TI U LU N MÔN Đ NG L I CÁCH M NG ƯỜ
Đ NG C NG S N VI T NAM
Đ tài: đ ng l i kháng chi n chông ườ ế
M c u n c do Đ i H i Đ ng III ướ
(9/1960) đ ra, k t qu , ý nghĩa ế
L I M I Đ U:
ác cu c chi n tranh đi qua đ l i bao đau th ng và m t mát Ai cũng bi t h u qu ế ươ ế
chi n tranh là to l n bi t bao. Cho dù đó là chi n tranh phi nghĩa hay chi n tranhế ế ế ế
chính nghĩa thì đ t n c đó cũng h ng ch u nh ng t n th t n ng n . Song, không ướ
ph i đ t n c nào cũng có quy n ch n cho mình n n hòa bình, t do. Có nh ng lúc ướ
h không mu n chi n tranh, nh ng h bu c ph i chi n đ u cho n n đ c l p n c nhà. Và ế ư ế ướ
Vi t Nam - đ t n c chúng ta r i vào tình th đó. Hai cu c kháng chi n ch ng Pháp và M đi ướ ơ ế ế
qua, chúng ta không kh i kinh hoàng tr c nh ng con s thi t h i c v ng i và c a. Bây ướ ườ
C
gi chúng ta đang h ng n n hòa bình, chúng ta đang đ c l p. Song, đi u đó không có nghĩa là ưở
chúng ta quên quá kh , b i l không có quá kh s không có hi n t i và t ng lai. Chúng ta ươ
đã chi n đ u anh dũng trong các cu c kháng chi n. Chúng ta có nh ng ng i lãnh đ o tàiế ế ườ
gi i, chúng ta có Đ ng lãnh đ o tài tình, chúng ta có s đoàn k t đ ng lòng c a dân t c và ế
chúng ta đã chi n th ng. Có r t nhi u y u t đ t o nên th ng l i v vang trong các cu cế ế
kháng chi n ch ng Pháp và M , nh ng đây tôi xin nêu ra m t trong nh ng nguyên nhân d nế ư
đ n th ng l i trong các cu c kháng chi n mà ít ai nghĩ đ n đó là “ngh thu t lãnh đ o”. Cóế ế ế
th nói vui: “Lãnh đ o là m t ngh thu t và ng i lãnh đ o là m t ngh sĩ”, h ph i cân ườ
nh c, sáng t o đ đ a ra nh ng sách l t, chi n l c vào các th i đi m khác nhau, nh m ư ượ ế ượ
đem đ n chi n th ng mà ít t n h i nh t. Ng i x a có câu “n c không có vua nh r n m tế ế ườ ư ướ ư
đ u” đ nói rõ t m quan tr ng c a ng i đ ng đ u đ t n c. n c ta cũng v y, t khi còn ườ ướ ướ
chi n tranh cho đ n lúc hòa bình thì Đ ng C ng S n Vi t Nam luôn gi m t vai trò c c kìế ế
quan tr ng trong t t c các lĩnh v c c a đ t n c. Bây gi tôi s h ng các b n vào quá kh , ướ ướ
vào th i kì kháng chi n ch ng M đ cùng phân tích ngh thu t lãnh đ o c a đ ng trong ế
cu c kháng chi n ch ng M . ế
I. B I C NH L CH S C A CU C KHÁNG CHI N
1.B i c nh đ t n c ướ
Cu c kháng chi n ch ng M , c u n c c a nhân dân mi n Nam ế ướ
(1954-975) là s ti p t c cu c cách mang dân t c dân ch nhân dân d i s lãnh đ o c a ế ướ
Đ ng. T khi ra đ i (3-2-1930), Đ ng ta đã ch rõ: đ t n c ta v n là m t T qu c th ng ướ
nh t và nhân dân ta có truy n th ng đoàn k t ch ng ngo i xâm b o v b cõi và cùng nhau ế
xây d ng đ t n c. Nh ng t khi th c dân Pháp xâm l c, chúng đã cùng b n vua quan ướ ư ượ
phong ki n đ u hàng, th ng tr nhân dân ta, xã h i Vi t Nam thành m t xã h i thu c đ a n aế
phong ki n, v i hai mâu thu n c b n: mâu thu n gi a toàn th dân t c ta v i đ qu c xâmế ơ ế
l c và mâu thu n gi a nhân dân ta, mà ch y u là nông dân, v i giai c p đ a ch phong ki n.ượ ế ế
Đ ng ta gánh vác s m nh lãnh đ o dân t c gi i quy t hai mâu thu n trên là th c ế
hi n hai nhi m v c a cu c cách m ng dân t c dân ch nhân dân: ch ng đ qu c xâm l c, ế ượ
giành đ c l p th ng nh t T qu c và ch ng phong ki n, giành l i ru ng đ t cho nông dân. ế
Tháng 7-1954, mi n B c đ c gi i phóng, nh ng mi n Nam còn d i ách th ng tr c a đ ượ ư ướ ế
qu c và b n tay sai. Đ qu c M h t c ng th c dân Pháp, cùng b n tay sai Ngô Đình Di m ế
ti p t c th ng tr nhân dân ta mi n Nam, hai mâu thu n c b n trên v n t n t i và đ t n cế ơ ướ
t m th i b chia c t. Nhân dân ta ti n hành kháng chi n ch ng đ qu c M và b n tay sai là ế ế ế
ti p t c cu c cách m ng đã đ c ti n hành d i s lãnh đ o c a Đ ng t đâu n m 1930,ế ượ ế ướ ǎ
nh m hoàn thành s nghi p giành đ c l p dân t c và th ng nh t T qu c đ ti n lên xây ế
d ng ch nghĩa xã h i. Đây là s ti p n i l ch s t t y u. Đúng nh Đ ng ta đã kh ng đ nh ế ế ư
t i Đ i h i tân th III (tháng 9-1960): "Cu c đ u tranh cách m ng c a nhân dân mi n Nam là
s ti p t c các cu c kh i nghĩa Nam Kỳ, kh i nghĩa Ba t , t ng kh i nghĩa tháng Tám và ế ơ
cu c kháng chi n tr ng kỳ c a nhân dân ta trong đi u ki n m i c a l ch s ". T b i c nh ế ườ
l ch s chi n đ u và chi n th ng y, nhân dân ta mi n Nam b c vào cu c kháng chi n ế ế ướ ế
ch ng đ qu c M xâm l c v i t th c a ng i chi n th ng và đã k th a đ c nhi u ế ượ ư ế ườ ế ế ượ
kinh nghi m quý báu c a Cách m ng tháng Tám và kháng chi n ch ng th c dân Pháp. Đó ế
cũng là nhân t b o đ m th ng l i c a cách m ng mi n Nam. Đ ng chí Lê Du n nói: Chúng
ta th ng M là nh có nh ng kinh nghi m quý báu c a Cách m ng tháng Tám và 9 n m kháng ǎ
chi n ch ng Pháp. Không có Cách m ng tháng Tám, không có 9 n m kháng chi n ch ng Phápế ǎ ế
thì không th có th ng l i c a kháng chi n ch ng M . ế
Cu c kháng chi n ch ng M c u n c di n ra trong đi u ki n đ t n c b chia làm ế ướ ướ
hai mi n, ph i ti n hành đ ng th i hai chi n l c cách m ng khác nhau d i s lãnh đ o ế ế ượ ướ
th ng nh t c a Đ ng. Đây là đ c đi m l n nh t và cũng là nét đ c đáo c a cách m ng n c ướ
ta t tháng 7 n m 1954 đ n tháng 5 n m 1975. Trong su t th i gian đó vi c ho ch đ nh đ ng ǎ ế ǎ ườ
l i chi n l c và sách l c cách m ng c a Đ ng ph i ph n ánh rõ đ c đi m l n này. T ế ượ ượ
m c tiêu chung c a cách m ng c n c và m c tiêu c th c a t ng mi n đ n nh ng v n đ ướ ế
ch tr ng, sách l c và ph ng pháp ti n hành ph i phù h p v i đ c đi m trên và sát đúng ươ ượ ươ ế
v i đi u ki n l ch s c th c a t ng mi n. Đ ng th i, ph i xác đ nh rõ v trí cách m ng t ng
mi n và m i quan h kh ng khít gi a cách m ng hai mi n trong th chi n l c chung c a c ǎ ế ế ượ
n c. ướ
Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th III c a Đ ng (9-1960), xác đ nh
đ ng l i cách m ng c a n c ta:ườ ướ
1. M t là, ti n hành cách m ng xã h i ch nghĩa mi n B c. ế
2. Hai là, gi i phóng mi n Nam kh i ách th ng tr c a đ qu c M và b n ế
tay sai, th c hi n th ng nh t n c nhà, hoàn thành đ c l p và dân ch trong c n c. ướ ướ
Hai nhi m v chi n l c y có quan h m t thi t v i nhau và có tác d ng thúc đ y ế ượ ế
l n nhau.
V v trí chi n l c cách m ng c a t ng mi n, Đ ng ta xác đ nh: mi n B c là c n c ế ượ ǎ
đ a chung c a cách m ng c n c và s nghi p cách m ng xã h i ch nghĩa mi n B c có ướ
vai trò quy t đ nh nh t đ i v i s phát tri n cách m ng c n c. Cách m ng mi n Nam cóế ướ
tác d ng quy t đ nh tr c ti p đ i v i s nghi p gi i phóng mi n Nam kh i ách th ng tr c a ế ế
đ qu c M và tay sai. Thông qua th c hi n nhi m v cách m ng m i mi n mà góp ph nế
th c hi n nhi m v chung c a c n c là hoàn thành đ c l p, th ng nh t đ t n c. Vi c xác ướ ướ
đ nh đ ng l i cách m ng ti n hành đ ng th i hai chi n l c cách m ng khác nhau hai ườ ế ế ượ
mi n là nét đ c đáo, ch a có ti n l trong l ch s , là thành công l n c a Đ ng ta. Đó là đ ng ư ườ
l i duy nh t đúng, bi u hi n tinh th n đ c l p t ch , sang t o c a Đ ng ta. Mi n B c hoàn
toàn gi i phóng, ti n hành cách m ng xã h i ch nghĩa và là h u ph ng l n c a c n c, đã ế ươ ướ
t o cho cách m ng mi n Nam có đi u ki n thu n l i m i khác h n các th i kỳ l ch s tr c ướ
đây. Đó là m t nguyên nhân ch y u đ cách m ng mi n Nam đánh th ng đ qu c M và tay ế ế
sai.Trên th c t , vi c ti n hành đ ng th i hai chi n l c cách m ng khác nhau trên hai mi n ế ế ế ượ
Nam - B c ch ng nh ng không mâu thu n, mà l i t ng b c đ a cách m ng hai mi n cùng ướ ư
phát tri n, cùng đi lên trong th t ng h , thúc đ y nhau phát tri n, t o ra s c m nh t ng h p ế ươ
đánh th ng hoàn toàn đ qu c M xâm l c và ch đ tay sai c a chúng, gi i phóng mi n ế ượ ế
Nam, th ng nh t T qu c.
2.B i c nh qu c t . ế
H th ng xã h i ch nghĩa th gi i lúc này đang th i kỳ phát tri n m nh m , có tác ế
đ ng to l n t i quá trình phát tri n c a th gi i. H th ng xã h i ch nghĩa th gi i n i li n ế ế
t châu á sang châu Âu, không ng ng phát tri n và c ng c v m i m t. N u mi n B c là ế
h u ph ng tr c ti p cho cách m ng mi n Nam, thì h th ng xã h i ch nghĩa th gi i lúc ươ ế ế
này n i li n v i mi n B c xã h i ch nghĩa c a Vi t Nam là h u ph ng r ng l n đáng tin ươ
c y, m t thu n l i ch a bao gi có đ i v i cách m ng n c ta. Cùng v i s l n m nh c a h ư ướ
th ng xã h i ch nghĩa th gi i, phong trào gi i phóng dân t c cu n cu n dâng cao châu á ế
châu Phi và châu M latinh, h th ng thu c đia c a ch nghĩa đ qu c b thu h p và đi vào ế
quá trình tan rã. Cu c đ u tranh cho dân sinh, dân ch hoà bình các n c t b n ch ướ ư
nghĩa phát tri n r ng kh p và liên t c. So sánh l c l ng trên th gi i lúc đó ngày càng thay ượ ế
đ i có l i cho ch nghĩa xã h i, cho l c l ng cách m ng. Ch nghĩa đ qu c ti p t c suy ượ ế ế
y u và khó kh n. Cách m ng th gi i lúc này đang th ti n công. Cách m ng Vi t Nam đãế ǎ ế ế ế
hoà đ c vào trào l u chung c a cách m ng th gi i. Th i kỳ này cũng c n l u ý r ng, tuyượ ư ế ư
ch nghĩa đ qu c đã suy y u nh ng ch ng nào còn ch nghĩa đ qu c thì v n còn mi ng đ t ế ế ư ế ế
đ x y ra chi n tranh. L c l ng xâm l c gây chi n ch y u trên th gi i là đ qu c M . ế ượ ượ ế ế ế ế
Chúng đang d n đ u các th l c đ qu c hi u chi n ch y đua vũ trang, c ng c các kh i liên ế ế ế ế
minh quân s xâm l c, xây d ng các c n c quân s , ph c h i ch nghĩa phátxít Tây Đ c ượ ǎ
và quân phi t Nh t B n, nhóm lên nh ng lò l a chi n tranh châu Âu và châu á, ra s c ế
chu n b chi n tranh m i. Nguy c chi n tranh th gi i v n t n t i. Nhân dân các n c đang ế ơ ế ế ướ
đ ng tr c s đe do h t s c nghiêm tr ng c a m t cu c chi n tranh h t nhân. M t khác, s ướ ế ế
tàn sát và hu di t ghê g m trong cu c Chi n tranh th gi i l n th hai và h u qu c a nó ế ế
còn làm cho nhi u ng i lo ng i và l n l n gi a chi n tranh chính nghĩa và chi n tranh phi ườ ế ế
nghĩa. Trong đi u ki n đó đã n y sinh nhi u t t ng và khuynh h ng c a ch nghĩa xét l i, ư ưở ướ
ch nghĩa c h i, ch nghĩa dân t c làm cho tình hình th gi i ph c t p. H tuy t đ i hoá ơ ế
đ ng l i chung s ng hoà bình, đi vào phòng ng b đ ng, gây không ít khó kh n cho phongườ ǎ
trào cách m ng th gi i, đ c bi t v i phong trào gi i phóng dân t c. Trong tình hình đó, nhân ế
dân ta ti n hành cách m ng gi i phóng mi n Nam, Đ ng và nhân dân ta ph i gi i quy t thànhế ế
công m i quan h gi a hoà bình và cách m ng. Gi i quy t m i quan h này, đòi h i Đ ng ta ế
h t s c sáng su t và có sách l c đúng đ n. Th c t Đ ng ta đã gi i quy t t t m i quan hế ượ ế ế
đó, góp ph n b o v hoà bình, đ ng th i thúc đ y s nghi p cách m ng ti n lên hoàn thành ế
đ c l p dân t c và th ng nh t T qu c.
Khi nhân dân ta ti n hành kháng chi n ch ng M c u n c, trên th gi i t n t i b nế ế ướ ế
mâu thu n ch y u: mâu thu n gi a h th ng xã h i ch nghĩa th gi i v i các l c l ng t ế ế ượ ư
b n ch nghĩa th gi i; mâu thu n gi a các n c đ qu c v i nhau; mâu thu n gi a các dân ế ướ ế
t c đòi đ c l p v i các l c l ng đ qu c th c dân; mâu thu n gi a giai c p vô s n v i giai ượ ế
c p t s n Đ qu c M xâm chi mvà thi t l p s th ng tr c a chúng mi n Nam n c ta ư ế ế ế ướ
đã làm n y sinh và sâu s c thêm c b n mâu thu n trên mi nNam. Đ qu c M th c hi n ế
âm m u xâm l c lâu dài mi n Nam, bi n n i đây thành c n c quân s c a chúng nh mư ượ ế ơ ǎ
ng n ch n "làn sóng" c ng s n tràn xu ng Đông - Nam á, và chu n b ti n công các n c xãǎ ế ướ
h i ch nghĩa. M tuyên b chi n tranh Vi t Nam là chi n tranh h t t ng, gi a h t ế ế ư ưở ư
t ng c ng s n v i h t t ng "t do" ki u M . Đ qu c M h t c ng th c dân Pháp, đ cưở ư ưở ế
chi m mi n Nam, đ y d n các đ qu c châu Âu ra kh i Đông Nam á, chèn ép quy n l i c aế ế
t b n th c dân nhi u n c vùng này, càng làm cho mâu thu n gi a M v i các đ qu cư ướ ế
khác thêm sâu s c. Đ qu c M áp đ t ch nghĩa th c dân m i mi n nam, chia c t đ t ế
n c ta làm cho c dân t c ta mâu thu n gay g t v i chúng, nhân dân ta đã đ ng tâm đ ngướ
d y ch ng M xâm l c, kiên quy t giành đ c l p dân t c, th ng nh t đ t n c. Đ qu c ượ ế ướ ế
M c xây d ng mi n Nam m t giai c p t s n m i b n làm tay sai cho chúng, làm mâu ư
thu n gi a giai c p công nhân và t b n mi n Nam càng tr nên sâu s c. Đ ph c v chi n ư ế
tranh c a chúng mi n Nam, đ qu c M bóc l t giai c p công nhân và nhân dân lao đ ng ế
M , b t h sang mi n Nam làm bia đ đ n đ b n t b n M thu nh ng món l i k ch t ư ế
cu c chi n xù tranh này. M còn lôi kéo các n c tay sai đ c a đ ng i vào cu c chi n ế ướ ườ ế
tranhc a chúng mi n Nam. Do v y, giai c p công nhân, nhân dân lao đ ng M và các n c ướ
ch h u c a M b lôi cu n vào cu c chi n tranh, ngày càng mâu thu n quy t li t v i t b nư ế ế ư
M , v i các nhà c m quy n M và giai c p t b n các n c ch h u M , làm rung chuy n ư ướ ư
h u ph ng c a chúng. Đi u đó nói lên r ng, cu c kháng chi n ch ng M c u n c c a ươ ế ướ
nhân dân ta là cu c đ ng đ u l ch s mang tính th i đ i sâu s c
3. K thù chính c a cách m ng mi n Nam là đ qu c M v i chính ế
sách th c dân m i. Ch ng đ qu c M v i chính sách th c dân m i c a chúng là đi m m i, ế
mang tính đ c tr ng c a cách m ng mi n Nam lúc này, khác các th i kỳ tr c đây c a cách ư ướ
m ng n c ta là ch ng ch nghĩa th c dân cũ c a đ qu c Pháp. Đ qu c M phá ho i Hi p ướ ế ế
đ nh Gi -ne-v , h t c ng th c dân Pháp, đ c chi m mi n Nam n c ta, bi n n i đây thành ơ ơ ế ướ ế ơ
thu c đia ki u m i và c n c quân s c a chúng. T đây, đ qu c M đã thành k thù ch ǎ ế
y u và nguy hi m nh t c a nhân dân ta.ế
T tháng 7 n m 1954, Ngh quy t Ban ch p hành Trung ng Đ ng l n th 6 đã xác ǎ ế ươ
đ nh: "Đ qu c M là k thù chính c a nhân dân yêu chu ng hoà bình th gi i và hi n đang ế ế
tr thành k thù chính, tr c ti p c a nhân dân Đông D ng". Do v y, trong giai đo n m i ế ươ
ph i chĩa mui nh n vào đ qu c M . Chính sách th c dân m i c a M là con đ c a ch ế
nghĩa t b n lũng đo n, c a chính sách đ qu c th c dân. Nó ra đ i trong c n t ng kh ngư ế ơ
ho ng và tr c nguy c s p đ sau Chi n tranh th gi i th hai. Đ ng ta nh n bi t s m b n ướ ơ ế ế ế
ch t ch nghĩa th c dân m i c a M . Ngh quy t 9 c a Trung ng đã ch ra: "Đ c đi m ch ế ươ
y u c a chính sách th c dân là đ qu c M không tr c ti p cai tr mà thông qua chính quy nế ế ế
tay sai, dùng vi n tr kinh t và quân s đ áp b c, bóc l t nhân dân mi n Nam". Chính sách ế
th c dân m i là hi n t ng m i, do v y ta ch a th hìn dung và th y rõ, đây đ ngay trong ượ ư
th i gian đ u c a cu c cách m ng mi n Nam. Qua th c ti n đ u tranh v i M , chúng ta ngày
càng hi u đ y đ b n ch t và th đo n c a chính sách th c dân m i c a chúng. V chính tr ,
M không thi t l p b máy th c dân thông qua chính quy n tay sai v i chiêu bài qu c gia, dân ế
ch gi hi u. V quân s , M tin dùng và ra s c xây d ng đ i uân nguy đ m nh làm l c
l ng chi n đ u chi n l c cho chúng. V i c hai m t chính tr và quân s nh v y, đ qu cượ ế ế ượ ư ế
M nh m m t ý đ nham hi m là kh i sâu và làm đ m nét tính ch t n i chi n c a cu c đ u ơ ế
tranh, che đ y b n ch t th c dân xâm l c c a chúng. V kinh t , M dùng vi n tr làm công ượ ế
c ch y u đ c t gi ch đ tay sai mi n Nam đi vào con đ ng phát tri n t b n ch ế ế ườ ư
nghĩa, đ i l p v i mi n B c, chia c t lâu dài n c ta. ướ
V v n hoá - xã h i, chúng ra s c du nh p l i s ng M , v n hoá M , hòng làm m t đi ǎ ǎ
t t c nh ng gì là tinh hoa, truy n th ng dân t c ta. Ngày càng hi u sâu s c b n ch t và th
đo n x o quy t c a chính sách
th c dân m i c a M , Đ ng và nhân dân ta đã có nh ng ch tr ng, ph ng pháp đ u tranh ươ ươ
sát đúng, thích h p, t ng b c đánh b i chúng. Ph ng pháp cách m ng đúng đ n nh t đ ướ ươ
đánh b i ch nghĩa th c dân m i là ph i k t h p ch t ch l c l ng chính tr v i quân s ế ượ
hình th c đ u tranh chính tr v i quân s . Đó là quy lu t c b n c a ph ng pháp cách m ng ơ ươ
b o l c mi n Nam. Quá trình xâm l c và th ng tr c a đ qu c M mi n Nam là ượ ế
quátrình nh t quán th c hi n ch nghĩa th c dân m i. Âm m u xâm l c n c ta c a đ ư ượ ướ ế