BỘ CÔNG THƢƠNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
----------------
TÀI LIỆU HỌC TẬP
QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Hà Nội - 2019
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1 ........................................................................................................................ 2
TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ ......................................... 2
1.1. Các vấn đề cơ bản về kinh tế quốc tế ..................................................................... 2
1.1.1. Khái niệm kinh tế quốc tế .................................................................................... 2
1.1.2. Vai trò của kinh tế quốc tế ................................................................................... 3
1.1.3. Các chủ thể tham gia vào hoạt động kinh tế quốc tế ........................................... 4
1.1.4. Các hình thức liên kết kinh tế quốc tế ................................................................. 6
1.1.5. Xu thế phát triển của kinh tế quốc tế hiện nay .................................................... 8
1.2. Tổng quan về quản trị kinh doanh quốc tế ........................................................... 14
1.2.1. Kinh doanh quốc tế ............................................................................................ 14
1.2.2. Quản trị kinh doanh quốc tế ............................................................................... 27
Chƣơng 2 ...................................................................................................................... 35
QUẢN TRỊ MARKETING QUỐC TẾ ....................................................................... 35
2.1. Nghiên cứu và lựa chọn thị trƣờng quốc tế .......................................................... 35
2.1.1. Xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu ........................................................... 36
2.1.2. Xây dựng kế hoạch nghiên cứu ......................................................................... 36
2.1.3. Thu thập thông tin .............................................................................................. 36
2.1.4. Phân tích thông tin - Lựa chọn thị trƣờng mục tiêu ........................................... 36
2.1.5. Lập báo cáo kết quả nghiên cứu ........................................................................ 38
2.2. Các quyết định về chiến lƣợc marketing quốc tế .................................................. 38
2.2.1. Chiến lƣợc sản phẩm quốc tế ............................................................................. 38
2.2.2. Chiến lƣợc giá quốc tế ....................................................................................... 48
2.2.3. Chiến lƣợc phân phối sản phẩm quốc tế ............................................................ 61
2.2.4. Chiến lƣợc xúc tiến và truyền thông quốc tế ..................................................... 69
Chƣơng 3 ...................................................................................................................... 79
QUẢN TRỊ CHIẾN LƢỢC KINH DOANH QUỐC TẾ ............................................ 79
3.1. Khái niệm và vai trò của chiến lƣợc kinh doanh quốc tế ..................................... 79
3.1.1.Khái niệm chiến lƣợc kinh doanh quốc tế .......................................................... 79
3.1.2 Vai trò của chiến lƣợc kinh doanh quốc tế ......................................................... 80
3.2. Quy trình xây dựng chiến lƣợc kinh doanh quốc tế ............................................. 80
3.2.1. Xác định sứ mệnh và mục tiêu của công ty ....................................................... 81
3.2.2. Đánh giá môi trƣờng kinh doanh quốc tế .......................................................... 81
3.2.3. Xác định khả năng vƣợt trội và hoạt động tạo ra giá trị ................................... 87
3.2.4. Hình thành các chiến lƣợc ................................................................................. 89
3.3. Các tiếp cận chiến lƣợc phát triển quốc tế ............................................................ 90
3.3.1. Chiến lƣợc quốc tế (International strategy) ....................................................... 90
3.3.2. Chiến lƣợc đa quốc gia (Multinational strategy) ............................................... 90
3.3.3. Chiến lƣợc toàn cầu (global strategy) ................................................................ 91
3.3.4. Chiến lƣợc xuyên quốc gia (transnational strategy) .......................................... 91
3.4. Chiến lƣợc cạnh tranh trong môi trƣờng quốc tế .................................................. 93
3.4.1. Chiến lƣợc nhấn mạnh về chi phí ...................................................................... 93
3.4.2. Chiến lƣợc khác biệt hóa ................................................................................... 93
3.4.3. Chiến lƣợc trọng tâm hóa .................................................................................. 94
3.5. Liên minh chiến lƣợc và sáp nhập, mua bán toàn cầu .......................................... 94
3.5.1. Liên minh chiến lƣợc toàn cầu ........................................................................... 94
3.5.2. Sáp nhập và mua lại toàn cầu........................................................................... 102
Chƣơng 4 .................................................................................................................... 111
QUẢN TRỊ CÁC YẾU TỐ CỦA HOẠT ĐỘNG KINH DOANH QUỐC TẾ ......... 111
4.1 . Quản trị nhân lực ............................................................................................... 111
4.1.1. Tuyển chọn và hồi hƣơng nhân lực ................................................................. 111
4.1.2. Đánh giá và th lao cho nhân lực .................................................................... 116
4.1.3. Đào tạo phát triển nhân lực .............................................................................. 119
4.1.4. Quan hệ lao động quốc tế ................................................................................ 120
4.2. Quản trị nguyên vật liệu...................................................................................... 121
4.2.1 Khái niệm .......................................................................................................... 121
4.2.2. Lựa chọn địa điểm sản xuất ............................................................................. 122
4.2.3. Lựa chọn việc tự sản xuất hoặc mua bán thành phẩm ..................................... 124
4.2.4. Quản lý cung ứng vật tƣ .................................................................................. 127
4.3. Quản trị tài chính quốc tế .................................................................................... 129
4.3.1. Tỷ giá hối đoái ................................................................................................. 129
4.3.2. Các điều kiện đảm bảo trong thanh toán quốc tế ............................................. 133
4.3.3. Các phƣơng tiện và phƣơng thức thanh toán quốc tế ...................................... 135
Chƣơng 5 .................................................................................................................... 143
HỢP ĐỒNG KINH DOANH QUỐC TẾ .................................................................. 143
5.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại hợp đồng kinh doanh quốc tế ....................... 143
5.1.1. Khái niệm hợp đồng kinh doanh quốc tế ......................................................... 143
5.1.2. Đặc điểm hợp đồng kinh doanh quốc tế .......................................................... 143
5.1.3. Các loại hợp đồng kinh doanh quốc tế thƣờng gặp ......................................... 144
5.2. Ký kết hợp đồng kinh doanh quốc tế .................................................................. 145
5.2.1. Nguyên tắc ký kết hợp đồng kinh doanh quốc tế ............................................ 145
5.2.2. Nội dung hợp đồng kinh doanh quốc tế .......................................................... 146
5.2.3. Một số yêu cầu khi soạn thảo, ký két hợp đồng kinh doanh quốc tế ............... 156
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ADB
Ngân hàng phát triển Châu Á
AEC
Cộng đồng kinh tế ASEAN
AFTA
Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
BOT
Hợp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao
BT
Hợp đồng xây dựng - chuyển giao
CEPT
Hiệp định thuế quan ƣu đãi
CIF
Tiền hàng - Bảo hiểm - Phí vận chuyển
CLMV
Campuchia, Lào, Myanma, Việt Nam
CPTPP
Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dƣơng
EEC
Cộng đồng kinh tế Châu Âu
EMU
Liên minh tiền tệ Châu Âu
EURO
Đồng tiền chung Châu Âu
EVFTA
Hiệp định thƣơng mại tự do Việt Nam - EU
FDI
Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
FOB
Giao hàng trên tàu
FTA
Hiệp định thƣơng mại tự do
IMF
Quỹ tiền tệ quốc tế
GATT
Hiệp ƣớc chung về thuế quan và thƣơng mại
MNC
Công ty đa quốc gia
ODA
Hỗ trợ phát triển chính thức
TBCN
Tƣ bản chủ nghĩa
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
WB
Ngân hàng thế giới
WTO
Tổ chức thƣơng mại thế giới
1
LỜI GIỚI THIỆU
C ng với xu thế toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập kinh tế đang phát triển mạnh mẽ,
hoạt động kinh doanh quốc tế cũng ngày càng trở nên đa dạng, phong phú và có ý nghĩa
hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia trong nền kinh tế toàn cầu. Mỗi quốc gia đều tìm
cách thâm nhập vào thị trƣờng nƣớc ngoài nhằm tận dụng những lợi thế so sánh để mở
rộng hoạt động kinh doanh và phát triển kinh tế. Hơn nữa, kinh doanh quốc tế là một lĩnh
vực rộng lớn, đa dạng và phức tạp, liên quan đến nhiều vấn đề nhƣ con ngƣời, văn hoá
phong tục tập quán, địa lý, luật pháp...Do vậy, kinh doanh quốc tế là lĩnh vực rất nhạy
cảm đối với mỗi quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa nhƣ hiện nay. Từ nhiều
năm qua, hoạt động kinh doanh quốc tế đã đƣợc doanh nghiệp của nhiều quốc gia quan
tâm nghiên cứu và thực hiện. Việc đƣa học phần quản trị kinh doanh quốc tế vào chƣơng
trình đào tạo tại các trƣờng đại học, đặc biệt là ngành quản trị kinh doanh ở hầu hết các
trƣờng trong và ngoài nƣớc đã chứng tỏ tầm quan trọng của lĩnh vực kinh doanh này.
Thực tế nhiều năm qua cho thấy, sự thành công ít hay nhiều trong kinh doanh
quốc tế phụ thuộc rất lớn vào việc nhận thức và mức độ hiểu biết của các doanh nghiệp
về môi trƣờng kinh doanh quốc tế và chiến lƣợc kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Vì
vậy, quản trị kinh doanh quốc tế là học phần cần thiết cho những sinh viên sau khi ra
trƣờng làm việc cho những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh quốc tế
Để đáp ứng với yêu cầu học và dạy theo phƣơng pháp mới, Trƣờng Đại học Kinh
tế - Kỹ thuật công nghiệp tổ chức biên soạn tài liệu học tập “Quản trị kinh doanh quốc
tế”. Học phần Quản trị kinh doanh quốc tế góp phần trang bị những kiến thức về kinh tế
quốc tế, môi trƣờng kinh doanh quốc tế, quản trị marketing quốc tế, quản trị chiến lƣợc
kinh doanh quốc tế, quản trị nguồn nhân lực quốc tế...cho cán bộ hoạt động trong lĩnh
vực kinh doanh quốc tế, đặc biệt là những nhà kinh doanh để có thể đƣa ra những quyết
định tác nghiệp hợp lý nhằm tối đa hóa lợi nhuận, sử dụng và phát huy tối ƣu các lợi thế
về nguồn nhân lực cũng nhƣ thỏa mãn các yêu cầu khác trong quan hệ kinh doanh quốc
tế. Hoạt động kinh doanh quốc tế gắn liền với việc đƣa ra các quyết định về lựa chọn
chiến lƣợc, chính sách và các hình thức kinh doanh
Tài liệu học tập đƣợc biên soạn theo đúng đề cƣơng chi tiết của học phần Quản trị
kinh doanh quốc tế trong chƣơng trình đào tạo ngành Quản trị kinh doanh cho sinh viên
hệ Đại học và các quy định về việc biên soạn của Nhà trƣờng. Nội dung của tài liệu bao
gồm 5 chƣơng, trong mỗi chƣơng bao gồm các nội dung chủ yếu nhƣ sau:
- Mục đích của chƣơng.
- Nội dung của chƣơng.
- Câu hỏi hƣớng dẫn ôn tập, thảo luận chƣơng
- Bài tập ứng dụng chƣơng
Do thời gian và trình độ có hạn nên tài liệu học tập khó có thể tránh khỏi những
thiếu sót nhất định. Chúng tôi luôn mong nhận đƣợc sự góp ý của bạn đọc để tài liệu học
tập đƣợc tái bản hoàn thiện hơn trong những lần sau.