Các rắc rối khi huy động vốn cổ đông
Vốn cổ đông chính là khoản tiền mà các thành viên của công ty
cổ phần chung tay góp vào để xây dựng và duy trì các hoạt động
của công ty. Mục đích của doanh nghiệp khi tăng vốn cổ phần
thường là mở rộng quy mô sản xuất, tăng thêm vốn cho dự án
hay là huy động để đáp ứng hạn mức 80 tỉ của trung tâm giao
dịch chứng khoán...
Các cổ đông kỳ vọng luôn kỳ vọng vào các khoản góp vốn đầu tư
của mình. Nhưng bên cạnh các mục đích và những hy vọng của
cổ đông thì vốn cổ đông còn có những rắc rối nào nữa không và
những rắc rối thường thấy à gì?
Chi phí vốn cổ đông cao, tỉ lệ sinh lời thấp
Vốn cổ đông là một loại vốn sử dụng với chi phí cao nhất trong
các các loại vốn huy động khác. Trong đó thì tỉ lệ vốn sinh lời lại
thấp và rất chậm.
Chi phí vốn cao: Chi phí cho vốn cổ phần luôn cao hơn các
chi phí vay lãi khác là điều hiển nhiên. Một bên là vay và trả
lãi suất (cao nhất cũng chỉ là 24% một năm khi huy động
ngân hàng). Còn ở đây lãi suất doanh nghiệp kiếm được sẽ
phải chia cho cổ đông theo tỉ lệ phần trăm góp vốn của họ,
một con số chi phí rất lớn.
Tỉ lệ sinh lời thấp: Phần vốn cổ đông thường có tỉ lệ sinh
lời thấp và sinh lời chậm (nhất là khi khoản tài chính này
nằm trong tay một đội ngũ đầu tư không chuyên nghiệp).
Phần vốn huy động từ cổ đông thường để đầu tư cho các
dự án sản xuất kinh doanh dài hạn. Do đó, việc giải ngân sẽ
chưa thực hiện ngay mà phải trong một thời gian dài. Bên
cạnh đó việc mở rộng sản xuất lại liên quan chặt chẽ tới thị
trường tiêu thụ đầu ra cho sản phẩm.
Cổ đông khó rút vốn
Trục trặc khó giải quyết nhất của mô hình góp vốn cổ phần
thường liên quan đến việc rút vốn hoặc chuyển nhượng vốn.
Theo luật thì việc các thành viên rút vốn ngang hoặc là chuyển
nhượng lại cổ phần là điều không cho phép ngay cả khi mâu
thuẫn đã trở nên đỉnh điểm. Việc
góp vốn làm ăn được ví như một
cuộc hôn nhân. Chỉ khác, đến khi
trục trặc thì việc chia tay giữa những
người hùn hạp khó hơn nhiều so với ly hôn. Mâu thuẫn thường
thấy là khi các cổ đông lạm dụng chức quyền hành động tùy tiện
như: sử dụng con dấu và giả mạo chữ ký giám đốc để mua bán
hàng mà không đưa vào sổ sách công ty; tự ý đưa vốn cho người
ngoài vay mượn; chiếm giữ giấy tờ, sổ sách của công ty...
Không rút ngang được: Luật thành lập công ty không cho phép
các thành viên tự ý rút vốn. Nếu đã cùng hùn vốn mở công ty với
ai đó lại gặp trục trặc giữa đường thì việc rút vốn đồng nghĩa với
việc ra khỏi công ty trong trạng thái mất hết vốn liếng tiền bạc. Ví
dụ, ông X góp vốn 52% với bạn cùng mở công ty và giao luôn
cho bạn làm giám đốc. Ông hoàn toàn tin tưởng bạn và không
quan tâm đến hoạt động của công ty. Đến khi phát hiện ra việc
công ty thua lỗ và nợ nần chồng chất, ông đòi rút vốn thì tòa án
không cho phép.
Không chuyển nhượng lại được cổ phần: Trong trường hợp
"cơm không lành canh không ngọt", sẽ có 4 cách giải quyết hợp
pháp là: chuyển nhượng vốn; công ty mua lại phần vốn góp; được
chia giá trị còn lại sau khi công ty giải thể và giảm vốn điều lệ.
Tuy nhiên, việc chuyển nhượng này cũng không dễ thực hiện khi
không có sự đồng thuận của các thành viên và thỏa mãn các điều
kiện của pháp luật (ví dụ, phải có kiểm toán để chứng minh rằng
ngay sau khi hoàn trả phần vốn góp cho thành viên, công ty vẫn
đảm bảo thanh toán đủ cho các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản
khác...).