Sắc màu lễ hội Nepal
Ngoài r
ặng Himalaya h
ùng v
ĩ, Nepal c
òn
có nền văn hóa lâu đời và đặc sắc với
nhiều lễ hội diễn ra quanh năm, tôn vinh
thần, người và cả những con vật như:
bò,
chó, quạ...
Một phần quan trọng của văn hóa Nepal
là những lễ hội đầy màu sắc, mang đậm
dấu ấn tín ngưỡng, diễn ra ở mọi tháng trong năm. Một trong những lễ hội đặc sắc
nhất của Nepal là Tihar (còn gọi là Dipawali) - lễ hội Ánh sáng -
kéo dài năm ngày
nhằm tôn vinh nữ thần Laxmi biểu trưng cho sự thịnh vượng.
Ngày th
ứ 1, ngày Kag tihar tôn vinh quạ. Ngày này, trước khi ăn sáng, các gia đ
kết một đĩa bằng lá cây và bày đồ ăn ngoài trời, mời những con quạ ăn trước.
Ngư
ời Nepal tin rằng quạ là sứ giả của thần chết. Theo truyền thuyết, có một chú
quạ uống nước của sự sống nên nếu chú quạ này chết thì sự sống trên trái đất sẽ
hết. Vì thế, ở Nepal, quạ tha hồ sinh sôi nảy nở mà không bị ai giết hại.
Ngày th
ứ 2, ngày Kukur tihar tôn vinh chó. Truyền thuyết Nepal kể rằng, chó là
người canh cổng xuống địa ngục và chó hay chiến đấu cùng thần hủy diệt Bhairab.
Vì thế, vào ngày thứ 2 của lễ hội Tihar, người ta tôn vinh chó bằng cách dán một
nốt đỏ to (gọi là tika) lên trán chúng, quàng vòng hoa rất đẹp quanh cổ, rồi thết đãi
chúng bữa ăn thật thịnh soạn. Trong ngày này, đường phố ngập tràn chó.
Ngày th
ứ 3, ngày Laxmi puja quan trọng nhất của lễ hội. Ngày này, người ta tôn
vinh chúa của sự thịnh vượng: con bò. Bò là con vật linh thiêng của người Hindu
(nên người theo đạo Ấn không bao giờ ăn thịt bò). Bò được dán tika lên đầu, qu
àng
vòng hoa qua c
ổ
và đư
ợc ăn uống no n
ê. Ngư
ời ta đem phân b
ò r
ải quanh nh
à,
uống một hoặc hai giọt nước tiểu của bò để tẩy uế cho thể xác và tâm hồn. Ngoài
ra, họ còn nhúng một cọng cỏ vào nước tiểu của bò và vẩy cho những người xung
quanh.
Ngày th
ứ 4 của lễ hội là thời điểm tôn vinh nữ thần Laxmi. Từ nhiều ngày trước,
nhà cửa khắp nơi được dọn dẹp, lau chùi để đón nữ thần. Tối đến, ngoài cửa chính
của mỗi ngôi nhà, người ta tô đỏ một mảng tường và đặt trên đó ngọn đèn dầu, rồi
vẽ đường đi đến hòm đựng tiền và đồ vật có giá trị trong gia đình. Trong mỗi gia
đình người Nepal đều có một hòm đựng tiền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ
khác - hòm tiền để thờ phụng nữ thần Laxmi. Số tiền này không ai được dùng, trừ
trường hợp hết sức cấp bách. Cả ngôi nhà được thắp sáng bởi rất nhiều ngọn đèn
dầu đặt cạnh tất cả cửa ra vào và cửa sổ. Các cô gái tụ tập hát những bài ca ng
ợi nữ
thần Laxmi và nhiều người đánh bài thâu đêm. Nepal không ngủ trong đêm của lễ
hội tôn vinh nữ thần ánh sáng.
Ngày th
ứ 5, ngày Bhai tika là dịp để phụ nữ tôn vinh anh, em trai của mình. Cả
tuần trước ngày lễ, các bà, các cô nhộn nhịp tự tay kết hoa, làm bánh, chuẩn bị quà
cho anh, em trai. Họ đợi đến ngày này để đem đến nhà anh, em trai những món qu
à
được chuẩn bị cẩn thận và công phu.
Sau đó, tất cả cùng làm lễ cầu mong cho anh, em trai mạnh khỏe và thành đạt suốt
đời. Đầu tiên, người đàn ông được tôn vinh được mời ngồi trên đất. Chị em vẽ và
trang trí một vòng hoa thật đẹp trước mặt người đó để tượng trưng cho sự thịnh
vượng, hạnh phúc của anh, em trai. Rồi người phụ nữ rước nến, bôi dầu, vảy
nước... để mang đến may mắn và bình an cho anh, em trai. Sau khi được phụ nữ
tặng quà, người đàn ông cũng tặng lại chị hoặc em mình những món quà mà họ
chuẩn bị từ trước. Lễ tôn vinh anh, em trai diễn ra với sự chứng kiến của bố mẹ.
Phong t
ục tôn vinh anh, em trai đ
ư
ợc tất cả ng
ư
ời dân Nepal tuân theo. V
ào ngày
thứ 4 của lễ hội, Đài phát thanh quốc gia sẽ thông báo tiên đoán của một nhà tiên
tri về thời điểm dán tika lên đầu người anh hoặc em trai. Thời Nepal còn có vua trị
vì, các chị em gái của vua cũng làm lễ Bhai tika và dán tika lên trán của vua.
Ngư
ời Nepal có tinh thần gia đình đoàn kết và lễ hội Tihar, đặc biệt ngày tôn vinh
anh, em trai, là dịp họ bỏ qua mọi giận hờn, xích mích để vui vẻ chúc phúc cho
nhau. Điều này cũng giống như ở Việt Nam, vào dịp lễ Tết, người tha dễ tha thứ
cho nhau những lỗi lầm đã qua để hướng tới một sự khởi đầu mới bình an.