêng của vùng đất đỏ Bazan Buôn Ma Thuột. Ông Ang Gee Beng, Giám
đốc phát triển kinh doanh của Trung Nguyên franchising nói rằng” Cà phê
Trung Nguyên không chỉ là sản phẩm cà phê mà còn tràn ngập tinh thần cà
phê”.
Chiếc bình thông nhau