BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
1. Tên biện pháp: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp
4 tuổi A,…………..
2. Lí do: Trẻ em là nguồn hạnh phúc, niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là
chủ nhân tương lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam
“ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Để đạt được điều đó thì việc chăm sóc
giáo dục trẻ phải có sự chung tay góp sức của nhà trường, gia đình và xã hội.
Nhưng trước sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của nền kinh tế hiện nay thì
rất nhiều các bậc phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm đến con cái, chính vì
vậy trẻ hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế giới bên ngoài. Điều này làm
ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức, tình cảm và sự phát triển toàn
diện của trẻ, đặc biệt là hầu hết trẻ không có vốn kỹ năng sống.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là điều rất cần thiết để giúp trẻ khám
phá thế giới tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ biết quý trọng bản
thân, nuôi dưỡng những giá trị sống và hình thành những kỹ năng sống tích cực
trong trẻ.
Trong năm học 2020 -2021 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
phụ trách lớp Mẫu giáo 4 tuổi A, trường Mầm non xã Hoàng Việt. Đây là lứa
tuổi trẻ bắt đầu nhận thức, phân biệt được những hành vi đúng sai, biết được
những gì mình nên hay không nên, thậm chí bước đầu trẻ còn biết tự giải quyết
được một số tình huống do cô tạo ra trong các hoạt động. Vì thế, tôi đưa ra “Một
số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp …………………………”.
Khi thực hiện biện pháp thì có những thuận lợi và khó khăn như sau:
Thuận lợi
Trường rất khang trang, rộng rãi, là môi trường lý tưởng cho mọi hoạt
động của cô và trẻ.
Ban giám hiệu vững vàng về chuyên môn, luôn sát sao chỉ đạo giáo viên
thực hiện tốt chuyên môn.
Đa số trẻ đều học qua lớp mẫu giáo bé nên trẻ lớp tôi tương đối ngoan, có
nề nếp trong các hoạt động.
Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ nhiệt tình mọi hoạt động của lớp.
2.2. Khó khăn:
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
TRƯỜNG MN XÃ
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
, ngày tháng 02 năm 2021
2
2.1. Về phía giáo viên.
Bản thân tôi là một giáo viên trẻ mới bước vào nghề nên chưa có nhiều
kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy.
2.2. Về phía phụ huynh.
Một số gia đình còn nuông chiều con thái quá, luôn sẵn sàng phục vụ trẻ
nên con có thái độ ngang bướng, ỷ lại, hay làm nũng bố mẹ.
Một số phụ huynh cho rằng cứ lo cho con đầy đủ, chiều chuộng theo ý
thích của con, còn việc dạy dỗ thì phó mặc cho giáo viên.
Đa số cha mẹ chưa hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ, hay nuông chiều và làm hộ trẻ
Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh rất bận rộn với công
việc nên ít có thời gian dành cho con, phần lớn đều nhờ cậy ông bà, vì vậy việc
thống nhất quan điểm, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo viên và phụ
huynh còn gặp nhiều khó khăn.
2.3. Về phía trẻ.
Số lượng trẻ trong lớp đông.
Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các
trò chơi điện tử…
Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm,
không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh
Trẻ mầm non còn hiếu động, chưa chú ý theo hướng dẫn của cô, chưa tự
giác trong lao động tự phục vụ, còn phụ thuộc vào người lớn, một số trẻ được bố
mẹ nuông chiều, thường làm hộ trẻ. Vì vậy trẻ hay thụ động nên khó khăn trong
việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
Đầu năm tôi tiến hành khảo sát thực trạng kĩ năng sống của trẻ với kết quả
như sau:
3. Thời gian, đối tượng
3.1 Thời gian: Từ tháng 10/2020 đến cuối năm học 2020 - 2021
Nội dung Tỉ lệ trẻ đạt
Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp, tự tin thể hiện mình 20/29= 68,9 %
Trẻ biết nhường nhịn,chia sẻ, hợp tác giúp đỡ bạn. 18/29 = 62,1 %
Trẻ biết cất dọn, sắp xếp đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy
định
17/29 = 58,6 %
Trẻ biết giữ gìn vệ sinh cá nhân. 20/29 = 68,9 %
3
3.2 Đối tượng áp dụng: trẻ lớp mẫu giáo 4 -5 tuổi
4. Mục đích:
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là việc rèn luyện các kỹ năng cần
thiết giúp trẻ thích nghi tốt hơn với môi trường xung quanh, hòa đồng với bạn bè
và trở nên tự tin hơn. Ngoài ra, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non còn
giúp các em phát triển toàn diện về cả thể chất, tinh thần và nhận thức để hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách
5. Nội dung
Là giáo viên mầm non tôi luôn băn khoăn và trăn trở với những thực trạng
trên. Vì vậy tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ như sau:
Biện pháp 1: Giáo viên nhâRn thưSc đúng, tự học, tự bồi dưỡng vêW viêRc
daRy kỹ năng sống cho trẻ.
Trước hết chúng ta phải nhận thức đúng, xavc điwnh rõ nhưyng kyy năng sôvng
cơ bazn, đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở từng độ tuổi khác nhau để giúp trẻ phát
triển những kỹ năng sống phù hợp như: Kỹ năng sống tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ
năng tự phục vụ, kỹ năng tự bảo vệ bản thân, kỹ năng giao tiếp ứng xử. Viêwc xavc
điwnh được cavc kyy năng cơ bazn sey giuvp giavo viên lưwa chown đuvng nhưyng nôwi dung
trowng tâm phù hợp với lứa tuổi để giáo dục trez.
Khi đã xác định rõ những kỹ năng cơ bản thì từ đó giáo viên tự nghiên
cứu nắm vững mục đích yêu cầu của hoạt động, nắm được các phương pháp và
biện pháp thực hiện giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò
bó, áp đặt, giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng
ngày của trẻ. Để dạy trẻ được những kỹ năng sống thì việc đầu tiên cô giáo phải
là tấm gương mẫu mực. Vì không có phương pháp nào hiệu quả bằng phương
pháp “ Dùng nhân cách để giáo dục nhân cách” Đây là những yêu cầu rất cao
và đòi hỏi các cô giáo cũng luôn phải tự rèn luyện mình. Bằng kinh nghiệm của
của bản thân tôi đưa ra những điều mà giáo viên nên và không nên trong việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đó là:
- Không nói dài và nói nhiều. Biết lắng nghe trẻ nói
- Không đưa ra lời giải đáp có sẵn mà để trẻ tự tìm tòi
- Không vội vàng phê phán đúng, sai nhưng kiên trì giúp trẻ tranh luận
- Tôn trọng ý kiến của trẻ, không áp đặt ý kiến của mình lên trẻ.
- Không nên bắt trẻ hoạt động liên tục mà phải để dành thời gian và
khoảng trống cho trẻ suy nghĩ.
- Thỉnh thoảng cô giáo có thể tổng kết, kết luận nhưng với thái độ thư
giãn, thoải mái, cởi mở.
VD: “Các con đã tự mình làm được nhiều việc mà không phụ thuộc vào
người khác, các con là những em bé rất giỏi các con rất xứng đáng nhận được
một tràng pháo tay”. Điều này sẽ giúp cho trẻ tự tin hơn, dám tự tìm tòi và suy
nghĩ, giám đưa ra ý kiến của mình.
Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động trong
ngày
4
Đối với trẻ mầm non, việc rèn kỹ năng sống phải được thực hiện thường
xuyên và luôn được lồng ghép vào các hoạt động trong ngày để giáo dục trẻ.
* Giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động đón trẻ
Tôi luôn giáo dục trẻ đến lớp biết lễ phép chào cô, chào bố mẹ trước khi
vào lớp, hướng dẫn trẻ biết cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định.
* Giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động học
Tùy thuộc vào từng chủ đề và nội dung của bài học, tôi sẽ lựa chọn những
kĩ năng sống phù hợp để tích hợp một cách hài hòa và có hiệu quả.
Ví dụ
- Hoạt động tạo hình: “Vẽ ngôi nhà của bé”
Tôi giáo dục trẻ biết yêu quý ngôi nhà mình ở, biết quét dọn nhà cửa sạch
sẽ, sắp xếp đồ dùng trong gia đình ngăn nắp gọn gàng...
- Hoạt động thể dục:
Cô dạy trẻ biết các kỹ năng vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể
khỏe mạnh, trẻ biết xếp hàng khi tập không chen lấn xô đẩy nhau...
- Hoạt động âm nhạc: Dạy bài hát “ Rửa mặt như mèo”
Qua bài hát này đã giáo dục trẻ thói quen tự vệ sinh thân thể sạch sẽ.
Ngoài ra còn rèn cho trẻ kỹ năng tự tin biểu diễn trước đám động.
* Giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động ngoài trời
Qua hoạt động ngoài trời khi cho trẻ quan sát một số loại cây cảnh, cây
hoa tôi cho trẻ biết ích lợi của cây xanh đối với con người. Để có được những
chậu hoa như thế này thì các cô phải làm như thế nào? Trước tiên phải làm đất
tơi xốp, sau đó đến trồng cây. Để cây hoa phát triển tươi tốt thì chúng ta phải
làm gi? nếu không chăm sóc nhổ cỏ, bón phân tưới nước cho hoa thì điều gì sẽ
xảy ra? Từ đó trẻ có thể đưa ra ý kiến của mình một cách độc lập, giúp trẻ mạnh
dạn hơn trong giao tiếp.
Khi cho trẻ chơi trò chơi vận động các con sẽ chơi theo đội nhóm. Vì vậy
tôi luôn nhắc trẻ phải biết chơi đoàn kết, hợp tác cùng bạn
Khi cho trẻ chơi ngoài trời tôi luôn nhắc trẻ khi chơi trên sân trường
không được chạy nô đùa, xô đẩy bạn vào đồ chơi sẽ bị ngã chảy máu. Biết giữ
gìn đồ chơi ngoài trời khi chơi.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động góc.
Như chúng ta đã biết ở trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi giữ vai trò chủ
đạo, thông qua hoạt động này trẻ sẽ bộc lộ những hành vi tốt và không tốt. Cô
giữ vai trò quan sát hành động lời nói của trẻ trong khi chơi, để sửa, uốn nắn trẻ
Ví dụ: Qua góc chơi “Bán hàng” thông qua trò chơi này ngoài việc trẻ
hiểu được công việc của người bán hàng và mua hàng trẻ còn phải biết thưa gửi
lễ phép. Như: Trẻ nói “ Bác ơi bác mua thứ gì nào? Trẻ khác trả lời: Mua bánh -
trả tiền nè. Tôi phải sửa ngay cho trẻ. Khi mua hàng con phải hỏi bác ơi bao
nhiêu tiền một cái bánh, bán cho tôi một cái ạ, nếu trẻ đã biết thưa gửi lễ phép
tôi luôn khen ngợi khích lệ trẻ kịp thời và cuối ngày nhận xét trước lớp.
5
Ví dụ chơi trò chơi gia đình nấu ăn: Khi trẻ bắc nồi lên để nấu thức ăn cô
hướng dẫn trẻ đặt đúng cách, nếu không sẽ bị đổ, bị bỏng gây nguy hiểm.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vệ sinh, ăn trưa, ngủ
trưa.
Ngày nay do các bậc phụ huynh nuông chiều con, không dạy trẻ cách tự
vệ sinh bản thân, vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đưa ra biện pháp cho trẻ tự
vệ sinh cá nhân, cô hướng dẫn và cho trẻ thực hành tự rửa tay, tự rửa mặt ,
khuyến khích trẻ tự làm, trẻ nào chưa thực hiện được cô làm mẫu cho trẻ quan
sát.
Trong giờ ăn cũng vậy tôi giáo dục trẻ những hành vi trong ăn uống qua
đó dạy trẻ những kỹ năng tự lao động phục vụ, rèn tính tự lập như biết tự đi lấy
bát thìa, biết tự lên lấy cơm, chia đĩa về các bàn ăn. Khi ăn, biết ăn uống lịch sự,
không nói chuyện trong khi ăn, và chỉ ăn uống tại bàn ăn của mình, biết cách sử
dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, biết ăn hết
xuất, không làm rơi vãi khi ăn, khi ăn nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm
miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, biết tự dọn, cất bát thìa đúng nơi
quy định, biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn không làm ảnh hưởng
đến người khác….
Trong giờ ngủ trưa tôi luôn rèn trẻ thói quen nền nếp ngủ đúng giờ.
Rèn trẻ kĩ năng sống tự phục vụ lấy và cất chăn gối gọn gàng đúng nơi
quy định.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động nêu gương, trả trẻ..
Thông qua hoạt động nêu gương, trả trẻ tôi cũng giáo dục trẻ một số kỹ
năng như: kỹ năng tự tin, kỹ năng giao tiếp để từ đó trẻ luôn tự tin phát biểu và
giám nói lên những suy nghĩ của mình trước đám đông.
Khi cô giáo mời các tổ nhận xét lẫn nhau về các thành viên trong tổ thì trẻ
tự tin và biết đưa ra những lời nhận xét về bạn của mình.
Khi ra về trẻ biết lễ phép chào ông bà, bố mẹ, chào cô giáo và các bạn.
Biết tự lấy đồ dùng của mình trước khi ra về.
Biện pháp 3: Giáo dục kĩ năng sống thông qua việc tạo những tình
huống cụ thể
Đối với trẻ mầm non đặc điểm của trẻ rất dễ nhớ và cũng dễ quên, trước
đây giáo viên thường giáo dục trẻ nhận biết một số nguy cơ không an toàn và
cách phòng tránh qua lời nói, nhắc nhở, dặn dò trẻ thông qua các hoạt động học,
vui chơi, sinh hoạt. Với biện pháp như vậy tôi thấy không đạt hiệu quả cao vì
giáo dục xong trẻ có thể quên ngay và không nhớ lâu, vì thế tôi thiết nghĩ mình
phải tìm ra phương pháp để cho trẻ nhớ lâu hơn, đó chính là phương pháp giáo
dục tạo tình huống để trẻ được đưa ra những ý kiến, suy nghĩ và cách giải quyết
của trẻ khi gặp tình huống khó khăn.
Trong xã hội hiện nay, nhiều kẻ xấu lợi dụng sơ hở của các bậc phụ
huynh, sự ngây thơ của trẻ em, nên tệ nạn bắt cóc trẻ em thường xảy ra tại nhiều
nơi chính vì vậy tôi tạo tình huống trẻ bị lạc giữa chốn đông người như ở chợ,
hoặc được bố mẹ đưa đi tham quan, hay đi chơi siêu thị.
Cô hỏi trẻ khi bị lạc con sẽ làm như thế nào?