ệ ố Tài li u s 1
ĐÔNG D NGƯƠ
ằ ố ế ộ ấ ớ Tuy r ng Qu c t C ng s n đã làm cho v n đ thu c đ a có đ ộ ứ ự ữ ề ễ ấ ề ề ờ ự ẫ ế ộ ị ở ư ấ ườ ư ế ề ậ ọ ượ ầ c t m quan tr ng x ng đáng v i nó ấ ươ ng nh t, nh ng trong th c ti n, các ban ng qu c th c dân, cho đ n nay, v n ch a quan tâm đ n v n đ này, th m chí các ban các c ư ộ ị ả ẩ ằ b ng cách coi nó là thu c v nh ng v n đ th i s kh n tr ự ố thu c đ a ề ộ ấ này cũng ch a xem xét v n đ m t cách nghiêm túc!
ậ ạ ạ ộ ừ ườ ề ấ ạ ự ị ạ ượ i đ c thanh tr , và đáng ng c nhiên khi v n đ tuy n m ng ố ế ẽ ố ủ ế ữ ể ộ i thu c đ a l ạ ộ t. S không ho t đ ng này có l ấ ậ ứ ấ ủ ướ ộ ự ứ ị ộ ị ớ ứ ủ ữ ọ ở ủ ạ ộ ộ ộ ả ấ ự S không ho t đ ng này th t đáng ng c nhiên, nh t là khi không còn s tranh cãi n i b trong đ ng ư ả ể ượ ủ c ch nghĩa t đã đ b n ồ ế ủ do các đ ng chí và ch nghĩa đ qu c c a chính qu c nghiên c u ráo ri ế t tình hình chính xác c a nh ng x b áp b c. Do v y, tôi th y có ích, n u phác chúng ta không hi u bi ươ ắ ho ng n g n đây tình hình c a m t trong nh ng thu c đ a l n nh t c a n c Pháp, là Đông D ng.
ằ ệ ươ ươ ệ ộ ồ ộ Nói r ng Đông D ng g m hai m i tri u ng i b bóc l ạ ư ồ ằ ườ ị ố ế ộ ươ ạ ằ ẫ ơ ng v n nghĩ nh th , thì l ư ế ọ ậ ườ ạ ề ủ ủ ộ ươ ộ ộ ữ ệ ớ ự ậ ậ ộ ờ ng ti n b m t chút ho c có m t t ư ưở t ố ế ệ ồ ộ t, hi n nay đã chín mu i cho m t cu c ờ ữ ạ i càng sai h n n a. S th t là ng i Đông ị ộ ọ ế ng ti n hành đ ng và h c t p nào h t. Báo chí, h i h p, l p h i, đi l i đ u b ặ ấ ủ ộ ộ báo c a giai c p ề ầ ả i n ng. R u c n và thu c phi n cùng báo chí ph n đ ng c a b n c m quy n ố ượ ủ ộ ầ ủ cách m ng là sai, nh ng nói r ng Đông D ng không mu n cách m ng và b ng lòng v i ch đ bây gi ư ườ nh các ông ch c a chúng ta th ệ ươ D ng không có m t ph ặ ạ ấ c m... Vi c có nh ng báo ho c t p chí mang t ộ ộ ặ công nhân Pháp là m t t ộ ổ b sung cho cái công cu c ngu dân c a chính ph . Máy chém và nhà tù làm n t ph n còn l ủ ọ ạ i.
ồ ề ể ể ưở ườ ầ ườ ấ ứ i ta có th t ườ ị ị cái ông th n t ị ầ ẫ ộ ả ề ồ ể ế ị i y c mãi mãi b dùng làm đ đ t ụ ố ữ ẫ ố i Đông D ng v n s ng, s ng mãi mãi ể ề t s c s ng, càng không th làm tê li ừ ườ ươ ự ươ ổ ế ở ồ ả ộ ễ ượ ằ ươ ệ ứ ố ợ c Nga th thuy n, t ươ i Đông D ng. Ng ươ ự ạ ườ ệ ầ ộ i xã h i ch nghĩa l ụ ằ ữ ứ ủ ụ ằ ơ i c ph trách giáo d c b ng ph ườ ườ ự ươ ứ ấ ệ ụ t t ấ ườ ữ ự ằ ộ ờ ơ ự i th y c a h . Đ ng sau s ph c tùng tiêu c c, ng ườ ờ ơ ế ổ ộ ậ ư ụ ẽ ệ ớ ộ ế ẩ ằ ị ầ ng r ng B đ u đ c c v tinh th n l n v th xác, b b t m m và b giam hãm, ng ầ ư ả ằ ố ầ b n, r ng b y ng i đó không s ng cái b y ng ườ ộ ệ ả ạ ế ữ ng i Đông D ng không ch t, n a, không suy nghĩ n a và là vô d ng trong vi c c i t o xã h i. Không: ủ ọ ư ả ệ ố ự ầ ộ ể ườ ng . S đ u đ c có h th ng c a b n t b n th c dân không th ủ ườ ạ ệ ư ưở ng cách m ng c a ng t t t i Đông D ng. Lu ng gió làm tê li ấ ế ộ ặ ừ Ấ ạ ố ừ ướ n Đ chi n đ u đang th i đ n gi i đ c cho Trung Qu c cách m ng ho c t n t ế ằ ọ ươ ườ i Đông D ng không đ c h c, đúng th , b ng sách v và b ng di n văn, ng ậ ự ổ ư i Đông D ng nh n s giáo d c b ng cách khác. Đau kh , nghèo đói và s đàn áp tàn b o là nh ng ng ấ ủ ọ ấ ụ ữ ế là vi c giáo d c, thì giai c p i th y duy nh t c a h . N u nh ng ng nh ng ng ườ ủ ươ ụ ọ ứ ạ ả ư ả ng pháp c a chúng. Ng i s n th c dân và b n x b n quan l t ớ ọ ẽ ế ỏ ế ộ ộ ra x ng đáng v i Đông D ng ti n b m t cách r t màu nhi m và khi th i c cho phép h s bi ươ ầ ủ ọ i Đông D ng gi u m t cái gì đang sôi nh ng ng ả ụ s c, đang gào thét và s bùng n m t cách ghê g m, khi th i c đ n. B ph n u tú có nhi m v ph i ờ ơ thúc đ y cho th i c đó mau đ n.
ủ ị ấ ồ ủ ệ ẩ ả ộ ỉ ự ạ ố ộ ư ả ả ữ ạ ủ S tàn b o c a ch nghĩa t ủ gieo h t gi ng c a công cu c gi b n đã chu n b đ t r i: Ch nghĩa xã h i ch còn ph i làm cái vi c là i phóng n a thôi.
Ố Ễ NGUY N ÁI QU C
ạ ố ậ ồ T p chí La Revue Communiste, s 14, tháng 41921 ậ H Chí Minh: Toàn t p, Nxb CTQG, H., 2002, t p 1 (19191924), tr. 2728
