BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
---- K ---
PHAN THỊ KIM THANH
TÀI TRỢ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM ĐỂ PHÁT TRIỂN
NGÀNH THỦY SẢN
Chuyên ngành: Kinh tế tài chính ngân hàng
Mã số:60.31.12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS.NGUYỄN TẤN HOÀNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2010
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1 :LÝ LUẬN TỔNG QUAN...................................................................... 3
1.1 Khái niệm và cơ sở ra đời của tín dụng ............................................................... 3
1.2 Chức năng của tín dụng.......................................................................................... 4
1.2.1 Chức năng tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ............................................... 4
1.2.2 Chức năng tiết kiệm tiền mặt và chi phí lưu thông cho xã hội........................... 4
1.2.3 Chức năng phản ánh và kiểm soát các hoạt động kinh tế.................................. 5
1.3 Các nguyên tắc của tín dụng.................................................................................. 5
1.3.1 Vốn vay phải hoàn trả đầy đủ cả gốc lẫn lãi vay theo đúng thời hạn đã cam
kết trong hợp đồng tín dụng .......................................................................................... 5
1.3.2 Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả............................... 5
1.3.3 Việc đảm bảo tiền vay phải thực hiện theo qui định của Chính phủ................. 6
1.4 Các biện pháp đảm bảo tín dụng........................................................................... 6
1.4.1 Thế chấp tài sản .................................................................................................... 6
1.4.2 Cầm cố tài sản ....................................................................................................... 7
1.4.3 Bảo lãnh của Bên thứ 3 ........................................................................................ 8
1.4.4 Bảo đảm bằng tài sản hình thành từ vốn vay...................................................... 8
1.4.5 Tín chấp................................................................................................................. 8
1.5 Sự khác nhau giữa nguồn vốn tín dụng và các nguồn vốn khác......................... 9
1.6 Đặc điểm của tín dụng cho ngành thủy sản.......................................................... 15
1.7 Vai trò của tín dụng đối với ngành thuỷ sản ........................................................ 16
1.7.1 Tín dụng cung ứng vốn cho các chủ thể trong ngành thủy sản và góp phần
thúc đẩy sản xuất lưu thông hàng hóa phát triển ........................................................ 16
1.7.2 Tăng nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia ................................................................ 17
1.7.3 Tín dụng góp phần ổn định đời sống, tạo công ăn việc làm, ổn định trật tự
xã
hội ................................................................................................................................... 17
1.7.4 Tín dụng giúp ngành thủy sản mở rộng và phát triển thị phần, xâm nhập
sâu rộng vào thị trường quốc tế..................................................................................... 18
1.8 Kinh nghiệm tài trợ của một số quốc gia đối với ngành thủy sản...................... 18
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG TÀI TRỢ CỦA CÁC NGÂN HÀNG TMCP VN ĐỐI VỚI
NGÀNH THUỶ SẢN .................................................................................................... 22
2. 1 Vai trò của ngành thuỷ sản ................................................................................... 22
2.1.1 Ngành thuỷ sản là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của quốc gia .... 22
2.1.2 Ngành thuỷ sản giúp mở rộng quan hệ thương mại quốc tế.............................. 24
2.1.3 Ngành thuỷ sản có vai trò quan trọng trong an ninh lương thực quốc gia,
tạo việc làm, xoá đói giảm nghèo .................................................................................. 26
2. 2 Các chương trình tài trợ hiện nay tại các NHTMCP VN .................................. 27
2.2.1 Tín dụng dành cho các doanh nghiệp.................................................................. 27
2.2.1.1 Cho vay tài trợ xuất khẩu.................................................................................... 27
2.2.1.2 Cho vay tài trợ nhập khẩu................................................................................... 29
2.2.1.3 Cho vay bổ sung vốn lưu động............................................................................ 30
2.2.1.4 Cho vay đầu tư tài sản cố định/ dự án ................................................................ 31
2.2.2 Tín dụng dành cho cá nhân, hộ gia đình............................................................. 31
2.2.2.1 Cho vay vốn để đánh bắt, nuôi trồng.................................................................. 31
2.2.2.2 Cho vay vốn kinh doanh...................................................................................... 32
2.3 Những rủi ro trong cho vay thủy sản.................................................................... 32
2.3.1 Rủi ro khách quan ................................................................................................ 32
2.3.1.1 Sự biến động quá nhanh và không dự đoán được của thị trường thế giới ......... 32
2.3.1.2 Rủi ro tất yếu của quá trình tự do hóa tài chính, hội nhập quốc tế.................... 32
2.3.1.3 Thiếu sự quy hoạch, phân bổ đầu tư một cách hợp lý ........................................ 33
2. 3.2 Rủi ro chủ quan.................................................................................................... 33
2.3.2.1 Người vay sử dụng vốn sai mục đích .................................................................. 33
2.3.2.2 Khả năng quản lý kinh doanh của người vay chưa tốt ....................................... 34
2.3.2.3 Tình hình tài chính doanh nghiệp yếu kém, thiếu minh bạch ............................. 34
2.4 Những tồn tại về việc tài trợ tại các ngân hàng TMCP VN đối với ngành
thuỷ sản hiện nay........................................................................................................... 35
2.4.1 Những thành tựu trong việc tài trợ của các ngân hàng TMCP VN đối với
ngành thủy sản............................................................................................................... 35
2.4.2 Những hạn chế trong việc tài trợ tại các ngân hàng TMCP VN đối với
ngành thuỷ sản............................................................................................................... 37
2.4.2.1 Ngân hàng khó tiếp cận số liệu và thông tin chính thức..................................... 37
2.4.2.2 Ngân hàng bị hạn chế trong việc đánh giá khách hàng ..................................... 38
2.4.2.3 Ngân hàng chú trọng tài sản đảm bảo................................................................ 40
2.4.2.4. Quy trình cho vay tuy đã được tinh gọn nhưng chưa đáp ứng nhu cầu ............ 41
2.4.3 Nguyên nhân làm hạn chế việc tiếp cận vốn tín dụng của các chủ thể trong
ngành thủy sản............................................................................................................... 41
2.4.3.1 Cơ chế quản lý thông tin còn bất cập ................................................................. 41
2.4.3 Nguyên nhân làm hạn chế việc tiếp cận vốn tín dụng của các chủ thể trong
ngành thủy sản............................................................................................................... 41
2.4.3.1 Cơ chế quản lý thông tin còn bất cập ................................................................. 41
2.4.3.2 Đội ngũ cán bộ và quy chế thẩm định của ngân hàng chưa hoàn thiện............. 41
2.4.3.3 Các chủ thể ngành thủy sản không có đủ tài sản đảm bảo theo quy định.......... 41
2.5 Thực trạng sử dụng vốn vay của các doanh nghiệp và cá nhân, hộ gia đình
trong ngành thủy sản .................................................................................................... 47
2.5.1 Về phía doanh nghiệp ........................................................................................... 47
2.5.2 Về phía cá nhân, hộ gia đình................................................................................ 51
CHƯƠNG 3
NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI TRỢ CỦA CÁC NGÂN
HÀNG TMCP VN ĐỂ PHÁT TRIỂN NGÀNH THUỶ SẢN 54
3.1 Những giải pháp vĩ mô............................................................................................ 54
3.1.1 Nhà nước cần tập trung làm tốt chức năng hoạch định chiến lược, qui
hoạch và định hướng phát triển.................................................................................... 54
3.1.2. Nhà nước có các giải pháp để đưa việc thanh toán không dùng tiền mặt,
thanh toán qua hệ thống ngân hàng trở thành phổ biến trong cuộc sống ................. 54
3.1.3 Nhà nước cần xây dựng hệ thống chỉ tiêu trung bình, cũng như định
hướng, quy hoạch cho từng ngành hàng...................................................................... 55
3.1.4 Nhà nước cần đẩy mạnh phát triển trị trường tài chính, đặc biệt là thị
trường tiền tệ.................................................................................................................. 55
3.1.5 Nhà nước cần tạo cơ chế riêng cho các chủ thể hoạt động trong ngành thuỷ
sản56
3.1.6 Nhà nước tăng cường, hỗ trợ kinh phí xúc tiến thương mại.............................. 56
3.1.7 Ngân hàng nhà nước tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra ......................... 56
3.1.8 NHNN có biện pháp để xử lý nợ tồn đọng, tăng cường năng lực tài chính,
nâng cao trình độ quản lý điều hành ............................................................................ 57
3.2 Những giải pháp về phía các ngân hàng TMCP .................................................. 58
3.2.1 Hoàn thiện và nâng cao chất lượng công tác thẩm định.................................... 58
3.2.1.1 Quan tâm việc đánh giá khách hàng trước cho vay ........................................... 58
3.2.1.2 Xem xét hiệu quả của phương án sản xuất kinh doanh ...................................... 58
3.2.1.3 Chú trọng tài sản đảm bảo.................................................................................. 62
3.2.1.4 Một số vấn đề liên quan đến tác nghiệp của ngân hàng..................................... 62
3.2.2 Một số giải pháp liên quan đến công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro........... 65
3.2.2.1 Xử lý nợ tồn đọng................................................................................................ 65
3.2.2.2 Bảo hiểm tín dụng ............................................................................................... 65
3.2.2.3 Đa dạng hoá danh mục cho vay, phân tán rủi ro ............................................... 65
3.2.2.4 Xây dựng chiến lược khách hàng đúng đắn........................................................ 66
3.2.2.5 Xây dựng quy trình, sản phẩm riêng cho ngành thuỷ sản .................................. 67
3.2.2.6 Xây dựng quy trình quản trị rủi ro thích hợp ..................................................... 68
3.2.2.7 Củng cố quan hệ với Trung tâm Thông tin tín dụng........................................... 68
3.2.2.8 Kiểm tra sau cho vay và đôn đốc khách hàng trả nợ.......................................... 69
3.2.3 Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực..................................................................... 69
3.2.4 Marketing ngân hàng ........................................................................................... 70
3.2.5 Củng cố và nâng cấp nền tảng công nghệ thông tin........................................... 71
3.2.6 Đẩy mạnh các nghiệp vụ tư vấn các dịch vụ giá trị gia tăng cho khách hàng
vay71
3.3 Các giải pháp về phía người vay............................................................................ 72
3.3.1 Tăng cường công tác quản lý các khoản phải thu, hạn chế tối đa lượng vốn
bị chiếm dụng ................................................................................................................. 72
3.3.2 Quản lý hàng tồn kho, giảm thiểu chi phí lưu kho ............................................. 72
3.3.3 Tổ chức tốt việc tiêu thụ nhằm đẩy nhanh tốc độ luân chuyển vốn................... 73
3.3.4 Có biện pháp phòng ngừa những rủi ro có thể xảy ra........................................ 73
3.3.5 Đẩy mạnh các hoạt động liên doanh, liên kết ..................................................... 74
3.3.6 Minh bạch hoá tình hình tài chính ...................................................................... 74
KẾT LUẬN.................................................................................................................... 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 78
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
- ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu
- BĐS: Bất động sản
- CAD: Thanh toán đổi lấy chứng từ
- D/A: Chấp nhận nhờ thu
- D/P: Nhờ thu
- Eximbank: Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam
- EU: Liên minh Châu Âu
- FAO: Tổ chức nông lương
- GTCG: Giấy tờ có giá
- KT3: Tạm trú thường xuyên
- L/C: Thư tín dụng
- NHNN: Ngân hàng nhà nước
- NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần
- QC: Nhân viên kiểm tra chất lượng
- QĐ: Quyết định
- QĐN: Quyền đòi nợ
- Sacombank: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín
- TCTD: Tổ chức tín dụng
- Techcombank: Ngân hàng TMCP Kỹ Thương
- TMCP: Thương mại cổ phần
- TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
- TSCĐ: Tài sản cố định
- TTR: Thanh toán bằng điện
- VN: Việt Nam