Tác dụng phụ do Co-
trimoxazol
Co-trimoxazol là một trong những loại thuốc kháng sinh khá quen thuộc
trong các nhà thuốc, hiệu thuốc, được dùng điều trị các nhiễm khuẩn như
nhiễm khuẩn đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, nhiễm khuẩn đường hô
hấp (đợt cấp của viêm phế quản mạn, viêm phổi cấp ở trẻ em) hay nhiễm
khuẩn đường tiêu hóa (lỵ trực khuẩn, thương hàn)…
Thế nhưng khi dùng thuốc cần lưu ý và đề phòng với những tác dụng độc
không mong muốn do thuốc gây ra. Có khoảng 10% người bệnh dùng thuốc
gặp các tác dụng phụ này. Hay gặp nhất xảy ra ở đường tiêu hóa với các
triệu chứng buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Các phản ứng trên da như ngoại ban,
ngứa, mụn phỏng cũng xảy ra ở khoảng 2% người bệnh dùng thuốc. Các
biểu hiện trên thường nhẹ nhưng trên thực tế cũng có những trường hợp xảy
ra hội chứng nhiễm độc da rất nặng có thể gây tử vong như hội chứng Lyell.
Khi dùng co-trimoxazol người bệnh dễ bị thiếu hụt acid folic (đặc biệt ở
người bệnh cao tuổi và khi dùng thuốc liều cao dài ngày). Thuốc có thể gây
thiếu máu tan huyết ở những người thiếu hụt G-6PD. Để khắc phục tình
trạng này có thể bổ sung thêm acid folic mà không làm giảm tác dụng kháng
khuẩn của thuốc. Khi uống thuốc người bệnh cần phải uống với nhiều nước
(tối thiểu là 1 cốc nước 200ml) để tránh thuốc kết tinh thành sỏi. Không phơi
nắng trong thời gian uống thuốc để tránh phản ứng mẫn cảm ánh sáng.
Không được dùng thuốc cho người bệnh đã xác định bị thiếu máu nguyên
hồng cầu khổng lồ hoặc người bệnh bị bệnh gan nặng vì có thể viêm gan
nhiễm độc. Trẻ em dưới 2 tuổi cũng không được dùng thuốc này.
Thuốc có thể gây vàng da trẻ em thời kỳ chu sinh và cản trở chuyển hóa acid
folic. Vì thế, chỉ dùng lúc mang thai khi thật cần thiết. Nếu cần phải dùng
thuốc trong thời kỳ mang thai, điều quan trọng là phải dùng thêm acid folic.
Thời kỳ cho con bú không được dùng vì trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với tác
dụng độc của thuốc.
Dược sĩ Hoàng Thu Thủy