Rủi ro đạo đức
1. Khái niệm: Rủi ro đạo đức trong thanh toán quốc tế là những rủi ro xảy ra
khi một bên tham gia cố tình không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình gây
thiệt hại đến quyền lợi của người khác.
2. Hiểm họa
- Bên nhập khẩu cố tình không thanh toán, hoặc thanh toán không hết
tiền khi bên nhập khẩu đã xuất hàng.
- Bên nhập khẩu lừa đảo bên xuất khẩu bằng những chứng từ giả để
chiếm hàng của bên xuất khẩu.
3. Nguy hiểm
Bên nhập khẩu quá chủ quan không tìm hiểu kỹ đối tác làm ăn của mình.
4. Nguy cơ
4.1.Đối tác cố tình trì hoãn, chiếm dụng vốn
Ví dụ:
Ông Đỗ Hà Nam – TGĐ Cty xuất nhập khẩu Intimex TPHCM bức xúc cho
biết, Cty đang bị chiếm dụng vốn khi đã giao hơn 100 tấn cà phê trị giá
trên 120.000 USD cho một DN nước ngoài có trụ sở tại VN. Theo hợp
đồng thì DN này sẽ giao tiền sau 3 ngày nhận được hàng, nhưng đến nay
đã kéo dài hơn 1 tháng mà Intimex mới nhận được một phần tiền, số còn
lại vẫn bị “treo” không trả. Điều quái gở là khi bị đòi tiền gắt, DN nước
ngoài cho rằng chất lượng lô hàng có vấn đề. Để làm sáng tỏ, Intimex yêu
cầu chứng minh thì DN này không thể chứng minh được và cố tình kéo dài
thời gian, hết hứa lại hẹn ngày này qua ngày khác.
Rủi ro do thanh toán dựa trên chứng từ giả, chứng từ không trung thực
4.2.
Nếu đối tác không tin cậy hay đối tác có chủ ý “lừa đảo” rất có thể doanh
nghiệp sẽ bị lừa bởi những giấy tờ giả.
Ví dụ:
Các đối tác nước ngoài mời các DN Việt Nam tham gia đầu tư vào một dự án,
hoặc đề nghị mua hàng của DN sau đó đề nghị DN xuất khẩu trả một khoản lệ
phí để xin giấy chứng nhận nhập khẩu hàng hóa, phí giấy phép nhập khẩu hoặc
phí đăng ký nhập khẩu vào nước sở tại... Kẻ lừa đảo thường giả danh một DN
nhập khẩu và đưa ra các giấy chứng nhận DN giả mạo. Hình thức phổ biến thứ
hai là lừa đảo bằng hợp đồng kinh tế. Theo đó, kẻ lừa đảo thỏa thuận thanh
toán sản phẩm do nạn nhân cung cấp bằng một tờ séc ngân hàng. Tuy nhiên, khi
tờ séc đến tay nạn nhân thì số tiền ghi trong séc lại nhiều hơn giá trị hợp đồng.
Khi đó, bọn lừa đảo sẽ đề nghị nạn nhân trả cho chúng phần phụ trội bằng tiền
mặt thông qua dịch vụ chuyển tiền. Lợi dụng thời gian “chờ” của giao dịch
bằng séc, bọn chúng sẽ nhận được tiền mặt trước khi tấm séc bị phát hiện là
giả. Nạn nhân sẽ bị thu hồi khoản tiền rút ra bằng séc, bị mất số tiền mặt đã
chuyển cho bọn lừa đảo và mắc kẹt với số sản phẩm đã sản xuất nhưng không
tiêu thụ được.
5. Giai pháp
Trước khi ký kết các hợp đồng thì doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ về đối
tác của mình. Để xác minh đối tác nước ngoài, doanh nghiệp nên đề nghị đối tác
cung cấp địa chỉ đầy đủ bao gồm cả giấy phép đăng ký kinh doanh, thẻ xuất nhập
khẩu và địa chỉ ngân hàng nơi doanh nghiệp đó mở tài khoản và gửi cho Thương vụ
Việt Nam tại nước sở tại hoặc gửi về.
Doanh nghiệp xuất khẩu cần xem xét kỹ các hóa đơn, chứng từ bên nhập
khẩu cung cấp
- Yêu cầu về nội dung và hình thức chứng từ phải rất chặt chẽ, không yêu cầu
chung chung.
- Chứng từ phải do những cơ quan đáng tin cậy cấp
- Hoá đơn thương mại đòi hỏi phải có sự xác nhận của đại diện phía nhà nhập
khẩu hoặc của Phòng Thương mại hoặc hoá đơn lãnh sự