Tiểu luận Hóa sinh đại cương: Tìm hiểu về glycogen và ứng dụng trong đời sống

ƯỜ

Ạ Ọ

TR

Ộ NG Đ I H C BÁCH KHOA HÀ N I

Ọ

Ỹ

Ệ

Ậ VI N K  THU T HÓA H C

Ạ ƯƠ

HÓA SINH Đ I C

NG

Ậ

Ể

TI U LU N CÁ NHÂN

Ờ Ố Ụ Ể Ề Ứ TÌM HI U V  GLYCOGEN VÀ  NG D NG TRONG Đ I S NG

ả

ướ

ị ươ

ẫ

Gi ng viên h

ngd n: TS. Giang Th  Ph

ng Ly

ự ệ

ề

ị

Sinh viên th chi n: NgôTh  Thu Huy n

ớ

ọ

L p: HóaH c02­ k62

ộ

HàN i, 5/2020

ứ ạ ự ữ ư ừ ầ ề ộ ờ ể ượ

ờ ở ầ L im đ u Glycogenlàm tcarbohydrateph ct pd tr glucose d  th ac nnhi uth i gian đ đ

c

ượ ọ ể tiêu hóavàchuy nhóa. Nócũngđ cg ilà tinh

ộ ự ậ ậ ở ầ ầ ấ ủ ộ ộ b tđ ngv tb ivìthànhph namylopectinc a tinh b tth cv tcóthànhph nvàc utrúc

ươ ự ớ ỏ ọ ủ ư ầ ộ ơ t ng t v ithànhph npolysacaritc aglycogen, nh ng phân nhánhr ng h n vành g n

ầ ế ọ ộ ườ ể ự ữ ả ơ h n tinh b t. H uh tm ing icóth d tr kho ng 100 grams trong gan và 500 grams

ơ ắ ệ ậ ệ ọ trong c  b p. Glycogencó vai trò quan tr ng trong vi ct pluy n, nó (l u ư

ơ ạ ạ ộ ữ ồ ượ tr carbohydrate trong c ) t or m tngu n năng l ngchính cho

ườ ể ấ ớ ườ ạ ộ ộ ồ ượ ng iho tđ ngth ch tv ic ớ ngđ  cao. V ingu n năng l ngnày,

ệ ườ ả ộ ậ ứ ượ ệ ạ ơ glycogengiúpc ithi nc ngđ t pluy n, m cl ngt ơ  cao h nvàngoai ragiúp c

ưở ể ổ ằ ụ ồ ắ ạ b pb nph ch i, tăng tr ng nhanh h n ơ .Chúng ta cóth b  sung glycogenb ngcách

ưỡ ử ụ ụ ề ỗ ộ ế ộ duy trìch đ  dinh d ể ngnhi ucardm ingàytùythu cvàom cđíchs d ngglycogen. Đ

ượ ạ ự ư ạ ấ ẩ tăng hàml ngglycogenm nhnh tchúng ta nên ăn cáclo ith cph m nh  khoai lang,

ạ ắ ậ ấ khoai tây, dâu tây, nho, táo, đ u, g otr ngvà nâu, trai cây s y khô,…

ự ậ ộ ấ ằ ộ ố ự ố ể ườ Qua trên, chúng ta th yr ng trong cu cs ngđ  duy trìs s ng, s v nđ ng con ng i

ể ế Ở ế ể ề ấ ạ ẽ không th thi uglycogen. bàivi ơ tnày, chúng ta s cùngtìmhi uv c ut o, c

ế ạ ộ ộ ố ứ ụ ủ ch ho tđ ngvà ngd ng vai tròc aglycogen trong cu cs ng.

ồ ố ủ ặ ể ấ 1. Ngu ng cvàđ cđi mc utrúcc aglycogen

1.1 .Ngu ng c:

ồ ố

(cid:0) ClaudeBernard ( 1813­1878), m tnhà sinh lýh cng

ộ ọ ườ ượ iPhápđ c ghi

ậ ườ ệ nh nlàng ipháthi n ra glycogen ( năm 1857).

(cid:0) Glycogen làm tộ  đ i phân t

ạ ủ ế ự ữ ử polysaccharide đa nhánhc aủ  glucose, ch y ud tr

ơ ắ ộ ượ ạ ỏ trong gan (6­8%) và c  b p (1%) , bên c nhđóm tl ngnh glycogenđ ượ ự ữ  cd tr

ộ ố ế ụ ể ậ ượ ự ữ ấ trong m ts t bàonão, tim ch tbéovàth n. C th , glycogenđ cd tr  trong

ấ ỏ ế ầ ượ ọ ấ ỏ ộ ph nch tl ng trong cáct bào, đ cg ilàcytosol (ch tl ngn ibào).

(cid:0) Glycogenđ

ượ ử ế ằ ộ ỗ chìnhthànhb ngcách liên k tcác phân t glucosethànhm tchu idài

ồ ử bao g m 8­12 phân t .

ặ ể ấ ủ 1.2 . Đ cđi mc utrúcc aglycogen

(cid:0) Công th chóah cc aglycogenlà(C

6H10O5)n, ( đ

ọ ủ ứ ượ ậ ở cthànhl pb inhàhóah ch u c ọ ữ ơ

ử

ấ

Hình 1. C utrúc phân t glycogen.

ng ườ ứ FriedrichAugustKekulé ( 1829­1896) năm 1858. iĐ c

ủ ấ 2. Tínhch thóalýc aglycogen

ấ ậ 2.1 .Tínhch tv tlý:

(cid:0) ộ ộ ủ ế ệ ệ ậ ơ Là tinh b tđ ngv t, ch y uhi ndi n trong gan ( 5%) và c  (1%).

(cid:0) Không v , b ttr ng không mùi, hòa tan trong n

ị ộ ắ ướ c, không làmgi m ả  dung

d chị Fehling.

(cid:0) ặ ỏ ỏ ớ cnóng, cho màuđ tímho cđ  nâu v iiot. (cid:0) ượ ử Tan trong n ọ Tr ngl ướ ngphânt : 400.000­4.000.000

(cid:0) C ut ob i 2.400­24.000 đ nv  glucose

ấ ạ ở ơ ị

(cid:0) α α ế ế ọ ế Liênk thóah cchính: liênk t glycosid 1,4 vàliênk t glycosid 1,6.

(cid:0) Cónhi ulo im chnhanhh namilopectin( g p 3 l n) ầ .

ạ ạ ề ấ ơ

ọ ấ 2.2.Tínhch thóah c:

ụ ỏ ớ 2.2.1 Tácd ngv iiotcómàuđ tím.

ủ ằ ị 2.2.2 Th y phân b ngaxitđ nhl ượ t oạ ra D­glucose. ng

ơ ế ủ 3. C  ch hìnhthànhc aglycogen

ả ổ ợ ở ọ ổ ứ ạ ấ ở ơ ươ Ở T ngh pglycogenx y ra ư  m it ch c nh ng m nhnh tlà gan và c  x ng. gan,

ự ữ ẵ ấ glycogenđóng vai tròd tr glucosevàs nsàng cung c pglucose cho

ổ ứ ử ụ ứ ườ ả ả ờ ế ằ ị ồ cáct ch ckhács d ng, đ ngth inóđ mb om cđ nghuy th ngđ nh trong

ể ả ờ ể ữ ở ơ ượ ể máuk c th iđi m xa b a ăn. Còn c , glycogenđ cdùngđ thoáihóathànhglucose

ườ ườ ấ ượ ự theo con đ ngĐ ng phân, cung c p năng l ơ ng ATP cho s  co c .

ắ ầ ừ ổ ợ ả ẩ Quátrìnht ngh pglycogenb tđ ut G6P làs nph m do

ở ơ ả ứ ở ở ph n ngphosphorylhóaglucosexúctácb ihexokinase (  gan) vàglucosekinase (  c ):

Hình 2. Phophorylhóaglucose

→ D­glucose + ATP D­glucose­6­phosphat +ADP

ầ ớ ạ ả ườ ạ Tuy nhiên, ph nl n G6P l ẩ ủ ilàs nph mc a con đ ng tân t oglucose; glucose trong

ứ ượ ấ ế ổ ồ ượ th c ăn đ ch p thu vàomáu, bi nđ ithànhlactatr iđ c gan thu

ế ổ ừ ậ ượ ồ ị nh nvàbi nđ ithành G6P. T  G6P, nóđ ậ cđ ng phân hóathu nngh chthành G1P

ờ nh phosphoglucomutase:

ồ

Hình 3. Đ ng phân hóa G6P

↔ Glucose­6­phosphat Glucose­1­phosphat

ế ả ứ ả ứ ấ ạ ố ổ ợ

ở Ti p theo làph n ng then ch tnh t trong quátrìnht ngh pglycogen: Ph n ngt o  UDP­glucose (UDPG) xúctácb i UDPG pyrophosphorylase: ­D­Glucose­6­phosphate.

→ Glucose­1­phosphat + UTP α  UDP­glucose + Ppi

ả ả ứ ề ạ

ấ ờ

ể ế ổ

ướ ụ ủ ổ ợ itácd ngc a glycogen synthase.

ườ ườ ẵ

ể ố ớ ắ ừ ế ệ ầ

ig nvàođ u  ể ạ UDPG t ẵ ử ố

ổ

ủ

ợ

ủ ộ → ộ ố Ph n ngx y ra theochi ut o UDPG  ơ ị ủ vìpyrophossphatb th yphânr tnhanhthànhortophosphatnh cópyrophosphatvôc . ấ ấ UDPG chínhlàch ttrunggianđ bi nđ i galactose thành glucose. Nóchínhlà “ch tcho”  ố g c glucose trongquátrìnht ngh p glycogen d ợ ả ể Cóth cóhaitr ngh px y ra: ỗ ợ ngh pcóchu iglucans n: 3.1 .Tr Enzymglycogensynthasexúcti nvi cchuy ng cglycosylt ử không kh  (C­4) c am t phân t glycogencó n g cglucosecós n (hình4) đ t o thêm  ế ớ α­1 4)) glucosid, nghĩalàt othànhglycogencó n+1 g cglucose. ạ m t liên k tm i ((

Hình 4. T ngh pm cth ngc aglycogen ử

ặ ẳ ắ

→ → ấ ạ Khi t o thêm ítnh t 6 phân t glucosethìenzymg nnhánhamylose (1 4­1 6)­

→ ừ ắ ứ ụ transglycosylase hay glycosyl (4 6)tranferasecótácd ngv ac tđ t liên k t( ế α­

ể ế ắ ớ ạ ừ ủ ủ ạ → 1 4)glycosidc ađo nglycogenm it o ra, v achuy nđ ng nvào OH c a C­6

ộ ể ạ ộ ỗ ỗ ủ ố c ag cglucose trên cùngm tchu i hay chu ikháct o ra m tđi mnhánhm i ( ớ α­1 6) →

ổ ợ trong quátrình sinh t ngh pglycogen (hình 5)

ớ ạ

ờ ạ ụ

ố ượ ilàm cho s l

ượ ặ ạ cl pl ử ấ cm t phân t glycogencóc utrúcphùh pv i nhu c uc at bào.

ọ ủ ự ắ ụ ễ ơ

ư ậ ố ầ ả ứ ử ủ ượ ơ ckéodài ra  ế ớ α­1 4) glycosid.  → ẫ ế ạ ế ầ ạ ngm chnhánh tăng d n lên cho đ n khi  ầ ủ ế ợ ớ ử ề cnhi u h n

ạ ượ Sau đóm chnhánhm it othànhl iđ ủ nh tácd ngc aenzymglycogensynthased nđ nt ocác liên k tm i ( Quátrình trên đ ạ ượ ộ đ tđ Nh  v y, tácd ng sinh h cc as g nnhánhlàlàm cho phân t glycogend  tan h n  vàs đ u không kh c anó tăng lên, do đóph n ngđ ớ ả v ic glycogenphosphorylasevàglycogensynthase.

3.2 .Tr

ườ ẵ ợ ỗ ngh p không cóchu iglucans n

ợ ầ ầ ộ ọ

≈ ấ ồ ử ả ử ủ ấ ở ầ ấ đ ukh c acác phân t glycogen. ctìmth y

ạ ổ

ổ M  ở  đ u cho quátrìnht ngh pglycogenc nph icóm tch tm iproteing ilàglycogenin  ượ (M  37284): ch tnàyđ ế Quátrìnht ngh pdi nbi n theo 5 giai đo n:  ộ ố ừ ố ễ (cid:0) Giai đo n 1: M tg cglucoset

ắ  UDPG g nvàog c  ủ Tyr194c aglycogeninnh xúctácc aprotein­tyrosine­glycosyltransferase.

(cid:0) Giai đo n 2: T oph ch pc aglycogeninđãg nglucosev iglycogensynthase theo

ạ ắ ớ ờ ứ ợ ủ

ợ ạ ủ ạ  1:1. (cid:0) ỗ ớ ố

ạ ơ i khi t ochu ig m 7 g cglucose hay  ề ớ ắ ề ỗ ồ  UDPG

ỗ ố ả ứ ủ ữ

ỉ ệ t l ạ  Giai đo n 3: Kéodàichu iglucan cho t ừ nhi u h n. M ig cglucosem ig nvàođ u đi t ự vàđólành ngph n ngt xúctác thông qua glycosyltransferasec aglycogenin. ầ ỏ

(cid:0) Giai đo n 4: Glycogensynthasetáchd nkh iglycogenin. (cid:0) Giai đo n 5: Hoànthành phân  ụ

ạ ạ

ờ ố ợ ủ

ẫ ắ ố

ắ ử t glycogennh ph ih ptácd ngc aglycogensynthasevàenzymg nnhánh  ộ ầ ủ (glycogenbranchingenzym). Cu icùng, glycogeninv ng nvàom tđ uc a phân  ử t glycogenđãđ ơ ế ạ ộ ượ ạ ct othành. ủ 4. C  ch ho tđ ngc aglycogen( Thoáihóaglycogen):

ả ế ủ ế ở ơ  cáct bào gan. Trong c

ộ ậ ồ ế ơ ự ữ ủ ọ ế ivàđ ngv t, glycogenlàd ngd tr c am it bào. Trong đó, gan r iđ n c

ự ạ ơ ả Ở

ạ ự do theo

ể ụ ạ ớ ngl nglucoset ữ ờ ể mô gan, s thoáihóaglycogen,  ộ ượ  cácth iđi m xa b a ăn

ự ậ ở ọ ủ

ượ

ượ ự ỏ ngđòih iph iđ

ả ượ c cung  ế ộ ượ ơ ồ ngl nGlucoseđ thoáihóa. Ngoàingu nglucose do máu mang đ n, t bào c

ớ ấ ạ ự ữ ể ạ ế ố

ượ ự ệ ự ủ ờ cth chi nnh cós  tham gia c a 3 enzym:

ắ

do

ạ (cid:0) Glycogenphosphorylaselàenzymeth y phân các liên k t

ự Hình 7. Hai giai đo nthoáihóaglycogenthành G1P vàglucoset → ủ ả iphóngcác phân t glucose 1 phosphat

ể ạ Quátrìnhthoáihóaglycogenx y ra ch y u  ể ườ th ng ổ ứ ỉ ệ cót l glycogen trên t ch clà cao h n c .  ấ ngoàim cđích cung c pglucose cho chínhnócònt o ra m tl ấ máungo i biên đ  cung c p cho các mô khác. Vìv y,  (lúcđói), s thoáihóaglycogenc a gan có vai trò quan tr ng trong  ự ề ngglucose trong máu. s đi uhòahàml ạ ộ ế Ở ổ ứ ơ  t ch c c  , khi t bàoho tđ ng, s  tiêu hao năng l ể ấ c pm tl ả ph ithoáihóar tm nhglycogend tr đ t oglucose­ 6­ phosphat cho quátrìnhđ tcháy. Quátrìnhthoáihóaglycogenthànhglucoseđ glycogenphosphorylase, enzymc tnhánh (glycogendebranchingenzyme)  vàphosphoglucosemutase. Quátrìnhnàycóth  chia thành 3 giai đo n (hình 7)

ắ ố ố

ử không ch ag cphosphate.

ể ể ộ

ể ắ ố ờ ệ ố ế α1 4­glucosid v is   ớ ự ở ử ủ ộ ố   tham gia c am tg cphosphate, gi ồ ạ ướ ạ ử ủ ạ ầ ậ đ ut ncùngc am chpolysaccarid. Phosphorylaset nt id :  id ng 2 phân t ạ ộ ạ ạ d ngphosphorylase a hay phosphophosphorylaselàd ngho tđ ng, trong phân  ạ ủ ử t cóg ng cphosphatevàg cserinc anó. Phosphorylase b làd ng không  ứ ố ho tđ ng (dephosphophosphorylase), trong phân t Hai d ngnày, tùythu ctìnhtr ngchuy nhóaglycogen trong mô, cóth chuy nhóa  qua l ạ ộ ạ ạ ạ inh h th ngenzymekinase (g ng cphosphat)

ư ườ ị ả

ể ạ ộ

ạ ộ ể ạ ề ế ố ề ủ ế ặ ơ ế

ủ ấ ở ệ tnàyrõr tnh t ự ạ ộ ữ ơ  hai mô gan và c . (cid:0) ộ

ứ ứ ứ ắ ụ ể

→

ở   ể ế ắ ạ ẳ ạ ạ ố ộ

ạ → ạ

ắ ụ ứ

→ ạ ộ ả ỉ ủ ử im t phân t glucose, gi iphóng phân

ự  do. ạ ủ ạ ẳ

ủ ả ứ ắ ố ậ

ặ ự ho cphosphatase.Cácenzymexúctács chuy nd ng phân  ủ ử ủ ngc anhi uy ut đi uhòa nh  hormone,  t c aphosphorylasech u nhh ả ẩ ạ cács nph mt o ra trong quátrìnhchuy nhóac at bào khi mô ho tđ ng…  ậ ở ỗ Vìv y,   m i mô cácenzymenàycós ho tđ ngđ cthùkhác nhau,  ự ề s đi uhòaho tđ ngc achúngcũng theo nh ng c  ch khác nhau.  ệ ự S khácbi ắ Enzymec tnhánh (glycogendebranchingenzyme) làm tenzymecó hai ch c năng,  ứ ấ ch c năng th nh tlàch c năng chuy nnhánh (transferase), cótácd ngc t liên  k tế α1 4­glucosid  ằ ộ ồ sátg cnhánhr ichuy nm tđo nm chth ngđóđ ng nvàom tđo nm chkhácb ế α1 4 glucosidkhác. Enzymec tnhánhcòncóch c năng  ứ ộ ngcácht o ra m t liên k t ạ ể ệ th  hai làth hi nho ttínhamylo 1­6 glucosidase, cótácd ngth y phân liên  k tế α1 6 glucosidc acácnhánhch cònl ủ ử t glucoset 4.1 .Giai đo n 1: Giai đo nth y phân m chth ngc aglycogen ở ầ  đ u không  → ủ ẳ ế α1 4 glucosidv is   ớ ự

ử ủ ạ ủ ạ ơ

ủ

ủ

α D­glucose­1­phosphat (G1P)  ắ ử ử ẳ ỗ ộ ạ Glycogenphosphorylasexúctácph n ngc tg cglucoset ncùng  ả ứ kh c am chth ngglycogen. Đólàph n ngth y phân liên k t tham gia c aphosphat vô c  (Pi) t othành ủ vàchu imachth ngc a phân t glycogenng n đi m t phân t glucose. (hình 8)

ơ ượ ặ ạ cl pl ỉ id ng G1P cho t ừ i khi  ạ i. ớ α1 6) thìd ngl

ẳ ướ ạ ố im tđi mnhánh ( ẽ ắ ộ →

→ ạ ạ ộ ể ể

ạ Hình 8. Th y phân m chth ngc aglycogen ầ ừ ề ầ inhi ul n, táchd nt ngg cglucosed ạ ể ệ ằ

ạ ắ ạ ủ i, b ngcáchth y phân liên k t

ồ ạ ứ

ầ ể ằ ế ắ ỗ ẳ ạ ộ ế α1 4­→

ệ

ớ ế ụ ớ

→ ố ạ ẩ ủ ủ ả ẳ

glucose­1­phosphat (G1P). (cid:0) Quátrìnhnàyđ ạ ị i 4 đ n v glucoset m ch đang thoáihóach cònl ạ ế Ti pđó, enzymec tnhánhth hi nho ttínhchuy nnhánhs c tm tđo n 3  ế α1 4­glucosid  ủ ố g cglucosec ađo ncònl ừ ố ữ ố ứ ấ gi ag cth nh tvàth  hai tínht g cnhánh, r ichuy nđo ncó 3  ộ ố g cglucoseđóđ ng nvàođ um tchu ith ngkhácb ngcácht om t liên k t glucosid khác. ề ạ ẽ Nhánhglycogenm inàys dài thêm 3 g cglucose, t ođi uki n cho  ộ ố ạ ỉ ầ ụ ich cònm tg cglucosev i liên  phosphorylaseti pt ctácd ng. Ph nm chnhánhcònl k tế α1 6­glucosid. Nh  v y, s nph mc aquátrìnhth y phân m chth ngc a phân  ạ ủ ư ậ ử ử t glycogenlàcác phân t ủ ả ứ ả ứ ủ ớ

ố ố ớ ộ

ở ủ ượ ạ i trong quátrìnht oeste G1P. ngc a liên k tđ ố cgi (cid:0) ế ượ ữ ạ l ủ ế

ả ứ ủ ủ

ế

ộ ấ ủ ể Ph n ngxúctácc aphosphorylasenày không gi ngv iph n ngth y phân liên  ộ ố ế k tglycosidb iamylase trong  ng tiêu hóađ iv iglycogen hay tinh b t: M ts   năng l Pirydoxalphotphatlàcofactorch y u trong  ph n ngxúctácc aglycogenphosphorylase, nhómphosphatc anóđóng vai  ớ ấ tròlàm tch txúctácacidkíchthíchPit n công vào liên k tglycosid (khácv i vai  tròcofactorc apyridoxalphosphat trong chuy nhóaacidamin).

ủ ạ ắ ạ

4.2 .Giai đo n 2: Giai đo nc tm chnhánhc aglycogen. ạ

ạ ỉ im tg cglucose, enzymec tnhánhth hi nho ttínhamylo 1­6

ắ ủ ố ể ệ ế α1 6 glucosidc ag cglucosecònl ạ ở i ạ

→  do.

ủ ệ ố

itácd ngc ah th ngenzymethoáihóaglycogen nêu trên, phân  ử ự

ạ ộ ố Khi m chnhánhch cònl ủ glucosidase, th y phân liên k t ự ể ả iphóng ra glucoset nhánhđ gi ụ ướ ư ậ Nh  v y, d ể ẽ ử t glycogens chuy nhoàntoànthànhcác phân t glucose 1 phosphat (93%) vàglucoset ả do (kho ng 7%).

4.3 .Giai đo n 3: giai đo nbi nđ i G1P thànhglucose

ế ổ ạ

ạ ẽ ượ ồ  các mô, G1P s đ cđ ng phân

ờ ể ạ

ớ ự ượ ủ ử ự    ATP vàenzymehexokinase cphosphorylhóav is  tham gia c a 1 phân t

ườ ẽ ế Ở hóanh enzymephosphoglucomutaseđ t othànhglucose 6 phosphat (G6P). Glucoset do cũngđ ể ạ đ  t o G6P. G6P s  đi vàocác con đ ngthoáihóati p theo.

ở ầ ể ỉ ộ ượ ế ụ ứ cti pt cthoáihóađ đáp ng nhu

ạ ủ ế ầ ớ ẽ ị ủ

ờ ủ iph nl n G6P s b th y phân  ể ạ mô gan, ch m tph nnh  G6P đ ể ụ ự ấ  do, th m qua

ế ầ

ấ ượ ả ậ ầ ớ ộ ỉ ngglucosen i sinh cho máutu nhoàn.

ỉ ậ ườ ấ

ế nghuy t. ườ ọ ượ ạ ẽ ế ụ ỡ ệ ề ct othànhs ti pt c đi vàocác con đ ngthoáihóa.

ỏ Riêng  ầ c uchuy nhóac at bào gan, cònl nh tácd ngc aenzyme glucose­6­phosphatase đ t othànhglucoset màngt bào, vàomáutu nhoàn. Enzymeglucose 6 phosphatasech có trong mô gan  vìv ych có gan m icókh  năng cung c pl Cũngvìv y, gan có vai tròr t quan tr ng trong vi cđi uhòađ Ở ơ  c  và mô m , G6P sau khi đ 5. ủ ngd ngc aglycogen

ủ ơ ể Ứ ụ 5.1 .Glycogenlàngu n năng l

ượ ồ ặ

ộ ả ậ ộ ồ ượ ọ ồ ề ặ

ộ

ữ

ơ ể ộ ớ ngnàyđ ngglucosel n,

ượ ộ ầ ượ ờ ộ

ượ ngglucose.  ừ ngt carbohydrate trong  ườ ngđ ắ ơ ươ ngđ  cao trong th i gian ng n.  ế ầ ặ ng. M cdùph n trăm

ề ế

ố ượ ơ ớ ượ ế ơ ữ ủ ế ơ ơ ơ ạ ớ ngglycogen trong t bào c  l ớ ề il n h n nhi u do kh il ư ơ ng c  l n trong c

ữ ừ ỡ ữ ừ ượ ớ ồ

ượ ngtíchtr t glycogenkhácv ingu nnăng l ả ấ

ngtíchtr t m .  ớ ỡ ư ng so v im  nh ng luôn  ớ ỡ ượ ơ ể ử ụ ượ  gan và c , khácv im đ c

ỡ ướ id ngm d i da.

ừ ử ẻ ngt glycogen sinh ra khi phân táchthànht ng phân t glucose riêng l

ừ ủ ượ ồ ọ ượ ng quan tr ngc a c  th ủ ơ ể ọ ngchính cho  Glycogenlàngu n năng l ng quan tr ngc a c  th vàlàngu nn ngl ỉ ơ ứ cácv nđ ng. V m thóah c, glycogench  đ n gi nlàm tcarbohydrateph c­  ỗ ộ ử ườ ủ ặ ệ đ cbi tlàm tpolysaccharide, đây làm tchu ipolymerdàic acác phân t đ ọ ồ ộ ạ ề ặ V m t sinh h c, glycogent othànhm tngu ntíchtr  năng l ượ ử ụ ượ ơ ể cs d ng khi c  th đ tng tc nl c  th . Năng l ệ ậ ớ ườ ụ ể víd đi nhìnhlà khi luy nt pv ic Glycogenđ ctíchtr ch y u trong gan và trong cáct bào c  x glycogen trong t bào c  (1­2%) ít h n nhi u so v i trong gan (8­10%), nh ng  ổ t ngl th .ể ồ ậ V yngu n năng l ứ ứ ấ Th nh t, glycogenb nch tlàcarbohyadratech aít năng l ữ ủ ế ở ữ ẵ s nsàngđ s d ng. Thêm n a, glycogentíchtr ch y u  ố ắ ơ ể ướ ạ phân b kh p c  th d ượ Năng l ộ ớ (v itácđ ngc aenzymglycogenphosphorylase), đây làngu n năng l ngchính cho

ế ụ ấ ở ả ộ

ườ ế t bào. Trong gan, quátrìnhnàyb tđ ub iglucagon, m thormones nxu tb ituy nt y.  ượ ngđ L ng/ glucose trong máu.

ắ ầ ở ự ế ớ ượ ngglucagon liên quan tr cti pv il ế ườ nghuy t. ạ ẽ ả ở ề ố ứ ệ ỏ gan ấ nghuy tth p­ khi đób ns c mth ym tm i, đu is c­ nhi uglucagon

il ch cho gan phân

ế ề ứ nghuy tv m c binh

ế

ữ ạ ệ t ra, hormenenày khi đól cti ể ể ư ườ ngglucosevàchuy nvàomáuđ  đ a đ ạ ượ ế cti iđ ư ườ ườ ng.

ấ ơ ể ồ

ở ơ ượ ế ườ nghuy t cao, hormoninsulinel ừ ế ề ứ nghuy tv m cbìnhth ư ậ ở ạ ượ ệ t ra, nól nh cho gan  ế ề ứ nghuy tv m cbìnhth ng, b nb tđ uc mth y c  th d idào năng  ng,

ườ ạ ắ ầ ả ệ i. Nh  v y ngoai vi c cung c p năng l ườ ụ ổ ị ấ ế nghuy t.

ư ễ ơ ắ ơ

ượ ặ ậ

ở ậ ộ ề ượ ấ ng. Tuy nhiên vì gan

ih nglycogen,

ể ả ỉ ố ế ạ

ớ ạ ngglycogenn ub n không cung c ptr l ể ấ ở ạ ơ tc các c  quan. Ng ơ ể i cho c  th . ượ ạ cl i,

ỉ ể ể ấ ữ ượ ộ ượ nggi ệ ượ tl ư ớ ấ ả cchuy nhóavàomáuvà đ a t it ở ơ ắ cs d ngb i c  b p không

ơ ắ ể ụ ổ ị 5.2 .Tácd ng nđ nhđ ế ấ ườ Khi đ vàadrenalin   c  đ rãglycogenthànhđ ườ ườ ng. Khi đ th ợ ổ t ngh pglycogent glycogenvàtíchtr glycogen đ a đ ườ Khi đ ượ ngtr l l glycogencòncótácd ng nđ nhđ ự ơ ckíchthíchb iv nđ ng c  giãn c , nh  di n ra  Trong c  b p, s  phân rãglycogenđ ơ ệ ậ trong khi luy nt p. Cácbàit pcàngn ng, càngnhi uglycogen c   ể th ph ichuy nthànhglucoseđ  cung c p năng l cm tl ch cóth c ttr đ ẽ ạ ạ cu icùngb ncũngs c nki ẽ ượ Glycogen trong gan s đ ể ượ ử ụ glycogen trong c  b pch cóth đ cóenzymgiúpchuy nhóaglucosevàomáu.

6. D uhi uthi uh tglycogenvàcáchb  sung. ế ụ

ổ ấ

ế ụ ệ 6.1 .D uhi uthi uh tglycogen ị ế ụ ể ậ Đ nh nbi sau: (cid:0) ặ ậ ể ự ơ ế ứ ấ ộ ố ế ố ụ

ỉ ộ ể ụ ệ ế ộ ế ộ ậ

ặ ư ị ế ụ ệ ấ tcób thi uh tglycogen hay không, chúng ta cóth d avàom ts y ut ổ ậ ẽ ở ơ ợ ể ạ tr  nên n ng h n thìcóth b n đang b thi uh tglycogen.

nên khi không

ấ ậ ạ ở ồ ạ ẽ ả

(cid:0) ệ ả

ơ ượ ự ữ ỗ ớ

ngCambrige (UK), m igramsglycogen trong c  đ ướ ế ể cd tr cùngv i  c. Nh  v y, n u ăn 100 gramsthìb ncóth  tăng 300­400 grams cân

ẽ ả

ạ ngglycogend tr thìb ncũngs g m cân r t  ả ạ ự ữ ệ ấ

ư ậ ế ử ụ ộ ờ ấ ầ ổ ệ ắ ạ

ổ

6.2.1 Cách tăng n ngđ glycogen

Th nh t, n u hay t pth d c, bu it ps tr  nên n ng h n. Víd ,  ế ạ n ub ncóm tch đ t pluy nvàngh  ng i h plý, nh ng đ t nhiên  ơ ả c mth yt pt ạ ệ Vìglycogenlàngu n nguyên li uchính trong lúc nâng t ấ ấ ủ ệ ậ cóđ glycogenthìb ns c mth yr tkhó khăn khi luy nt p. ỉ ứ Th  2 làvi cgi m cân nhanh ch  sau 1 đêm. Theo nghiên  ứ ủ ườ c uc atr 3­4 gramsn ấ ế ượ ặ ặ n ng. M tkhác, n us d ngh tl ờ ặ ắ ỉ nhanh ch  trong m tth i gian ng n. M cdùd uhi nnàyx y ra trong th i gian  ng n. Tuy nhiên, đólàd uhi u cho b nbiets minh c nb  sung glycogen 6.2 . B  sung glycogen ồ ộ

ộ ề ớ ớ

ả ạ ượ ế ộ

ộ ữ ụ ế ộ ồ c phân gi ề ủ ả ivàtáit o liên t c nên ban ph i duy trìch đ  dinh  ỗ

ộ

ứ ạ ạ

ự ươ

ng đ ả ượ ượ ạ ạ ộ ố ươ ố ­ N umu ngi mm thìl ngcardn pvàos ph thu cvàol ngcalocònl i khi

ượ ụ tl pm c tiêu proteinvàch tbéo. L ẽ ụ ng ca

ợ ớ ầ ế ọ ườ ặ ấ ilà 1­1,5 grams/pound (2,2­3,3g/kg) cân n ng.

­ N ulàv nđ ng viên s cb nthìs đ tnhi uglycogen trong c  h n so

ể Đ  tăng n ngđ glycogenthìm tb a ăn l nv inhi ucardlà không đ . Glycogen  luôn đ ưỡ ngnhi ucardm ingày. Vàch đ  dinh  d ủ ả ụ ề ưỡ ngđótùythu cvàonhi um cđíchc ab n thân. d ơ ắ ế ­ N umu n xây d ng c  b pvàs cm nhthì nên n p 1­3 grams/1 pound cân  ặ ng 2,2­ 6,6g/kg) n ng (t ỡ ế ế ậ thi thíchh pv ih uh tm ing ứ ề ơ ơ ẽ ố ề

ẽ ầ ợ ố ớ ườ ngh pnàys c n 4­5 grams/ pound (8,8­11g/kg) cân

ậ ộ ế ớ ậ v it pgym. Đ iv itr ặ n ng.

6.2.2 Th cph mgiúp tăng glycogen

ự ẩ

­ Glycogenđ ạ ự

ừ ct othành t glucose ( m td ngcard). Vìv y,

ượ ạ ẩ ố ể ộ ạ ơ ậ ạ ự ứ ẩ tđ  tăng glycogen trong c  làcáclo ith cph mch a nhiêu

lo ith cph mt card.

­ Không nên s d ngnh nglo icard tinh ch  nh  ngũc c ăn sang, bánh quy,

ử ụ ạ

ọ ữ ắ banh ng t, banh mìtr ng,… đ  gia tăng hàml ố ngglycogen.

­ Đ  tăng hàml

ạ ự ể ạ ượ ể ẩ ấ ế ư ượ ư ngglycogenm nhnh tchúng ta nên ăn cáclo ith cph m nh

ạ ắ ấ ậ khoai lang, khoai tây, dâu tây, nho, táo, đ u, g otr ngvà nâu, trai cây s y

khô,…

ủ ề ở ủ ộ ế ể ố ượ

ơ ớ gan ( chi m 5­7% kh il ơ ố ượ ngc a c , do kh il

ư ộ ế ở ơ  c  nóchi m 2%  ngc a gan),  ở ơ ng c  làl n h n nên glycogencó   c  làchính. ợ

ả ư ở ọ ổ ứ ơ ươ Ở ố ượ ồ ợ ượ ổ ct ngh p. Quá trinh  ấ ng. gan, ạ  m it ch c nh ng m nhnh tlà gan và c  x

ố

ờ ổ ứ

ế ằ ể ự ườ ng phân, cung c p năng l

ượ ngchính cho

ấ ị ứ ườ nghuy th ngđ nh trong  ượ cdùngđ  thoai hóathànhglucose  ơ ượ ng ATP cho s  co c . ủ ơ ể ng quan tr ngc a c  th vàlàngu n năng l ồ ọ ạ

ơ ể ượ ừ ồ ư ngt glycogen sinh ra khi phân ậ ộ ừ ngt carbohydrate trong c  th . Năng l

ừ ử ẻ

ớ ộ

ượ ấ

ngchính cho  ườ nghuy t.  ộ ỗ ướ ề ầ ổ

ậ ượ ữ ả

ượ ế ng, glycogencòncótácd ng nđ nhđ cđ uc n 1 enzymekhác nhau. Khi m t trong  c vai tròc a minh, quá trinh  ể ổ ẽ ừ ể ấ ườ ạ i. Cáckhi mkhuy tenzymechuy nđ inàys  gây ra

ề ả ự ữ

ngvà không đ mnh nđ ế ộ ệ ẫ ế ừ ả ế

ế ậ K tlu n ậ ấ ự ữ Glycogenlàch td tr glucidc ađ ngv t, cóth  coi glycogen nh  là “tinh b t”  ậ ủ ộ c ađ ngv t, cónhi u  ủ ơ kh il ộ Khi n ngđ glucose trong máu tăng cao, glycogenđ ổ t ngh pglycogenx y ra  ẵ ự ữ glycogenđ ng vai tròd tr glucosevàs n sang cung c pglucose cho  ả ả ồ ử ụ cáct ch ckhács d ng, đ ngth inóđ mb om cđ ể ả ờ ể ở ơ ữ  c , glycogenđ máuk c th iđi m xa b aăn.Còn  ấ ườ ngđ theo con đ ượ ồ Glycogenlàngu n năng l ọ ề cácv nđ ng. V  sinh h c, glycogent othành 1 ngu ntíchtr c năng  ượ l táchthànht ng phân t glucose riêng l ủ ồ ( v itácđ ngc aenzymeglycogenphosphorylase), đây làngu n năng l ụ ổ ị ệ ế t bào. Ngoàivi c cung c p năng l ợ Quá trinh t ngh pglycogen, m ib ủ nh ngenzymenàycób tth ẽ ế chuy nhóas ng ngl ệ b nhd tr glycogen (GSD). GSD làm tb nh di truy nx y ra do  ừ ưở th ah

ẹ nggenekhi mkhuy tt c  cha l nm .

ệ

ả Tàili u tham kh o

1. https://trithuccongdong.net/glycogen­la­gi­cau­tao­co­che­hinh­thanh­va­co­che­

hoat­dong­cua­glycogen.html

2. https://www.sciencedirect.com/topics/index?searchPhrase=glycogen

3. https://www.biologyonline.com/search/glycogen/

4. https://www.thehinhvip.com/2019/02/glycogen­la­gi.html