Testosterone
Testosterone là một loại hormon corticoid (androgen) được sản xuất bởi một loại
mô nội tiết đặc biệt (các tế bào Leydig) của tinh hoàn nam giới.
Sự sản xuất này được kích thích và kiểm soát bởi hormon hoàng thể hóa (LH -
Luteinizing Hormone) được tuyến yên sản xuất ra. Testosterone hoạt động theo
cơ chế feedback âm tính: khi nồng độ testosterone gia tăng, nồng độ LH giảm
xuống, ngược lại, khi làm tăng nồng độ LH sẽ làm giảm nồng độ testosterone
xuống. Nồng độ testosterone chiếm ưu thế vào ban ngày, đạt đến đỉnh điểm vào
buổi sáng sớm (khoảng từ 4h00 am đến 8h00 am), và thấp nhất vào buổi tối
(khoảng 4h00pm đến 8h00pm). Nồng độ của nó cũng có thể gia tăng sau khi tập
thể thao nhưng lại giảm đi theo tuổi. Khoảng 2/3 lượng testosterone có trong máu
đến gắn với protein-gắn-kết-hormon-sinh-dục, khoảng gần 1/3 gắn với albumin.
Một tỷ lệ nhỏ (khoảng 1-4%) di chuyển tự do trong máu.
Ở nam giới, testosterone kích thích sự phát triển của những đặc điểm giới tính thứ
phát, bao gồm sự lớn lên của dương vật, sự phát triển của hệ lông trên cơ thể, sự
phát triển cơ, và làm vỡ giọng. Nó hiện diện với số lượng lớn ở nam giới trong
suốt tuổi dậy thì và tuổi trưởng thành để điều hòa ham muốn tình dục và duy trì
khối lượng cơ. Testosterone cũng được sản xuất từ tuyến thượng thận ở cả nam
và nữ và ở buồng trứng của nữ giới với số lượng thấp. Ở phụ nữ, testosterone
được chuyển thành estradiol, là loại hormon giới tính chính của nữ.
Tại sao phải làm xét nghiệm này?
Để xác định xem nồng độ testosterone trong cơ thể có bất thường hay không; ở
một người nam giới, giá trị testosterone bất thường có thể giúp giải thích nguyên
nhân vì sao người này gặp khó khăn khi cương dương vật (rối loạn cương
dương), không thể làm cho người bạn tình có thai (vô sinh nam), hoặc dậy thì
sớm hay muộn; ở phụ nữ, giá trị testosterone bất thường có thể giúp giải thích
nguyên nhân của sự xuất hiện những đặc điểm giới tính nam ở người này (sự nam
hóa), không thể có thai, và nó còn là một marker (chất đánh dấu) chỉ điểm cho sự
hiện diện của hội chứng buồng trứng đa nang.
Khi nào cần phải làm xét nghiệm này?
Bạn sẽ được cho đi làm xét nghiệm kiểm tra nồng độ testosterone trong máu nếu
như:
Bạn là nam giới và bác sĩ nghi ngờ bạn có thể bị vô sinh
Bạn không thể kiểm soát được khả năng cương dương vật của mình
Bạn là một thiếu niên chậm phát triển hay phát triển sớm những đặc điểm
giới tính trưởng thành
Bạn là nữ giới nhưng lại có những đặc điểm của nam giới, chẳng hạn như
giọng trầm, mọc lông nhiều, hoặc bị vô kinh hay vô sinh.