Tái c
฀u trúc chính sách t
ài khóa khuy
฀n khích s฀ phát tri฀n kinh
t
฀
M฀t tr฀฀ng h฀p c฀a các n฀฀c Châu Phi
Nhóm 10 L฀p CHNH Đêm 1 K22 Page 1
Đề tài
TÁI CẤU TRÚC CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
KHUYẾN KHÍCH SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
- MỘT TRƯỜNG HỢP CỦA CÁC NƯỚC
CHÂU PHI
Ravinder Rena
Polytechnic of Namibia, Namibia
Ghirmai T. Kefela
DTAG INC., USA
Tái c
฀u trúc chính sách t
ài khóa khuy
฀n khích s฀ phát tri฀n kinh
t
฀
M฀t tr฀฀ng h฀p c฀a các n฀฀c Châu Phi
Nhóm 10 L฀p CHNH Đêm 1 K22 Page 2
TÓM TẮT
Quản trị tài khóa chỉ mạnh khi chính phủ có thể đưa ra chính sách tài khóa một
cách bền vững, và được áp dụng một cách hiệu quả vào việc cung cấp các dịch vụ và
hàng hóa công. Tài liệu này giới thiệu những chủ đề của chính sách tài khóa và những
hiệu quả tiềm năng của nó trong các hoạt động kinh tế. Tài liệu nghiên cứu những vai trò
kinh tế và những phương pháp tiềm năng của việc huy động vốn vay nội địa và nước
ngoài. Nó tập trung vào phương pháp học của chính sách tài khóa về xác định và đánh
giá những tác động của chính sách thuế thay thế, và những yêu cầu quản lý nợ. Tài liệu
còn bao gồm lý thuyết, chính sách và sự vận dụng cơ bản của tài chính công, bao gồm sự
phân cấp quản lý và những quan hệ tài khóa liên chính phủ tại những nền kinh tế đang
phát triển và chuyển đổi của châu Phi.
TỪ KHÓA: Điều chỉnh tài khóa, chính sách tài khóa, nợ trong và ngoài nước, phát triển
kinh tế.
GIỚI THIỆU
Nghiên cứu này giới thiệu những vấn để quan trọng của chính sách tài khóa và
những tác động tiềm ẩn lên hoạt động của nền kinh tế. Hai công cụ chính của chính sách
vĩ mô là chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa. Chính sách tài khóa là cách mà chính
phủ điều chỉnh mức độ chi tiêu của mình để duy trì sự giám sát thường xuyên và tác
động lên nền kinh tế quốc gia (Rena, 2006). Đây là chiến lược kép với chính sách tiền tệ,
thể hiện cách mà ngân hàng trung ương tác động lên cung tiền quốc gia. Hai chính sách
này được sử dụng với những cách kết hợp khác nhau nhằm đạt được mục tiêu kinh tế
quốc gia. Chính sách tài khóa là công cụ quyền lực cho việc bình ổn nền kinh tế, là công
cụ điều hành thông qua số lượng và cấu trúc thuế, chi tiêu và quản lý nợ. Sự điều hành
chính sách tài khóa ảnh hưởng tới tổng cầu, sự phân phối của cải quốc gia, nguồn lực
quốc gia trong việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Nợ hiệu quả và việc quản lý chính
Tái c
฀u trúc chính sách t
ài khóa khuy
฀n khích s฀ phát tri฀n kinh
t
฀
M฀t tr฀฀ng h฀p c฀a các n฀฀c Châu Phi
Nhóm 10 L฀p CHNH Đêm 1 K22 Page 3
sách tài khóa là hình thức được chấp nhận rộng rãi của công cụ bình ổn vĩ mô. Nó đảm
bảo sự phân phối hiệu quả các nguồn lực công và đóng vai trò như một điều kiện tiên
quyết cho sự tăng trưởng kinh tế. Cũng có sự thống nhất về những thành phần cấu thành
nên sự quản lý tài khóa lành mạnh (Campos & Pradnan, 1996). Sự quản lý ngân sách và
tài khóa hoàn toàn độc lập với các tác động của chính trị là không thích hợp và không
khả thi. Thách thức đặt ra là quản lý tác động giữa ngân sách và chính trị bằng cơ cấu
hợp pháp và cơ quan có thẩm quyền, sẽ thúc đẩy chất lượng của sự tham gia vào chính
trị và gia tăng các ràng buộc tài khóa. Bài nghiên cứu này tóm tắt lại những cách khác
nhau được sử dụng ở những nước đang phát triển về việc kiến nghị cải cách khu vực
công, đồng thời khám phá ra mức độ về động cơ và quyền hành của cơ quan ngang bộ ở
các nền kinh tế mới nổi. Nó tập trung vào cơ cấu quản trị hay hiến pháp hơn là cách đưa
ra quyết định chính trị đang diễn ra trong những cơ cấu này (Schick, 1998). Chính phủ
của các nước đang phát triển nên thực hiện các bước quan trọng để củng cố cơ cấu cho
chính sách tài khóa vững chắc. Chính sách tài khóa là một công cụ tác động vững chắc
lên việc duy trì tài chính công lành mạnh trong trung hạn, dựa trên những luật lệ nghiêm
ngặt. Chính sách tài khóa kết hợp với chính sách tiền tệ vững chắc để đạt được mục tiêu
kinh tế quốc gia và sự ổn định việc làm (Rena, 2011). Chìa khóa cho việc quản lý tài
chính công thành công là một vấn đề của quản trị để cân bằng vài trò của nền kinh tế, sự
quản lý và chính trị trong tài chính công. Khi quản trị tài chính kém, sẽ có ít cơ hội hơn
cho việc tiếp tục thực hiện mục tiêu của chính sách tài khóa.
Quản trị chính sách tài khóa tốt chỉ khi chính phủ có thể thực hiện phân phối
chính sách tài khóa của mình 1 cách bền vững, và áp dụng 1 cách hiệu quả lên việc cung
cấp hàng hóa và dịch vụ công (Rena, 2011). Những công cụ bên ngoài của sự quản trị
doanh nghiệp tốt là luật, quy định và phong tục, những vấn đề tạo nên một môi trường
cạnh tranh và quy tắc hành xử của những người tham gia, là nhà quản trị hay cổ đông.
Kinh nghiệm của các thị trường phát triển cho thấy rằng cơ cấu pháp luật cho chính sách
cạnh tranh, cơ cấu pháp luật của việc ràng buộc về quyền cổ đông, hệ thống kế toán và
kiểm toán, một hệ thống tài chính điều hòa tốt, hệ thống xử lý về phá sản và yêu cầu về
Tái c
฀u trúc chính sách t
ài khóa khuy
฀n khích s฀ phát tri฀n kinh
t
฀
M฀t tr฀฀ng h฀p c฀a các n฀฀c Châu Phi
Nhóm 10 L฀p CHNH Đêm 1 K22 Page 4
các quyền hạn của doanh nghiệp giữa các cơ quan sẽ đưa ra những chỉ dẫn chính xác và
đưa những doanh nghiệp trong vào quy định (Bird và Oldman, 1990).
Cách duy nhất để đảm bảo người nộp thuế nhận được giá trị thực của tiền là khi
chính phủ đặt ra mục tiêu dài hạn thông qua đầu tư và cải cách thuế. Dịch vụ công đáng
tin cậy và vững mạnh là vấn đề sống còn để kéo dài sự tăng trưởng kinh tế, kiềm chế tệ
nạn xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Đầu tư và cải cách thuế đặt
ra nền tẳng cho nền kinh tế vững chắc và năng suất cao hơn (Shome, 2004; Rena, 2011).
Nhìn chung, tất cả các quốc gia đều có thể đối mặt với các thách thức khi điều chỉnh tài
khóa, đặc biệt là phản ứng đối với các cú sốc không dự đoán được, sự quản lý kinh tế sai
lầm, những sự thay đổi cơ cấu trong dài hạn của nền kinh tế. Sự điều chỉnh tài khóa bị
tác động thông qua cơ cấu chi tiêu cần thiết chuyển đổi từ cung cấp trực tiếp phần lớn
hàng hóa, dịch vụ và kế hoạch tập trung, tới cung cấp nhiều lựa chọn hơn hoặc tài trợ
cho hàng hóa và dịch vụ công và đảm bảo sự công bằng trong phân bổ nguồn lực
(Bougrand, Loko và Mlachila, 2002). Ngân sách phải điều chỉnh nhanh chóng khi có sự
thay đổi về thực trạng nền kinh tế, cần một sự định hướng lại chắc chắn về vai trò của
chính phủ, và ảnh hưởng lan tỏa lên nền kinh tế, làm tăng thêm việc huy động tổng thu
nhập, và tăng cường sự phân bổ và hiệu quả nguồn lực, thường thông qua việc cải cách
cấu trúc và thể chế (Campos và Pradhan, 1996; FitzGerald, 2003). Trong trường hợp của
Ghana năm 2001, “cơ sở tổng thu thuế trở nên ít hơn 20% chi tiêu nội địa gộp. Nó bị cắt
giảm nhiều hơn khi sự chấp hành của người nộp thuế kém hơn bình thường”, nhận xét
của Finance Minster OsafoMaafo. Vì vậy, khi chính phủ Ghana muốn được nhiều hơn từ
tổng thu thuế theo thời gian, họ cần đưa ra 1 sự cải cách thuế thống nhất hơn để mở rộng
cơ sở và tăng cường sự chấp hành. Các chính sách có thể cần những sự lựa chọn chính
trị nghiêm khắc hơn và sử dụng nguồn lực để tăng cường tính hiệu quả của sự điều hành
thuế, như khi nó đóng 1 vai trò quan trọng để tăng tổng thu thuế (Governor of Bank of
Ghana, 2001).
Cải cách thuế của Ghana là công cụ chính sách chủ yếu cần thiết để thúc đẩy tăng
trưởng và giảm nghèo (Osei, 2006). Những thay đổi chính của Ghana về chính sách tài
Tái c
฀u trúc chính sách t
ài khóa khuy
฀n khích s฀ phát tri฀n kinh
t
฀
M฀t tr฀฀ng h฀p c฀a các n฀฀c Châu Phi
Nhóm 10 L฀p CHNH Đêm 1 K22 Page 5
khóa quản lý thuế đóng một vai trò trong việc đẩy mạnh sự huy động tổng thu nhập và
sức mạnh tài chính toàn diện. Những yếu tố chủ yếu chứng minh cho sự gia tăng trong
tổng thu nhập là sự mở rộng cơ sở thuế, cấu trúc thuế suất; và thiết lập lại sự quản lý về
thuế. Nếu sự quản lý thuế trở nên hiệu quả ở các nước phát triển, sự kết hợp to lớn giữa
nhân lực có chất lượng và nguồn nguyên liệu cần thiết để thực hiện vai trò chuyên
nghiệp của việc thiết lập tổng thu nhập. (Fjeidstad, Odd-Helge, 2006; Rena, 2001). Thiết
lập một chính sách tài khóa trung hạn thích hợp là cơ cấu thúc đẩy một cam kết đáng tin
cậy đối với sự thận trọng tài khóa khi đối đầu với nhiều thử thách. Nhiệm vụ chính của
sự quản lý tài khóa của các Bộ là khả năng phối hợp với sự phân phối chi tiêu và điều
hành bởi sự phân chia ngân sách. Tuy nhiên, như tổng thu nhập, chính sách này điều
chỉnh và giám sát thực tế của việc thu ngân sách trở nên lơ là, dẫn đến sự quản lý không
hiệu quả và thâm hụt tổng thu nhập; Bougrand, Loko, và Mlachila (2002) nhận thấy rằng
vay nước ngoài vẫn là cách chủ yếu gây ra thâm hụt ngân sách, trong khi đó, rủi ro mất
giá đáng chú ý và tỷ lệ lãi suất nội tệ ở mức cao cũng có liên quan. Nhìn chung, thâm hụt
dẫn đến một sự thay đổi trong tài sản ròng quốc gia, và có thể được tài trợ bởi việc giảm
tài sản hoặc gánh chịu những khoản nợ gốc mới từ trong và ngoài nước. Sự lựa chọn
giữa vay mượn trong và ngoài nước, phụ thuộc vào phí (tỷ lệ lãi suất), cấu trúc kỳ hạn và
rủi ro.
Nhân tố chính của cải cách hành chính là chuyển phòng nguồn vốn đang tồn tại ở
Bộ tài chính sang phòng đại diện nguồn vốn độc lập cục bộ được giám sát bởi hội đồng
quản trị không phụ thuộc. Triết lý đằng sau sự thay đổi này phần lớn là để đưa ra sự
khích lệ cho nhân viên, thúc đẩy sự thể hiện của họ và góp phần tăng tổng thu nhập. Sự
cải cách thành công ở URA’s (Ban điều hành tổng thu nhập Uganda) vào năm đầu tiên
của sự tồn tại. Báo cáo tổng thu nhập tăng mạnh – từ 7% trong GDP năm 1991 lên đến
gần 12% năm 1997 (Fjeldstad 2003). Tham nhũng cũng dẫn đến suy tàn. Trong suốt thời
gian này, nhiều nhà quan sát xem xét đến URA như là một mô hình cho các quốc gia
châu Phi (Kaweesa, 2004).
Câu hỏi nghiên cứu